Temat interpretacji

brak powstania obowiązku podatkowego dla czynności nieodpłatnego przekazania przedsiębiorstwa spółki cywilnej na rzecz jednego ze wspólników

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. 2012r. poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku, który wpłynął do tut. Organu 14 października 2013r. o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku powstania obowiązku podatkowego dla czynności nieodpłatnego przekazania przedsiębiorstwa spółki cywilnej na rzecz jednego ze wspólników jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 października 2013r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie powstania obowiązku podatkowego dla czynności nieodpłatnego przekazania przedsiębiorstwa spółki cywilnej na rzecz jednego ze wspólników oraz wystąpienia obowiązku podatkowego w stosunku do dotychczasowych wspólników.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Małżonkowie prowadzą działalność gospodarczą w formie dwuosobowej spółki cywilnej pod nazwą J. S.C. Małżonkowie nie posiadają rozdzielności majątkowej, a Spółka jest czynnym podatnikiem VAT. Spółka prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów. Spółka założona była w 2007 roku i wynajmuje lokal, w którym działa. Majątek spółki to grota solna, towary handlowe, wyposażenie, domeny internetowe, samochód, kaseton. W ewidencji środków trwałych Spółki figurują m.in. grota solna, kaseton, lampa biotron, używany samochód, klimatyzator, pozostałe rzeczy na bieżąco zamortyzowane po zakupie. Małżonkowie zamierzają rozwiązać spółkę cywilną i przed jej rozwiązaniem przenieść nieodpłatnie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego tylko na jednego z małżonków Wnioskodawcę, który będzie ją kontynuował, będąc czynnym podatnikiem VAT w swojej jednoosobowej firmie. Firma małżonka działa od 2002 roku i jest płatnikiem VAT. Dane firmy to X. Tomasz W. NIP: xxx, Regon: yyy. W zakresie swojej działalności współmałżonek ma również obszar działania spółki, której rozwiązanie planują.

Przeniesienie Spółki obejmie:

1. oznaczenie przedsiębiorstwa,
2. ruchomości, w tym urządzenia, materiały, towary handlowe oraz prawa do ruchomości
3. wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości wynikające z innych stosunków prawnych inne prawa i zobowiązania wynikające z umów,
4. wierzytelności i środki pieniężne,
5. licencje i prawa własności przemysłowej,
6. podatkową księgę przychodów i rozchodów i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 55² Kodeksu cywilnego czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko co wchodzi w skład przedsiębiorstwa.

Zgodnie z art. 75¹ § 1 Kodeksu cywilnego zbycie przedsiębiorstwa winno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Małżonkowie pozostający w ustawowej wspólności małżeńskiej zamierzają przenieść przedsiębiorstwo Spółki Cywilnej małżonków do Firmy małżonka wspólnika, który będzie ją nadal kontynuował, pozostawiając nazwę własną spółki tj. J. S. A. w formie uchwały wspólników Spółki Cywilnej (małżonków) o zmianie formy prowadzenia działalności ze spółki cywilnej na firmę wspólnika męża i przekazanie protokołem zawierającym szczegółową specyfikację składników Spółki Cywilnej, zgodnie z art. 75¹ § 1 Kodeksu cywilnego, z podpisami notarialnie poświadczonymi.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy czynność nieodpłatnego przekazania całego przedsiębiorstwa, tj. spółki cywilnej przed jej rozwiązaniem w formie notarialnej do istniejącej działalności jednoosobowej jednego ze wspólników, który kontynuować będzie działalność pod inną nazwą firmy, wpłynie na powstanie podatku VAT w stosunku do dotychczasowej spółki cywilnej...

Stanowisko Wnioskodawcy:

Według Spółki, która szukała odpowiedzi w przepisach prawa, nieodpłatne przeniesienie przed jej likwidacją do jednoosobowej działalności wspólnika jest zgodne z istniejącymi ustawami i prawem i nie powoduje wpływu na powstanie podatku VAT.

Poniżej Wnioskodawca przedstawia przepisy, które tę kwestię regulują:

1. Art. 751 § 1 Kodeksu cywilnego zbycie przedsiębiorstwa winno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Art. 55¹ k.c. (kodeks cywilny), który określa przedmiot przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Art. 55² k.c., który określa zakres transakcji zbycia przedsiębiorstwa.

1. Transakcja nie będzie podlegała VAT-owi zgodnie z art. 6 ustawy o VAT, bowiem art. 6 przepisów ustawy nie stosuje się do:

1. transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa
2. czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Na mocy art. 6 pkt 1 wyżej wymienionej ustawy nieodpłatne przekazanie całego przedsiębiorstwa jednemu ze wspólników przed jej rozwiązaniem nie będzie podlegało przepisom ustawy o VAT. Ponadto, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy, a w szczególności art. 7 ust. 2 pkt 1 wynika, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tego towaru. Skoro nieodpłatne przekazanie towarów zaliczone może być do kategorii dostawy, to podlega także regulacji zawartej w art. 6 pkt 1 ustawy, jeżeli obejmuje, jak w opisie zdarzenia przyszłego, zbiór składników majątkowych stanowiących przedsiębiorstwo. Tym samym czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarowi usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast przez dostawę towarów, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Stosownie do treści przepisu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Ustawodawca w ww. przepisie nie zdefiniował, co należy rozumieć pod pojęciem transakcji zbycia. Uwzględniając zakres przedmiotowy ustawy o podatku od towarów i usług pojęcie to należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia dostawy towarów w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, tzn. zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem tych czynności, jak właściciel np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego (aport).

Wyłączenie stosowania ustawy o podatku od towarów i usług przewidziane w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, obejmuje jednakże tylko te czynności zrównane z pojęciem dostawy towarów, których przedmiotem jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują terminu przedsiębiorstwo. Z tej przyczyny, dla celów określenia zakresu pojęcia przedsiębiorstwo wykorzystuje się regulację zawartą w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), który to przepis stanowi, że przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Należy zauważyć, że użyte w ww. artykule określenie w szczególności wskazuje jedynie na przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w tym artykule, a z drugiej brak któregoś z tych elementów nie musi pozbawiać zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa.

Jednakże, składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, iż można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak, żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Wskazać tu również należy art. 55² Kodeksu cywilnego, w którym ustawodawca wprowadza zasadę, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba, że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

W przedmiotowej sprawie istotne jest, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza mocą ust. 2 powołanego artykułu obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z opisu sprawy wynika, że małżonkowie prowadzą działalność gospodarczą w formie dwuosobowej Spółki cywilnej. Małżonkowie nie posiadają rozdzielności majątkowej, a Spółka jest czynnym podatnikiem VAT. Spółka prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów. Majątek Spółki to grota solna, towary handlowe, wyposażenie, domeny internetowe, samochód, kaseton. W ewidencji środków trwałych Spółki figurują m.in. grota solna, kaseton, lampa biotron, używany samochód, klimatyzator, pozostałe rzeczy na bieżąco zamortyzowane po zakupie. Małżonkowie zamierzają rozwiązać Spółkę i przed jej rozwiązaniem przenieść nieodpłatnie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55&¹ Kodeksu cywilnego tylko na jednego z małżonków, który będzie ją kontynuował, będąc czynnym podatnikiem VAT w swojej jednoosobowej firmie. W zakresie swojej działalności współmałżonek ma również obszar działania Spółki, której rozwiązanie planuje. Przeniesienie Spółki obejmie: oznaczenie przedsiębiorstwa, ruchomości, w tym urządzenia, materiały, towary handlowe oraz prawa do ruchomości, wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości wynikające z innych stosunków prawnych inne prawa i zobowiązania wynikające z umów, wierzytelności i środki pieniężne, licencje i prawa własności przemysłowej, podatkową księgę przychodów i rozchodów i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii opodatkowania podatkiem VAT nieodpłatnego przekazania majątku spółki cywilnej na rzecz jednego z małżonków (wspólników), który będzie kontynuował działalność Spółki jako osoba fizyczna.

W świetle powołanych wyżej przepisów należy stwierdzić, że na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, Wnioskodawca jako Spółka cywilna jest traktowany jako odrębny podmiot, spełniający definicję podatnika. Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość takiej interpretacji jego przepisów, która zakładałaby, że wspólność majątkowa istniejąca między małżonkami na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ma wpływ na zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług.

Dopuszczalne jest dokonywanie czynności cywilnoprawnych między małżonkami pozostającymi w małżeńskiej wspólności majątkowej, jeżeli czynności te dotyczą sfery objętej zakresem ich działalności gospodarczej.

Przekazywany przez podatnika podatku od towarów i usług (spółkę cywilną) majątek, który w analizowanym przypadku stanowi całe przedsiębiorstwo, w świetle Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi (przy istnieniu wspólności majątkowej) niewątpliwie majątek wspólny małżonków, jednakże w świetle ustawy o podatku VAT są to rzeczy, które podatnik (spółka cywilna) nabył w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Należy zauważyć, że w niniejszej sprawie podatnikiem podatku od towarów i usług jest Spółka cywilna, a nie każdy z małżonków odrębnie. Zatem, przekazanie przedsiębiorstwa nastąpi pomiędzy Spółką a osobą fizyczną będącą wspólnikiem w tej Spółce, prowadzącą odrębną od spółki cywilnej działalność gospodarczą.

Wobec powyższego, nieodpłatne przekazanie całego przedsiębiorstwa między s.c. a małżonkiem w sytuacji, gdy przekazujący jest podatnikiem podatku od towarów i usług, co do zasady, będzie podlegać przepisom ustawy o VAT na zasadach ogólnych, chyba że z przepisów tej ustawy wynika, że do dostawy danego towaru (jak to ma miejsce w sytuacji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, w myśl art. 6 pkt 1 ustawy o VAT) nie stosuje się jej przepisów.

W przedmiotowej sprawie małżonkowie zamierzają rozwiązać prowadzoną przez siebie w formie Spółki cywilnej działalność i przenieść nieodpłatnie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego tylko na jednego z małżonków, który będzie ją kontynuował, będąc czynnym podatnikiem VAT.

Należy zatem uznać, że w omawianej sytuacji dojdzie do przekazania przez Spółkę cywilną całego przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego na rzecz jednego ze wspólników Spółki (będącego małżonkiem drugiego wspólnika). Zatem, czynność taka będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, jako niepodlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT.

Końcowo tut. Organ podatkowy informuje, że w zakresie wystąpienia obowiązku podatkowego w podatku VAT z tytułu czynności nieodpłatnego przekazania przedsiębiorstwa w stosunku do dotychczasowych wspólników zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Ponadto tut. Organ podatkowy informuje, że w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 441 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie