Niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z uczestnictwem Spółki w opisanej strukturze cash-pooling, nie będzie na niej ciążył obowiązek rozliczania PCC z tytułu kompleksowej usługi nabywanej od Banku, bądź w związku z czynnościami podejmowanymi przez Spółkę lub na jej rzecz w ramach realizacji Umowy.

Spółka pragnie zauważyć, iż art. 1 ust. 1 Ustawy o PCC zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu PCC. Zgodnie z przepisem, opodatkowaniu PCC podlegają:

1. następujące czynności cywilnoprawne

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;

2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Jednocześnie, należy wskazać, że ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego wyliczenia czynności podlegających opodatkowaniu PCC. A contrario, należy przyjąć, iż opodatkowaniu PCC nie podlegają czynności, które nie zostały wymienione w przedmiotowym art. 1 ust. 1 Ustawy o PCC. Przy czym, o kwalifikacji określonej czynności cywilnoprawnej, a w konsekwencji, o jej podleganiu opodatkowaniu PCC decyduje treść danej czynności, na którą składają się elementy przedmiotowo istotne, a nie jej nazwa / tytuł. W związku z powyższym, na potrzeby oceny, czy w przypadku przedmiotowej Umowy powstanie obowiązek podatkowy w zakresie PCC, niezbędna jest analiza jej treści, a w szczególności rzeczywistych praw i obowiązków stron, pozwalająca na kwalifikację tej Umowy pod względem prawnym.

Spółka pragnie zauważyć, iż umowa cash-pooling, jako przejaw efektywnego zarządzania płynnością finansową grupy podmiotów powiązanych, jest umową nienazwaną, zawieraną w oparciu o zasadę swobody kontraktowej. Zarówno w przepisach polskiego prawa cywilnego, jak i pozostałych gałęzi prawa, brak jest przepisu, który definiowałby lub regulowałby tę instytucję. Jednocześnie, najbardziej zbliżonymi do umowy cash-pooling wydają się być umowa pożyczki oraz umowa depozytu nieprawidłowego, które zgodnie z odpowiednio art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) oraz lit. j) Ustawy o PCC podlegają opodatkowaniu PCC.

Umowa pożyczki została zdefiniowana w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.; dalej: Kodeks cywilny), który stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Natomiast, umowa depozytu nieprawidłowego została określona w art. 8 45 Kodeksu cywilnego jako umowa szczególnego rodzaju, łącząca elementy przechowania i pożyczki, w której przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tytko co do gatunku. Podobnie jak w przypadku umowy pożyczki, osoba biorąca pieniądze / rzecz do depozytu nieprawidłowego ma obowiązek zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Pomimo pewnych podobieństw w stosunku do umowy pożyczki oraz umowy depozytu nieprawidłowego, cash-pooling jest umową szczególnego rodzaju. Jej odrębny charakter nie pozwala na zakwalifikowanie przedmiotowej Umowy do jednej z ww. kategorii umów, z uwagi na fakt, iż nie wyczerpuje ona istotnych znamion umów pożyczki i depozytu nieprawidłowego. Zgodnie z wielokrotnie prezentowanym stanowiskiem organów podatkowych, w przypadku umowy cash-pooling mamy do czynienia nie z dwoma - tak jak w przypadku umowy pożyczki lub depozytu nieprawidłowego - ale przynajmniej z trzema podmiotami, tj. podmiotem posiadającym nadwyżki środków finansowych, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem, występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. Ponadto, z tytułu uczestnictwa w transakcjach przeprowadzanych w ramach systemu cash-pooling, dla poszczególnych podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, natomiast nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, gdyż nie powstaje zobowiązanie do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w Umowie podmiot.

W tym miejscu, Spółka pragnie zauważyć, że w przedmiotowej strukturze cash-pooling na żadnym etapie omawianej transakcji nie dochodzi do fizycznego przepływu środków pieniężnych pomiędzy Uczestnikami, jak również do ich łączenia na jakimkolwiek rachunku bankowym. W szczególności, nie dokonują oni płatności innych niż te wynikające z faktu posiadania przez nich Rachunku Transakcyjnego (Rachunków Transakcyjnych) w Banku, w jednym z jego oddziałów lub w banku współpracującym z nim w wyznaczonych państwach. W związku z tym, omawiana struktura cash-pooling stanowi w istocie modyfikację warunków, jakie oferuje Bank w ramach standardowego rachunku bankowego. W konsekwencji, w odróżnieniu od umowy pożyczki i depozytu nieprawidłowego, w przypadku Umowy brak jest skonkretyzowanej drugiej strony transakcji oraz jej przedmiotu.

Mając na uwadze wyżej wymienione różnice, należy stwierdzić, iż przedmiotowa Umowa cash-pooling nie posiada istotnych znamion umowy pożyczki oraz umowy depozytu nieprawidłowego, a zatem nie może zostać zaklasyfikowana jako umowa pożyczki lub umowa depozytu nieprawidłowego, o których mowa odpowiednio w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) oraz lit. j) Ustawy o PCC. W związku z powyższym, należy przyjąć, iż przedmiotowa Umowa nie została wymieniona w art. 1 ust. 1 Ustawy o PCC i, w konsekwencji, nie podlega opodatkowaniu podatkiem PCC. Jednocześnie, na Spółce nie będzie ciążył obowiązek opodatkowania podatkiem PCC zarówno z tytułu zawarcia przedmiotowej Umowy, jak również w związku z wszelkimi czynnościami podejmowanym przez Spółkę lub na jej rzecz w ramach realizacji Umowy.

W przypadku, gdyby przeciwnie do Spółki organ podatkowy uznał, że przedmiotowa Umowa podlega opodatkowaniu PCC, Spółka stoi na stanowisku, że także wtedy nie ciążyłby na niej obowiązek opodatkowania PCC. Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 4 lit. b) Ustawy o PCC, który stanowi, że czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, co do zasady nie podlegają opodatkowaniu PCC, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest zwolniona z podatku VAT. W związku z powyższym, z uwagi na fakt, iż Spółka będzie ujmować przedmiotową transakcję dla celów VAT jako import usług finansowych podlegających zwolnieniu z VAT, zatem wobec Spółki nie powstanie z tego tytułu obowiązek podatkowy w zakresie PCC.

Reasumując, zdaniem Spółki, w związku z uczestnictwem Spółki w opisanej strukturze cash-pooling, nie będzie ona zobowiązana do opodatkowania PCC z tytułu kompleksowej usługi nabywanej od Banku, bądź w związku z czynnościami podejmowanymi przez Spółkę lub na jej rzecz w ramach realizacji Umowy.

Podejście to zostało potwierdzone w licznych interpretacjach prawa podatkowego wydanych przez polskie organy podatkowe. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 22 grudnia 2011 r. (sygn. IPB2/436-420/ 11-4/AS), z dnia 14 września 2010 r. (sygn. IPPB2/436-225/10-4/MZ) oraz z dnia 19 marca 2010 r. (sygn. IPPB2/436-528/09-4/MZ).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne ( art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) i lit. j) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku i umowy depozytu nieprawidłowego.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Depozyt nieprawidłowy został natomiast uregulowany w art. 845 Kodeksu cywilnego. Uznaje się również, że depozyt nieprawidłowy (przechowanie nieprawidłowe) jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania i pożyczki. Przedmiotem depozytu nieprawidłowego mogą być wyłącznie pieniądze lub rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Osoba biorąca pieniądze (rzecz) do depozytu nieprawidłowego, analogicznie do umowy pożyczki, ma obowiązek zwrócić tę sama ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash pooling, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej.

Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową cash pooling nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy sprzedaży lub depozytu nieprawidłowego. Tym samym wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując, należy stwierdzić, iż czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu nie zostały wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, czynności te nie będą podlegały opodatkowaniu ww. podatkiem zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wobec tego bezprzedmiotowe jest rozpatrywanie powyższej czynności pod kątem art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż interpretacje te co do zasady wiążą w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 695 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie