Temat interpretacji

Czy Gminie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wykazanego na fakturach dokumentujących wydatki poniesione na utrzymanie targowiska miejskiego, tj. np. dostawa wody, wywóz nieczystości usługi remontowo-budowlane?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Gminy reprezentowanej przez pełnomocników, przedstawione we wniosku z dnia 23 sierpnia 2011 r. (data wpływu 25 sierpnia 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 31 października 2011 r. (data wpływu 3 listopada 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z wydatkami ponoszonymi przez Gminę na prowadzenie targowiska miejskiego jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25 sierpnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z wydatkami ponoszonymi przez Gminę na prowadzenie targowiska miejskiego. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 31 października 2011 r. o doprecyzowanie przedstawionego zdarzenia przyszłego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca - Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT. Na terenie Gminy znajduje się targowisko miejskie, którego jest ona właścicielem. Gmina odpłatnie udostępnia poszczególne miejsca na targowisku na rzecz podmiotów prowadzących działalność handlową. Z tytułu wydzierżawienia poszczególnych miejsc na targowisku, Gminie przysługuje każdorazowo wynagrodzenie kalkulowane w oparciu o zarządzenia Burmistrza określające minimalne stawki czynszu dzierżawnego. W związku z otrzymywaniem powyższych wpłat czynszu Gmina wystawia na rzecz podmiotów handlujących faktury VAT oraz odprowadza podatek VAT należny (dodatkowo Gmina pobiera również opłatę targową zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych).

W związku z prowadzeniem powyższego targowiska Gmina ponosi wydatki na jego utrzymanie, tj. np. dostawa wody, wywóz nieczystości, usługi remontowo-budowlane.

W piśmie z dnia 31 października 2011 r. stanowiącym uzupełnienie do wniosku Zainteresowany wskazał ponadto, że:

1. W związku z prowadzeniem targowiska miejskiego Gmina dokonuje wyłącznie czynności podlegających opodatkowaniu VAT, tj. świadczy usługę dzierżawy na rzecz podmiotów handlujących na terenie targowiska. Jednocześnie Gmina nie wykonuje żadnej innej działalności na targowisku czy też przy jego pomocy.
   Wprawdzie Gmina wskazała we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, że podmioty handlujące są obowiązane do uiszczania opłaty targowej, jednak nie oznacza to zdaniem Gminy, że wykonuje ona tym samym jakiekolwiek czynności. Opłatę targową uiszcza się bowiem z mocy prawa, tj. w oparciu o ustawę z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Stosunek wpływów z opłaty targowej do przychodów z czynszu dzierżawnego kształtuje się na poziomie ok. 30 %.
2. Opłaty za dostawę wody, wywóz nieczystości oraz usługi remontowo-budowlane, ponoszone w związku z prowadzeniem targowiska miejskiego są częściowo wkalkulowane w wysokość pobieranego przez Gminę czynszu dzierżawnego (gdyby wydatki te nie były przez Gminę ponoszone, to czynsz dzierżawny byłby odpowiednio niższy), a częściowo dzierżawca ponosi również dodatkowe opłaty stałe m. in. za wywóz nieczystości, które są waloryzowane raz w roku w związku ze wskaźnikiem inflacji z roku poprzedniego (jest to de facto dodatkowy element czynszu, również opodatkowany VAT przez Gminę).
3. Opłata targowa pobierana jest obok czynszu dzierżawnego, od wszystkich podmiotów handlujących na targowisku.
4. Opłata targowa pobierana jest w imieniu Gminy w drodze inkasa, przez osobę powołaną na to stanowisko w drodze uchwały Rady Miejskiej. Inkasent odprowadza zgromadzone środki pieniężne z opłaty targowej na rachunek Gminy i pobiera z tego tytułu prowizję.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Gminie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wykazanego na fakturach dokumentujących wydatki poniesione na utrzymanie targowiska miejskiego, tj. np. dostawa wody, wywóz nieczystości, usługi remontowo-budowlane...

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedmiotowym zdarzeniu przyszłym Gminie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wykazanego na fakturach dokumentujących wydatki poniesione na utrzymanie targowiska miejskiego.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT), w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z pewnymi zastrzeżeniami niemającymi zastosowania w przedmiotowej sytuacji.

Z treści powyższej regulacji wynika, że prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikom VAT w sytuacji, gdy towary i usługi, przy nabyciu których został naliczony podatek, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Dla oceny możliwości skorzystania z prawa do odliczenia w każdym przypadku istotne jest więc ustalenie, czy i usługi, przy zakupie których naliczono VAT:

• zostały nabyte przez podatnika tego podatku oraz
• pozostają w bezspornym związku z wykonywanymi przez niego czynnościami opodatkowanymi.

Odnosząc się do warunku nabywania towarów i usług przez podatnika, kwestia ta została uregulowana w art. 15 ustawy. Zgodnie z ust. 1 tego przepisu, za podatników uznaje się osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Stosownie natomiast do ust. 6 tej regulacji, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W świetle powyższego uznać należy, iż z tytułu odpłatnego udostępniania miejsc targowych Gmina jest podatnikiem VAT, gdyż świadczenia te odbywają się na podstawie umów cywilnoprawnych, zawieranych przez Gminę z poszczególnymi podmiotami handlującymi. W konsekwencji uznać należy, iż Gmina dokonuje odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Ponadto, zdaniem Gminy, usługa ta nie korzysta ze zwolnienia od podatku VAT.

W ocenie Gminy istnieje bezsprzeczny związek wydatków na utrzymanie targowiska miejskiego ze świadczeniem powyższych usług. Zdaniem Wnioskodawcy, gdyby nie ponosiła ona wydatków na targowisko, świadczenie usług udostępniania miejsc targowych byłoby niezwykle utrudnione lub wręcz niemożliwe. Nie sposób bowiem pozyskać czy też utrzymać kontrahenta (tj. handlowca), w sytuacji, gdy dany teren przeznaczony pod targowisko nie spełniałby odpowiednich standardów, tj. przykładowo nie wywożono by nieczystości, nie byłoby ujęcia wody, nie remontowano by nawierzchni, etc. W takich warunkach nie sposób prowadzić działalności handlowej (w szczególności sprzedawać żywności), zatem handlowcy mogliby zrezygnować ze współpracy z Gminą i szukać innych punktów, w których mogliby dokonywać sprzedaży.

Reasumując, przewidziany przez ustawodawcę w art. 86 ust. 1 ustawy związek z czynnościami opodatkowanym niewątpliwie istnieje w zakresie ponoszonych przez Gminę wydatków związanych z utrzymaniem targowiska. Gminie powinno zatem przysługiwać prawo do odliczenia VAT naliczonego wykazanego na fakturach dokumentujących przedmiotowe wydatki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Kwotę podatku naliczonego na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w określonych terminach, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m. in. tego że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Zgodnie z art. 88 ust. 4 ustawy o VAT obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 20 (przypadek ten nie ma zastosowania w przedmiotowej sprawie).

Na podstawie art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Z powyższego wynika, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza na mocy ust. 2 powołanego artykułu obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalił się pogląd, że gmina w odniesieniu do pobieranej opłaty targowej działa w charakterze organu władzy publicznej, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy. Tym samym jest wyłączona od opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Zatem opłata targowa pobierana przez Gminę nie podlega opodatkowaniu.

Z danych przedstawionych we wniosku wynika, że Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT. Na terenie Gminy znajduje się targowisko miejskie, którego jest ona właścicielem. Gmina odpłatnie udostępnia poszczególne miejsca na targowiska na rzecz podmiotów prowadzących działalność handlową. Z tytułu wydzierżawienia poszczególnych miejsc na targowisku, Gminie przysługuje każdorazowo wynagrodzenie kalkulowane w oparciu o zarządzenia Burmistrza określające minimalne stawki czynszu dzierżawnego. W związku z otrzymywaniem powyższych wpłat czynszu Gmina wystawia na rzecz podmiotów handlujących faktury VAT oraz odprowadza podatek VAT należny (dodatkowo Gmina pobiera również opłatę targową zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych). W związku z prowadzeniem powyższego targowiska Gmina ponosi wydatki na jego utrzymanie, tj. np. dostawa wody, wywóz nieczystości, usługi remontowo-budowlane. W związku z prowadzeniem targowiska miejskiego w ocenie Wnioskodawcy - Gmina dokonuje wyłącznie czynności podlegających opodatkowaniu VAT, tj. świadczy usługę dzierżawy na rzecz podmiotów handlujących na terenie targowiska. Jednocześnie Gmina nie wykonuje żadnej innej działalności na targowisku czy też przy jego pomocy. Gmina wskazała, że podmioty handlujące są obowiązane do uiszczania opłaty targowej, jednak nie oznacza to zdaniem Gminy, że wykonuje ona tym samym jakiekolwiek czynności. Opłatę targową uiszcza się bowiem z mocy prawa, tj. w oparciu o ustawę z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Stosunek wpływów z opłaty targowej do przychodów z czynszu dzierżawnego kształtuje się na poziomie ok. 30 %.

Opłaty za dostawę wody, wywóz nieczystości oraz usługi remontowo-budowlane, ponoszone w związku z prowadzeniem targowiska miejskiego są częściowo wkalkulowane w wysokość pobieranego przez Gminę czynszu dzierżawnego, a częściowo dzierżawca ponosi również dodatkowe opłaty stałe m. in. za wywóz nieczystości, które są waloryzowane raz w roku w związku ze wskaźnikiem inflacji z roku poprzedniego (jest to de facto dodatkowy element czynszu, również opodatkowany VAT przez Gminę). Opłata targowa pobierana jest obok czynszu dzierżawnego, od wszystkich podmiotów handlujących na targowisku. Opłata targowa pobierana jest w imieniu Gminy w drodze inkasa, przez osobę powołaną na to stanowisko w drodze uchwały Rady Miejskiej. Inkasent odprowadza zgromadzone środki pieniężne z opłaty targowej na rachunek Gminy i pobiera z tego tytułu prowizję.

Przenosząc powyższe na grunt ustawy o podatku od towarów i usług należy stwierdzić, że wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy, w związku z prowadzeniem miejskiego targowiska, w działalności Gminy oprócz czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług związanych ze świadczeniem usług dzierżawy na rzecz podmiotów handlujących na terenie targowiska, występują także czynności niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, tj. pobór opłaty targowej.

W związku z poborem opłaty targowej Gmina wykonuje bowiem zadania nałożone odrębnymi przepisami do wykonywania których została powołana, a zatem działa w charakterze organu władzy publicznej, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy. W konsekwencji pobór opłaty targowej, w świetle przepisów ustawy podatku od towarów i usług jest czynnością, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jak dowiedziono wyżej czynności niepodlegające opodatkowaniu nie są w ogóle objęte regulacją ustawy o podatku od towarów i usług. W rezultacie odliczenie podatku naliczonego związanego z tymi czynnościami stanowiłoby nieuprawnione rozszerzenie zakresu stosowania ustawy na sferę, której ta ustawa w ogóle nie dotyczy. Ponadto, brak jest w ustawie przepisów, które dopuszczałyby możliwość odliczenia w takiej sytuacji.

W związku z powyższym aby Gmina mogła skorzystać z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1 ustawy, z całości zakupów dotyczących utrzymania targowiska miejskiego, powinna wydzielić tę ich część, która nie jest związana z działalnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT (tj. poborem opłaty targowej) i część, która związana jest z działalnością gospodarczą opodatkowaną podatkiem od towarów i usług (tzn. dotyczącą usług dzierżawy miejsc handlowych). Aby tego dokonać Wnioskodawca powinien posłużyć się wybranym przez siebie miarodajnym i uzasadnionym kluczem podziału odpowiednim dla specyfiki prowadzonej działalności. Należy zaznaczyć, że wyboru tego klucza powinien dokonać sam Zainteresowany.

Reasumując, należy stwierdzić, że co do zasady Gminie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego wykazanego na fakturach dokumentujących wydatki poniesione na utrzymanie targowiska miejskiego, tj. np. dostawę wody, wywóz nieczystości, usługi remontowo-budowlane, jednakże tylko w takiej części, w jakiej wydatki te związane będą z wykonywaniem przez Gminę czynności opodatkowanych.

Z uwagi na powyższe stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym Gminie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wykazanego na fakturach dokumentujących wydatki poniesione na utrzymanie targowiska miejskiego należało uznać za nieprawidłowe.

W niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z wydatkami ponoszonymi przez Gminę na prowadzenie targowiska miejskiego. Odpowiedzi na pytanie dotyczące stanu faktycznego w analogicznym zakresie udzielono interpretacją z dnia 1 grudnia 2011 r. nr ILPP1/443-1140/11-4/KG.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Referencje

ILPP1/443-1140/11-4/KG, interpretacja indywidualna

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu