Temat interpretacji

Opodatkowanie pobieranych przez Gminę opłat planistycznych

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U z 2012 r. poz. 749) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony przedstawione we wniosku z dnia 15.06.2012 r. (data wpływu 25.06.2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania pobieranych przez Gminę opłat planistycznych jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25.06.2012 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania pobieranych przez Gminę opłat planistycznych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Przedmiotem obrotu są nieruchomości gruntowe oznaczone w ewidencji gruntów nr 641/3, 652/5, 655/2 położone we wsi S stanowiące poszerzenie wewnętrznej drogi gminnej oznaczonej nr ewid. X oraz opłata związana ze wzrostem wartości nieruchomości w wyniku uchwalenia planu tzw. renta planistyczna określona w art. 36 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Zgodnie z uchwałami Rady Gminy z dnia 11 października 2010 r.:

1. Nr L Gmina zamierza nabyć od osób fizycznych udział 49/50 części we współwłasności nieruchomości - działki nr 655/2, o powierzchni 0,0915 ha, położonej we wsi S gmina N, dla której Sąd Rejonowy w prowadzi Księgę wieczystą Kw Nr X przeznaczonej na poszerzenie wewnętrznej drogi gminnej. W ramach wzajemnych negocjacji strony ustaliły, że wysokość jednorazowej opłaty tzw. renty planistycznej a także wysokość należności określonych przez współwłaścicieli za swoje udziały wzajemnie się kompensują, wobec czego należności z tytułu nabycia przez Gminę zaliczone zostają na poczet należnej Gminie opłaty tzw. renty planistycznej - tj. opłaty określonej w art. 36 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Łączną należność z tytułu tzw. renty planistycznej oszacowano na kwotę 14 352,20 zł. Następuje nabycie udziału 49/50 części we współwłasności nieruchomości - działki nr 655/2 w zamian za równowartość opłaty tzw. renty planistycznej.
2. Nr L, Gmina N zamierza nabyć udział 42/50 części we współwłasności nieruchomości - działki nr 641/3 o powierzchni 0,0751 ha, położonej we wsi S gmina N, dla której Sąd Rejonowy w L prowadzi Księgę wieczystą Kw Nr X przeznaczonej na poszerzenie wewnętrznej drogi gminnej. W ramach wzajemnych negocjacji strony ustaliły, że wysokość jednorazowej opłaty tzw. renty planistycznej, a także wysokość należności określonych przez współwłaścicieli za swoje udziały wzajemnie się kompensują, wobec czego należności z tytułu nabycia przez Gminę zaliczone zostają na poczet należnej Gminie opłaty tzw. renty planistycznej - tj. opłaty określonej w art. 36 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Łączną należność z tytułu tzw. renty planistycznej oszacowano na kwotę 25 744,80 zł. Następuje nabycie udziału 42/50 części we współwłasności nieruchomości - działki nr 641/3 w zamian za równowartość opłaty tzw. renty planistycznej. Zbywca jest osobą fizyczną prowadzi obrót nieruchomościami w związku z tym jest podatnikiem podatku od towarów i usług i wystawi Gminie fakturę VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Gmina występując z zamiarem dokonania zamiany polegającej na nabyciu prawa do udziału w gruncie w zamian za opłatę planistyczną tzw. rentę planistyczną, będzie miała do czynienia z zawarciem umowy cywilnoprawnej. Jeśli tak, to czy czynność taka powinna zostać opodatkowana i w związku z tym, konieczne będzie wystawienie faktury VAT (również w sytuacji, gdy transakcja zostanie rozliczona bezgotówkowo)...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Stosownie do art. 36 ust. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, jeżeli w związku z uchwaleniem lub zmianą planu zagospodarowania przestrzennego wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel zbywa tę nieruchomość, Wójt pobiera jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Opłata ta jest dochodem własnym gminy. Wysokość opłaty nie może być niższa niż 30% wzrostu wartości nieruchomości.

Zgodnie z § 13 ust.1 pkt 12 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 73, poz. 392), zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powyższego wynika, że jeżeli czynność pobierania opłaty z tytułu renty planistycznej będzie wykonywana w ramach zadań własnych Gminy, będzie podlegała zwolnieniu od podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2 ustawy, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Natomiast z art. 15 ust. 2 ustawy wynika, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl art. 15 ust. 6 ustawy nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Oznacza to, iż organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach - gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Zgodnie z przepisem art. 2 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, w związku z czym przyznano jej na podstawie ust. 2 powołanego przepisu osobowość prawną.

Z kolei stosownie do art. 6 ust. 1 tej ustawy, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

W szczególności - w oparciu o art. 7 ust. 1 ustawy - do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. Uszczegółowienie w art. 7 ust. 1 omawianej ustawy wskazuje na szereg obszarów, w jakich gmina realizuje swoje zadania. Realizacja tych zadań następować może także w drodze dostawy towarów i świadczenia usług w rozumieniu art. 7 i 8 ustawy o VAT (w zakresie dostaw i usług co do zasady odpłatnych). Gmina w celu wypełnienia nałożonych na nią zadań organizuje warunki dla innych podmiotów bądź bezpośrednio uczestniczy w obrocie gospodarczym.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Gmina zamierza nabyć od osób fizycznych udział 49/50 części we współwłasności nieruchomości - działki nr 655/2, o powierzchni 0,0915 ha oraz udział 42/50 części we współwłasności nieruchomości - działki nr 641/3 o powierzchni 0,0751 ha . W ramach wzajemnych negocjacji strony ustaliły, że wysokość jednorazowej opłaty tzw. renty planistycznej a także wysokość należności określonych przez współwłaścicieli za swoje udziały wzajemnie się kompensują, wobec czego należności z tytułu nabycia przez Gminę zaliczone zostają na poczet należnej Gminie opłaty tzw. renty planistycznej - tj. opłaty określonej w art. 36 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. A zatem następuje nabycie udziałów części we współwłasności nieruchomości w zamian za równowartość opłat tzw. renty planistycznej.

Wątpliwości Gminy dotyczą obowiązku rozliczenia podatku VAT z tytułu dokonanych transakcji. Przy czym należy zauważyć, że Gmina nie występuje w charakterze podatnika dokonującego dostawy nieruchomości lecz jest nabywcą tych nieruchomości, stąd nie spoczywa na Niej obowiązek prawidłowego opodatkowania tych transakcji, lecz spoczywa on na podmiocie dokonującym dostawy nieruchomości. Tym samym przedmiotem oceny tut. Organu jest jedynie ewentualne opodatkowanie pobieranej przez Gminę opłaty.

Przedmiotowe opłaty pobierane są na podstawie art. 36 ust. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 647), zgodnie z którym jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Opłata ta jest dochodem własnym gminy. Wysokość opłaty nie może być wyższa niż 30% wzrostu wartości nieruchomości.

W tym miejscu należy więc zwrócić uwagę na fakt, iż pobieranie wskazanej we wniosku opłaty nie wynika z zawartych przez Gminę umów cywilnoprawnych, a stanowi wymóg nałożony przez przepisy prawa.

Istota problemu sprowadza się zatem do ustalenia, czy Wnioskodawca pobierając tzw. rentę planistyczną, spełnia wskazaną w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT przesłankę, tj. czy jest organem władzy publicznej.

Na wstępie należy zaznaczyć, że takie pojęcia jak organ władzy publicznej czy urzędy obsługujące te organy nie zostały zdefiniowane w ustawie o VAT. Choć w wielu aktach normatywnych ustawodawca posługuje się pojęciem władza publiczna czy organy władzy publicznej, to jednocześnie nigdzie nie definiuje tych pojęć.

Kwestię tą rozważał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 25 maja 2010 r., w sprawie o sygn. I FSK 852/09, w którym stwierdził, iż choć Konstytucja nie zawiera wprost definicji organu władzy publicznej, to jednak z jej treści da się wywieźć, że jednostki samorządu terytorialnego takie władztwo sprawują. W art. 16 ust. 2 Konstytucji ustrojodawca wskazał bowiem, że Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych samorząd wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Z kolei w art. 163 Konstytucji wskazano, że samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych. Powyższe wprost dowodzi, że ustrojodawca powierzył samorządowi terytorialnemu wykonywanie zadań administracji publicznej niezastrzeżonych do kompetencji innych organów władzy państwowej. W działaniach tych organy samorządu mogą korzystać ze środków prawnych o charakterze władczym, właściwych władzy państwowej.

A zatem, w świetle sformułowań zwartych w Konstytucji RP, w szczególności, w art. 16 ust. 2 i art. 163, samorząd terytorialny należy traktować jako organ władzy publicznej. W uchwale NSA w składzie pięciu sędziów NSA z dnia 9 października z 2000 r., sygn. akt OPK 14/00, Sąd stwierdził, iż pozycja jednostek samorządu terytorialnego jest wyznaczona przez dwie kategorie prawne, a mianowicie przez kompetencję i osobowość prawną. Na podstawie określonych prawem kompetencji gmina realizuje władztwo administracyjne i działa jako organ administracji publicznej, a w postępowaniu administracyjnym zajmuje pozycję organu prowadzącego postępowanie.

Dokonując wykładni art. 15 ust. 6 ustawy o VAT należy więc zauważyć, że celem tej regulacji jest wyłączenie wszelkich organów władzy publicznej oraz innych organów podlegających prawu publicznemu z kategorii podatników VAT w odniesieniu do czynności wykonywanych przez te podmioty w charakterze władz publicznych. Podatnikiem podatku od towarów i usług jest więc również organ władzy publicznej oraz urząd obsługujący ten organ, jeżeli w stosunku do określonej czynności lub transakcji zachowuje się jak podmiot gospodarczy. Z tego właśnie względu, ustawodawca uznał w art. 15 ust. 6 ustawy VAT, że organy (urzędy) nie są podatnikami w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilno-prawnych. Powyższy przepis nie jest samodzielną podstawą do określenia, kiedy organ władzy publicznej bądź obsługujący ten organ urząd jest podatnikiem VAT. Nie można go bowiem interpretować w oderwaniu od, wynikającej z art. 15 ust. 1 ustawy VAT definicji podatnika jako podmiotu wykonującego działalność gospodarczą w rozumieniu ust. 2 tego artykułu, przy czym działalność ta musi być wykonywana samodzielnie - we własnym imieniu i na własny rachunek.

Biorąc pod uwagę powyższe należy więc stwierdzić, że opłata planistyczna, pobierana przez Gminę w oparciu o ustawę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie jest Jej wynagrodzeniem wynikającym z zawartych umów cywilnoprawnych za świadczenia wzajemne, lecz stanowi opłatę mającą charakter daniny publicznej będącą dochodem własnym Gminy.

A zatem, Wnioskodawca pobierając w oparciu o ustawę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym opłatę planistyczną, działa jako organ władzy publicznej wykonujący swoje zadania. Z tytułu realizacji tego zadania, nie jest więc podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ustawy, dlatego też pobierana opłata planistyczna nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji, skoro opłaty nie podlegają opodatkowaniu rozważanie zwolnienia z podatku VAT, stało się bezprzedmiotowe.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 297 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie