Temat interpretacji

Podatek od towarów i usług w zakresie podlegania opodatkowaniu przychodów osiąganych przez komornika sądowego z tytułu usługi poszukiwania majątku dłużnika za wynagrodzeniem, niepodlegania opodatkowaniu otrzymanego przez komornika sądowego zwrotu wydatków gotówkowych, o których mowa w art. 39 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz niepodlegania opodatkowaniu przychodów osiąganych przez komornika sądowego z tytułu pobieranych opłat egzekucyjnych za prowadzenie egzekucji.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 7 lipca 2015 r. (data wpływu 13 lipca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

• podlegania opodatkowaniu przychodów osiąganych przez komornika sądowego z tytułu usługi poszukiwania majątku dłużnika za wynagrodzeniem oraz niepodlegania opodatkowaniu otrzymanego przez komornika sądowego zwrotu wydatków gotówkowych, o których mowa w art. 39 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji jest prawidłowe,
• niepodlegania opodatkowaniu przychodów osiąganych przez komornika sądowego z tytułu pobieranych opłat egzekucyjnych za prowadzenie egzekucji jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 lipca 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie podlegania opodatkowaniu przychodów osiąganych przez komornika sądowego z tytułu usługi poszukiwania majątku dłużnika za wynagrodzeniem, niepodlegania opodatkowaniu otrzymanego przez komornika sądowego zwrotu wydatków gotówkowych, o których mowa w art. 39 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz niepodlegania opodatkowaniu przychodów osiąganych przez komornika sądowego z tytułu pobieranych opłat egzekucyjnych za prowadzenie egzekucji.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Na podstawie zwolnienia, o którym mowa w art. 14m § 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, od dnia 1 października 2015 r. komornik sądowy zobowiązany będzie do płacenia podatku od towarów i usług z tytułu wykonywanych przez niego czynności za wynagrodzeniem.

Zgodnie z treścią art. 53a ustawy o komornikach sądowych i egzekucji w zw. z art. 797 (1) kodeksu postępowania cywilnego, czynnościami, za które komornik sądowy pobiera wynagrodzenie, jest poszukiwanie majątku dłużnika na zlecenie wierzyciela.

Na podstawie art. 43 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, komornik sądowy pobiera opłaty egzekucyjne za prowadzenie egzekucji, w skład których wchodzą:

1. opłaty stosunkowe art. 45, art. 49 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji;
2. opłaty stałe art. 49a- art. 57 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji;

a także:

1. komornikowi sądowemu należy się zwrot wydatków gotówkowych na podstawie art. 39 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji;
2. komornik sądowy pobiera od wierzyciela wynagrodzenie za zlecenie poszukiwania majątku dłużnika, na podstawie art. 53a ustawy o komornikach sądowych i egzekucji w zw. z art. 797 (1) kodeksu postępowania cywilnego.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług dalej: ustawa o VAT opodatkowaniu podatkiem VAT podlega: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Jedyną świadczoną usługą przez komornika sądowego jest poszukiwanie majątku dłużnika za wynagrodzeniem na zlecenie wierzyciela.

Świadczeniem usług, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy w świetle przedstawionego powyżej stanu sprawy, podatkiem od towarów i usług, o którym mowa w art. 5 w zw. z art. 7 oraz 8 ustawy o VAT, obciążony będzie przychód komornika sądowego od zleconej usługi poszukiwania majątku dłużnika za wynagrodzeniem ( art. 53a ustawy o komornikach sądowych i egzekucji w zw. z art. 797 (1) kodeksu postępowania cywilnego)...
2. Czy również przychód z tytułu pobranych opłat egzekucyjnych za prowadzenie egzekucji ( art. 45, art. 49, art. 49a- art. 57 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji) oraz z tytułu zwrotu wydatków gotówkowych ( art. 39 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji) co nie stanowi świadczenia usług lub dostawy towarów będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, opodatkowaniem podatkiem VAT objęte będą wyłącznie przychody uzyskane przez komornika sądowego z tytułu zleconej mu przez wierzyciela usługi poszukiwania majątku dłużnika za wynagrodzeniem art. 53a ustawy o komornikach sądowych i egzekucji w zw. z art. 797 (1) kodeksu postępowania cywilnego.

Jest to bowiem jedyna usługa, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, jaką komornik sądowy świadczy na rzecz wierzyciela wykonując nakaz władzy publicznej orzeczenie sądu.

Pozostałe kwoty, które komornik sądowy uzyskuje w ww. postępowaniach egzekucyjnych, szczegółowo opisane w stanie sprawy, są daninami publicznymi, a nie dochodami w rozumieniu czynności usługi za wynagrodzeniem.

Dlatego też dokonując oceny prawnej, zdaniem Wnioskodawcy jako komornika sądowego, podatkiem od towarów i usług (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT) objęty będzie przychód uzyskany z usługi (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT w zw. z art. 7 oraz art. 5 ustawy o VAT w zw. z art. 53a ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz art. 797 (1) kodeksu postępowania cywilnego), jaką jest poszukiwanie majątku dłużnika za wynagrodzeniem na zlecenie wierzyciela.

Podatkowi temu, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, nie podlegają natomiast opłaty egzekucyjne wymienione w art. 43 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz wydatki gotówkowe jako daniny publicznoprawne, opłaty te bowiem, jak wskazano powyżej, nie są przychodami z tytułu czynności za wynagrodzeniem, dokonywanymi przez komorników sądowych w ramach prowadzenia przez nich egzekucji. Nie są zatem usługą ani dostawą towarów, a tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest:

• prawidłowe w zakresie podlegania opodatkowaniu przychodów osiąganych przez komornika sądowego z tytułu usługi poszukiwania majątku dłużnika za wynagrodzeniem oraz niepodlegania opodatkowaniu otrzymanego przez komornika sądowego zwrotu wydatków gotówkowych, o których mowa w art. 39 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji,
• nieprawidłowe w zakresie niepodlegania opodatkowaniu przychodów osiąganych przez komornika sądowego z tytułu pobieranych opłat egzekucyjnych za prowadzenie egzekucji.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Przez towary na mocy art. 2 pkt 6 ustawy rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Należy wyjaśnić, że przepis art. 8 ust. 1 ustawy jest niejako dopełnieniem art. 7 ust. 1 ustawy i ma na celu objęcie opodatkowaniem każdej transakcji wykonywanej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, która nie stanowi dostawy towarów, przez co realizowana jest w ten sposób zasada powszechności opodatkowania.

Zauważa się, że pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Powyższa definicja jest niewątpliwie szersza niż zakres tego pojęcia w potocznym jego rozumieniu. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku od towarów i usług wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej.

Świadczenie jest opodatkowane, jeżeli jest odpłatne, czyli odbywa się za wynagrodzeniem. Przy czym musi istnieć związek pomiędzy świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem, tj. ze stosunku prawnego musi wynikać związek pomiędzy otrzymaną usługą a wynagrodzeniem dla usługodawcy z tego tytułu.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług w rozumieniu art. 5 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Przepis art. 15 ust. 1 ustawy stanowi, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza według art. 15 ust. 2 ustawy obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W kontekście powyższego, uwzględniając definicję działalności gospodarczej należy stwierdzić, że dostawa towarów lub świadczenie usług będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tylko w sytuacji, gdy dokonane zostanie przez podmiot o statusie podatnika, który działa w takim charakterze w odniesieniu do tej konkretnie czynności. Natomiast dla stwierdzenia że dla danej transakcji podmiot jest podatnikiem podatku od towarów i usług, konieczne jest prowadzenie przez niego działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy.

Natomiast jak stanowi art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jak wskazał TSUE w wyroku w sprawie 235/85 (Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Królestwu Holandii, pkt 8), zakres pojęcia działalność gospodarcza jest bardzo szeroki i zawierają się w nim wszelkie usługi świadczone przez wolne zawody. Pojęcie to ma charakter obiektywny w tym znaczeniu, że działalność gospodarcza jest rozpatrywana sama w sobie bez względu na jej cele lub skutki.

TSUE w pkt 10 ww. wyroku rozważając kwestię, czy można uznać działalność notariuszy i komorników za działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów o podatku od wartości dodanej wskazał, że: W świetle neutralnego charakteru pojęcia działalność gospodarcza, fakt, iż działalność notariuszy i komorników polega na wykonywaniu obowiązków przyznanych i regulowanych przez prawo w interesie publicznym, jest nieistotny. Co więcej, artykuł 6 szóstej dyrektywy przewiduje wyraźnie, że niektóre czynności wykonywane z mocy prawa podlegają systemowi VAT. Dodatkowo TSUE zauważył, że wszystkie usługi świadczone za wynagrodzeniem przez przedstawicieli wolnych zawodów lub zawodów uważanych za takie, co do zasady, podlegają podatkowi od wartości dodanej (pkt 11).

TSUE zaznaczył także, że skoro notariusze i komornicy w Holandii prowadzą niezależną działalność gospodarczą, polegającą na świadczeniu usług podmiotom trzecim, za co otrzymują płatności na własną rzecz, to musza być oni uznani za podatników dla celów podatku VAT, w rozumieniu art. 4 ust. 1 i 2 szóstej dyrektywy (pkt 15).

Odnośnie kwestii wyłączenia spod opodatkowania VAT czynności wykonywanych przez notariuszy i komorników na podstawie art. 4 ust. 5 szóstej dyrektywy (ustanawiającego wyłączenia spod reżimu VAT podmiotów prawa publicznego) TSUE wskazał, że nawet jeśli przy wykonywaniu urzędowych czynności notariusze i komornicy realizują uprawnienia władzy publicznej, nie oznacza to, że mogą korzystać z powyższego wyłączenia. Powyższe wynika z faktu, że prowadzą tę działalność nie jako podmiot rządzący się prawem publicznym, ponieważ nie są częścią administracji publicznej, ale w formie niezależnej działalności gospodarczej prowadzonej w ramach wykonywania wolnego zawodu (pkt 22).

Ponadto, w wyroku tym TSUE wskazał również, że notariusze i komornicy nie są związani z władzami publicznymi jako pracownicy, ponieważ nie są włączeni do administracji publicznej. Prowadzą działalność na własny rachunek i własną odpowiedzialność; mogą swobodnie chociaż podlegają pewnym ograniczeniom prawnym ustalać, w jaki sposób będą wykonywać swoją pracę i sami otrzymują środki, z których pochodzą ich dochody. Fakt, iż podlegają kontroli dyscyplinarnej władz publicznych (podobna sytuacja występuje także w przypadku innych zawodów regulowanych) oraz że ich wynagrodzenie jest ustalane przez prawo, nie stanowi wystarczających podstaw do uznania ich za osoby związane więzami prawnymi z pracodawcą w rozumieniu artykułu 4 (4) (pkt 14).

Kwestia wyłączenia spod opodatkowania czynności wykonywanych przez komorników sądowych była również przedmiotem rozważań TSUE w sprawie C-456/07 Karol Mihal przeciwko Danovy Urad Kosice V. TSUE w postanowieniu z dnia 21 maja 2008 r., stwierdził, że: Działalność wykonywana przez jednostkę, taka jak działalność komornika sądowego, nie jest zwolniona z podatku od wartości dodanej z tego tylko powodu, że polega ona na dokonywaniu aktów należących do prerogatyw władzy publicznej. Gdyby nawet w ramach wykonywania jego funkcji, komornik sądowy dokonywał takich aktów, to w rozumieniu przepisów, takich jak te w sprawie przed sądem krajowym, wykonuje on działalność nie w formie podmiotu prawa publicznego, jako że nie jest włączony w strukturę administracji publicznej, lecz w formie samodzielnej działalności gospodarczej, wykonywanej w ramach wolnego zawodu, a w związku z tym nie przysługuje mu zwolnienie przewidziane w art. 4 ust. 5 akapit pierwszy szóstej dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (podkreślenie własne).

Ww. tezy wyroków TSUE należy odnieść również do sytuacji komorników sądowych działających w Polsce.

Po pierwsze, działalność komorników sądowych reguluje m.in. ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2015 r., poz. 790).

Zgodnie z treścią art. 1 ww. ustawy, komornik jest funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowym.

Na mocy art. 2 ust. 1 i ust. 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, czynności egzekucyjne w sprawach cywilnych wykonuje wyłącznie komornik, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w innych ustawach. Komornik wykonuje także inne czynności przekazane na podstawie odrębnych przepisów. Komornik pełni czynności osobiście, z wyjątkiem przypadków określonych w przepisach prawa.

Stosownie do treści art. 2 ust. 3 tej ustawy, komornikom powierza się w szczególności następujące zadania:

1. wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach o roszczenia pieniężne i niepieniężne oraz o zabezpieczenie roszczeń;
2. wykonywanie innych tytułów wykonawczych wydanych na podstawie odrębnych przepisów oraz tytułów egzekucyjnych, które zgodnie z odrębnymi przepisami podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej bez zaopatrywania ich w klauzulę wykonalności;
3. sporządzanie protokołu stanu faktycznego przed wszczęciem procesu sądowego lub przed wydaniem orzeczenia na zarządzenie sądu lub prokuratora.

W świetle art. 3a cyt. ustawy, komornik na własny rachunek wykonuje czynności, o których mowa w art. 2.

Dodatkowo należy wskazać, że zgodnie z art. 43 ww. ustawy, za prowadzenie egzekucji i inne czynności wymienione w ustawie komornik pobiera opłaty egzekucyjne.

Jak wynika z przepisów art. 8 ust. 2 i ust. 5 tej ustawy, w rewirze komorniczym może działać więcej niż jeden komornik, zaś wierzyciel, ma prawo z pewnymi wyjątkami do wyboru komornika na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Uwzględniając powyższe regulacje prawne oraz orzeczenia TSUE należy wskazać, że wykonywana przez komornika działalność ma charakter zarobkowej działalności gospodarczej, charakteryzuje się samodzielnością finansową, jak również swoistego rodzaju konkurencyjnością, właściwą dla gospodarki rynkowej.

W konsekwencji, komornik sądowy wykonując w szczególności czynności egzekucyjne prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, działając w charakterze podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. Ponadto, do czynności dokonywanych przez komorników sądowych nie ma zastosowania wyłączenie, o którym mowa w ww. art. 15 ust. 6 ustawy.

Podsumowując, wykonywane przez komorników czynności, w szczególności składające się na postępowanie egzekucyjne, należy uznać za świadczenie usług za wynagrodzeniem, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.

Z opisu sprawy wynika, że w związku ze zwolnieniem, o którym mowa w art. 14m § 2 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, od dnia 1 października 2015 r. komornik sądowy zobowiązany będzie do płacenia podatku od towarów i usług z tytułu wykonywanych przez niego czynności za wynagrodzeniem. Zgodnie z art. 53a ustawy o komornikach sądowych i egzekucji w zw. z art. 797 (1) kodeksu postępowania cywilnego, czynnościami, za które komornik sądowy pobiera wynagrodzenie, jest poszukiwanie majątku dłużnika na zlecenie wierzyciela.

Zgodnie z treścią art. 43 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, komornik sądowy pobiera opłaty egzekucyjne za prowadzenie egzekucji, w skład których wchodzą:

1. opłaty stosunkowe art. 45, art. 49 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji;
2. opłaty stałe art. 49a- art. 57 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji;

a także:

1. komornikowi sądowemu należy się zwrot wydatków gotówkowych na podstawie art. 39 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji;
2. komornik sądowy pobiera od wierzyciela wynagrodzenie za zlecenie poszukiwania majątku dłużnika, na podstawie art. 53a ustawy o komornikach sądowych i egzekucji w zw. z art. 797 (1) kodeksu postępowania cywilnego.

W niniejszej sprawie wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii podlegania opodatkowaniu: przychodów osiąganych przez komornika sądowego z tytułu usługi poszukiwania majątku dłużnika za wynagrodzeniem, przychodów osiąganych przez komornika sądowego z tytułu pobieranych opłat egzekucyjnych za prowadzenie egzekucji oraz otrzymanego przez komornika sądowego zwrotu wydatków gotówkowych.

Jak wskazano powyżej, w związku z wykonywaną przez siebie działalnością gospodarczą Wnioskodawca komornik, wystąpi w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. Zatem w analizowanym przypadku należy ustalić, które z czynności dokonywanych przez Wnioskodawcę będą stanowiły świadczenie usług za wynagrodzeniem podlegające na mocy art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 39 ust. 1 i 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, komornikowi należy się zwrot wydatków gotówkowych poniesionych w toku egzekucji tylko w zakresie określonym ustawą. Wydatkami, o których mowa w ust. 1, są:

1. należności biegłych;
2. koszty ogłoszeń w pismach;
3. koszty transportu specjalistycznego, przejazdu poza miejscowość, która jest siedzibą komornika, przechowywania i ubezpieczania zajętych ruchomości;
4. należności osób powołanych, na podstawie odrębnych przepisów, do udziału w czynnościach;
5. koszty działania komornika, o których mowa w art. 8 ust. 11, poza terenem rewiru komorniczego;
6. koszty doręczenia środków pieniężnych przez pocztę lub przelewem bankowym;
7. koszty uzyskiwania informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania egzekucyjnego lub wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia;
8. koszty doręczenia korespondencji, za wyjątkiem kosztów doręczenia stronom zawiadomienia o wszczęciu egzekucji bądź postępowania zabezpieczającego.

Na mocy art. 40 ust. 1 tej ustawy, na pokrycie wydatków, o których mowa w art. 39, komornik może żądać zaliczki od strony lub innego uczestnika postępowania, który wniósł o dokonanie czynności, uzależniając czynność od jej uiszczenia.

Stosownie do treści powołanego wyżej art. 43 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, za prowadzenie egzekucji i inne czynności wymienione w ustawie komornik pobiera opłaty egzekucyjne.

Opłaty te zostały wymienione w przepisach art. 4560 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji.

Jak stanowi natomiast art. 7971 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 101, z późn. zm.), wierzyciel może zlecić komornikowi poszukiwanie za wynagrodzeniem majątku dłużnika.

Mając na uwadze przywołane powyżej przepisy prawa należy zaznaczyć, że wykonywane przez komornika sądowego czynności, w szczególności składające się na podstępowanie egzekucyjne, stanowią świadczenie usług za wynagrodzeniem.

W przypadku prowadzenia postępowania egzekucyjnego na świadczoną przez komornika sądowego w tym zakresie usługę będzie się składał szereg czynności wykonywanych w ramach takiego postępowania, np. w zależności od rodzaju prowadzonego postępowania poszukiwanie majątku dłużnika, zajmowanie nieruchomości i rzeczy ruchomych, sprzedaż zajętych nieruchomości i rzeczy ruchomych, opróżnienie lokalu z rzeczy lub osób, usunięcie oporu dłużnika.

Do świadczenia usług przez komornika sądowego będzie również dochodziło w sytuacji wykonywania przez niego pewnych czynności poza postępowaniem egzekucyjnym, w szczególności czynności, za które pobierane jest wynagrodzenie na podstawie art. 60 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji.

Wykonując określone czynności w ramach postępowania egzekucyjnego komornik świadczy usługi dla obydwu stron postępowania egzekucyjnego, tj. wierzyciela oraz dłużnika w następstwie działań komornika zmienia się sytuacja prawna (i faktyczna) obu stron postępowania (wierzyciel otrzymuje egzekwowane świadczenie, u dłużnika zmniejszeniu ulega jego dług względem wierzyciela).

Od stron postępowania w zależności od sytuacji od jednej ze stron, bądź od obydwu z nich komornik pobiera z tytułu wykonywanych czynności określone należności (w postaci opłat egzekucyjnych). Należności te stanowią zatem wynagrodzenie za świadczone przez komornika na rzecz wierzyciela oraz dłużnika usługi.

Należy zatem uznać, że wykonywane przez komorników sądowych ww. czynności stanowią świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. Spełnione bowiem zostały wszystkie warunki kwalifikujące je jako świadczenie usług. W przypadku czynności wykonywanych przez komorników istnieje odbiorca usługi (w następstwie której dochodzi do zmiany jego sytuacji prawnej i/lub faktycznej) tj. dłużnik oraz wierzyciel. Czynności te wykonywane są odpłatnie, czyli odbywają się za wynagrodzeniem. Istnieje również związek pomiędzy świadczeniem komornika a otrzymanym przez niego wynagrodzeniem.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania należy wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega świadczenie usług przez komorników w zamian za opłaty pobierane na podstawie art. 45-60 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji.

Otrzymywane (pobierane) przez komornika w trakcie prowadzonego postępowania egzekucyjnego (a więc przed wykonaniem usługi egzekucyjnej) kwoty należne komornikowi, stanowiące jego wynagrodzenie (opłaty egzekucyjne) stanowią zaliczki na poczet tej usługi. Natomiast otrzymana od strony postępowania egzekucyjnego zaliczka na pokrycie wydatków, o których mowa w art. 39 ust. 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, nie stanowi wynagrodzenia za świadczone przez komorników usługi.

Należy bowiem wskazać na treść art. 29a ust. 1 ustawy, zgodnie z którym podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Ponadto, stosownie do art. 29a ust. 6 ustawy, podstawa opodatkowania obejmuje:

1. podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
2. koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Natomiast w związku z art. 29a ust. 7 ustawy, podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

1. stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
2. udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;
3. otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Jak wynika z powołanych powyżej przepisów, kwoty, o których mowa w art. 39 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, nie wchodzą do podstawy opodatkowania (stosownie do treści art. 29a ust. 7 ustawy), gdyż stanowią wydatki poniesione w imieniu i na rzecz usługobiorcy, i powinny być ujęte przejściowo przez wnioskodawcę w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Zatem zwrot wydatków gotówkowych otrzymany przez komornika na podstawie art. 39 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji jako, że nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podsumowując:

1. W świetle przedstawionego opisu sprawy świadczone przez Wnioskodawcę (komornika sądowego) usługi poszukiwania majątku dłużnika za wynagrodzeniem ( art. 53a ustawy o komornikach sądowych i egzekucji w zw. z art. 7971 Kodeksu postępowania cywilnego) będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy.
2. Świadczone przez Zainteresowanego usługi, za które pobierane są opłaty egzekucyjne za prowadzenie egzekucji ( art. 45, art. 49, art. 49a- art. 57 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji) będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Z kolei zwrot wydatków gotówkowych ( art. 39 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji) nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Niniejsza interpretacja indywidualna traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego, bądź zmiany stanu prawnego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 478 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu