Temat interpretacji

Czy w sytuacji opisanej we wniosku, w związku z planowanym zakończeniem działalności przez Zainteresowaną i jej kontynuowaniem, w oparciu o to samo przedsiębiorstwo, przez jej męża, powstanie zobowiązanie w podatku VAT?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 12 czerwca 2012 r. (data wpływu 19 czerwca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności przekazania przedsiębiorstwa jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 czerwca 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności przekazania przedsiębiorstwa.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Jako czynny podatnik VAT dokumentujący swoje przychody i koszty w KPiR, Wnioskodawczyni prowadzi samodzielną działalność gospodarczą w oparciu o składniki majątkowe obejmujące środki trwałe (w tym nieruchomość) oraz specjalistyczne wyposażenie.

Powyższe składniki majątkowe zostały w całości zakupione w czasie trwającego związku małżeńskiego, w którym obowiązywała od początku i trwa nadal ustawowa wspólność majątkowa.

Aktualnie, jako małżonkowie, Zainteresowana razem z mężem zdecydowała, że powyższa działalność będzie kontynuowana przez jej męża.

Kontynuacja polegać będzie na prowadzeniu tej samej działalności, w tym samym miejscu, z tym samym zespołem pracowniczym, w oparciu o ten sam zespół składników majątkowych, z pełną kontynuacją działań na rzecz klientów firmy.

Mąż przejmie także nazwę, pod którą Wnioskodawczyni prowadzi działalność, prawa i obowiązki związane z zawartymi umowami z kontrahentami zewnętrznymi i pracownikami, a także tzw. tajemnicę przedsiębiorstwa, w tym dokumentację wewnętrzną związaną z poszczególnymi klientami.

Tak więc nastąpi zmiana osoby prowadzącej to samo przedsiębiorstwo (w rozumieniu art. 551 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny).

Zbycie przedsiębiorstwa nastąpi przed zakończeniem/wyrejestrowaniem działalności Wnioskodawczyni a po jej zarejestrowaniu przez małżonka.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w opisanej wyżej sytuacji, w związku z planowanym zakończeniem działalności przez Zainteresowaną i jej kontynuowaniem, w oparciu o to samo przedsiębiorstwo, przez jej męża, powstanie zobowiązanie w podatku VAT...

Zdaniem Wnioskodawczyni, zobowiązanie w podatku VAT nie powstanie, ponieważ wyklucza to regulacja zawarta w art. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.

W opisanej sytuacji stosunki własnościowe związane z majątkiem przedsiębiorstwa pozostaną bez zmian, ponieważ majątek ten był i pozostanie współwłasnością małżonków.

Zmieni się natomiast podmiot prowadzący to samo przedsiębiorstwo, czyli podmiot mający prawo do rozporządzania tym przedsiębiorstwem jak właściciel.

Wobec niezasadności sporządzania w tej sytuacji dokumentu sprzedaży lub darowizny Zainteresowana zamierza sporządzić dokument zbycia przedsiębiorstwa przez zrzeczenie się prawa do dysponowania nim jak właściciel - na rzecz męża.

Dokument ten obejmie spis wszystkich składników majątku przedsiębiorstwa.

Posiłkując się orzeczeniem WSA w Bydgoszczy z dnia 28 maja 2008 r. (sygn. I SA/Bd 138/08) trzeba dodać, że transakcja zbycia przedsiębiorstwa może mieć charakter odpłatny, jak w tym przypadku lub nieodpłatny, a przywołany wyżej art. 6 ustawy dotyczy tylko takiej transakcji, która skutkuje przeniesieniem prawa do rozporządzania przedsiębiorstwem jak właściciel.

Takie nieodpłatne przeniesienie prawa do rozporządzania przedsiębiorstwem jak właściciel nastąpi w tym przypadku, co oznacza, że do czynności tej stosuje się art. 6 ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Na podstawie ust. 2 ww. artykułu, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny

jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Ponadto, w ust. 2 ww. artykułu postanowiono, iż za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów;
2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Jak stanowi art. 6 pkt 1 ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

A zatem, w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Pojęcie transakcja zbycia należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu dostawa towarów w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. zbycie obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

W myśl art. 155 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Zaznaczyć należy, iż przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji przedsiębiorstwa. Zatem dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy posłużyć się definicją sformułowaną w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.

Według art. 551 Kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Ponadto art. 552 Kodeksu cywilnego stanowi, iż czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba, że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Zatem, składniki materialne i niematerialne, wchodzące w skład przedsiębiorstwa, powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, iż można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawczyni, jako czynny podatnik VAT dokumentujący swoje przychody i koszty w KPiR, prowadzi samodzielną działalność gospodarczą w oparciu o składniki majątkowe obejmujące środki trwałe (w tym nieruchomość) oraz specjalistyczne wyposażenie. Powyższe składniki majątkowe zostały w całości zakupione w czasie trwającego związku małżeńskiego, w którym obowiązywała od początku i trwa nadal ustawowa wspólność majątkowa. Aktualnie, jako małżonkowie, Zainteresowana razem z mężem zdecydowała, że powyższa działalność będzie kontynuowana przez jej męża. Kontynuacja polegać będzie na prowadzeniu tej samej działalności, w tym samym miejscu, z tym samym zespołem pracowniczym, w oparciu o ten sam zespół składników majątkowych, z pełną kontynuacją działań na rzecz klientów firmy. Mąż przejmie także nazwę, pod którą Wnioskodawczyni prowadzi działalność, prawa i obowiązki związane z zawartymi umowami z kontrahentami zewnętrznymi i pracownikami, a także tzw. tajemnicę przedsiębiorstwa, w tym dokumentację wewnętrzną związaną z poszczególnymi klientami. Zbycie przedsiębiorstwa nastąpi przed zakończeniem/wyrejestrowaniem działalności przez Zainteresowaną a po jej zarejestrowaniu przez małżonka.

Jak wskazała Wnioskodawczyni, nastąpi zmiana osoby prowadzącej to samo przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 ustawy Kodeks cywilny.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług Wnioskodawczyni jest traktowana jako odrębny podmiot, spełniający definicję podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość takiej interpretacji jego przepisów, która zakładałaby, że wspólność majątkowa istniejąca między małżonkami na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ma wpływ na zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług.

Dopuszczalne jest dokonywanie czynności cywilno-prawnych między małżonkami pozostającymi w małżeńskiej wspólności majątkowej, jeżeli czynności te dotyczą sfery objętej zakresem ich działalności gospodarczej.

Towar przekazany przez podatnika podatku od towarów i usług małżonkowi w świetle Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi (przy istnieniu wspólności majątkowej) niewątpliwie majątek wspólny małżonków, jednakże w świetle ustawy o podatku od towarów i usług jest to towar, który podatnik (małżonek) nabył w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Wobec powyższego nieodpłatne przekazanie towaru między małżonkami, w sytuacji gdy przekazujący jest podatnikiem podatku od towarów i usług, co do zasady, będzie podlegać przepisom ustawy na zasadach ogólnych, chyba że z przepisów tej ustawy wynika, iż do dostawy danego towaru (jak to ma miejsce w sytuacji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, w myśl art. 6 pkt 1 ustawy) nie stosuje się jej przepisów.

Mając na uwadze powyższy opis sprawy oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, iż skoro przedmiotem przekazania będzie przedsiębiorstwo - wypełniające wymogi art. 551 Kodeksu cywilnego to czynność ta zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy, wyłączona będzie spod działania ustawy, tj. czynność ta nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku zaprzestania przez podatnika, o którym mowa w art. 15, będącego osobą fizyczną, wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego na podstawie art. 96 ust. 6, do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego.

Przepis ten odnosi się więc do towarów, będących na stanie w dniu zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.

Z uwagi na fakt, iż Wnioskodawczyni dokona nieodpłatnego przekazania całego swojego przedsiębiorstwa małżonkowi przed zaprzestaniem (likwidacją) działalności gospodarczej, na dzień tego zaprzestania nie wystąpią towary podlegające opodatkowaniu. Tym samym wartość remanentu likwidacyjnego będzie wynosiła 0.

Reasumując, w związku z planowanym zbyciem przedsiębiorstwa przed zakończeniem działalności przez Zainteresowaną i jej kontynuowaniem, w oparciu o to samo przedsiębiorstwo przez jej męża, nie powstanie zobowiązanie w podatku VAT.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Należy podkreślić, że niniejsza interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanej. Inne kwestie wynikające ze stanowiska Wnioskodawczyni, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone. Dotyczy to w szczególności zasadności i sposobu dokumentowania transakcji zbycia przedsiębiorstwa.

Ponadto zauważa się, iż niniejsza interpretacja wydana została w indywidualnej sprawie Zainteresowanej i nie wywołuje skutków prawnych, o których mowa w art. 14k 14n ustawy Ordynacja podatkowa dla innych osób, tj. małżonka Wnioskodawczyni.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 776 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu