Temat interpretacji

Wskazanie czy przekazanie majątku całego przedsiębiorstwa przez małżonka, pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej, drugiemu z małżonków, a następnie zakończenie działalności gospodarczej spowoduje konieczność uiszczenia podatku od towarów i usług

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 5 grudnia 2012r. (data wpływu 6 grudnia 2012r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wskazania czy przekazanie całego przedsiębiorstwa przez małżonka, pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej, drugiemu z małżonków, a następnie zakończenie działalności gospodarczej spowoduje konieczność uiszczenia podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 grudnia 2012r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wskazania czy przekazanie całego przedsiębiorstwa przez małżonka, pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej, drugiemu z małżonków, a następnie zakończenie działalności gospodarczej spowoduje konieczność uiszczenia podatku od towarów i usług.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca zamierza dokonać nieodpłatnego przeniesienia całego przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55(1) k.c, w oparciu o które prowadzi indywidualną działalność gospodarczą pod firmą PPHU "X" . Głównym przedmiotem działalności gospodarczej wnioskodawcy jest produkcja konstrukcji metalowych. Przedsiębiorstwo ma zostać przeniesione na męża Wnioskodawcy. Pomiędzy Wnioskodawcą, a jej mężem istnieje ustawowy ustrój wspólności majątkowej. Składniki przedsiębiorstwa zostały nabyte lub powstały po zawarciu związku małżeńskiego. Wnioskodawca zamierza zaprzestać prowadzenia działalności gospodarczej. W tym celu mąż wnioskodawcy rozpocznie prowadzenie własnej działalności gospodarczej pod firmą PPHU "X" i zarejestruje się jako podatnik VAT, następnie strony dokonają przeniesienia przedsiębiorstwa i Wnioskodawca złoży wniosek o wykreślenie jej z ewidencji działalności gospodarczej. Mąż Wnioskodawcy będzie kontynuował prowadzenie działalności gospodarczej przy wykorzystaniu przedsiębiorstwa mającego stanowić przedmiot opisanej powyżej umowy.

W skład przedsiębiorstwa wchodzą:

nazwa: PPHU "X",

• ruchomości w postaci materiałów produkcyjnych, narzędzi, urządzeń, samochodów, wyposażenia pomieszczeń biurowych i innych,
• środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych,
• prawa wynikające z umowy najmu hali produkcyjnej oraz umów zawartych z dostawcami usług lub towarów np. operatorami telefonicznymi, ubezpieczycielami i innymi,
• księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zatrudnia pracowników. W skład przedsiębiorstwa nie wchodzą nieruchomości.

Na podstawie umowy przeniesienia przedsiębiorstwa dojdzie także do:

• przejęcia długów w trybie art. 519 par. 2 pkt 2 k.c., które stanowią zobowiązania Wnioskodawcy z umów wzajemnych np. umowy najmu hali produkcyjnej w zakresie między innymi obowiązku płacenia czynszu,
• przejęcia zakładu pracy w trybie art. 23(1) k.p. oraz przejęcia zobowiązań wynikających ze stosunków pracy.

Na przejęcie długów kontrahenci Wnioskodawcy wyrazili zgodę, która została, a w przypadku niektórych kontrahentów zostanie, potwierdzona pisemnymi oświadczeniami.

Umowa nieodpłatnego przeniesienia przedsiębiorstwa zostanie zawarta w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Nadto mąż Wnioskodawcy zgłosi w terminie 6 miesięcy od daty zwarcia umowy nabycie przedsiębiorstwa właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy opisana powyżej czynność przeniesienia przez Wnioskodawcę przedsiębiorstwa na rzecz jej męża, a następnie zakończenie działalności gospodarczej przez Wnioskodawcę spowoduje powstanie obowiązku uiszczenia podatku od towarów i usług przez Wnioskodawcę lub jej męża...

Zdaniem Wnioskodawcy, opisana powyżej umowa przeniesienia przedsiębiorstwa stanowi transakcję zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a tym samym jej zawarcie nie spowoduje obowiązku uiszczenia podatku od towarów i usług przez Wnioskodawcę, ani jej męża. Sporna pozostaje możliwość przeniesienia przedsiębiorstwa między małżonkami pozostającymi we wspólności ustawowej. Zdaniem Wnioskodawcy możliwe jest przeniesienie pomiędzy małżonkami przedsiębiorstwa w celu kontynuowania działalności gospodarczej prowadzonej dotychczas przez drugiego małżonka. Zwolennicy poglądu stanowiącego o możliwości przeniesienia przedsiębiorstwa pomiędzy małżonkami powołują się na zależności organizacyjno-funkcjonalne zachodzące pomiędzy poszczególnymi składnikami przedsiębiorstwa.

Mając na uwadze omawiane zależności w jednym z orzeczeń Sąd Najwyższy stwierdził: "() okoliczność, że majątek przedsiębiorstwa jest majątkiem wspólnym prowadzącego działalność gospodarczą i jego małżonka nie oznacza, iż w skład majątku wspólnego wchodzi to szczególne dobro prawne, jakim jest przedsiębiorstwo () (zob. wyr. SN z 3.06.2008r., I UK 389/07, OSNP 2009/19-20/268). Niezależnie od istniejących w orzecznictwie i doktrynie prawa cywilnego sporów w zakresie oceny możliwości przeniesienia przedsiębiorstwa między małżonkami pozostającymi we wspólności ustawowej należy podnieść, że przedmiotowa transakcja pozostaje poza przedmiotem regulacji ustawy o podatku od towarów i usług. Jeżeliby przyjąć, że małżonkowie nie mogą przenieść pomiędzy sobą przedsiębiorstwa, to w takim wypadku transakcja przekazania przedsiębiorstwa nie wywołuje skutków prawnych w zakresie przeniesienia własności, a stanowi wyłącznie czynność techniczną stanowiącą podstawę prowadzenia działalności przez męża Wnioskodawcy w oparciu o rzeczone przedsiębiorstwo. Sam dokument umowy wraz z załącznikami wyczerpuje składniki przedsiębiorstwa i potwierdza ich wydanie małżonkowi Wnioskodawcy. Tym samym nawet z tego punktu widzenia omawiana czynność nie spowoduje obowiązku zapłaty podatku od towarów i usług. Zatem Wnioskodawca po dokonaniu omawianej czynności i objęciu całego przedsiębiorstwa przez jej męża w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej nie będzie w posiadaniu jakiegokolwiek składnika majątkowego związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej, a tym samym nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku od towarów i usług na podstawie art. 14 ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Przez towary w świetle art. 2 pkt 6 ustawy - rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast przez świadczenie usług w świetle art. 8 ust. 1 ustawy rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej ().

Jak stanowi art. 6 pkt 1 ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

A zatem, w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Pojęcie transakcja zbycia należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu dostawa towarów w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. zbycie obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Wyłączenie stosowania ustawy o podatku od towarów i usług przewidziane w przepisie art. 6 pkt 1 ustawy obejmuje jednakże tylko te czynności zrównane z pojęciem dostawy towarów, których przedmiotem jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa.

Zaznaczyć należy, iż przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji przedsiębiorstwa. Zatem dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy posłużyć się definicją sformułowaną w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Zgodnie z art. 55¹ Kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Należy zauważyć, że użyte w ww. artykule określenie w szczególności wskazuje jedynie na przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w tym artykule, a z drugiej brak któregoś z tych elementów nie musi pozbawiać zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa.

Z kolei, o tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa, decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik jest obowiązany do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Zatem, składniki materialne i niematerialne, wchodzące w skład przedsiębiorstwa, powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, iż można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Należy tu wskazać również art. 55² Kodeksu cywilnego, w którym ustawodawca wprowadza zasadę, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba, że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą zamierza dokonać nieodpłatnego przeniesienia na rzecz małżonka (z którym pozostaje we wspólności majątkowej małżeńskiej) całego swojego przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, a następnie zamierza zaprzestać prowadzenia swojej działalności gospodarczej.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, iż zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy, nieodpłatnego przeniesienie całego swojego przedsiębiorstwa przez Wnioskodawcę, o którym mowa w art. 55&¹ Kodeksu cywilnego będzie czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, tym samym czynność ta wyłączona będzie spod działania ustawy o podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca we własnym stanowisku uzasadniając brak konieczności zapłaty podatku z tytułu dokonania przedmiotowej czynności powołał się na art. 14, który został zawarty w Rozdziale 4 Działu II ustawy o podatku od towarów i usług, w rozdziale regulującym opodatkowanie przy likwidacji działalności spółki i zaprzestaniu działalności przez osobę fizyczną.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku zaprzestania przez podatnika, o którym mowa w art. 15, będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego, na podstawie art. 96 ust. 6, do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego.

Przepis ten odnosi się więc do towarów, będących na stanie w dniu zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.

Jeżeli zatem przekazanie całego przedsiębiorstwa przez Wnioskodawcę małżonkowi nastąpi przed zaprzestaniem (likwidacją) działalności gospodarczej, wówczas na dzień tego zaprzestania nie wystąpią towary podlegające opodatkowaniu. Tym samym wartość takiego remanentu likwidacyjnego wyniesie 0.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, że przekazanie przedsiębiorstwa małżonkowi nie będzie rodziło obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług oraz, że po stronie Wnioskodawcy nie wystąpi żaden obowiązek podatkowy, o którym mowa w art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, należało uznać za prawidłowe.

Jednocześnie należy dodać, że tut. organ nie jest władny do oceny dopuszczalności postępowania Wnioskodawcy i jego stanowiska na gruncie przepisów prawa innych niż przepisy prawa podatkowego. Tym samym przedmiotem niniejszej interpretacji była wyłącznie kwestia ekonomicznego przekazania władztwa nad przedsiębiorstwem, przy założeniu, że jest to przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Ponadto informuje się, iż w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wskazania czy przekazanie całego przedsiębiorstwa przez małżonka, pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej, drugiemu z małżonków, a następnie zakończenie działalności gospodarczej spowoduje konieczność uiszczenia podatku od towarów i usług (pytanie nr 1 wniosku ORD-IN). Natomiast w pozostałej części dotyczącej podatku do towarów i usług, tj. obowiązku uiszczenia podatku VAT przez męża Wnioskodawcy z tytułu tej transakcji wydano odrębne rozstrzygnięcie,

Natomiast w części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku od spadków i darowizn oraz podatku od czynności cywilnoprawnych (odpowiednio pytania nr 2, 3 i 4) zostaną wydane również odrębne rozstrzygnięcia.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz. U. z dnia 14 marca 2012r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 3 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach