Temat interpretacji

Opodatkowanie kosztów windykacyjnych naliczanych w związku z udzielonymi pożyczkami.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 8 stycznia 2015 r. (data wpływu 14 stycznia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania kosztów windykacyjnych naliczanych w związku z udzielonymi pożyczkami jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania kosztów windykacyjnych naliczanych w związku z udzielonymi pożyczkami.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółka Akcyjna, zwana dalej Spółką, świadczy m.in. usługi sklasyfikowane jako:

1. pozostałe pośrednictwo pieniężne (PKWiU 64.19),
2. pozostałe formy udzielania kredytów (PKWiU 64.92),
3. usługi związane z działalnością holdingów finansowych (PKWiU 64.20),
4. usługi związane z działalnością trustów, funduszów i podobnych instytucji finansowych (PKWiU 64.30),
5. pozostałe usługi finansowe (z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych), gdzie indziej niesklasyfikowane (PKWiU 64.99),
6. działalność wspomagająca usługi finansowe z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (PKWiU 66.19).

Spółka nie jest podmiotem udzielającym kredytów. Spółka w ramach swojej bieżącej działalności gospodarczej udziela pożyczek pieniężnych w rozumieniu art. 720 i następnych ustawy z dnia 23 kwietnia 1963 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 121) zwany dalej Kodeks cywilny. Pożyczkobiorcami są na dzień sporządzenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej, a także przedsiębiorcy. Ww. umowy pożyczki są zawierane w formie aktu notarialnego. Spółka w ramach zabezpieczenia przedmiotu pożyczki (swoich wszystkich należności) zgodnie z zawartą umową dokonuje w formie odrębnego aktu notarialnego poddania się egzekucji Pożyczkobiorcy w trybie art. 777 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U z 2014 r., poz. 101 z późń. zm.) zwany dalej Kodeksem postępowania cywilnego.

Ponadto zabezpieczeniem wszystkich należności Spółki wynikających z przedmiotowych umów pożyczki jest zawarta w ramach odrębnego aktu notarialnego umowa przewłaszczenia lokalu mieszkalnego. Przewłaszczenie lokalu następuje tylko w przypadku niewywiązywania się Pożyczkobiorcy z obowiązku spłaty pożyczki. Harmonogram i sposób spłaty pożyczki reguluje szczegółowo przedmiotowa umowa pożyczki. Pożyczkobiorca na podstawie przedmiotowej umowy pożyczki jest zobowiązany do spłaty umów pożyczki bez wezwania. W przypadku niedotrzymania warunków przedmiotowej umowy (spłaty według harmonogramu pożyczki) Spółka wystosuje wezwanie do zapłaty zaległości wyznaczając co najmniej 7 dniowy termin na spłatę zaległości. W przypadku dalszego braku spłaty zaległości w terminie wskazanym w wezwaniu Spółka na podstawie stosownych zapisów przedmiotowej umowy pożyczki nabywa prawo do naliczenia Pożyczkobiorcy kosztów windykacyjnych w wysokości netto 15% liczonych od pozostałej do spłaty części nominału udzielonej pożyczki zwane dalej Kosztami windykacyjnymi.

Na koszty windykacyjne składają się między innymi:

1. koszty związane z utrzymaniem zabezpieczeń, o których mowa powyżej w okresie sprzedaży w należytym stanie,
2. koszty ekspertyz i analizy koniunktury na lokalnym rynku nieruchomości dotyczących przewłaszczanych nieruchomości;
3. koszty prawne,
4. koszty przejazdów,
5. koszty utrzymania kontaktu z klientem i agencjami nieruchomości dotyczących przewłaszczanych nieruchomości,
6. czynności związanych z przymusowym dochodzeniem przez Spółkę swoich roszczeń od Pożyczkobiorcy.

Spółka w ramach dochodzenia Kosztów windykacyjnych nie korzysta z pomocy specjalistycznych podmiotów zajmujących się windykacją wierzytelności w ramach swojej działalności gospodarczej. Spółka wszystkie czynności windykacyjne wykonuje we własnym zakresie. Na Koszty windykacyjne Pożyczkobiorcom Spółka wystawia fakturę VAT ze stawką 23 %.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Koszty windykacyjne w tak przedstawionym stanie faktycznym podlegają opodatkowaniu stawką 23% VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późń. zm.), zwanej dalej UoVAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W oparciu o art. 7 ust. 1 UoVAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 UoVAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 8 ust. 1 UoVAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu, czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Stawka podatku VAT, zgodnie z art. 146a pkt 1 UoVAT, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23 %.

Ustawodawca przewidział jednak w UoVAT opodatkowanie stawkami obniżonymi oraz szereg zwolnień od podatku.

Na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 UoVAT, zwolnione są od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Uwzględniając powyższe należy wskazać, że w art. 43 ust. 1 pkt 38 UoVAT wskazane zostały jako zwolnione usługi:

• udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych,
• pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych,
• zarządzania kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Zwolnieniu od podatku VAT określonemu w powyższym przepisie podlegają jedynie usługi wprost w nim wymienione. Biorąc pod uwagę powyższe regulacje, świadczona przez Spółkę usługa udzielania pożyczek podlega zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 UoVAT jako usługa wprost wymieniona w tym przepisie.

Wskazać należy, że zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), całe świadczenie kompleksowe podlega takim regulacjom opodatkowania VAT, w tym w zakresie stosowania właściwej stawki VAT, jakie dotyczą świadczenia głównego. Oznacza to, że opodatkowanie świadczeń pomocniczych, składających się na świadczenie kompleksowe, podlega takim samym zasadom opodatkowania, jakim podlega świadczenie główne. Pogląd taki został ukształtowany w orzeczeniu ETS w sprawie C-349/96 (CPP), w którym ETS stwierdził, że Z jedną usługą mamy do czynienia zwłaszcza wtedy, gdy jeden lub kilka elementów należy uznać za usługę główną, a jeden lub kilka elementów za usługi pomocnicze, objęte tym samym reżimem podatkowym, co usługa główna (podobnie w orzeczeniu w sprawie C-41/04).

Na usługę złożoną składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu - do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne czynności pomocnicze. Natomiast, czynność należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza czynność traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia czynności pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać bez czynności pomocniczej usługi głównej. Co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy jedna usługa obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową, obejmującą kilka świadczeń pomocniczych.

Wskazać również należy, że stosownie do art. 43 ust. 13 UoVAT, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 14 UoVAT).

Zwolnienia, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7,12 i 37-41 oraz w ust. 13 UoVAT, na mocy art. 43 ust. 15 UoVAT, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.

Należy zauważyć, że wskazane wyżej wyłączenie usług ściągania długów i factoringu ze zwolnienia od podatku od towarów i usług zgodne jest z przepisem art, 13B (1) (d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. Urz. WE L Nr 145, str. 1 ze zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006 r. Stosownie bowiem do ww, przepisu Państwa Członkowskie zwalniają transakcje, nie naruszając innych przepisów Wspólnoty, na warunkach, które ustalają w celu zapewnienia właściwego i prostego zastosowania zwolnień od podatku i zapobieżenia oszustwom podatkowym, unikaniu opodatkowania lub nadużyciom, transakcje, łącznie z negocjacjami, dotyczące depozytu i bieżących rachunków, płatności, transferów, długów, czeków i papierów wartościowych, z wyjątkiem jednakże odzyskiwania długów i factoringu.

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia, dług. Zgodnie z Małym słownikiem języka polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, pod redakcją Elżbiety Sobol) dług to zaciągnięta pożyczka, zwykle gotówkowa; zobowiązanie do określonych świadczeń pieniężnych lub w naturze. Omawiane czynności dodatkowe podejmowane przez Spółkę zmierzają niewątpliwie do odzyskania od pożyczkobiorcy należnego Spółce kapitału wraz z odsetkami. Zatem usługi wykonywane przez Spółkę stanowią czynność odzyskiwania długów wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Wskazać w tym miejscu trzeba, że koncepcja odzyskiwania długów nie zależy od sposobu, w jaki odzyskiwanie się odbywa, ani od tego na czyją rzecz dług zostaje ściągnięty. Pojęcie odzyskiwania długów dotyczy jasno sprecyzowanych transakcji finansowych mających na celu uzyskanie zapłaty wierzytelności pieniężnej (vide: pkt 77 i 78 wyroku w sprawie C-305/01). Zatem fakt, że Spółka ściąga dług dla samej siebie przesądza, że czynność tą można uznać za usługę ściągania długów. Podsumowując ww. czynności niewątpliwe nie stanowią czynności udzielenia pożyczki jak też nie stanowią czynności związanych z obsługą udzielonej pożyczki lecz w sposób ewidentny mają na celu odzyskanie długu od pożyczkobiorcy.

Mając na uwadze, że zwolnienia powinny być interpretowane w sposób ścisły, należy stwierdzić, że Koszty windykacyjne, o których mowa wyżej oraz opłaty za nie pobierane winny być opodatkowane stawką VAT w wysokości 23%, co potwierdza dotychczasowe działania Spółki w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług Kosztów windykacyjnych w wysokości 23%.

Analogicznie rozstrzygnął w interpretacji indywidualnej prawa podatkowego z dnia 30 marca 2012 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie sygn. IPPP1/443-27/12-2/JL.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie