Temat interpretacji

wyłączenie z opodatkowania podatkiem VAT darowizny przedsiębiorstwa

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony  przedstawione we wniosku z dnia 20 listopada 2015 r. (data wpływu 23 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wyłączenia z opodatkowania podatkiem VAT darowizny przedsiębiorstwa - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 listopada 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wyłączenia z opodatkowania podatkiem VAT darowizny przedsiębiorstwa.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest osobą fizyczną posiadającą miejsce zamieszkania w Polsce i prowadzącą od 1990 roku jednoosobową działalność gospodarczą. Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Podstawowym przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest obecnie przede wszystkim sprzedaż sprzętu elektronicznego i telekomunikacyjnego. Działalność Wnioskodawcy prowadzona jest na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca wykorzystuje zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych, który tworzy przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego (dalej zwany Przedsiębiorstwem). W skład Przedsiębiorstwa wchodzą takie składniki jak:

• własność nieruchomości oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości,

• własność ruchomości, w tym środków trwałych,

• prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych,

• prawa wynikające z zawartych umów handlowych,

• wierzytelności i środki pieniężne,

• prawa własności przemysłowej, w szczególności prawa ochronne do znaków towarowych,

• majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne,

• tajemnice przedsiębiorstwa,

• księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

W ramach Przedsiębiorstwa Wnioskodawca zatrudnia stu kilkudziesięciu pracowników.

Wnioskodawca zamierza rozpocząć proces sukcesji prowadzonego biznesu poprzez przekazanie własności, jak również zarządzania prowadzonym dotychczas samodzielnie Przedsiębiorstwem, na rzecz swoich trzech synów. W konsekwencji, Wnioskodawca zamierza darować na rzecz spółki cywilnej utworzonej przez jego trzech synów (dalej: Spółka Cywilna) własność wszystkich składników materialnych i niematerialnych wchodzących w skład Przedsiębiorstwa, z wyjątkiem opisanych poniżej składników majątkowych, które zostaną wyłączone z przedmiotu darowizny.

Aktualnie w skład Przedsiębiorstwa wchodzą towary handlowe, stanowiące zapasy. Możliwe, że przed darowizną, Wnioskodawca sprzeda na rzecz wspólników Spółki Cywilnej towary handlowe (zapasy), stanowiące składnik Przedsiębiorstwa. W związku z powyższym, na moment darowizny w skład Przedsiębiorstwa będzie wchodziła wierzytelność wobec wspólników Spółki Cywilnej o zapłatę ceny za sprzedane na ich rzecz towary handlowe. Alternatywnie, na moment darowizny, składnikiem przedsiębiorstwa może być również wierzytelność pożyczkowa z tytułu pożyczki udzielonej przez Wnioskodawcę wspólnikom Spółki Cywilnej.

Możliwa jest również sytuacja, w której z przedmiotu darowizny wyłączona zostanie określona kwota środków pieniężnych stanowiących składnik Przedsiębiorstwa, jak również prawa wynikające z zawartych umów rachunków bankowych. Taka sytuacja może mieć miejsce między innymi z tego względu, że po darowiźnie na Wnioskodawcy będą ciążyły zobowiązania, np. zobowiązania publicznoprawne, których ciężaru spłaty - z uwagi na ich specyfikę - nie będzie można przenieść w związku z darowizną na wspólników Spółki Cywilnej.

Wnioskodawca zamierza przekazać wspólnikom Spółki Cywilnej tytułem darowizny własność wszystkich składników materialnych i niematerialnych wchodzących w skład Przedsiębiorstwa, przy czym możliwe, że na podstawie art. 55² Kodeksu Cywilnego z przedmiotu darowizny wyłączone zostaną następujące składniki majątkowi:

• wierzytelność wobec wspólników Spółki Cywilnej o zapłatę ceny za sprzedane na ich rzecz towary handlowe;

• wierzytelność pożyczkowa z tytułu pożyczki udzielonej przez Wnioskodawcę wspólnikom Spółki Cywilnej;

• określona kwota środków pieniężnych, jak również prawa wynikające z zawartych umów rachunków bankowych.

Wnioskodawca zamierza przekazać własność Przedsiębiorstwa, z ewentualnymi opisanymi powyżej wyłączeniami, wspólnikom Spółki Cywilnej na podstawie umowy darowizny w rozumieniu art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego. Działalność Przedsiębiorstwa będzie kontynuowana w ramach Spółki Cywilnej w niezmienionej formie. W szczególności wyłączenie z przedmiotu aportu wymienionych powyżej składników majątkowych pozostanie bez wpływu na możliwość kontynuowania dotychczasowej działalności Przedsiębiorstwa przez Spółkę Cywilną. Brak wierzytelności oraz określonej kwoty środków pieniężnych w przekazywanym majątku nie wpłynie na funkcjonalne związki pomiędzy pozostałymi składnikami.

Darowizna Przedsiębiorstwa będzie również stanowiła przejście zakładu pracy na nowego pracodawcę w rozumieniu art. 23¹ Kodeksu pracy.

Możliwa jest sytuacja, w której to w związku z darowizną Przedsiębiorstwa, na podstawie odrębnej czynności prawnej na wspólników Spółki Cywilnej przejdzie ciężar spłaty zobowiązań funkcjonalnie związanych z Przedsiębiorstwem.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy prawidłowe jest stanowisko, zgodnie z którym darowizna na rzecz wspólników Spółki Cywilnej wszystkich składników materialnych i niematerialnych wchodzących w skład Przedsiębiorstwa z ewentualnym wyłączeniem określonych w opisie zdarzenia przyszłego składników majątkowych (wierzytelności, środków pieniężnych oraz praw wynikających z zawartych umów rachunków bankowych) stanowi transakcję zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT, w związku z czym czynność ta nie będzie podlegała przepisom Ustawy o VAT...

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zdaniem Wnioskodawcy, darowizna na rzecz wspólników Spółki Cywilnej wszystkich składników materialnych i niematerialnych wchodzących w skład Przedsiębiorstwa z ewentualnym wyłączeniem określonych w opisie zdarzenia przyszłego składników majątkowych (określonych wierzytelności, określonej kwoty środków pieniężnych oraz praw wynikających z zawartych umów rachunków bankowych) stanowi transakcję zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT, w związku z czym czynność ta nie będzie podlegała przepisom Ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Zgodnie ze stanowiskiem reprezentowanym w doktrynie i orzecznictwie, pojęcie transakcji zbycia wynikające z art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT, w związku z czym transakcja zbycia obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem transakcji jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego do spółki prawa handlowego, jak również darowiznę. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, w związku z czym może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej, w tym także w ramach umowy darowizny.

Jak wskazane zostało w opisie zdarzenia przyszłego, własność Przedsiębiorstwa zostanie przez Wnioskodawcę przekazana wspólnikom Spółki Cywilnej na podstawie umowy darowizny w rozumieniu art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu Cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Umowa darowizny ma charakter umowy jednostronnie zobowiązującej (konsensualnej), której treścią jest złożenie przez darczyńcę oświadczenia woli poprzez zobowiązanie się do świadczenia pod tytułem darmym. Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Ustawa o VAT nie zawiera definicji pojęcia przedsiębiorstwa. Jednakże pojęcie to zostało zdefiniowane w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 55¹ Kodeksu cywilnego przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Przytoczona powyżej definicja z art. 55¹ Kodeksu cywilnego jest również stosowana dla określenia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT. Zatem składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, iż można mówić o nich jako o zorganizowanym zespole, a nie luźnym zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak aby przekazana masa majątkowa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 55² Kodeksu cywilnego czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych. Przedsiębiorstwo obejmuje więc z mocy prawa wszelkie składniki materialne, jak i niematerialne wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej (m.in. własność nieruchomości, własność ruchomości, w tym środków trwałych, prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy, prawa wynikające z zawartych umów handlowych, prawa własności przemysłowej, w szczególności prawa ochronne do znaków towarowych, wierzytelności i środki pieniężne), chyba że strony czynności prawnej postanowią odmiennie. W związku z powyższym strony transakcji dysponują swobodą w zakresie określenia, które składniki przedsiębiorstwa objąć przedmiotem czynności prawnej, a które z jej zakresu wyłączyć.

W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że czynność prawna dotycząca przedsiębiorstwa może odnosić się do całego przedsiębiorstwa lub do tej jego części, która pozwala prowadzić określoną działalność gospodarczą. Przykładowo Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 8 stycznia 1997 r. (sygn. akt I ACr 527/96) wskazał, że wyłączenie z przekazania poszczególnych składników jego mienia nie oznacza, że czynność prawna nie obejmuje zbycia przedsiębiorstwa.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym, wyłączenie z zakresu darowizny niektórych składników majątkowych Przedsiębiorstwa (określonych wierzytelności, środków pieniężnych oraz praw wynikających z zawartych umów rachunków bankowych) nie narusza charakteru Przedsiębiorstwa jako całości zdolnej do dalszego efektywnego działania. Dla dalszego prowadzenia Przedsiębiorstwa w dotychczasowym kształcie zasadnicze znaczenie ma przejęcie kluczowych składników wchodzących w skład Przedsiębiorstwa, jakimi są nieruchomości, środki trwałe, prawa wynikające z umów najmu, prawa wynikające z zawartych umów handlowych, prawa ochronne do znaków towarowych, pozostałe wierzytelności.

Wyłączenie z Przedsiębiorstwa określonych wierzytelności oraz określonej kwoty środków pieniężnych nie powoduje, iż Przedsiębiorstwo nie będzie mogło realizować celów, do jakich zostało powołane i straci charakter przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu Cywilnego.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, darowizna na rzecz wspólników Spółki Cywilnej wszystkich składników materialnych i niematerialnych wchodzących w skład Przedsiębiorstwa z ewentualnym wyłączeniem określonych w opisie zdarzenia przyszłego składników majątkowych (określonych wierzytelności, określonej kwoty środków pieniężnych oraz praw wynikających z zawartych umów rachunków bankowych) stanowi transakcję zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 U stawy o VAT, w związku z czym czynność ta nie będzie podlegała przepisom Ustawy o VAT.

Stanowisko Wnioskodawcy potwierdza szereg indywidualnych interpretacji podatkowych, między innymi:

• interpretacja indywidualna Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 lipca 2015 r. sygn. IBPP3/4512-395/15/EJ, w której organ wskazał, że: Z uwagi na przedstawione okoliczności sprawy oraz cytowane przepisy należy stwierdzić, że wnoszony przez Wnioskodawcę aportem do Spółki X zespół składników majątkowych i niemajątkowych, z wyłączeniem zobowiązań publicznoprawnych, udziałów w spółkach krajowych, akcji spółek giełdowych oraz jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych oraz znaczącej kwoty środków finansowych, stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Mimo wyłączenia powyższych składników z przedmiotu wkładu niepieniężnego, mienie będące przedmiotem tego wkładu stanowić będzie całość przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. W jego skład wejdą bowiem składniki materialne i niematerialne (wymienione powyżej) składające się na aktualne przedsiębiorstwo Wnioskodawcy. Działalność przedsiębiorstwa będzie kontynuowana przez nabywcę aportu w oparciu o przejęte składniki. Spółka X przejmie także wszystkich pracowników Wnioskodawcy, na podstawie art. 23¹ Kodeksu Pracy.

• interpretacja indywidualna Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 18 lutego 2015 r., sygn. IBPP3/443-1364/14/EJ, w której organ wskazał, że: Z uwagi na przedstawione okoliczności sprawy oraz cytowane przepisy należy stwierdzić, że wnoszony przez Wnioskodawcę aportem do Spółki X zespół składników majątkowych i niemajątkowych, z wyłączeniem zobowiązań publicznoprawnych, udziałów w spółkach krajowych, akcji spółek giełdowych oraz jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Mimo wyłączenia powyższych składników z przedmiotu wkładu niepieniężnego, mienie będące przedmiotem tego wkładu stanowić będzie całość przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego.

• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 13 stycznia 2015 r., sygn. ITPP2/443-1448/14/PS;

• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 24 października 2013 r., sygn. ITPP2/443-698/13/PS, w której organ wskazał, że: W praktyce obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których niektóre elementy przedsiębiorstwa podlegają wyłączeniu z transakcji sprzedaży. Jednak nawet w takim przypadku, składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w taki sposób, by można było o nich mówić jako o zespole, a nie tylko zbiorze pewnych elementów. Decydujące zatem jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami w sposób umożliwiający kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.

• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 15 lipca 2011 r., sygn. ILPP2/443-999/09/11-S/EN, w której organ wskazał, że: Brak nieruchomości w przekazywanym majątku nie wpływa na funkcjonalne związki pomiędzy pozostałymi składnikami, które pozwalają na prowadzenie dotychczasowej działalności handlowej. Nieruchomości wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej można bowiem uzyskać w formie odpłatnego posiadania zależnego (wynajem, dzierżawa, leasing). Mając zatem na uwadze powołane przepisy stwierdzić należy, że wyłączenie z masy majątkowej przedsiębiorstwa (zajmującego się sprzedażą artykułów techniki grzewczej, instalacyjnej oraz wyposażenia łazienek) nieruchomości wykorzystywanych dla potrzeb prowadzenia działalności handlowej, która następnie będzie przedmiotem umowy najmu ze spółką akcyjną, do której Wnioskodawca wnosi to przedsiębiorstwo nie pozbawia wydzielonego kompleksu majątkowego - na dzień wniesienia go aportem do spółki akcyjnej - cech przedsiębiorstwa. Oznacza to, iż w rozpoznawanej sprawie będzie miał zastosowanie przepis art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W konsekwencji czynność wniesienia przez Wnioskodawcę aportem przedsiębiorstwa do spółki akcyjnej nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT).

Jednocześnie przepis art. 6 ustawy o VAT wskazuje na wyłączenie określonych czynności spod zakresu stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Stosownie do art. 6 pkt 1 przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Ustawodawca w ww. przepisie nie zdefiniował, co należy rozumieć pod pojęciem transakcji zbycia. Uwzględniając zakres przedmiotowy ustawy o podatku od towarów i usług pojęcie to należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia dostawy towarów w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. zbycie przedsiębiorstwa obejmuje wszelkie czynności w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem tych czynności, jak właściciel np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego (aport). Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują terminu przedsiębiorstwo. Definicję taką zawiera ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.). Zgodnie z art. 55¹ Kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Ustawodawca w ww. przepisie wskazał, jakiego rodzaju elementy wchodzą w skład kompleksu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, czyli przedsiębiorstwa, które może być przedmiotem czynności prawnej. Nie wszystkie jednak elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa są na tyle istotne, by bez ich zbycia nie można było mówić o zbyciu przedsiębiorstwa. O tym, jakie konkretne składniki muszą być przeniesione na nabywcę, aby można było uznać, że nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa, decydują okoliczności faktyczne, których nie można określić apriorycznie.

W tym miejscu zaznaczyć należy, że zgodnie z art. 55² Kodeksu cywilnego, czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Przedsiębiorstwo jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy zbywany majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

W praktyce obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których niektóre elementy przedsiębiorstwa podlegają wyłączeniu z transakcji sprzedaży. Jednak nawet w takim przypadku, składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w taki sposób, by można było o nich mówić jako o zespole, a nie tylko zbiorze pewnych elementów. Decydujące zatem jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami w sposób umożliwiający kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.

Należy podkreślić, że Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku sygn. akt I FSK 1062/10 podtrzymał wyrok WSA w Poznaniu (sygn. akt I SA/Po 132/10) w zakresie uznania za czynność opodatkowaną wniesienia wkładu niepieniężnego w postaci przedsiębiorstwa z wyłączeniem nieruchomości. Sąd I instancji wskazał na składniki wymienione przez Spółkę składające się na jej przedsiębiorstwo i uznał, że charakter prowadzonej działalności gospodarczej (handel), zagwarantowanie korzystania z nieruchomości na podstawie umowy najmu, sprawiają, że wyłączenie ze składników przedsiębiorstwa nieruchomości nie niweczy możliwości kontynuowania działalności gospodarczej w dotychczasowym zakresie.

Ponadto w wyroku z 27 kwietnia 2012 r., sygn. I FSK 1039/11 Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że słusznie zatem Sąd pierwszej instancji odniósł się do definicji przedsiębiorstwa, zawartej w art. 55¹ k.c., zgodnie z którą przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. (...) Nie wszystkie elementy wskazane w przepisie muszą wystąpić łącznie, aby można było uznać je za przedsiębiorstwo. Musi być to jednak pewne minimum, bez którego przedsiębiorstwo w zależności od konkretnych okoliczności faktycznych nie mogłoby realizować swoich działań gospodarczych.

Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca jest osobą fizyczną posiadającą miejsce zamieszkania w Polsce i prowadzącą od 1990 r. jednoosobową działalność gospodarczą. Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Podstawowym przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest obecnie przede wszystkim sprzedaż sprzętu elektronicznego i telekomunikacyjnego.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca wykorzystuje zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych, który tworzy przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. W skład Przedsiębiorstwa wchodzą takie składniki jak:

• własność nieruchomości oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości,

• własność ruchomości, w tym środków trwałych,

• prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych,

• prawa wynikające z zawartych umów handlowych,

• wierzytelności i środki pieniężne,

• prawa własności przemysłowej, w szczególności prawa ochronne do znaków towarowych,

• majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne,

• tajemnice przedsiębiorstwa,

• księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

W ramach Przedsiębiorstwa Wnioskodawca zatrudnia stu kilkudziesięciu pracowników.

Wnioskodawca zamierza darować na rzecz spółki cywilnej utworzonej przez jego trzech synów własność wszystkich składników materialnych i niematerialnych wchodzących w skład Przedsiębiorstwa, przy czym możliwe, że na podstawie art. 55² Kodeksu cywilnego z przedmiotu darowizny wyłączone zostaną następujące składniki majątkowi:

• wierzytelność wobec wspólników Spółki Cywilnej o zapłatę ceny za sprzedane na ich rzecz towary handlowe;

• wierzytelność pożyczkowa z tytułu pożyczki udzielonej przez Wnioskodawcę wspólnikom Spółki Cywilnej;

• określona kwota środków pieniężnych, jak również prawa wynikające z zawartych umów rachunków bankowych.

Działalność Przedsiębiorstwa będzie kontynuowana w ramach Spółki cywilnej w niezmienionej formie. W szczególności wyłączenie z przedmiotu aportu wymienionych powyżej składników majątkowych pozostanie bez wpływu na możliwość kontynuowania dotychczasowej działalności Przedsiębiorstwa przez Spółkę cywilną. Brak wierzytelności oraz określonej kwoty środków pieniężnych w przekazywanym majątku nie wpłynie na funkcjonalne związki pomiędzy pozostałymi składnikami.

Darowizna Przedsiębiorstwa będzie również stanowiła przejście zakładu pracy na nowego pracodawcę w rozumieniu art. 23¹ Kodeksu pracy.

Możliwa jest sytuacja, w której to w związku z darowizną Przedsiębiorstwa, na podstawie odrębnej czynności prawnej na wspólników Spółki Cywilnej przejdzie ciężar spłaty zobowiązań funkcjonalnie związanych z Przedsiębiorstwem.

Z uwagi na przedstawione okoliczności sprawy oraz cytowane przepisy należy stwierdzić, że zespół składników majątkowych i niemajątkowych, z wyłączeniem wierzytelności wobec wspólników Spółki cywilnej o zapłatę ceny za sprzedane na ich rzecz towary handlowe; wierzytelności pożyczkowej z tytułu pożyczki udzielonej przez Wnioskodawcę wspólnikom Spółki cywilnej; określonej kwoty środków pieniężnych, jak również praw wynikających z zawartych umów rachunków bankowych - który Wnioskodawca zamierza przekazać w formie darowizny Spółce cywilnej utworzonej przez jego synów - stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Mimo wyłączenia powyższych składników z przedmiotu darowizny, mienie będące przedmiotem tej darowizny stanowić będzie całość przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. W jego skład wejdą składniki materialne i niematerialne (wymienione powyżej) składające się na aktualne przedsiębiorstwo Wnioskodawcy. Działalność przedsiębiorstwa będzie kontynuowana przez nabywców darowizny w oparciu o przejęte składniki. Spółka cywilna przejmie także wszystkich pracowników Wnioskodawcy, na podstawie art. 23¹ Kodeksu Pracy.

Tym samym, skoro przedmiotem darowizny będzie przedsiębiorstwo, to taka transakcja nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy podatku od towarów i usług.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie