Temat interpretacji

Zwolnienie od podatku VAT usługi udzielania pożyczek i uznania otrzymanych odsetek za wynagrodzenie z tytułu ww. czynności.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 27 października 2017 r. (data wpływu 2 listopada 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usługi udzielania pożyczek i uznania otrzymanych odsetek za wynagrodzenie z tytułu ww. czynności jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 listopada 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usługi udzielania pożyczek i uznania otrzymanych odsetek za wynagrodzenie z tytułu ww. czynności.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa (dalej Spółka lub Wnioskodawca) jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej podatek VAT). Spółka prowadzi działalność gospodarczą przede wszystkim w zakresie eksploatacji złoża serpentynitu antygorytowego, z którego produkuje kruszywa drogowo- -budowlane oraz kamienie dekoracyjne i ogrodowe (dalej Działalność Podstawowa).

W związku z wykazywaniem nadwyżek finansowych, Spółka udziela pożyczek zarówno podmiotom niepowiązanym ze Spółką, jak i podmiotom powiązanym ze Spółką. Udzielanie pożyczek w każdym przypadku ma charakter odpłatny (pożyczki są oprocentowane). Innymi słowy, w zawieranych przez Spółkę umowach pożyczek przewidziane jest należne Spółce wynagrodzenie w postaci odsetek.

Spółka udziela i będzie udzielać pożyczek w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Udzielanie pożyczek ma charakter pomocniczy w stosunku do Działalności Podstawowej.

Wszystkie pożyczki, których udzieliła i w przyszłości udzieli Spółka finansowane są (będą) ze środków Spółki. Wynagrodzenie otrzymywane z tytułu udzielanych pożyczek (odsetki) zaliczane jest (będzie) do przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy udzielanie przez Spółkę pożyczek podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i jednocześnie korzysta ze zwolnienia od podatku VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, udzielanie przez Spółkę pożyczek podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i jednocześnie korzysta ze zwolnienia od podatku VAT. Jako wynagrodzenie za wykonanie usługi zwolnionej od VAT Spółka powinna wykazać otrzymaną kwotę odsetek.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy:

Zakres przedmiotowy Ustawy VAT

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej Ustawą VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 Ustawy VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 Ustawy VAT, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 8 ust. 1 Ustawy VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 Ustawy VAT, należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (...).

W świetle przywołanych powyżej przepisów należy stwierdzić, że obowiązująca na gruncie przepisów Ustawy VAT definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający wobec definicji dostawy towarów. W konsekwencji, co do zasady, opodatkowaniu VAT podlega każda czynność niebędąca dostawą towarów, która polega na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania.

Uznaje się, że aby dana czynność stanowiła świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT muszą zostać łącznie spełnione następujące warunki:

1. w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;
2. świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie) tak np. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacjach z dnia 27 lipca 2017 r., znak 0112-KDIL2-2.4012.234.2017.1.EW oraz z dnia 14 lipca 2017 r., znak 0114-KDIP4.4012.257.2017.1.MK.

Przy wykładni pojęcia świadczenia usług dokonywanej na gruncie przepisów Ustawy VAT pomocne jest również odwołanie się do kryteriów sformułowanych w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej TSUE). Zgodnie z orzecznictwem TSUE, świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT występuje w sytuacji, gdy:

• istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne;
• wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy;
• istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi;
• odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem;
• istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego (takie kryteria zostały sformułowane, np. w wyroku TSUE o sygn. C-498/99 publ. LEX nr 83900 oraz w wyroku TSUE o sygn. C-16/93 publ. LEX 83886).

Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Do istoty zobowiązania powstałego na podstawie umowy pożyczki należy przeniesienie przez pożyczkodawcę przedmiotu pożyczki na własność pożyczkobiorcy. Przedmioty majątkowe, które w ten sposób stały się własnością pożyczkobiorcy zasilają jednak tylko czasowo jego majątek. Pożyczkobiorca jest bowiem zobowiązany do zwrotu na rzecz drugiej strony tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju. Jeśli pożyczka ma charakter odpłatny (umowa pożyczki przewiduje zapłatę odsetek) można uznać, że taka czynność jest objęta zakresem przedmiotowym Ustawy VAT.

Zakres podmiotowy Ustawy VAT

Aby dana czynność stanowiła czynność opodatkowaną VAT, musi być ona objęta zakresem podmiotowym Ustawy VAT. W związku z tym, mimo tego że w art. 5 ust. 1 Ustawy VAT ustawodawca nie posłużył się określeniem podatnik należy przyjąć, że zakres opodatkowania podatkiem VAT ograniczony jest nie tylko przedmiotowo, ale również podmiotowo (J. Zubrzycki, Leksykon VAT 2016, tom I, s. 1037).

W konsekwencji, aby dana czynność stanowiła czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT musi zostać ona dokonana przez podatnika podatku VAT, działającego w takim charakterze w odniesieniu do tej konkretnej czynności.

Jak wynika z art. 15 ust. 1 Ustawy VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Art. 15 ust. 2 Ustawy VAT stanowi, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W opinii Spółki, jeżeli podmiot prowadzący działalność gospodarczą udziela pożyczek i wykorzystuje w tym celu posiadane przez siebie środki finansowe, wypracowane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, należy przyjąć, że udzielenie pożyczki następuje w związku z prowadzeniem działalności. Tym samym Spółka uważa, że czynności udzielania pożyczek przez podmiot gospodarczy powinno się przypisywać do zawodowej płaszczyzny tego podmiotu nawet w sytuacji, w której czynności polegające na udzielaniu pożyczek stanowią jedynie działalność uboczną (pomocniczą) w stosunku do podstawowej działalności gospodarczej.

Zdaniem Spółki, udzielanie przez podatnika podatku VAT pożyczki powinno być uznane za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT niezależnie od częstotliwości oraz celu udzielania pożyczek, statusu nabywcy (pożyczkobiorcy), czy też kwestii formalnych, takich jak wpisanie działalności w zakresie udzielania pożyczek do umowy spółki lub ujawnienie takiej działalności w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Objęcie pożyczek udzielanych przez Spółkę zakresem przedmiotowym i podmiotowym Ustawy VAT

W związku z powyższym Spółka uważa, że udzielanie przez nią pożyczek jest usługą podlegającą opodatkowaniu VAT ze względu na to, że:

• pomiędzy Spółką (usługodawcą) a pożyczkobiorcą (usługobiorcą) istnieje związek prawny, w ramach którego występuje świadczenie wzajemne podmioty te są stronami umów pożyczek;
• należne Spółce wynagrodzenie w postaci odsetek stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługę polegającą na udzieleniu pożyczki;
• po stronie Spółki występuje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść w postaci wynagrodzenia (odsetek od udzielonej pożyczki);
• otrzymane przez Spółkę wynagrodzenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością polegającą na udzieleniu pożyczki;
• wartość świadczenia wzajemnego wyrażona jest w pieniądzu.

Należy również przyjąć, że pożyczkobiorca zaciągający pożyczkę u Spółki jest bezpośrednim beneficjentem świadczonej przez Spółkę usługi polegającej na udzieleniu pożyczki w jej wyniku otrzymuje bowiem kapitał w postaci środków pieniężnych, z których może swobodnie korzystać w okresie trwania umowy pożyczki. Jak była o tym mowa, za możliwość korzystania ze środków przekazywanych w ramach pożyczki pożyczkobiorca płaci Spółce odsetki.

Świadczonej przez Spółkę usłudze odpowiada zatem świadczenie wzajemne pożyczkobiorcy, polegające na zapłacie na rzecz Spółki odsetek od otrzymanej w ramach umowy kwoty pieniężnej (pożyczki).

W ocenie Spółki, świadczenie przez nią usług polegających na udzielaniu pożyczek spełnia również podmiotowe przesłanki warunkujące objęcie tych czynności opodatkowaniem podatkiem VAT. W każdym przypadku Spółka udziela bowiem pożyczek w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, działając jako podatnik podatku VAT. Uzyskane z tytułu pożyczek wynagrodzenie przeznaczane jest na bieżące finansowanie działalności Spółki.

Zwolnienie od VAT

Spółka uważa jednocześnie, że wykonywana usługa polegająca na udzielaniu pożyczek jest objęta zwolnieniem od opodatkowania. W art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy VAT przewidziano zwolnienie od opodatkowania VAT usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także usług zarządzania kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

W związku z powyższym, świadczone przez Spółkę usługi udzielania pożyczek stanowią czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT i jednocześnie są objęte zwolnieniem przewidzianym w art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy VAT.

Stanowisko organów podatkowych

Stanowisko Spółki przedstawione w niniejszym wniosku znajduje potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych. Przykładowo w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 lipca 2017 r., znak 0114-KDIP4.4012.257.2017.1.MK, wydanej na gruncie podobnego stanu faktycznego, co przedstawiony w niniejszym wniosku, organ argumentował:

Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług. Udzielenie pożyczki stanowi świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnieniu kapitału na wskazany w umowie okres czasu. Czynność udzielenia pożyczki w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zamian za wynagrodzenie (np. odsetki), stanowi zatem odpłatne świadczenie usług, co do zasady, podlegające opodatkowaniu VAT. Zatem, odsetki z tytułu zawarcia umowy otrzymane z tytułu udzielonej pożyczki stanowią wynagrodzenie z tytułu jej udzielenia.

(...)

Z uwagi na opis sprawy oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że czynność udzielenia przez Wnioskodawcę pożyczki na rzecz wspólnika stanowi czynność wykonaną w ramach działalności gospodarczej jako odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 ustawy, jednakże z uwagi na fakt, że powyższa usługa mieści się w zakresie czynności, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy korzystać będzie ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie tego przepisu.

Tożsame stanowisko zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 15 maja 2017 r., znak 0112-KDIL4.4012.48.2017.1.NK:

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz wskazane wyżej przepisy należy stwierdzić, że usługa, którą świadczy oraz zamierza świadczyć Spółka, tj. odpłatna usługa udzielania pożyczek, stanowi/stanowić będzie realizację istniejących pomiędzy stronami stosunków cywilnoprawnych. Stosunki te składają się/będą się składać z dwustronnych zobowiązań stron transakcji do wykonania skonkretyzowanych świadczeń z jednej strony świadczenia Spółki (które w tym przypadku polegać będą na udzieleniu pożyczki), a z drugiej strony świadczenia usługobiorcy (Pożyczkobiorcy) w zamian za udostępnienie kapitału, tj. zapłata wynagrodzenia w formie odsetek od udzielonej pożyczki, stanowiących wynagrodzenie za wyświadczoną przez Spółkę usługę. O odpłatnym charakterze usług Spółki przesądza zatem istnienie po stronie usługobiorcy (Pożyczkobiorcy) obowiązku spełnienia na jego rzecz świadczenia w zamian za tę usługę, tj. zapłaty wynagrodzenia (odsetek) w zamian za możliwość czasowego korzystania z kapitału udostępnionego przez Spółkę. Zwrot Spółce udostępnionego usługobiorcy kapitału nie może być traktowany jako element świadczenia należnego w zamian (wynagrodzenia) za usługę wyświadczoną przez Spółkę, gdyż nie gwarantuje on pożyczkodawcy nic ponad to, co posiadałby, gdyby danej usługi w ogóle nie wyświadczył. Tym samym powtórne przeniesienie na pożyczkodawcę własności środków udostępnionych w ramach usługi udostępnienia środków pieniężnych, nie przesądza o odpłatnym charakterze świadczonej usługi. Korzyść z tytułu wyświadczonej usługi zapewniają natomiast pożyczkodawcy należne mu odsetki.

Fakt, że działalność w zakresie pożyczek nie została wprost wykazana jako przedmiot działalności Spółki w Rejestrze Przedsiębiorców KRS, nie przesądza, że udzielona Pożyczka oraz udzielane w przyszłości pożyczki nie są/nie będą prawnie skuteczne lub udzielone poza prowadzoną działalnością gospodarczą. W związku z tym, udzielenie przedmiotowych pożyczek jest/będzie wykonywane przez Spółkę jako podatnika podatku VAT.

Udzielanie pożyczek przez podatnika spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy.

Podsumowując, udzielenie Pożyczki oraz ewentualne przyszłe udzielanie oprocentowanych pożyczek przez Wnioskodawcę podlega/będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, i jednocześnie korzysta/będzie korzystać ze zwolnienia od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Analogiczne rozstrzygnięcia odnaleźć można m.in. w następujących interpretacjach, wydanych na gruncie podobnych stanów faktycznych/zdarzeń przyszłych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:

• z dnia 6 października 2017 r., znak 0114-KDIP1-3.4012.274.2017.1.KC;
• z dnia 27 lipca 2017 r., znak 0112-KDIL2-2.4012.234.2017.1.EW;
• z dnia 21 lipca 2017 r., znak 0111-KDIB3-2.4012.255.2017.2.MD;
• z dnia 24 maja 2017 r., znak 0111-KDIB3-1.4012.157.2017.1.AB;
• z dnia 20 marca 2017 r., znak 1462-IPPP2.4512.11.2017.1.JO;
• z dnia 16 lutego 2017 r., znak 1462-IPPP2.4512.52.2017.1.AM.

Podsumowując, udzielanie przez Spółkę pożyczek podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i jednocześnie zwolnione jest od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy VAT. Jako wynagrodzenie za wykonanie usługi zwolnionej od VAT Spółka powinna wykazać otrzymaną kwotę odsetek.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym i opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy:

• zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia;
• zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej