Temat interpretacji
Prawo do odliczenia, w drodze korekty, podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki inwestycyjne związane z modernizacją parkingu i trybu skorzystania z tego prawa oraz prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki bieżące związane z utrzymaniem parkingu i trybu skorzystania z tego prawa (pytania oznaczone we wniosku nr 4, 5, 6, 7, 8).
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Gminy, przedstawione we wniosku z dnia 27 czerwca 2013 r. (data wpływu 1 lipca 2013 r.), uzupełnionym pismem z dnia 23 września 2013 r. (data wpływu 25 września 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest:
- nieprawidłowe w zakresie prawa do odliczenia, w drodze korekty, podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki inwestycyjne związane z modernizacją parkingu i trybu skorzystania z tego prawa (pytania oznaczone we wniosku nr 4, 6, 7, 8),
- prawidłowe w zakresie prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki bieżące związane z utrzymaniem parkingu i trybu skorzystania z tego prawa (pytania oznaczone we wniosku nr 5, 6).
UZASADNIENIE
W dniu 1 lipca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia, w drodze korekty, podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki inwestycyjne związane z modernizacją parkingu i trybu skorzystania z tego prawa oraz prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki bieżące związane z utrzymaniem parkingu i trybu skorzystania z tego prawa (pytania oznaczone we wniosku nr 4, 5, 6, 7, 8). Przedmiotowy wniosek uzupełniono pismem z dnia 23 września 2013 r. o informacje doprecyzowujące opisane zdarzenie przyszłe.
W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.
Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT.
Gmina jest właścicielem targowiska (dalej: targowisko) wraz z sąsiadującym z nim parkingiem (po przeciwnej stronie ulicy). Parking jest położony poza pasem ruchu drogowego.
Gmina ponosi bieżące wydatki związane z utrzymaniem targowiska i parkingu. Wydatki te obejmują zarówno nabycie towarów (np. energię elektryczną niezbędną do oświetlenia targowiska i parkingu, środki czystości, etc.), jak i usług (np. wywóz nieczystości, utrzymanie porządku, etc.). Ponoszone wydatki są dokumentowane wystawionymi przez dostawców/usługodawców na Gminę fakturami VAT.
Ponadto Gmina poniosła na przedmiotowy majątek wydatki inwestycyjne, w szczególności w roku 2010 na modernizację targowiska obejmującą wykonanie odwodnienia placu oraz wymianę nawierzchni placu, a w roku 2011 na modernizację parkingu sąsiadującego z targowiskiem obejmującą również wykonanie odwodnienia i wymianę nawierzchni parkingu. Inwestycje zostały oddane do użytkowania odpowiednio modernizacja targowiska w roku 2010 a modernizacja parkingu w roku 2011. Parking w dni targowe służy targowisku, a jego modernizacja była podyktowana przede wszystkim koniecznością utworzenia miejsc parkingowych dla odwiedzających targowisko zainteresowanych oraz dodatkowych miejsc do handlu w dniach o zwiększonym ruchu targowym (przykładowo przed Wielkanocą czy 1 listopada Wszystkimi Świętymi). Wydatki zostały sfinansowane ze środków własnych Gminy i zostały udokumentowane wystawionymi na Gminę fakturami VAT z wykazanymi na nich kwotami VAT. Wartość powyższych inwestycji każdorazowo przekraczała 15.000 zł netto.
Gmina nie dokonuje odliczenia VAT naliczonego od wydatków bieżących i inwestycyjnych związanych z targowiskiem oraz parkingiem sąsiadującym z targowiskiem. Gmina zamierza tą kwestię potwierdzić najpierw w drodze interpretacji indywidualnej MF.
Od sprzedających na targowisku Gmina pobiera opłatę targową, stosownie do stawek określonych uchwałą Rady Miejskiej. Dotychczas Gmina nie pobierała żadnych dodatkowych opłat od handlujących na targowisku, w szczególności o charakterze opłat rezerwacyjnych.
Gmina nie pobiera również opłaty za postój na parkingu sąsiadującym z targowiskiem. W regularne dni targowe jest na nim zwiększony ruch z uwagi na licznych odwiedzających targowisko, przyjezdnych z okolicy, którzy tam pozostawiają swoje pojazdy na czas zakupów, a w dni o zwiększonym zapotrzebowaniu na miejsca targowe (w czasie przedświątecznym) na parkingu rozkładają swoje stoiska również handlujący, od których Gmina pobiera opłatę targową, zgodnie z ustalonymi stawkami. W pozostałe dni Gmina udostępnia parking nieodpłatnie na rzecz lokalnej społeczności celem zaparkowania pojazdów.
W wyniku zaobserwowania dużego zainteresowania targowiskiem, Gmina planuje podjęcie decyzji o zmianie sposobu udostępniania przedmiotowego majątku, w szczególności Gmina planuje wprowadzenie rozwiązania polegającego na umożliwieniu podmiotom zewnętrznym prowadzącym handel na targowisku (a w dni targowe o zwiększonym zapotrzebowaniu na miejsca targowe również prowadzącym handel na parkingu) odpłatnej rezerwacji miejsc handlowych, tj. tzw. opłaty rezerwacyjnej. W celu rezerwacji/udostępniania miejsca handlowego, zainteresowani byliby zobowiązani do zawarcia z Gminą stosownej umowy cywilnoprawnej. Z tytułu pobierania opłat rezerwacyjnych Gmina wystawiałaby faktury VAT, rozliczała podatek należny oraz ujmowała te transakcje w deklaracjach VAT. Niezależnie od opłaty rezerwacyjnej, na targowisku (a w wybrane dni również na parkingu) Gmina pobierałaby nadal opłatę targową od wszystkich handlujących podmiotów, tj. od podmiotów, które jednocześnie dokonały rezerwacji miejsca handlowego.
Innymi słowy, targowisko byłoby udostępniane przez Gminę podmiotom zewnętrznym jednocześnie na dwóch różnych zasadach dotyczących odpłatności za prowadzenie handlu w tym miejscu, tj. Gmina pobierałaby opłaty dwojakiego rodzaju:
- z mocy prawa, w oparciu o ustawę z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych: opłatę targową od wszystkich podmiotów prowadzących handel na targowisku;
- na podstawie umów cywilnoprawnych pomiędzy Gminą a podmiotami zewnętrznymi za rezerwację miejsca handlowego od wszystkich podmiotów zewnętrznych prowadzących handel, które byłyby zobowiązane takiej rezerwacji dokonać.
Ponadto parking byłby udostępniany przez Gminę podmiotom zewnętrznym jednocześnie w następujący sposób:
- zasadniczo nieodpłatnie na rzecz lokalnej społeczności we wszystkie dni kalendarzowe roku na cel zaparkowania pojazdu;
- na prowadzenie handlu w dni o zwiększonym ruchu targowym przy pobieraniu opłaty targowej od handlujących na płycie parkingu i jednocześnie na podstawie umów cywilnoprawnych pomiędzy Gminą a tymi podmiotami.
Gmina wprowadziłaby powyższe rozwiązania w drodze uchwały Rady Miejskiej, ewentualnie zarządzenia Burmistrza Miasta i Gminy w drugiej połowie 2013 r. Cała powierzchnia placu targowego i parkingu podlegałaby rezerwacji (tj. w każdym miejscu na placu targowym czy parkingu handlujący winni dokonać stosownej rezerwacji, przy czym osoba powołana przez Gminę do zarządzania targowiskiem dbałaby o zachowanie ciągów komunikacyjnych na obu placach). Każdy handlujący na targowisku oraz na parkingu byłby zobowiązany zgłosić się do Gminy celem zawarcia umowy i zapłaty opłaty rezerwacyjnej.
Gmina nie miałaby obiektywnej możliwości przypisania poniesionych wydatków inwestycyjnych oraz ponoszonych od momentu wprowadzenia opłat rezerwacyjnych wydatków bieżących na utrzymanie obu placów do poszczególnych rodzajów działalności, tj. udostępniania placu targowego na rzecz zainteresowanych za opłatą rezerwacyjną i opłatą targową oraz nieodpłatnego udostępniania placu parkingowego na rzecz lokalnej społeczności oraz odpłatnego udostępnienia za opłatą rezerwacyjną.
Ponadto w piśmie z dnia 23 września 2013 r. Wnioskodawca wskazał, że:
- Zdaniem Gminy, można uznać, że targowisko oraz parking są zaliczane przez Gminę do środków trwałych podlegających amortyzacji, jakkolwiek nie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, ale odpowiednio na podstawie przepisów rachunkowych. Wartość początkowa zarówno targowiska, jak i parkingu przekracza 15.000 zł.
- Wydatki inwestycyjne poniesione w roku 2011 związane z modernizacją parkingu stanowiły dla Gminy wydatki majątkowe, tj. wydatki zwiększające wartość tego środka trwałego dla celów księgowych, który został przyjęty do ewidencji dokumentem OT. Zatem zdaniem Gminy, można uznać, że wydatki inwestycyjne związane z modernizacją parkingu dotyczą ulepszenia parkingu (jakkolwiek nie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, ale na podstawie przepisów rachunkowych).
W związku z powyższym zadano następujące pytania:
- Czy w przypadku wdrożenia w drugiej połowie 2013 r. opisanego sposobu udostępniania parkingu, Gmina będzie miała prawo do odliczenia, w drodze korekty, o której mowa w art. 91 ust. 7 ustawy o VAT, odpowiedniej części VAT naliczonego z faktur za wydatki inwestycyjne na parking, tj. Gmina będzie uprawniona do odliczenia 8/10 kwoty VAT naliczonego z otrzymanych faktur (pytanie oznaczone we wniosku nr 4)...
- Czy w przypadku wdrożenia powyższego sposobu wykorzystania parkingu, Gminie będzie przysługiwało pełne prawo do odliczenia VAT od wydatków bieżących na utrzymanie parkingu ponoszonych od momentu jego wdrożenia (pytanie oznaczone we wniosku nr 5)...
- W przypadku negatywnej odpowiedzi na pytania nr 1 i nr 2, w jaki sposób i z zastosowaniem jakiego klucza Gmina powinna określić część podatku naliczonego podlegającego odliczeniu (pytanie oznaczone we wniosku nr 6)...
- Czy korekta, o której mowa w pytaniu nr 1 powinna mieć charakter jednorazowy (pytanie oznaczone we wniosku nr 7)...
- Czy korekta, o której mowa w pytaniu nr 1 powinna być dokonana w rozliczeniu za okres, w którym Gmina wdroży powyższe rozwiązanie (pytanie oznaczone we wniosku nr 8)...
Zdaniem Wnioskodawcy:
- W przypadku wdrożenia w drugiej połowie 2013 r. opisanego sposobu udostępniania parkingu, Gmina będzie miała prawo do odliczenia, w drodze korekty, o której mowa w art. 91 ust. 7 ustawy o VAT, odpowiedniej części VAT naliczonego z faktur za wydatki inwestycyjne na parking, tj. Gmina będzie uprawniona do odliczenia 8/10 kwoty VAT naliczonego z otrzymanych faktur.
- W przypadku wdrożenia powyższego sposobu wykorzystania parkingu, Gminie będzie przysługiwało pełne prawo do odliczenia VAT od wydatków bieżących na utrzymanie parkingu ponoszonych od momentu jego wdrożenia.
- Gmina nie powinna określać części podatku naliczonego podlegającego odliczeniu przy pomocy jakiekolwiek innego, dodatkowego klucza podziału.
- Korekta, o której mowa w odpowiedzi na pytanie nr 1 powinna mieć charakter jednorazowy.
- Korekta, o której mowa w odpowiedzi na pytanie nr 1 powinna być dokonana w rozliczeniu za okres, w którym Gmina wdroży przedmiotowe rozwiązania, tj. zostanie podjęta uchwała Rady Miejskiej/ewentualnie zarządzenie Burmistrza o wprowadzeniu opłaty rezerwacyjnej.
Uzasadnienie stanowiska Gminy.
Ad. 1-2.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z pewnymi zastrzeżeniami niemającymi zastosowania w przedmiotowej sytuacji.
Odpłatne udostępnianie miejsc handlowych na podstawie umów cywilnoprawnych jest w ocenie Gminy czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT, stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, niezwolnioną z VAT. Na targowisku pobierana będzie również opłata targowa, ale zdaniem Gminy czynności tej nie można uznać za wykonywanie jakichkolwiek czynności istotnych z perspektywy VAT. Opłata targowa jest bowiem opłatą o charakterze publicznoprawnym (podatkowym), pobieraną z mocy prawa w przypadku zaistnienia obiektywnych okoliczności, z którymi ustawa o podatkach i opłatach lokalnych wiąże powstanie takiego zobowiązania. Tym samym, pobieranie opłaty targowej przez Gminę, jest czynnością spoza zakresu opodatkowania VAT.
W konsekwencji przedmiotowe targowisko będzie przeznaczone do wykonywania przez Gminę czynności podlegających opodatkowaniu VAT, niezwolnionych z VAT oraz do zadań Gminy pozostających poza zakresem VAT.
Ponadto jak wskazano powyżej, Gmina planuje również udostępnianie parkingu zarówno sporadycznie odpłatnie, jak i zasadniczo nieodpłatnie, przy czym nie jest ona w stanie określić zakresu wykorzystywania parkingu dla poszczególnych celów. W szczególności Gmina rozważa możliwość odpłatnego udostępniania miejsc handlowych na placu parkingowym w dni o wzmożonym ruchu targowym na podstawie umów cywilnoprawnych, co jest w ocenie Gminy czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT, stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, niezwolnioną z VAT. Na parkingu pobierana będzie również opłata targowa w takie dni, ale zdaniem Gminy, czynność pozostaje poza zakresem opodatkowania VAT (stosowną argumentację Gmina przedstawiła powyżej). Ponadto w każdy dzień kalendarzowy roku plac parkingowy będzie również udostępniany nieodpłatnie na rzecz lokalnej społeczności na cel zaparkowania pojazdów.
Kwestię odliczenia podatku naliczonego od wydatków mieszanych reguluje art. 90 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku naliczonego.
Natomiast stosownie do ust. 2 tej regulacji, jeśli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części powyższych kwot, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Zgodnie z ust. 3 tego przepisu, proporcję tę ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.
Powyżej wskazane przepisy regulują zasady odliczania podatku naliczonego w sytuacji, gdy jest on związany z wydatkami, które uprawniają do odliczenia podatku naliczonego, jak i takimi, które nie dają takiego prawa.
Czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia VAT.
Należy wskazać, że przepisy ustawy o VAT nie zawierają wyjaśnienia, co należy rozumieć przez czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia, którym to sformułowaniem ustawodawca posłużył się w ust. 1 oraz ust. 3 art. 90 ustawy o VAT.
Wątpliwość ta, jako, że była dotychczas przedmiotem licznych sporów pomiędzy podatnikami oraz organami podatkowymi została ostatecznie rozstrzygnięta uchwałą 7 sędziów NSA z dnia 24 października 2011 r., sygn. I FPS 9/10. NSA ostatecznie potwierdził, że przez czynności, w związku z którymi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego należy rozumieć czynności zwolnione z opodatkowania a nie te pozostające poza zakresem ustawy o VAT. NSA w uchwale tej wskazał, że Na tle zatem obecnej regulacji ustawy o podatku od towarów i usług, za w pełni aktualną i trafną należy uznać tę linię orzeczniczą NSA (por. np. wyroki NSA z 30 czerwca 2009 r. I FSK 903/08 oraz I FSK 904/08 oraz z dnia 8 stycznia 2010 r. I FSK 1605/08), z której jednoznacznie wynika, że zawarte w przepisach art. 90 ust. 1-3 u.p.t.u. sformułowanie czynności, w związku z którymi nie przysługuje prawo do odliczenia należy rozumieć jako odnoszące się do czynności zwolnionych od podatku. Skoro bowiem rzecz dotyczy odliczenia podatku, to pod uwagę można wziąć tylko takie transakcje, które w ogóle objęte są zakresem przedmiotowym VAT. W tej części są to tylko czynności zwolnione od podatku, gdyż czynności niepodlegające w ogóle podatkowi nie są objęte zakresem przedmiotowym VAT. Sformułowanie czynności, w związku z którymi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku należy zatem rozumieć jako czynności zwolnione od podatku oraz czynności opodatkowane na specjalnych zasadach, gdzie ustawa wprost stwierdza, że podatnik nie ma prawa do odliczenia (por. art. 114 u.p.t.u.).
Wskazane w uchwale stanowisko było już wcześniej prezentowane przez sądy administracyjne, przykładowo przez NSA w wyroku z dnia 8 kwietnia 2011 r., sygn. I FSK 659/10, w którym stwierdził on, że należy w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego uznać, że w świetle wskazanych wyżej orzeczeń zawarte w art. 90 u.p.t.u. sformułowanie czynności, w związku z którymi nie przysługuje prawo do odliczenia należy rozumieć jako odnoszące się do czynności zwolnionych. Skoro bowiem mowa o odliczeniu podatku, to pod uwagę można wziąć tylko takie transakcje, które w ogóle objęte są zakresem przedmiotowym VAT. Sformułowanie czynności, w związku z którymi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku należy zatem rozumieć jako czynności zwolnione od podatku, bądź jako czynności opodatkowane na specjalnych zasadach, gdzie ustawa wprost stwierdza, że podatnik nie ma prawa do odliczenia. Pod tym pojęciem nie można natomiast rozumieć także czynności niepodlegających w ogóle podatkowi VAT, gdyż nie są one objęte zakresem przedmiotowym VAT, a więc pozostają niejako poza strefą zainteresowania tego podatku.
Analogiczne stanowisko zostało zaprezentowane w wyroku NSA z dnia 30 czerwca 2009 r., sygn. I FSK 903/08, czy w wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 9 kwietnia 2009 r., sygn. akt SA/Wr 1790/07, w którym potwierdzono, że powołany przez organ art. 86 ust. 1 i art. 90 ust. 1-3 ustawy o VAT mogą dotyczyć wyłącznie czynności opodatkowanych oraz zwolnionych od opodatkowania lub wykonywanych przez podatnika zwolnionego od podatku VAT, nie dotyczą natomiast czynności, które w ogólne nie podlegają opodatkowaniu.
W świetle powyższej argumentacji należy stwierdzić, że przez czynności, w związku z którymi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego należy rozumieć wyłącznie czynności podlegające regulacjom VAT, tj. czynności zwolnione z opodatkowania, a nie czynności pozostające poza zakresem ustawy o VAT.
Zdaniem Gminy, powyższe wnioski są zgodne z zasadami konsekwencji terminologicznej w szczególności z zasadą zakazu wykładni homonimicznej, która jest zasadą techniki prawodawczej, o której mowa w § 10 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie Zasad techniki prawodawczej. Zgodnie z tą zasadą, tym samym zwrotom nie należy nadawać innego znaczenia. Dlatego też w sytuacji ponoszenia wydatków, które są związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych VAT (niekorzystających ze zwolnienia z VAT) oraz zadań pozostających poza zakresem VAT Gmina nie powinna stosować odliczenia częściowego, lecz odliczenie pełne.
Odliczenie podatku naliczonego od wydatków związanych z targowiskiem i parkingiem.
W ocenie Gminy, w sytuacji, gdy Gmina będzie ponosić wydatki związane jednocześnie z wykonywaniem czynności opodatkowanych (niepodlegających zwolnieniu z VAT) oraz zadań pozostających poza zakresem VAT, art. 90 ust. 1 oraz art. 90 ust. 3 ustawy o VAT nie znajdą zastosowania, bowiem nie zajdzie przesłanka, o której mowa w tych przepisach, tj. poniesienie przez Gminę wydatków, które są związane z czynnościami, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku naliczonego oraz czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje. W związku z powyższym, skoro w takiej sytuacji nie znajdą zastosowania przepisy dotyczące odliczenia podatku naliczonego przy pomocy proporcji sprzedaży, w opinii Gminy powinna mieć ona prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości. Odmienne stanowisko sprzeciwiałoby się zasadzie neutralności VAT, podstawowemu założeniu systemu VAT.
Stanowisko takie zostało potwierdzone również we wspomnianej wcześniej uchwale NSA, w której stwierdzono, że W konsekwencji, za trafne należy uznać wynikające z tych orzeczeń stanowisko, że w przypadku podatku naliczonego wynikającego z wydatków związanych tylko z czynnościami opodatkowanymi oraz z czynnościami niepodlegającymi podatkowi (których nie da się jednoznacznie przypisać do jednej z tych kategorii czynności), podatnik nie stosuje odliczenia częściowego wedle proporcji określonej na podstawie art. 90 ust. 3 u.p.t.u., lecz odliczenie pełne. (...) Brak jest bowiem przy braku w ustawie jednoznacznej regulacji tegoż zagadnienia podstaw do pozbawiania podatnika w ogóle możliwości odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych jednocześnie z czynnościami opodatkowanymi i nieopodatkowanymi, gdyż godziłoby to w zasadę neutralności VAT, poprzez bezpodstawne obciążenie podatnika podatkiem naliczonym wynikającym z tego rodzaju wydatków.
Należy wskazać, że stanowisko to było już prezentowane przez NSA w analogicznych sprawach, przykładowo w wyroku z dnia 8 kwietnia 2011 r., sygn. I FSK 659/10, w którym NSA stwierdził, że Stąd też w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego uprawniony jest wniosek, że w przypadku podatku związanego tylko z czynnościami opodatkowanymi oraz z czynnościami niepodlegającymi podatkowi, podatnik nie stosuje odliczenia częściowego wedle proporcji, lecz odliczenie pełne. (...) W przypadku, gdy podatnik wykonuje wyłącznie czynności opodatkowane oraz czynności niepodlegające podatkowi, nie ma obowiązku stosowania odliczenia częściowego.
Analogiczne stanowisko zostało przedstawione w wyroku NSA z dnia 10 maja 2012 r., sygn. akt I FSK 997/11 oraz I FSK 996/11, w którym Sąd rozpatrując sprawę jednostki samorządu terytorialnego stwierdził, że W ocenie składu orzekającego stanowisko WSA jest wadliwe, gdyż zgodnie z uchwałą w sprawie o sygn. I FPS 9/10 w świetle art. 86 ust. 1 oraz art. 90 ust. 1 i 2 ustawy o VAT czynności niepodlegające opodatkowaniu nie mogą wpłynąć na zakres prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zastosowaniu art. 90 ust. 3 ustawy o VAT. Oznacza to, że jeżeli mamy do czynienia z inwestycją, która służy zarówno działalności opodatkowanej jak i nieopodatkowanej, podatnik może odliczyć całość podatku naliczonego, bo ani z art. 90 ani z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT nie wynika obowiązek dokonywania proporcjonalnego odliczenia podatku.
Gmina wskazała również, że stanowisko to znajduje potwierdzenie w wydawanych w imieniu Ministra Finansów interpretacjach indywidualnych, przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 9 maja 2012 r., sygn. ILPP2/443-153/12-4/MR, dotyczącej analogicznego stanu faktycznego, w której organ podatkowy stwierdził, że Jak wcześniej wskazano, w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT (opodatkowane) oraz niepodlegające regulacjom ustawy o podatku VAT. W konsekwencji powyższego Zainteresowany uznaje, iż ma prawo do odliczenia części podatku naliczonego od opisanych wydatków inwestycyjnych oraz bieżących związanych ze świetlicami wiejskimi. W tym miejscu należy przywołać uchwałę NSA w składzie 7 Sędziów z dnia 24 października 2011 r. sygn. I FPS 9/10, gdzie wskazano, że: (...) w przypadku podatku naliczonego wynikającego z wydatków związanych tylko z czynnościami opodatkowanymi oraz z czynnościami niepodlegającymi podatkowi (których nie da się jednoznacznie przypisać do jednej z tych kategorii czynności), podatnik nie stosuje odliczenia częściowego wedle proporcji określonej na podstawie art. 90 ust. 3 u.p.t.u., lecz odliczenie pełne. Wartość czynności niepodlegających w ogóle opodatkowaniu nie wchodzi bowiem do sumy wartości obrotów ustalanych dla potrzeb liczenia proporcji sprzedaży. W przypadku gdy podatnik wykonuje wyłącznie czynności opodatkowane oraz czynności niepodlegające podatkowi, nie ma obowiązku stosowania odliczenia częściowego (gdyby ewentualnie chciał ustalać proporcję sprzedaży dla celów odliczenia, to wyniesie ona 100%). Mając powyższe na uwadze, w przypadku podatku naliczonego dotyczącego wydatków inwestycyjnych oraz bieżących związanych ze świetlicami, tj. związanych z czynnościami opodatkowanymi oraz czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT (których nie da się jednoznacznie przypisać do jednej z tych kategorii czynności) Gmina nie będzie mogła dokonać częściowego odliczenia podatku według ustalonej proporcji (klucza podziału czynności), bowiem ustawa o podatku od towarów i usług nie przewiduje takiej możliwości w odniesieniu do takiej sytuacji. Zatem Gmina będzie miała prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego od opisanych wydatków inwestycyjnych oraz bieżących związanych ze świetlicami wiejskimi.
Podobne stanowisko, także w podobnym stanie faktycznym, zostało przedstawione przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 17 maja 2012 r., sygn. IPTPP1/443-138/12-8/MW. W przedmiotowej interpretacji Dyrektor stwierdził, że jeżeli jest możliwe przyporządkowanie zakupów do poszczególnych rodzajów działalności tj. opodatkowanej lub niepodlegającej, to Wnioskodawcy będącemu podatnikiem VAT, zgodnie z cytowanym przepisem art. 86 ust. 1 ustawy, będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w części, w jakiej poniesione wydatki będą służyły do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Natomiast w przypadku, gdy nie jest możliwe przyporządkowanie zakupów do poszczególnego rodzaju działalności, tj. opodatkowanej lub niepodlegającej opodatkowaniu, wówczas Wnioskodawcy będzie przysługiwało w całości prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z działalnością opodatkowaną i niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Z kolei w interpretacji indywidualnej z dnia 13 marca 2012 r., sygn. ILPP1/443-153l/11-7/AI Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, odnosząc się do bardzo podobnej kwestii odliczenia VAT naliczonego od wydatków związanych z budową parkingu, na którym część miejsc jest dzierżawionych, część zaś przeznaczonych do nieodpłatnego parkowania (miejsca przeznaczone dla osób niepełnosprawnych), Dyrektor stwierdził, że w sytuacji, gdy dany zakup jest wykorzystywany przez Wnioskodawcę zarówno do działalności opodatkowanej VAT, jak i do działalności niepodlegającej opodatkowaniu VAT i nie jest wykorzystywany do działalności zwolnionej od opodatkowania VAT a ponadto nie ma obiektywnej możliwości przyporządkowania dokonywanych zakupów do jednego konkretnego rodzaju prowadzonej działalności, Wnioskodawcy przysługuje prawo do pełnego odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu wskazanych zakupów.
Mając na uwadze powyższe, w opinii Gminy w przypadku ponoszenia wydatków, które są związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych VAT (niekorzystających ze zwolnienia z VAT) oraz zadań pozostających poza zakresem VAT, Gmina ma prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości.
Gmina zaznaczyła, że ponoszenie wydatków bieżących jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania przedmiotowego majątku tj. targowiska i parkingu sąsiadującego z targowiskiem. Zapewnienie m.in. dostępu do mediów czy utrzymanie czystości umożliwia osobom handlującym prowadzenie działalności na targowisku oraz na parkingu, w tym również zachęca je do tego. W przypadku, gdyby targowisko nie było bowiem utrzymane w czystości mieszkańcy nie dokonywaliby w tych miejscach zakupów, co w konsekwencji uniemożliwiałoby prowadzenie działalności handlującym, a więc i świadczenie przez Gminę usług opodatkowanych VAT byłoby niemożliwe bądź ograniczone. Ponadto wydatki inwestycyjne poniesione na przedmiotowy majątek wpłynęły na jego atrakcyjność, jako miejsca dokonywania handlu, z uwagi na zwiększoną ilość dostępnych miejsc handlowych oraz dostępność miejsc parkingowych. W związku z powyższym zwiększyła się liczba osób dokonujących zakupów na przedmiotowym targowisku (również parkingu), gdyż możliwość pozostawienia samochodu w bliskim sąsiedztwie targowiska zachęca do przyjazdu mieszkańców z okolicznych miejscowości. W szczególności, Gmina wskazuje, że modernizacja parkingu sąsiadującego z targowiskiem była niezbędna. Targowisko położone jest w sąsiedztwie drogi krajowej, na której panuje duży ruch, a zatem brak placu parkingowego powodował, że wielu handlujących na targowisku i odwiedzających targowisko nie miało gdzie pozostawić pojazdów na moment dokonywania sprzedaży i zakupów, bądź zostawiało pojazdy przy drodze, co utrudniało na niej ruch. Ponadto Gmina zaznaczyła, że modernizacja obu placów prowadzi do zwiększenia ilości dostępnych miejsc handlowych, co wpływa również na ilość podmiotów zewnętrznych zainteresowanych prowadzaniem na obszarze przedmiotowego majątku handlu.
Częściowe odliczenie VAT od wydatków inwestycyjnych związanych z targowiskiem i parkingiem.
W odniesieniu do wydatków inwestycyjnych poniesionych w roku 2010 na modernizację targowiska, w ocenie Gminy, w związku z planowanym wdrożeniem opisanego sposobu jego udostępniania jeszcze w roku 2013, jest ona uprawniona do dokonania korekty, o której mowa w art. 91 ust. 7 ustawy o VAT. Tym samym, w związku z wdrożeniem tego rozwiązania w drugiej połowie 2013 r. Gmina będzie uprawniona do odliczenia 7/10 podatku naliczonego z faktur dokumentujących przedmiotowe wydatki.
Ponadto w odniesieniu do poniesionych w roku 2011 wydatków inwestycyjnych na modernizację parkingu, w ocenie Gminy, w związku z wdrożeniem opisanego sposobu jego udostępniania zarówno odpłatnego, jak i nieodpłatnego, jeszcze w roku 2013, będzie ona uprawniona do dokonania korekty, o której mowa w art. 91 ust. 7 ustawy o VAT. Tym samym, w związku z wdrożeniem tego rozwiązania w drugiej połowie 2013 r. Gmina będzie uprawniona do odliczenia 8/10 podatku naliczonego z faktur dokumentujących przedmiotowe wydatki.
Prezentowane powyżej stanowisko Gmina wywodzi z brzmienia art. 91 ustawy o VAT, zgodnie z którym, po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6 lub 10 lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.
Stosownie natomiast do art. 91 ust. 2 ustawy o VAT, w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym, że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.
Korekty, o której mowa w ust. 1 i 2, dokonuje się na podstawie art. 91 ust. 3 ustawy o VAT w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy.
Jednocześnie, zgodnie z art. 91 ust. 4 ustawy o VAT, w przypadku, gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 2, nastąpi sprzedaż towarów lub usług, o których mowa w ust. 2, lub towary te zostaną opodatkowane zgodnie z art. 14, uważa się, że te towary lub usługi są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika, aż do końca okresu korekty. Zgodnie zaś z ust. 5 wspomnianego art. 91, w przypadku, o którym mowa w ust. 4, korekta powinna być dokonana jednorazowo w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż, a w przypadku opodatkowania towarów zgodnie z art. 14 w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym w stosunku do tych towarów powstał obowiązek podatkowy.
W myśl art. 91 ust. 7 ustawy o VAT, przepisy art. 91 ust. l-6 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.
Uwzględnić należy również brzmienie przepisu art. 91 ust. 7a ustawy o VAT, zgodnie z którym w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 2 zdanie pierwsze i drugie oraz ust. 3. Korekty tej dokonuje się przy każdej kolejnej zmianie prawa do odliczeń, jeżeli zmiana ta następuje w okresie korekty.
W świetle powyższego Gmina stoi na stanowisku, iż jako, że targowisko oraz parking stanowią nieruchomość, to w tym przypadku zastosowanie znajdzie korekta 10-letnia.
W związku z tym, że targowisko oraz parking są aktualnie wykorzystywane na potrzeby czynności niedających prawa do odliczenia podatku naliczonego, Gminie nie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego związanego ze zrealizowanymi odpowiednio w latach 2010 i 2011 inwestycjami w zakresie ich modernizacji. Jednakże, biorąc pod uwagę, że w drugiej połowie 2013 r. zostałyby wprowadzone rozwiązania polegające na wykorzystaniu targowiska i parkingu również do czynności uprawniających do odliczenia VAT, prawo Gminy do odliczenia podatku naliczonego uległoby zmianie i tym samym Gmina byłaby uprawniona do dokonania korekty podatku naliczonego w odpowiedniej proporcji. Od tego momentu bowiem targowisko i parking byłyby wykorzystywane przez Gminę do wykonywania czynności opodatkowanych w postaci odpłatnego udostępniania miejsc handlowych na podstawie umów cywilnoprawnych (w tym parking w dni o regularnym natężeniu handlu jako narzędzie pomocnicze do sprawnego działania targowiska, na którym stale w dni targowe będzie pobierana opłata rezerwacyjna).
Tym samym, w przypadku wdrożenia w drugiej połowie 2013 r. opisanego sposobu udostępniania targowiska, Gmina będzie miała prawo do odliczenia w drodze korekty, o której mowa w art. 91 ust. 7 ustawy o VAT, odpowiedniej części VAT naliczonego z faktur za wydatki inwestycyjne na targowisko, tj. Gmina będzie uprawniona do odliczenia 7/10 kwoty VAT naliczonego z otrzymanych faktur oraz Gminie będzie przysługiwało pełne prawo do odliczenia VAT od wydatków bieżących na utrzymanie targowiska ponoszonych od momentu jego wdrożenia.
Ponadto w przypadku wdrożenia w drugiej połowie 2013 r. opisanego sposobu udostępniania parkingu, Gmina będzie miała prawo do odliczenia, w drodze korekty, o której mowa w art. 91 ust. 7 ustawy o VAT, odpowiedniej części VAT naliczonego z faktur za wydatki inwestycyjne na parking, tj. Gmina będzie uprawniona do odliczenia 8/10 kwoty VAT naliczonego z otrzymanych faktur oraz Gminie będzie przysługiwało pełne prawo do odliczenia VAT od wydatków bieżących na utrzymanie parkingu ponoszonych od momentu jego wdrożenia.
Ad. 3.
Jak Gmina wskazała w opisie zdarzenia przyszłego, targowisko byłoby udostępniane przez Gminę podmiotom zewnętrznym na dwóch różnych zasadach dotyczących odpłatności za prowadzenie handlu w tym miejscu, tj. Gmina będzie pobierać opłatę targową oraz opłatę rezerwacyjną na podstawie umów cywilnoprawnych. Również parking byłby udostępniany zarówno sporadycznie odpłatnie (za opłatą rezerwacyjną) w zależności od zainteresowania, jak i zasadniczo nieodpłatnie (na rzecz lokalnej społeczności, w tym za opłatą targową pozostającą poza zakresem opodatkowania VAT w dni o dużym zapotrzebowaniu na miejsca targowe).
Jak zostało wskazane powyżej, w ocenie Gminy, w chwili poniesienia wydatków Gmina nie jest w stanie określić, w jakim zakresie majątek ten a więc również wydatki poniesione na jego modernizację, a także utrzymanie będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, a w jakim do pozostałych czynności.
Skoro bowiem Gmina będzie udostępniała przedmiotowy majątek nieodpłatnie oraz odpłatnie za opłatą rezerwacyjną, Gmina nie jest w stanie przewidzieć tego podziału i w konsekwencji spełnić obowiązku odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanego z czynnościami, w stosunku do których przysługuje jej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, o którym mowa w art. 90 ust. 1 ustawy o VAT.
Gmina nie ma zatem możliwości zastosowania jakiegokolwiek klucza/proporcji podziału wydatków ponoszonych na przedmiotowy majątek, przy pomocy którego/której mogłaby dokonać częściowego odliczenia podatku naliczonego.
Stanowisko takie zostało potwierdzone w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 9 maja 2012 r., ILPP2/443-153/12-5/MR, w analogicznej sprawie, gdzie organ stwierdził, że Mając powyższe na uwadze, w przypadku podatku naliczonego dotyczącego wydatków inwestycyjnych oraz bieżących związanych ze świetlicami, tj. związanych z czynnościami opodatkowanymi oraz czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT (których nie da się jednoznacznie przypisać do jednej z tych kategorii czynności) Gmina nie będzie mogła dokonać częściowego odliczenia podatku według ustalonej proporcji (klucza czasowego podziału czynności), bowiem ustawa o podatku od towarów i usług nie przewiduje takiej możliwości w odniesieniu do takiej sytuacji. Zatem Gmina będzie miała prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego od opisanych wydatków inwestycyjnych oraz bieżących związanych ze świetlicami wiejskimi, jak również w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 7 maja 2012 r. o sygn. IPTPP1/443-138/12-8/MW.
Ad. 4-5.
Gmina stoi na stanowisku, że korekta odliczenia VAT, o której mowa w odpowiedzi na pytanie nr 1, od wydatków inwestycyjnych na targowisko i parking powinna zostać dokonana jednorazowo w deklaracji składanej za okres, w którym nastąpi wdrożenie rozwiązania, czyli podjęcie uchwały Rady Miejskiej bądź zarządzenia Burmistrza o wprowadzeniu opłat rezerwacyjnych.
Wynika to z faktu, że Gmina trwale zmienia sposób przeznaczenia ww. majątku tj. placu targowego i placu parkingowego sąsiadującego z targowiskiem, tj. po raz pierwszy udostępni je odpłatnie, na podstawie umów cywilnoprawnych, co da jej prawo do odliczenia podatku naliczonego. Ponadto Gmina zakłada, że wdrożone rozwiązanie będzie miało charakter wieloletni, a zatem prawo do odliczenia VAT nie zmieni się w okresie, w którym teoretycznie pojawiałby się obowiązek potencjalnej korekty VAT (czyli odpowiednio kolejnych 7 lat w przypadku placu targowego i 8 lat w przypadku placu parkingowego).
Gmina wskazała, że za stanowiskiem, zgodnie z którym korekta odliczenia podatku naliczonego powinna zostać dokonana jednorazowo w deklaracji składanej za okres, w którym nastąpiło wdrożenie rozwiązania, przemawia wykładnia art. 91 ust. 4-6 w zw. z art. 2 pkt 22 ustawy o VAT.
Stosownie do wskazanych przepisów, w przypadku, gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 2, nastąpi sprzedaż towarów lub usług, o których mowa w ust. 2, lub towary te zostaną opodatkowane zgodnie z art. 14, uważa się, że te towary lub usługi są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika, aż do końca okresu korekty (art. 91 ust. 4 ustawy o VAT). W przypadku, o którym mowa w ust. 4, korekta powinna być dokonana jednorazowo w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż, a w przypadku opodatkowania towarów zgodnie z art. 14 w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym w stosunku do tych towarów powstał obowiązek podatkowy (art. 91 ust. 5 ustawy o VAT). W przypadku gdy towary lub usługi, o których mowa w ust. 4, zostaną: 1) opodatkowane w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane z czynnościami opodatkowanymi; 2) zwolnione od podatku lub nie podlegały opodatkowaniu w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi od podatku lub niepodlegającymi opodatkowaniu (art. 91 ust. 6 ustawy o VAT).
Stosownie natomiast do art. 2 pkt 22 cytowanego aktu, ilekroć w ustawie jest mowa o sprzedaży rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Gmina zauważyła, że definicja pojęcia sprzedaży, zawarta w art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, jest wiążąca w ramach całej ustawy o VAT. Należy przyjąć zatem, że dokonując interpretacji przepisów ustawy o VAT nie jest możliwe posługiwanie się pojęciem sprzedaży w innym znaczeniu niż to, które zostało nadane przez ustawodawcę. W szczególności nie można znaczenia tego pojęcia zawężać, przyjmując znaczenie cywilistyczne.
Powyższe znajduje potwierdzenie w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: NSA) z dnia 19 marca 2010 r. sygn. I FSK 174/09, w którym NSA uznał, że istotnie pewne pojęcia i instytucje prawne występują w wielu gałęziach prawa. W sytuacji jednak, gdy dana gałąź prawa wprowadza swoje własne, odrębne definicje, mają one wówczas zastosowanie w miejsce tych powszechnie obowiązujących. Taka sytuacja ma miejsce w odniesieniu do ustawy o podatku od towarów i usług, który to akt prawny wprowadza szereg odrębnych pojęć. W art. 2 ustawy o VAT zawarto katalog definicji legalnych. Stosownie do treści art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. Zatem wobec jednoznacznej definicji zawartej w powyższym przepisie, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług nie ma zastosowania definicja sprzedaży zawarta w kodeksie cywilnym. Analizowane unormowanie bez wątpienia zawiera znacznie szerszy zakres pojęciowy.
Co więcej, w opisie sprawy objętym niniejszym wnioskiem zaistniała sytuacja, w której Gminie w momencie nabycia towarów i usług (otrzymania faktur) prawo do odliczenia podatku naliczonego nie przysługiwało z uwagi na brak związku podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi. Dopiero na skutek zmiany okoliczności związanej z wdrożeniem rozwiązania, zakres tego prawa ulegnie zmianie, umożliwiając Gminie realizację prawa do odliczenia podatku naliczonego w odpowiedniej części. Nie ma miejsca zatem sytuacja, uregulowana na gruncie np. art. 91 ust. 1 ustawy o VAT (i dalszych), gdzie mowa jest o korekcie podatku już uprzednio odliczonego. W tej sytuacji dochodzi bowiem dopiero do odliczenia podatku, który nie został jeszcze odliczony. Uzasadnia to konieczność dokonania odpowiedniej modyfikacji stosowania tych przepisów do sytuacji odwrotnej niż w nich uregulowana, czyli do sytuacji związanej z początkowym brakiem prawa do odliczenia, nie zaś z korektą wstępnie dokonanego odliczenia podatku naliczonego. Dlatego, w celu ustalenia zasad odpowiedniego stosowania art. 91 ust. 1-5 ustawy o VAT dotyczących korekty podatku uprzednio odliczonego do zdarzenia przyszłego opisanego w niniejszej sprawie należy odwołać się w pierwszej kolejności do przepisów określających prawo do odliczenia podatku naliczonego, w tym przede wszystkim do art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Należy nadmienić, że przepisy ustawy o VAT należy stosować oraz dokonywać ich wykładni w kontekście norm prawa wspólnotowego, a także w zgodzie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Przepis ten wyraża jedną z zasad podatku VAT, tzw. zasadę neutralności, zgodnie z którą podatek VAT powinien być neutralny dla podatników tego podatku, niezależnie od etapu obrotu. Zgodnie z tą zasadą konstrukcja przepisów o VAT nie powinna również powodować nadmiernego obciążenia podatników kosztami tego podatku. Doniosłość tej zasady niejednokrotnie podkreślał także Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE), między innymi w sprawie: C-37/95 (Państwo Belgijskie przeciwko Ghent Coal Terminal NV). Trybunał wielokrotnie wskazywał w swoich orzeczeniach, iż wspólny system podatku VAT gwarantuje neutralność w ten sposób, iż wszelka działalność gospodarcza, niezależnie od jej celu lub rezultatu, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny pod warunkiem, że działalność ta podlega temu podatkowi. Gmina przytoczyła również wyrok TSUE z dnia 10 lipca 2008 r. (C-25/07), zgodnie z którym o ile państwa członkowskie dysponują pewnym zakresem swobody przy ustalaniu trybów zwrotu nadwyżki podatku naliczonego, o tyle tryby te nie mogą podważać zasady neutralności systemu podatku VAT przenosząc na podatnika, w całości lub w części, ciężar tego podatku. W szczególności tryby takie powinny umożliwiać podatnikowi odzyskanie całej wierzytelności wynikającej z nadwyżki podatku VAT, co oznacza, że zwrot ten ma być dokonany w rozsądnym terminie, w drodze wypłaty środków pieniężnych lub w sposób równoważny oraz że w każdym razie ustalony sposób zwrotu nie może pociągać za sobą żadnego ryzyka finansowego dla podatnika.
Ponadto w dalszej części art. 86 (w szczególności w art. 86 ust. 10) ustawy o VAT wskazano na moment, w którym podatnik jest uprawniony do dokonania odliczenia podatku VAT. Regulacje te co do zasady realizują zasadę niezwłocznego odliczenia (tj. odliczenia podatku naliczonego w okresie rozliczeniowym, w którym powstaje obowiązek podatkowy u dostawcy czy też usługodawcy), co ma zapewniać skuteczność realizacji neutralności podatku VAT. Przesunięcie w czasie możliwości odliczenia podatku skutkowałoby przerzuceniem na podatnika finansowania budżetu Państwa przez pewien czas, a takie działanie powodowałoby, że VAT nie byłby w pełni neutralny.
W związku z powyższym, Gmina zwraca uwagę, że budżet państwa powinien dysponować kwotami VAT wynikającymi z faktur zapłaconych przez Gminę już od momentu, w którym świadczący usługi/dostawcy Gminy rozliczyli się z kwot podatku należnego. Odmowa bezzwłocznego odliczenia podatku naliczonego i w konsekwencji wydłużenie terminu jego efektywnego odzyskania do np. 7-8 lat niewątpliwie przerzuca na Gminę ciężar finansowania podatku VAT.
Należy jednak zauważyć, że w tym momencie czasowym związek podatku do odliczenia z poszczególnymi rodzajami czynności (opodatkowanymi lub nieopodatkowanymi) ma jednak charakter prognozowany, planowany. Ostatecznie może się on zmienić. Stąd też w przepisach przewidziano instytucję korekty wstępnego zakresu odliczenia w przypadku, gdy po złożeniu deklaracji VAT nastąpi zmiana czynników uwzględnianych przy określeniu kwoty odliczenia.
W wyroku TSUE w sprawie C-400/98 (Brigitte Breitsohl) podkreślono, że faktyczne lub planowane przeznaczenie towarów lub usług określa jedynie zakres wstępnego odliczenia, do którego uprawniony jest podatnik na mocy art. 17 VI Dyrektywy Rady Unii Europejskiej z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EEC, dalej: VI Dyrektywa) oraz zakres wszelkich korekt w trakcie kolejnych okresów, które muszą być uwzględnione zgodnie z warunkami określonymi w art. 20 VI Dyrektywy. Instytucja korekty nakazuje bowiem oceniać ostateczny zakres prawa do odliczenia, opierając się na finalnym i rzeczywistym przeznaczeniu towaru czy usługi, w cenie których zawarty był podatek mający podlegać odliczeniu. Początkowe przeznaczenie przez podatnika nabytych towarów i usług do wykonywania czynności niepodlegających opodatkowaniu nie pozbawia go zatem prawa do dokonania późniejszego odliczenia podatku naliczonego w razie zmiany przeznaczenia tych towarów lub usług i wykorzystania ich do wykonywania czynności opodatkowanych co potwierdza wprost przepis art. 91 ust. 7 ustawy o VAT.
W przypadku dóbr inwestycyjnych okres, w którym zakres prawa do odliczenia może podlegać zmianie wydłużono po to, by w jak najpełniejszy sposób uwzględnić związek tych towarów z działalnością opodatkowaną podatnika. W wyroku w sprawie C-97/90 (Lennartz) TSUE orzekł, że niezwłoczne wykorzystanie towarów do celów dostaw opodatkowanych lub zwolnionych nie stanowi samo w sobie warunku zastosowania przepisów art. 20 VI Dyrektywy o korekcie podatku naliczonego, co oznacza, że skorzystanie z odliczenia jest możliwe także w okresie późniejszym (już po nabyciu towaru lub usługi), jeżeli dojdzie do zmiany czynników wpływających na zakres prawa do odliczenia (np. w wyniku zmiany sposobu wykorzystywania środka trwałego i przeznaczenia go do działalności opodatkowanej). Z orzeczenia tego wynika ponadto, że w przypadku, gdy podatnik VAT nabył towary lub usługi zaliczane do środków trwałych niesłużące początkowo do wykonywania czynności opodatkowanych, a następnie zmienił ich przeznaczenie i wykorzystał je w działalności opodatkowanej, wówczas ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. W orzecznictwie oraz w doktrynie wskazuje się przy tym, że dotyczy to wyłącznie przypadków, gdy zmiana ta nastąpiła przed zakończeniem okresu korekty, zaś korekta polegająca w takim przypadku na wykazaniu odliczenia, które wcześniej nie mogło być zrealizowane, może dotyczyć części podatku naliczonego proporcjonalnej do czasu pozostałego do końca okresu korekty. Wnioski takie wynikają również z orzeczenia w sprawie C-184/04 (Uudenkaupungin Kaupunki), w którym TSUE potwierdził ponadto prawo podatnika do dokonania jednorazowego odliczenia na zasadzie odpowiedniego stosowania przepisów art. 20 VI Dyrektywy dotyczących korekty podatku naliczonego od dóbr inwestycyjnych.
Reasumując, w świetle powyższego stwierdzić należy, że w przypadku towarów i usług nabytych przez Gminę która dokonując ich nabycia posiadała status podatnika VAT w związku z realizacją inwestycji wchodzących w zakres jej działalności określonej w ustawie podatek naliczony zawarty w cenie towarów i usług niezwiązanych początkowo z czynnościami opodatkowanymi może podlegać odliczeniu na zasadzie korekty, jeśli następnie Gmina zmieniła przeznaczenie tych towarów i usług, tj. wykorzystała je do wykonywania czynności opodatkowanych. W sytuacji, gdy na skutek zmiany przeznaczenia środków trwałych podatek naliczony związany z ich wytworzeniem spełnia kryterium związku z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu, wówczas nie ma żadnego uzasadnienia, by prawo to ograniczać i dzielić je na części (po 1/10 kwoty podatku do odliczenia rocznie), wydłużając okres odliczenia na kolejne lata pozostałe do końca okresu korekty. Istniejący związek podatku naliczonego z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu przesądza w przypadku Gminy o prawie do jednorazowego odliczenia tej części podatku naliczonego związanego z placem targowym i parkingowym sąsiadującym z targowiskiem, które wiążą się z działalnością opodatkowaną (tj. części, która pozostaje po skorygowaniu zakresu przysługującego odliczenia w proporcji do okresu uprzedniego wykorzystywania tych inwestycji do czynności niepodlegających opodatkowaniu).
Przyjęcie odmiennego stanowiska i ograniczenie prawa do odliczenia tylko do 1/10 kwoty podatku naliczonego w każdym z lat pozostałych do końca dziesięcioletniego okresu, o którym mowa w art. 91 ust. 2 ustawy o VAT oznaczałoby naruszenie podstawowej dla całego systemu VAT zasady neutralności podatku dla podatnika. Jest to tym bardziej uzasadnione, że Gmina chce trwale zmienić przeznaczenie targowiska i parkingu, co oznacza, że w okresie korekty nie nastąpi zmiana prawa do odliczenia VAT. Podejście takie dodatkowo uzasadnia brzmienie art. 91 ust. 7a ustawy o VAT, zgodnie z którym odpowiedniej korekty dokonuje się przy każdej kolejnej zmianie prawa do odliczeń, jeżeli zmiana ta następuje w okresie korekty. Według Gminy ten sposób rozliczenia najpełniej realizuje zasadę neutralności podatku VAT dla podatników wykorzystujących towary w celach prowadzonej działalności opodatkowanej VAT.
Ponadto zdaniem Gminy wykładnia art. 91 ust. 7 ustawy o VAT w powiązaniu z ust. 2-3 tego przepisu, zakładająca rozłożenie w czasie odliczenia podatku na kolejne lata pozostałe do końca dziesięcioletniego okresu wskazanego w ust. 2 art. 91, oznaczałaby niezgodność przepisów polskiej ustawy o VAT z wykładnią przepisów art. 184-192 Dyrektywy 112/2006/WE, a także sprzeczność z przywołaną już wcześniej zasadą neutralności VAT oraz zasadą niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Powyższe można porównać do sytuacji osoby fizycznej, która początkowo nabyła towary (środki trwałe, np. samochód) dla celów prywatnych, przy czym po roku rozpoczęła wykorzystywać je jedynie w ramach prowadzonej działalności powyższe podejście powodowałoby, że przez długi okres czasu (w tym wypadku 5 lat, tj. okres korekty) osoba ta zmuszona byłaby finansować podatek VAT z własnych, prywatnych zasobów co z kolei stałoby w oczywistej sprzeczności z zasadą neutralności tego podatku.
Należy przy tym wskazać, że prawo wspólnotowe jest elementem systemu prawnego każdego państwa członkowskiego Wspólnoty Europejskiej. Jest ono źródłem uprawnień dla podmiotów prawa prywatnego z państw członkowskich. Prawo wspólnotowe ma pierwszeństwo w przypadku sprzeczności z prawem krajowym. Jednym z typów aktów prawa wspólnotowego, stanowionego przez organy Wspólnoty Europejskiej, są dyrektywy. Na podstawie art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, wiążą one każde państwo członkowskie, do którego są kierowane, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawiają jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków osiągnięcia tego rezultatu. Europejska doktryna prawna wypracowała środki będące odpowiedzią na brak prawidłowej implementacji (lub nieterminową implementację) dyrektyw przez państwa członkowskie. Wynika to z faktu, że brak należytego wprowadzenia zasad określonych w dyrektywach w prawie lokalnym uniemożliwiałby jednostkom (obywatelom lub podmiotom gospodarczym) skorzystanie z ich postanowień.
Zgodnie z orzecznictwem TSUE, aby zapewnić prawidłowe stosowanie prawa europejskiego podmiotom prawa (osobom fizycznym, osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym nieposiadających osobowości prawnej) służą dwie kategorie uprawnień.
Po pierwsze, jeżeli dana dyrektywa nie została prawidłowo wdrożona przez dane państwo członkowskie, jej postanowienia mogą być stosowane bezpośrednio, jeżeli nadają podmiotom jednoznacznie określone prawa oraz są jasne, bezwarunkowe i precyzyjne.
Po drugie, w doktrynie prawa wspólnotowego wykształciła się zasada interpretacji prawa krajowego w zgodzie z brzmieniem i celem dyrektywy (reconciliatory interpretation). Podstawą prawną dla tej koncepcji jest zasada wynikająca z art. 4 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (dalej: Traktat o UE), zgodnie z którym Państwa Członkowskie podejmują wszelkie środki ogólne lub szczególne właściwe dla zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z Traktatów lub aktów instytucji Unii.
Zatem konsekwencją bezpośredniego działania dyrektyw i interpretacji przepisów prawa krajowego w świetle treści i celu danej dyrektywy jest obowiązek organów stosujących prawo do oceny zgodności lokalnych przepisów z regulacjami dyrektyw. Dotyczy to zarówno sądów, jak i organów administracyjnych. Potwierdzeniem powyższego jest wyrok C-103/88 Fratelli Costanzo SpA przeciw Gminie Mediolan, gdzie Trybunał stwierdził, że w przypadku niezgodności prawa krajowego z przepisem dyrektywy zarówno sądy państwa członkowskiego, jak i organy administracji tego państwa mają obowiązek bezpośredniego stosowania przepisów dyrektywy i zaniechania stosowania niezgodnych z nimi przepisów prawa krajowego.
Potwierdzają to również polskie sądy administracyjne. Zgodnie bowiem z prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 maja 2005 r., sygn. akt III SA/Wa 492/05, w przypadku stwierdzenia niezgodności normy prawa krajowego z normą prawa wspólnotowego sąd krajowy zobowiązany jest do niestosowania sprzecznej ze wspólnotowym porządkiem prawnym normy prawa krajowego. Obowiązek ten dotyczy również innych organów państwa członkowskiego, w tym organów administracyjnych. Dokonywanie oceny przepisów prawa krajowego w świetle postanowień prawa wspólnotowego przez organy administracyjne jest ich obowiązkiem, a uchybienie ternu obowiązkowi stanowi poważne naruszenie prawa wspólnotowego, traktowane jako działanie sprzeczne z zasadą lojalności wyrażoną w art. 10 TWE i może stanowić przesłankę odpowiedzialności odszkodowawczej państwa.
Reasumując, w opinii Gminy ograniczenie prawa do odliczenia tylko do 1/10 kwoty podatku naliczonego w każdym z lat pozostałych do końca dziesięcioletniego okresu, o którym mowa w art. 91 ust. 2 ustawy o VAT prowadziłoby do naruszenia podstawowej dla całego systemu VAT zasady neutralności podatku dla podatnika, a także naruszenia art. 86 ustawy o VAT.
Reasumując, zdaniem Gminy, ma ona prawo do zastosowania jednorazowej korekty VAT naliczonego (o której mowa w odpowiedzi na pytanie nr 1) w rozliczeniu za okres, w którym wdroży rozwiązanie polegające na wprowadzeniu opłaty rezerwacyjnej na placu targowym i parkingowym.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za:
- nieprawidłowe w zakresie prawa do odliczenia, w drodze korekty, podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki inwestycyjne związane z modernizacją parkingu i trybu skorzystania z tego prawa (pytania oznaczone we wniosku nr 4, 6, 7, 8),
- prawidłowe w zakresie prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki bieżące związane z utrzymaniem parkingu i trybu skorzystania z tego prawa (pytania oznaczone we wniosku nr 5, 6).
Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą. W myśl tego przepisu, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika:
- z tytułu nabycia towarów i usług,
- potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego,
- od komitenta z tytułu dostawy towarów będącej przedmiotem umowy komisu
z uwzględnieniem rabatów określonych w art. 29 ust. 4.
Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.
Zatem w podatku od towarów i usług obowiązuje zasada tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia, nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.
W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki prawne-podatkowo, było wykonywanie czynności opodatkowanych.
Należy podkreślić, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Ponadto w oparciu o art. 88 ust. 4 ustawy, zgodnie z którym obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 20.
Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.
Jak wskazano wyżej, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Warunkowość realizacji określonego w art. 86 ust. 1 ustawy prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony powoduje, że nieziszczenie się warunku pozytywnego, jakim jest wykorzystanie towaru (usługi) do realizacji czynności opodatkowanej np. towar został częściowo wykorzystany do czynności zwolnionych od VAT lub niepodlegających VAT powoduje konieczność weryfikacji odliczenia podatku naliczonego. Z drugiej natomiast strony stwarza również możliwość odliczenia podatku naliczonego od zakupionych towarów i usług, które początkowo przeznaczone do wykonywania czynności nieuprawniających do odliczenia ostatecznie zostają wykorzystane do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.
Na mocy art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny, z zastrzeżeniem pkt 2-5 oraz ust. 11, 12, 16 i 18.
Stosownie do art. 86 ust. 11 ustawy, jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.
Jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach, o których mowa w ust. 10, 11, 12, 16 i 18, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego (art. 86 ust. 13 ustawy).
Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez podatnika podatku VAT do wykonywania czynności opodatkowanych. Natomiast, aby dana czynność była opodatkowana podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.
Podatnikami zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Natomiast działalność gospodarcza według art. 15 ust. 2 ustawy w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2013 r. obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Konieczność implementacji przepisów prawa wspólnotowego do prawa krajowego wymusiła na ustawodawcy odrębne określenie statusu organów władzy publicznej. I tak, na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE. L Nr 347, poz. 1 ze zm.), zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.
Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.
Ponadto w świetle § 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 247 ze zm.), zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Analiza wskazanych powyżej przepisów prowadzi do następujących wniosków:
- wyłączenie organów władzy publicznej i urzędów obsługujących te organy z kategorii podatników podatku od towarów i usług oraz zwolnienie od podatku jednostek samorządu terytorialnego ma charakter wyłącznie podmiotowo przedmiotowy,
- w celu skorzystania przez ww. podmioty z
wyłączenia lub ze zwolnienia od podatku konieczne jest spełnienie dwóch
kumulatywnych warunków:
- czynności co do zasady podlegające opodatkowaniu VAT muszą być wykonane przez ściśle określone podmioty,
- ponadto czynności te muszą być wykonywane w ramach sprawowanego przez te podmioty władztwa publicznego.
W związku z powyższym należy podkreślić, że tylko spełnienie ww. warunków łącznie daje możliwość legalnego wyłączenia z kategorii podatników podatku od towarów i usług na mocy art. 15 ust. 6 ustawy, lub zwolnienia realizowanych czynności od podatku, w oparciu o § 13 ust. 1 pkt 12 powołanego wyżej rozporządzenia.
Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Tylko w tym zakresie ich czynności mają bowiem charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.
Z powyższych konstrukcji prawnych jednoznacznie wynika, że Gmina, wykonując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, działa w charakterze podatnika podatku VAT.
W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 594 ze zm.), gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują sprawy gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, a także sprawy targowisk i hal targowych (art. 7 ust. 1 pkt 2 i pkt 11 ustawy o samorządzie gminnym).
Z danych przedstawionych we wniosku wynika, że Gmina, będąca zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT, jest właścicielem targowiska wraz z sąsiadującym z nim parkingiem (po przeciwnej stronie ulicy). Parking jest położony poza pasem ruchu drogowego.
Gmina ponosi bieżące wydatki związane z utrzymaniem targowiska i parkingu. Wydatki te obejmują zarówno nabycie towarów (np. energię elektryczną niezbędną do oświetlenia targowiska i parkingu, środki czystości, etc.), jak i usług (np. wywóz nieczystości, utrzymanie porządku, etc.). Ponoszone wydatki są dokumentowane wystawionymi przez dostawców/usługodawców na Gminę fakturami VAT.
Ponadto Gmina poniosła na przedmiotowy majątek wydatki inwestycyjne, w szczególności w roku 2010 na modernizację targowiska obejmującą wykonanie odwodnienia placu oraz wymianę nawierzchni placu, a w roku 2011 na modernizację parkingu sąsiadującego z targowiskiem obejmującą również wykonanie odwodnienia i wymianę nawierzchni parkingu. Inwestycje zostały oddane do użytkowania odpowiednio modernizacja targowiska w roku 2010 a modernizacja parkingu w roku 2011. Parking w dni targowe służy targowisku, a jego modernizacja była podyktowana przede wszystkim koniecznością utworzenia miejsc parkingowych dla odwiedzających targowisko zainteresowanych oraz dodatkowych miejsc do handlu w dniach o zwiększonym ruchu targowym (przykładowo przed Wielkanocą czy 1 listopada Wszystkimi Świętymi).
Gmina nie dokonuje odliczenia VAT naliczonego od wydatków bieżących i inwestycyjnych związanych z targowiskiem oraz parkingiem sąsiadującym z targowiskiem.
Od sprzedających na targowisku Gmina pobiera opłatę targową, stosownie do stawek określonych uchwałą Rady Miejskiej. Dotychczas Gmina nie pobierała żadnych dodatkowych opłat od handlujących na targowisku, w szczególności o charakterze opłat rezerwacyjnych.
Gmina nie pobiera również opłaty za postój na parkingu sąsiadującym z targowiskiem. W regularne dni targowe jest na nim zwiększony ruch z uwagi na licznych odwiedzających targowisko, przyjezdnych z okolicy, którzy tam pozostawiają swoje pojazdy na czas zakupów, a w dni o zwiększonym zapotrzebowaniu na miejsca targowe (w czasie przedświątecznym) na parkingu rozkładają swoje stoiska również handlujący, od których Gmina pobiera opłatę targową, zgodnie z ustalonymi stawkami. W pozostałe dni Gmina udostępnia parking nieodpłatnie na rzecz lokalnej społeczności celem zaparkowania pojazdów.
W wyniku zaobserwowania dużego zainteresowania targowiskiem, Gmina planuje podjęcie decyzji o zmianie sposobu udostępniania przedmiotowego majątku, w szczególności Gmina planuje wprowadzenie rozwiązania polegającego na umożliwieniu podmiotom zewnętrznym prowadzącym handel na targowisku (a w dni targowe o zwiększonym zapotrzebowaniu na miejsca targowe również prowadzącym handel na parkingu) odpłatnej rezerwacji miejsc handlowych, tj. tzw. opłaty rezerwacyjnej. W celu rezerwacji/udostępniania miejsca handlowego, zainteresowani byliby zobowiązani do zawarcia z Gminą stosownej umowy cywilnoprawnej. Niezależnie od opłaty rezerwacyjnej, na targowisku (a w wybrane dni również na parkingu) Gmina pobierałaby nadal opłatę targową od wszystkich handlujących podmiotów, tj. od podmiotów, które jednocześnie dokonały rezerwacji miejsca handlowego.
Parking byłby udostępniany przez Gminę podmiotom zewnętrznym jednocześnie w następujący sposób:
- zasadniczo nieodpłatnie na rzecz lokalnej społeczności we wszystkie dni kalendarzowe roku na cel zaparkowania pojazdu;
- na prowadzenie handlu w dni o zwiększonym ruchu targowym przy pobieraniu opłaty targowej od handlujących na płycie parkingu i jednocześnie na podstawie umów cywilnoprawnych pomiędzy Gminą a tymi podmiotami.
Gmina wprowadziłaby powyższe rozwiązania w drugiej połowie 2013 r. Cała powierzchnia placu targowego i parkingu podlegałaby rezerwacji (tj. w każdym miejscu na placu targowym czy parkingu handlujący winni dokonać stosownej rezerwacji, przy czym osoba powołana przez Gminę do zarządzania targowiskiem dbałaby o zachowanie ciągów komunikacyjnych na obu placach).
Gmina nie miałaby obiektywnej możliwości przypisania poniesionych wydatków inwestycyjnych oraz ponoszonych od momentu wprowadzenia opłat rezerwacyjnych wydatków bieżących na utrzymanie obu placów do poszczególnych rodzajów działalności, tj. udostępniania placu targowego na rzecz zainteresowanych za opłatą rezerwacyjną i opłatą targową oraz nieodpłatnego udostępniania placu parkingowego na rzecz lokalnej społeczności oraz odpłatnego udostępnienia za opłatą rezerwacyjną.
Targowisko oraz parking są zaliczane przez Gminę do środków trwałych podlegających amortyzacji. Wartość początkowa zarówno targowiska, jak i parkingu przekracza 15.000 zł.
Wydatki inwestycyjne poniesione w roku 2011 związane z modernizacją parkingu stanowiły dla Gminy wydatki majątkowe, tj. wydatki zwiększające wartość tego środka trwałego dla celów księgowych, który został przyjęty do ewidencji dokumentem OT. Zatem zdaniem Gminy, można uznać, że wydatki inwestycyjne związane z modernizacją parkingu dotyczą ulepszenia parkingu.
Przy tak przedstawionym opisie sprawy Zainteresowany ma wątpliwości dotyczące m.in. prawa do odliczenia, w drodze korekty, podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki inwestycyjne związane z modernizacją parkingu i trybu skorzystania z tego prawa.
Wobec powyższych wątpliwości należy podkreślić co wynika z opisu sprawy że opisany parking będzie udostępniany przez Gminę podmiotom zewnętrznym w dwojaki sposób: zasadniczo nieodpłatnie na rzecz lokalnej społeczności we wszystkie dni kalendarzowe roku na cel zaparkowania pojazdu oraz na prowadzenie handlu w dni o zwiększonym ruchu targowym przy pobieraniu opłaty targowej od handlujących na płycie parkingu i jednocześnie na podstawie umów cywilnoprawnych pomiędzy Gminą a tymi podmiotami.
Zagadnienia dotyczące opłaty targowej reguluje ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.).
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy, opłatę targową pobiera się od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na targowiskach, z zastrzeżeniem ust. 2b.
Przepis art. 15 ust. 2b cyt. ustawy stanowi, że opłacie targowej nie podlega sprzedaż dokonywana w budynkach lub w ich częściach.
W myśl art. 15 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, opłatę targową pobiera się niezależnie od należności przewidzianych w odrębnych przepisach za korzystanie z urządzeń targowych oraz za inne usługi świadczone przez prowadzącego targowisko.
Zatem opłata targowa jest szczególną formą daniny publicznej, pobieraną od podmiotów dokonujących sprzedaży na targowiskach lub innych wydzielonych miejscach. Wysokość opłaty ustala właściwa miejscowo rada gminy w trybie określonym ustawowo. Wnioskodawca pobierając takie opłaty będzie działał jako organ władzy publicznej, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy, w konsekwencji czego opłaty te nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Jednocześnie wyjaśnić należy, że w interpretacji nr ILPP1/443-574/13-7/MD z dnia 1 października 2013 r. stwierdzono, że czynność nieodpłatnego udostępniania przez Gminę parkingu lokalnej społeczności na cele gminne nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, z uwagi na jej nieodpłatność oraz fakt, że nie będzie miał w tym przypadku zastosowania art. 8 ust. 2 ustawy.
Z treści cyt. przepisów art. 86 ustawy wynika, że prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tj. odliczenia dokonuje podatnik podatku od towarów i usług, a towary i usługi, z których nabyciem wiąże się podatek naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.
Dodatkowo należy podkreślić, że podatnik w momencie nabycia towarów lub usług określa, czy nabywane przez niego towary lub usługi będą wykorzystywane w prowadzonej przez niego działalności opodatkowanej. W konsekwencji należy wskazać, że podatnik może obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w sytuacji, gdy występuje związek pomiędzy poniesionymi wydatkami a wykonywanymi z tytułu prowadzonej działalności czynnościami opodatkowanymi.
W przedmiotowej sprawie warunek wskazany w art. 86 ustawy w momencie realizacji inwestycji (rok 2011) nie był spełniony, gdyż wydatki inwestycyjne związane z modernizacją parkingu z założenia nie miały być związane z wykonywanymi przez Zainteresowanego czynnościami opodatkowanymi, służyły bowiem do wykonywania czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług pobieranie od osób handlujących na targowisku opłat targowych oraz nieodpłatne udostępnianie przez Gminę parkingu lokalnej społeczności.
Zatem Wnioskodawca nie miał prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z wydatkami poniesionymi na modernizację targowiska.
Jednakże jak wynika z opisu sprawy Zainteresowany zamierza w drugiej połowie 2013 r. zmienić sposób udostępniania przedmiotowego majątku. W szczególności Gmina planuje wprowadzenie rozwiązania polegającego na umożliwieniu podmiotom zewnętrznym prowadzącym handel na targowisku (a w dni targowe o zwiększonym zapotrzebowaniu na miejsca targowe również prowadzącym handel na parkingu) odpłatnej rezerwacji miejsc handlowych, tj. pobieraniu tzw. opłaty rezerwacyjnej. W celu rezerwacji/udostępniania miejsca handlowego, zainteresowani byliby zobowiązani do zawarcia z Gminą stosownej umowy cywilnoprawnej.
W tym miejscu należy wyjaśnić, że w interpretacji nr ILPP1/443-574/13-4/MD z dnia 1 października 2013 r. stwierdzono, że czynności wykonywane w ramach zawartych umów cywilnoprawnych, na podstawie których Gmina będzie odpłatnie udostępniać zainteresowanym podmiotom zewnętrznym miejsca handlowe na parkingu (będzie pobierać tzw. opłatę rezerwacyjną), będą stanowić czynności podlegające opodatkowaniu i niekorzystające ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.
Zatem w rozpatrywanej sprawie, od momentu zmiany sposobu wykorzystania opisanego obiektu (w drugiej połowie 2013 r.) parking będzie wykorzystywany zarówno do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług (odpłatne udostępnianie zainteresowanym podmiotom zewnętrznym miejsc handlowych na podstawie umowy cywilnopranwej), jak i do czynności niepodlegających temu podatkowi (nieodpłatne udostępnianie parkingu lokalnej społeczności oraz pobieranie opłaty targowej).
W myśl art. 90 ust. 1 ustawy, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10 art. 90 ust. 2 ustawy.
Proporcję, o której mowa w ust. 2, na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.
W rozpatrywanej sytuacji, analizując kwestię prawa do odliczenia podatku VAT od wydatków inwestycyjnych ponoszonych na modernizację parkingu w roku 2011 należy uwzględnić unormowania zawarte w obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r. art. 86 ust. 7b ustawy.
Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 7b ustawy, w przypadku nakładów ponoszonych na nabycie, w tym na nabycie praw wieczystego użytkowania gruntów, oraz wytworzenie nieruchomości, stanowiącej majątek przedsiębiorstwa danego podatnika, wykorzystywanej zarówno do celów prowadzonej przez tego podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, których nie da się w całości przypisać działalności gospodarczej, podatek naliczony oblicza się według udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość wykorzystywana jest do celów działalności gospodarczej.
Przy czym przez wytworzenie nieruchomości, stosownie do art. 2 pkt 14a ustawy, rozumieć należy wybudowanie budynku, budowli lub ich części, lub ich ulepszenie w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym.
Obowiązujący od 1 stycznia 2011 r. przepis art. 86 ust. 7b ustawy wprowadza szczególny tryb odliczeń podatku naliczonego w przypadku nieruchomości i nakłada obowiązek określenia wysokości udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość została lub zostanie wykorzystana do celów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.
Cytowany wyżej przepis reguluje sposób obliczania podatku naliczonego od nabycia bądź wytworzenia nieruchomości (w tym nakładów ponoszonych na nieruchomość) w sytuacji, w której dana nieruchomość ma być używana zarówno na cele działalności, jak i na cele niezwiązane z prowadzoną działalnością. Niniejsza regulacja ma zastosowanie wówczas, gdy dana nieruchomość (której dotyczy podatek naliczony) nie jest wykorzystywana wyłącznie do działalności. Obejmuje ona sytuacje, w których nieruchomość ma przeznaczenie mieszane, to znaczy jest wykorzystywana zarówno na cele związane z działalnością, jak i na inne cele, czyli cele pozostające poza zakresem VAT.
W rozpatrywanej sprawie, jak wyjaśniono powyżej, po ulepszeniu w roku 2011 parking po częściowej zmianie przeznaczenia w drugiej połowie 2013 r. będzie wykorzystywany w dwojaki sposób, a mianowicie będzie służyć do wykonywania czynności opodatkowanych przez Gminę, jak i czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
W związku z powyższymi rozważaniami, należy stwierdzić, że Gmina jest zobowiązana do określenia udziału procentowego, w jakim parking będzie wykorzystywany do celów gospodarczych i zgodnie z tym udziałem będzie miała prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków inwestycyjnych dotyczących modernizacji nieruchomości (parkingu).
W tym miejscu należy wskazać, że obowiązek ustalenia ww. udziału procentowego nie wynika z art. 90 ust. 1 i 2 ustawy, lecz z art. 86 ust. 7b ustawy, w związku z czym w rozpatrywanej sprawie nie odniesiono się do treści uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 października 2011 r., sygn. akt I FPS 9/10.
Biorąc pod uwagę powyższe oraz treść powołanych przepisów należy stwierdzić, że Gminie będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony od wydatków ponoszonych na modernizację parkingu, stanowiącą jak wskazał Wnioskodawca jego ulepszenie, nie od całości poniesionych wydatków, ale tylko według udziału procentowego, zgodnie z art. 86 ust. 7b, w związku z art. 2 pkt 14a ustawy o podatku od towarów i usług. A zatem Gmina na podstawie tych przepisów będzie zobowiązana ustalić udział procentowy, o którym mowa w powyższym przepisie.
W związku z tym, że ani przepisy ustawy, ani przepisy wykonawcze do ustawy nie zawierają zapisu dotyczącego sposobu wyliczenia ww. udziału procentowego można przyjąć różne rozwiązania. Warto nadmienić, że zastosowane przez Wnioskodawcę metody, czy też sposoby, na podstawie których dokona wydzielenia odpowiedniej kwoty podatku naliczonego muszą odpowiadać wartościom faktycznym i rzeczywistym. Ciężar rzetelnego ustalenia jaka część zrealizowanej inwestycji polegającej na modernizacji parkingu związana będzie z prowadzoną działalnością gospodarczą, a jaka część wykorzystywana będzie dla potrzeb innych niż prowadzona działalność, spoczywa zawsze na Wnioskodawcy.
Ponadto zgodnie z art. 90a ust. 1 ustawy, w przypadku gdy w ciągu 120 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym nieruchomość stanowiąca część przedsiębiorstwa podatnika została przez niego oddana w użytkowanie, nastąpi zmiana w stopniu wykorzystania tej nieruchomości do celów działalności gospodarczej, dokonuje się korekty podatku naliczonego odliczonego przy jej nabyciu lub wytworzeniu. Korekty, o której mowa w zdaniu pierwszym, dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła ta zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. Jeżeli podatnik wykorzystuje tę nieruchomość w działalności gospodarczej również do czynności zwolnionych od podatku bez prawa do odliczeń, korekta powinna uwzględniać proporcję określoną w art. 90 ust. 310, zastosowaną przy odliczeniu.
Stosownie natomiast do art. 90a ust. 2 ustawy, w przypadku, o którym mowa w ust. 1, przepisu art. 8 ust. 2 nie stosuje się.
W związku z powyższymi przepisami należy zauważyć, że wykorzystywanie opisanego we wniosku parkingu do czynności niezwiązanych z działalnością opodatkowaną (nieodpłatne udostępnianie lokalnej społeczności oraz pobieranie opłat targowych od handlujących), a następnie wykorzystywanie ww. nieruchomości do wykonywania zarówno czynności opodatkowanych (odpłatne udostępnianie zainteresowanym podmiotom na podstawie umowy cywilnoprawnej), jak i niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, powoduje konieczność dokonania jednorazowej korekty podatku naliczonego zawartego w fakturach dokumentujących wydatki na modernizację ww. parkingu poniesione w roku 2011 w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła ta zmiana w stopniu wykorzystania nieruchomości do działalności gospodarczej, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty, zależnego od terminu, w którym Gmina zacznie udostępniać opisany parking odpłatnie na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych, stosownie do art. 90a ust. 1 ustawy.
Natomiast za lata, w których Zainteresowany wykorzystywał przedmiotowy parking do czynności niepodlegających opodatkowaniu nie przysługuje Mu prawo do odliczenia.
Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą także kwestii prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki bieżące związane z utrzymaniem parkingu i trybu skorzystania z tego prawa.
Odnosząc się zatem do wydatków bieżących związanych z parkingiem, będącym przedmiotem wniosku, Gmina będzie miała pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego zawartego w fakturach dokumentujących poniesione wydatki, z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z art. 88 ustawy. Powyższe wynika z faktu, że Wnioskodawca będzie wykorzystywał opisany parking do wykonywania czynności opodatkowanych (odpłatne udostępnianie miejsc handlowych na podstawie umowy cywilnoprawnej), jak i do czynności niepodlegających opodatkowaniu (pobieranie opłaty targowej i nieodpłatne udostępnianie lokalnej społeczności) i jednocześnie nie będzie miał możliwości jednoznacznego przyporządkowania podatku naliczonego od ww. wydatków wyłącznie do działalności opodatkowanej lub wyłącznie do działalności niepodlegajacej opodatkowaniu VAT.
Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz okoliczności niniejszej sprawy należy stwierdzić, że:
Ad. 1.
W przypadku wdrożenia w drugiej połowie 2013 r. opisanego sposobu udostępniania parkingu, Gminie będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony od wydatków ponoszonych w roku 2011 na modernizację parkingu według udziału procentowego, w jakim parking będzie wykorzystywany do celów gospodarczych, tj. do celów działalności opodatkowanej, zgodnie z art. 86 ust. 7b, w związku z art. 2 pkt 14a ustawy o podatku od towarów i usług.
Ad. 2.
W przypadku wdrożenia powyższego sposobu wykorzystania parkingu, Gminie będzie przysługiwało pełne prawo do odliczenia VAT od wydatków bieżących na utrzymanie parkingu ponoszonych od momentu jego wdrożenia.
Ad. 3.
W odniesieniu do wydatków inwestycyjnych (pytanie z pkt 1) Gmina na podstawie przepisu art. 86 ust. 7b ustawy będzie miała obowiązek ustalić udział procentowy, w jakim dana nieruchomość będzie wykorzystywana do działalności gospodarczej np. w oparciu o czas korzystania z przedmiotowych miejsc parkingowych na potrzeby działalności i na potrzeby inne. Przy czym należy wskazać, że sposób wyodrębnienia kwot podatku naliczonego związanego ze sprzedażą opodatkowaną, winien mieć charakter obiektywny, determinowany okolicznościami sprawy. Wybór metody wyodrębnienia kwot podatku naliczonego należy wyłącznie do obowiązków Wnioskodawcy. Ważne jest jedynie, by przyjęta metoda stanowiła właściwe odzwierciedlenie odliczenia podatku naliczonego związanego z czynnościami opodatkowanymi. Jednakże należy podkreślić, że wyłącznie Wnioskodawca znający specyfikę, organizację i podział pracy w swojej jednostce jest w stanie wyodrębnić część podatku naliczonego, związaną z czynnościami opodatkowanymi, a nie organ podatkowy w trybie interpretacji indywidualnej.
Natomiast w związku z udzieleniem twierdzącej odpowiedzi na pytanie zawarte w pkt 2, pytanie z pkt 3 w odniesieniu do wydatków bieżących stało się bezprzedmiotowe.
Ad. 4-5.
Korekty podatku naliczonego zawartego w fakturach dokumentujących wydatki poniesione na modernizację ww. parkingu w roku 2011 należy dokonać jednorazowo w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana w stopniu wykorzystania nieruchomości do działalności gospodarczej, stosownie do art. 90a ust. 1 ustawy.
Wyjaśnić ponadto należy, że w zakresie pytań z pkt 4-5 stanowisko Wnioskodawcy uznano za nieprawidłowe z uwagi na inną podstawę prawną przedstawioną przez Zainteresowanego we własnym stanowisku w odniesieniu do ww. pytań.
Końcowo zauważa się, że prawidłowe określenie udziału procentowego, o którym mowa w art. 86 ust. 7b i art. 90a ustawy, a w konsekwencji części podatku naliczonego, związanej z czynnościami opodatkowanymi, należy do podatnika. Natomiast ocena prawidłowości przyjętych rozwiązań może nastąpić jedynie w drodze przeprowadzonego postępowania podatkowego przez właściwy organ pierwszej instancji.
Tut. Organ informuje, że w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej prawa do odliczenia, w drodze korekty, podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki inwestycyjne związane z modernizacją parkingu i trybu skorzystania z tego prawa oraz prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki bieżące związane z utrzymaniem parkingu i trybu skorzystania z tego prawa (pytania oznaczone we wniosku nr 4, 5, 6, 7, 8). Natomiast pozostała część wniosku została rozstrzygnięta w odrębnych interpretacjach indywidualnych z dnia 1 października 2013 r.:
- w zakresie opodatkowania usług udostępniania przez Gminę miejsc handlowych na targowisku i na parkingu na rzecz zainteresowanych podmiotów zewnętrznych na podstawie umów cywilnoprawnych (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) o sygn. ILPP1/443-574/13-4/MD,
- w zakresie prawa do odliczenia, w drodze korekty, podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki inwestycyjne związane z modernizacją targowiska, prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki bieżące związane z utrzymaniem targowiska i trybu skorzystania z tego prawa oraz dokonania ww. korekty w sposób jednorazowy w rozliczeniu za okres, w którym nastąpi zmiana przeznaczenia opisanego targowiska (pytania oznaczone we wniosku nr 2, 3, 6, 7, 8) o sygn. ILPP1/443-574/13-5/MD,
- w zakresie opodatkowania usług nieodpłatnego udostępniania targowiska i parkingu lokalnej społeczności (pytanie oznaczone we wniosku nr 9) o sygn. ILPP1/443-574/13-7/MD.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.
Wniosek ORD-IN (PDF)
Treść w pliku PDF 2 MB
Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu