Temat interpretacji

Zwolnienie od podatku czynności ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego na rzecz byłych posiadaczy spółdzielczych własnościowych praw do lokalu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112 poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 24 września 2012 r. (data wpływu 28 września 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności ustanowienia odrębnej własności lokalu jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 września 2012 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności ustanowienia odrębnej własności lokalu.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W zasobach mieszkaniowych Spółdzielni znajduje się 6 lokali mieszkalnych zajmowanych przez byłych członków Spółdzielni bez tytułu prawnego. Pierwotnie lokale te były przydzielane na zasadach spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Osoby zajmujące te lokale zostały w latach 2001-2004 wykreślone, bądź wykluczone ze Spółdzielni prawomocnymi uchwałami organów Spółdzielni. W ówczesnym stanie prawnym pozbawienie członkostwa w spółdzielni mieszkaniowej, co do zasady, skutkowało wygaśnięciem spółdzielczego własnościowego prawa - do dnia 15 stycznia 2003 r. - z mocy art. art. 227 § 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (t. j. Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.), a po dniu 15 stycznia 2003 r. z mocy art. 178 ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych, (t. j. Dz. U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1116 ze zm.).

We wszystkich sprawach Spółdzielnia uzyskała prawomocne wyroki sądu nakazujące opróżnienie lokalu i wydanie go Spółdzielni, jednakże eksmisje do dnia dzisiejszego nie zostały wykonane, a wniesione wkłady budowlane nie zostały rozliczone i wypłacone.

Po zakończeniu spraw sądowych oba wyżej wskazane przepisy zostały uznane wyrokami Trybunału Konstytucyjnego za niezgodne z Konstytucją RP. Przepis art. 178 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych został uznany za niezgodny z Konstytucją wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 marca 2004 r, natomiast art. 227 § 1 Prawa spółdzielczego, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 15 stycznia 2003 r., wyrokiem z dnia 11 grudnia 2008 r.

Jednakże osoby, w stosunku do których została orzeczona eksmisja nie skorzystały z możliwości przewidzianej w art. 401¹ Kodeksu postępowania cywilnego, tj. nie zażądały wznowienia postępowania w sytuacji, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie.

Aktualnie część z wyżej wymienionych byłych członków spłaciła zadłużenie i wystąpiła do Spółdzielni z wnioskiem o przyznanie ponownego tytułu prawnego do zajmowanych lokali. Ponieważ w obecnym stanie prawnym istnieje ustawowy zakaz ustanawiania spółdzielczych własnościowych praw, Spółdzielnia zamierza ustanowić na rzecz tych osób prawo odrębnej własności lokalu. Walne Zgromadzenie Spółdzielni wyraziło zgodę w formie uchwały, ażeby na rzecz tych osób ustanowić odrębną własność lokalu w zamian za wniesiony przy ustanawianiu spółdzielczych własnościowych prawa wkład budowlany. Przysługujący tymże osobom wkład budowlany, ustalany w oparciu o przepisy obowiązujące na dzień wygaśnięcia spółdzielczego własnościowego prawa jest jednak niższy, niż aktualna wartość rynkowa tego lokalu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu w przedstawionym stanie faktycznym będzie objęta podatkiem od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług, ustanowienie prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub własności domu jednorodzinnego na rzecz członka spółdzielni lub osoby nie będącej członkiem spółdzielni, którym wcześniej przysługiwało spółdzielcze prawo do lokalu objęte jest zwolnieniem od podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie o art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177 poz. 1054), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 powołanej ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Czynności związane m. in. z ustanowieniem na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu z dniem 1 maja 2004 r. stanowią zatem dostawę towarów.

Jak stanowi art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Stawka podatku jak stanowi art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast na mocy art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Oprócz stawki podstawowej, na wybrane grupy towarów i usług, ustawodawca przewidział stawki preferencyjne oraz zwolnienie od podatku.

Stosownie do zapisu art. 43 ust. 1 pkt 10 wskazanej ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem, gdy:

1. dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
2. pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Przez pierwsze zasiedlenie, zgodnie z art. 2 pkt 14 cyt. ustawy, rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności opodatkowanych, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

1. wybudowaniu,
2. ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30 % wartości początkowej.

Żeby można było mówić o pierwszym zasiedleniu, musi dojść do oddania budynków (budowli lub ich części) do użytkowania w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu. Jeżeli zatem podatnik wybuduje obiekt, lub go zmodernizuje, przy czym nakłady na ulepszenie przekroczą 30% wartości początkowej, a następnie obiekt ten w stanie ulepszonym zostanie oddany do użytkowania, nie oznacza to, że został on zasiedlony. Oddanie do użytkowania nie nastąpiło bowiem w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu. Pierwsze zasiedlenie będzie miało natomiast miejsce wówczas, gdy wybudowany lub zmodernizowany obiekt zostanie sprzedany lub np. oddany w dzierżawę, najem, bądź w innej formie prawnej do korzystania (w tym niektóre przypadki korzystania z lokalu bez tytułu prawnego, np. w ramach tolerowanej sytuacji bezumownego korzystania z lokalu).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż w zasobach mieszkaniowych Spółdzielni znajduje się 6 lokali mieszkalnych zajmowanych przez byłych członków Spółdzielni bez tytułu prawnego. Pierwotnie lokale te były przydzielane na zasadach spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Osoby zajmujące te lokale zostały w latach 2001-2004 wykreślone, bądź wykluczone ze Spółdzielni prawomocnymi uchwałami organów Spółdzielni, co skutkowało wygaśnięciem tych praw, zaś Spółdzielnia uzyskała prawomocne wyroki sądów nakazujące opróżnienie lokali eksmisji nie wykonano do dnia dzisiejszego a wniesionych wkładów nie zwrócono. Przepisy prawne w oparciu o które pozbawiono tych osób ww. praw do spółdzielczych własnościowych lokali mieszkalnych uznane zostały przez Trybunał konstytucyjny za niezgodne z Konstytucją (przepis art. 178 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych został uznany za niezgodny z Konstytucją wyrokiem TK z dnia 30 marca 2004 r., natomiast art. 227 § 1 Prawa spółdzielczego, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 15 stycznia 2003 r., wyrokiem TK z dnia 11 grudnia 2008 r. Osoby, w stosunku do których została orzeczona eksmisja nie skorzystały z możliwości przewidzianej w art. 401¹ K.p.c., tj. nie zażądały wznowienia postępowania w sytuacji, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie. Aktualnie planowane jest ustanowienie na rzecz tych osób prawa odrębnej własności lokalu.

Biorąc pod uwagę przedstawione okoliczności faktyczne sprawy oraz powołane przepisy prawa, stwierdzić należy, że skoro jak wskazano korzystanie przez ww. osoby z lokali mieszkalnych odbywało się bez tytułu prawnego, począwszy od momentu pozbawienia tych osób spółdzielczych własnościowych praw do lokali (2001-2004 r. wygaśnięcie tych praw), ustanowienie praw odrębnej własności lokali mieszkalnych na rzecz tych osób, jako dostawa towarów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów usług. Czynności te korzystają ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem lokale te jako część budynku mieszkalnego, były wcześniej przedmiotem pierwszego zasiedlenia w rozumieniu art. 2 pkt 14 tej ustawy, a pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą upłynął okres co najmniej 2 lat.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 2 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy