Temat interpretacji

zwolnienie usług ubezpieczeniowych

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 18.01.2011 r. (data wpływu 24.01.2011 r.), uzupełnione pismem z dnia 24.02.2011r. (data wpływu 25.02.2011r.) nadesłanym w odpowiedzi na wezwanie z dnia 17.02.2011r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24.01.2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług.

Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 24.02.2011r. (data wpływu 25.02.2011r.), nadesłanym w odpowiedzi na wezwanie z dnia 17.02.2011r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Spółka S.A. (dalej: Wnioskodawca lub Spółka), w ramach prowadzonej działalności gospodarczej oferuje i świadczy na rzecz klientów (dalej: Klienci) usługi leasingu środków trwałych, takich jak samochody osobowe, specjalistyczne środki transportu, maszyny i urządzenie, linie technologiczne, sprzęt komputerowy, sprzęt biurowy, czy też nieruchomości.

Działalność Wnioskodawcy polega w istocie na finansowaniu inwestycji klienta, wobec czego objęta jest dużą dozą ryzyka, ze szczególnym uwzględnieniem ryzyka związanego z potencjalną niewypłacalnością leasingobiorcy i innymi problemami mogącymi skutkować brakiem opłaty należności z tytułu umowy leasingu (jak np. zdarzenia losowe).

W celu ograniczenia przedmiotowego ryzyka, jak również wzbogacenia oferty dostępnej dla Klientów Spółki, Wnioskodawca współpracuje z agentem ubezpieczeniowym R. Sp. z o.o. (dalej: agent), za pośrednictwem którego oferuje zainteresowanym Klientom możliwość zawarcia umowy ubezpieczenia indywidualnego.

Wnioskodawca nie jest stroną umowy ubezpieczenia, a jedynie podmiotem, dzięki któremu Klienci mają możliwość zawarcia takiej umowy bez konieczności poszukiwania ochrony ubezpieczeniowej na własną rękę. Z kolei Agent będący pośrednikiem ubezpieczeniowym w rozumieniu ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym z 22 maja 2003 roku (Dz. U. z 2003 roku, nr 124, poz. 1154) zajmuje się bieżącą obsługą zawartych przez Klientów Wnioskodawcy umów ubezpieczenia.

Na podstawie zawartej z Agentem umowy, Spółka świadczy na rzecz Agenta kompleksową usługę (dalej również: usługa) wspomagającą proces bieżącej obsługi zawartych przez Klientów Wnioskodawcy umów ubezpieczenia.

W ramach świadczenia przedmiotowej Usługi, Wnioskodawca wykonuje na rzecz Agenta szereg obowiązków, takich jak w szczególności:

• popularyzowanie wśród Klientów Wnioskodawcy ubezpieczenia przedmiotów leasingu w ramach umowy ubezpieczenia,
• prezentowanie Klientom warunków ubezpieczenia przedmiotów leasingu, w tym również informowanie o wysokości składki ubezpieczeniowej, o zakresie ochrony ubezpieczeniowej, czy też o sposobie realizacji świadczeń z tytułu ubezpieczenia.
• uczestniczenie w obsłudze umowy ubezpieczenia, poprzez wykonywanie i przekazywanie Agentowi, różnego rodzaju zestawień związanych z zawartymi umowami, przykładowo zestawień dotyczących sprzedanych środków trwałych,
• kontaktowanie Klienta z przedstawicielami Agenta w celu zawarcia umowy ubezpieczenia,
• udostępnianie Agentowi możliwości korzystania z aplikacji systemu informatycznego obsługującego umowy Ieasingu,
• niezwłoczne informowanie Agenta o wszelkich przypadkach niedopełnienia obowiązków wynikających z umowy o zawarcie ubezpieczenia, mogących rodzić odpowiedzialność Agenta ze ewentualne szkody, w szczególności związane z odmową wypłacenia przez zakład ubezpieczeń odszkodowania ubezpieczonego w całości lub części.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przedstawionym w opisie stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego, kompleksowa usługa świadczona przez Wnioskodawcę na rzecz Agenta, objęta jest zakresem zwolnienia od opodatkowania podatkiem od towarów i usług...

Stanowisko Wnioskodawcy

Wskazana w opisie stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego kompleksowa usługa świadczona przez Spółkę na rzecz Agenta, objęta jest zakresem zwolnienia od opodatkowania podatkiem od towarów i usług (dalej: podatek VAT) na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, na poprawność wskazanego stanowiska wskazuje w szczególności klasyfikacja przedmiotowej usługi na gruncie przepisów ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 przedmiotowej ustawy, zwalnia się od podatku następujące usługi:

• usługi ubezpieczeniowe i usługi reasekuracyjne;
• usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych;
• usługi świadczone przez ubezpieczonego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek.

Z zakresu powyższego zwolnienia wyłączone jest natomiast zbywanie praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i reasekuracji.

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi świadczone przez Spółkę na rzecz Agenta stanowią usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i tym samym podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie wskazanego przepisu, nie stanowiąc jednocześnie usług wyłączonych wprost z zakresu zwolnienia.

Pojęcie pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych jest ugruntowane w praktyce działalności ubezpieczeniowej, niemniej jednak ustawa o VAT nie zawiera jego legalnej definicji. Mając na uwadze powyższe, zdaniem Wnioskodawcy w procesie interpretacji przepisu art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT należy skorzystać z zasad wykładni przepisów prawa. Stosowana w tym procesie wykładnia językowa wskazuje, iż pośrednictwo należy rozumieć jako działalność osoby trzeciej mającej na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron; występowanie w roli łącznika lub rozjemcy (Słownik Języka Polskiego, PWN, Warszawa 1998, s. 814). Biorąc pod uwagę, iż wykładnia ta nie rozstrzyga w tym wypadku jednoznacznie zakresu pojęcia pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych, celem ustalenia zakresu zwolnienia z VAT należy sięgnąć do wykładni systemowej. Wykładnia systemowa w skrócie, polega na ustaleniu znaczenia normy prawnej poprzez dokonanie analizy jej miejsca w systemie prawa. Tym samym, zgodnie z zasadami wykładni aktów prawnych, w celu określenia znaczenia powyższego pojęcia, należy szukać definicji tego pojęcia w innych aktach prawnych.

Aktem prawnym pomocnym w określeniu znaczenia powyższego terminu jest ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Zgodnie z jej regulacjami, wykonywane za wynagrodzeniem czynności faktyczne lub prawne związane z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia stanowią szeroko pojęte pośrednictwo ubezpieczeniowe. W szczególności zakres czynności agencyjnych w rozumieniu powyższej ustawy obejmuje:

• pozyskiwanie klientów,
• wykonywanie czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia,
• zawieranie umów ubezpieczenia oraz uczestniczenie w administrowaniu (wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, organizowanie i nadzorowanie czynności agencyjnych.

Biorąc pod uwagę zakres czynności opisanych w umowie i wykonywanych na rzecz Agenta przez Wnioskodawcę:

• czynności te wykonywane są w celu skłonienia Klientów do zawarcia umów indywidualnego ubezpieczenia, a więc objęcia ich ochroną ubezpieczeniową oferowaną przez Agenta działającego w imieniu zakładów ubezpieczeń,
• podejmowane przez Wnioskodawcę działania przyczyniają się do zawarcia umowy ubezpieczenia pomiędzy ubezpieczycielem a ubezpieczonym,
• Wnioskodawca uczestniczy w obsłudze i wykonywaniu łączących Klienta z zakładem ubezpieczeń umów ubezpieczenia.

Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym zastrzega, że wykonywanie czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego sensu stricte może być realizowane jedynie przez agentów ubezpieczeniowych lub brokerów ubezpieczeniowych, co w niniejszej sprawie ma miejsce, gdyż w procesie zawierania umowy ubezpieczenia uczestniczy Agent.

Mimo formalnego braku statusu agenta ubezpieczeniowego w rozumieniu ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, zdaniem Wnioskodawcy jest on uprawniony do stosowania zwolnienia z opodatkowania VAT dla świadczonych przez siebie usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych.

Należy bowiem zauważyć, iż wprowadzone w znowelizowanej ustawie o VAT zwolnienie z opodatkowania dla usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych nie odwołuje się ani pośrednio, ani bezpośrednio do ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Gdyby ustawodawca chciał ograniczyć przedmiotowe zwolnienie wyłącznie do podmiotów spełniających formalne wymagania zawarte w ustawie o pośrednictwie ubezpieczeniowym, z pewnością zastosowałby inną technikę legislacyjną polegającą na bezpośrednim odwołaniu do ustawy i wskazał wprost, że zwolnienie opodatkowania dotyczy tylko czynności wykonywanych przez agentów i brokerów ubezpieczeniowych.

W związku z faktem, iż ustawodawca nie zastosował takiego odwołania, ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym, może służyć dla celów ustalenia zakresu zwolnienia z VAT jedynie pomocniczo, stanowiąc pewną bazę pojęciową. O konieczności takiej interpretacji przesądzają zresztą również zapisy samej ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, w której wskazane są pewne typy pośrednictwa ubezpieczeniowego, do których nie stosuje się przepisów tej ustawy, co nie zmienia klasyfikacji tych usług jako usług pośrednictwa ubezpieczeniowego. Na konieczność dokonania takiej klasyfikacji wskazują ponadto orzeczenia ETS, o czym poniżej.

Tym samym, dokonując analizy tego, czy konkretne usługi mogą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT, należy zdaniem Wnioskodawcy przeanalizować, czy wykonywane przy ich okazji czynności stanowią czynności brokerskie lub agencyjne w rozumieniu wskazanej ustawy, skupiając się na zakresie przedmiotowym usługi, a więc charakterze wykonywanych czynności, a nie na aspekcie podmiotowym (podmiocie, który dane czynności wykonuje).

Nie ulega wątpliwości, iż zakres czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę zasadniczo odpowiada zakresowi czynności agencyjnych wskazanemu w ustawie o pośrednictwie ubezpieczeniowym, a zatem należy uznać, iż na potrzeby ustawy o VAT usługę świadczoną przez Wnioskodawcę winno się traktować jako usługę pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych. Zakres usług stanowiących usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych, o których mowa w ustawie o VAT jest niewątpliwie szerszy niż zakres usług pośrednictwa ubezpieczeniowego regulowanych przez przepisy ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

Powyższą tezę wyprowadzić można w pierwszej kolejności z zasady autonomiczności prawa podatkowego wobec innych gałęzi prawa. Autonomiczność ta przejawia się między innymi w tym, iż określona instytucja, czy też pojęcie używane na gruncie prawa cywilnego / administracyjnego, może być zupełnie odmiennie kwalifikowane w zakresie konsekwencji powstających w obszarze prawa podatkowego.

Z uwagi na powyższe, brak statusu agenta ubezpieczeniowego po stronie Wnioskodawcy, nie stoi na przeszkodzie do dokonania klasyfikacji świadczonej przez niego Usługi jako usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych dla potrzeb określenia zasad jej opodatkowania podatkiem VAT.

Innymi słowy, z podatkowego punktu widzenia Wnioskodawca może być uznany za pośrednika ubezpieczeniowego, mimo iż zgodnie z regulacjami sektorowymi nie posiada takiego statusu, nie spełnia bowiem wymaganych ustawą o pośrednictwie ubezpieczeniowym wymogów formalnych, jakie obowiązują pośredników ubezpieczeniowych.

Co więcej, przewidziane w znowelizowanych przepisach zwolnienie dla usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych nie ma charakteru podmiotowo - przedmiotowego (tak jak chociażby w przypadku usług świadczonych przez Pocztę Polską czy zakłady opieki zdrowotnej), lecz typowo przedmiotowy. Oznacza to, iż intencją ustawodawcy nie było zwolnienie z opodatkowania wyłącznie usług świadczonych przez pośredników ubezpieczeniowych, ale usług mających charakter pośrednictwa ubezpieczeniowego, a więc takich, w których usługodawca wykonuje czynności charakterystyczne dla tej działalności.

Dodatkowo, Wnioskodawca podkreśla, że zgodnie z uzasadnieniem do wprowadzanej z dniem 1 stycznia 2011 roku nowelizacji ustawy o VAT, zamiarem ustawodawcy nie była zmiana zakresu usług korzystających za zwolnienia, a jedynie przeniesienie przepisów dotyczących tego zakresu bezpośrednio do ustawy o VAT i dostosowanie da obowiązujących przepisów o klasyfikacjach statystycznych oraz regulacji unijnych.

Warto również podkreślić, iż kwalifikacji wykonywanych przez Wnioskodawcę czynności jako usług pośrednictwa ubezpieczeniowego nie stoi na przeszkodzie fakt, iż Wnioskodawca nie pozostaje w bezpośrednim stosunku umownym z ubezpieczonymi, czy też ubezpieczycielem, a więc podmiotami, wobec których podejmuje określone działania. Dla zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT wystarczającym jest bowiem, iż Wnioskodawca pozostaje z powyższymi stronami w stosunku pośrednim, a więc przy uczestnictwie podmiotu posiadającego status agenta ubezpieczeniowego w rozumieniu ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

Powyższe znajduje potwierdzenie w wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 3 kwietnia 2008 r. w sprawie C-124/07 J.C.M. Beheer BV, w którym Trybunał podkreślił, iż okoliczność, iż broker lub pośrednik ubezpieczeniowy nie pozostaje w bezpośrednim stosunku ze stronami umowy ubezpieczenia lub reasekuracji do zawarcia której się przyczynia, lecz pozostaje z nimi jedynie w pośrednim stosunku, za pośrednictwem innego podatnika, który sam pozostaje w bezpośrednim stosunku z jedną ze stron tej umowy, i z którym ów broker lub pośrednik ubezpieczeniowy jest związany umownie, nie wyklucza, by świadczone przez niego usługi były zwolnione od podatku od wartości dodanej.

Z kolei w wyroku z dnia 7 grudnia 2006 roku (sygnatura C-13/06) Trybunał podkreślił, iż przyjęta dla celów VAT definicja transakcji ubezpieczeniowej nie wymaga, aby ochrona ubezpieczeniowa udzielana była bezpośrednio przez podmiot będący ubezpieczycielem, dopuszczając tym samym świadczenie usług ubezpieczeniowych przez podmiot nieposiadający stosownych uprawnień.

Powyższa klasyfikacja dokonana została jedynie dla celów VAT, oczywiste jest bowiem, że do świadczenia usług ubezpieczeniowych wymagane są odpowiednie uprawnienia. Zgodnie z tezą zaprezentowaną przez Trybunał, wyrażenie transakcje ubezpieczeniowe określone w art. 13 część B lit. a) tej dyrektywy jest co do zasady wystarczająco szerokie, by obejmować przyznanie ochrony ubezpieczeniowej przez podatnika, który sam nie jest zakładem ubezpieczeń, ale który w ramach ubezpieczenia grupowego zapewnia swoim klientom taką ochronę, korzystając z usług zakładu ubezpieczeń, który przejmuje ubezpieczone ryzyko.

W postanowieniu ETS z dnia 7 lipca 2010 roku (C-381/09, sprawa Gennaro Curia przeciwko Ministero dellEconomia e delle Finanze, Agenzia delIe Entrate), Trybunał stwierdził z kolei, że przepisy Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że państwo członkowskie nie może opodatkować powyższej (pożyczki lichwiarskie - przyp. Wnioskodawcy) działalności podatkiem od wartości dodanej w sytuacji, gdy odpowiadająca jej działalność polegająca na udzielaniu pożyczek pieniężnych o nienadmiernych stopach procentowych jest objęta zwolnieniem z tego podatku.

Podobne stanowisko dotyczące konieczności autonomicznej klasyfikacji usługi dla celów podatku VAT, niezależnej od okoliczności wykonywania danej czynności, ETS zajął w sprawie C-3/97 (John Charles Goodwin, orzeczenie z 28 maja 1998 roku).

Podsumowując, powyższe argumenty jednoznacznie przesądzają zdaniem Wnioskodawcy, iż dla celów podatku VAT świadczona przez Spółkę usługa powinna być klasyfikowana jako usługa pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, a tym samym podlega ona zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Stosownie do art. 5a ustawy, obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r., towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

W art. 41 ust. 1 ustawy postanowiono, iż stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże, zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, wprowadzonym przez art. 19 pkt 5 ustawy z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 238, poz. 1578) oraz zmienionym przez art. 9 pkt 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726) i obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r. w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Podkreślić także należy, iż zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

Według art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 14 ustawy).

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Zatem, w pierwszej kolejności należy określić jakie czynności miał na myśli prawodawca formułując w art. 43 ust. 1 pkt 37 zwolnienie dla świadczonych usług ubezpieczeniowych, usług reasekuracyjnych i usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.

Warunki wykonywania działalności w zakresie ubezpieczeń osobowych i ubezpieczeń majątkowych oraz działalności reasekuracyjnej określa ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66 ze zm.).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, przez działalność ubezpieczeniową rozumie się wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych.

W myśl art. 3 ust. 1a ww. ustawy, przez działalność reasekuracyjną rozumie się wykonywanie czynności związanych z przyjmowaniem ryzyka cedowanego przez zakład ubezpieczeń lub przez zakład reasekuracji oraz dalsze cedowanie przyjętego ryzyka ().

Czynnościami bezpośrednio związanymi z działalnością reasekuracyjną są w szczególności czynności w zakresie doradztwa statystycznego, doradztwa aktuarialnego, analizy ryzyka, badań na rzecz klientów, lokowania środków zakładu reasekuracji, a także czynności zapobiegania powstawaniu lub zmniejszeniu skutków wypadków ubezpieczeniowych lub finansowanie tych działań z funduszu prewencyjnego (art. 3 ust. 2b ustawy o działalności ubezpieczeniowej).

W przepisach art. 3 ust. 3-5 ww. ustawy, wymienione zostały czynności ubezpieczeniowe, o których mowa w ust. 1. Ustawodawca wskazuje na: zawieranie umów ubezpieczenia, umów gwarancji ubezpieczeniowych lub zlecanie ich zawierania uprawnionym pośrednikom ubezpieczeniowym w rozumieniu ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. Nr 124, poz. 1154, z późn. zm.), a także wykonywanie tych umów; zawieranie umów reasekuracji lub zlecanie ich zawierania brokerom reasekuracyjnym w rozumieniu ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym, a także wykonywanie tych umów, w zakresie cedowania ryzyka z umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych (reasekuracja bierna); składanie oświadczeń woli w sprawach roszczeń o odszkodowania lub inne świadczenia należne z tytułu umów, o których mowa w pkt 1 i 1a; ustalanie składek i prowizji należnych z tytułu zawieranych umów, o których mowa w pkt 1 i 1a; ustanawianie w drodze czynności cywilnoprawnych zabezpieczeń rzeczowych lub osobistych, jeżeli są one bezpośrednio związane z zawieraniem umów, o których mowa w pkt 1 i 1a. Czynnościami ubezpieczeniowymi są również: ocena ryzyka w ubezpieczeniach osobowych i ubezpieczeniach majątkowych oraz w umowach gwarancji ubezpieczeniowych; wypłacanie odszkodowań i innych świadczeń należnych z tytułu umów, o których mowa w ust. 3 pkt 1 i 1a; przejmowanie i zbywanie przedmiotów lub praw nabytych przez zakład ubezpieczeń w związku z wykonywaniem umowy ubezpieczenia lub umowy gwarancji ubezpieczeniowej; prowadzenie kontroli przestrzegania przez ubezpieczających lub ubezpieczonych, zastrzeżonych w umowie lub w ogólnych warunkach ubezpieczeń, obowiązków i zasad bezpieczeństwa odnoszących się do przedmiotów objętych ochroną ubezpieczeniową; prowadzenie postępowań regresowych oraz postępowań windykacyjnych związanych z wykonywaniem: umów ubezpieczenia i umów gwarancji ubezpieczeniowych, umów reasekuracji w zakresie cedowania ryzyka z umów ubezpieczenia i umów gwarancji ubezpieczeniowych; lokowanie środków zakładu ubezpieczeń; wykonywanie innych czynności określonych w przepisach innych ustaw. Czynnościami ubezpieczeniowymi są także następujące czynności, jeżeli są wykonywane przez zakład ubezpieczeń: ustalanie przyczyn i okoliczności zdarzeń losowych; ustalanie wysokości szkód oraz rozmiaru odszkodowań oraz innych świadczeń należnych uprawnionym z umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych; ustalanie wartości przedmiotu ubezpieczenia; czynności zapobiegania powstawaniu albo zmniejszeniu skutków wypadków ubezpieczeniowych lub finansowanie tych działań z funduszu prewencyjnego.

Z kolei, zasady wykonywania pośrednictwa ubezpieczeniowego w zakresie ubezpieczeń osobowych i majątkowych sformułowane zostały przez ustawodawcę w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. Nr 124, poz. 1154 ze zm.).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ww. ustawy, pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia.

Pośrednictwo ubezpieczeniowe jest wykonywane wyłącznie przez agentów ubezpieczeniowych lub brokerów ubezpieczeniowych, z zastrzeżeniem art. 3 (art. 2 ust. 2 cyt. ustawy).

W myśl art. 2 ust. 3 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, pośrednictwo ubezpieczeniowe w zakresie reasekuracji jest wykonywane wyłącznie przez brokerów ubezpieczeniowych posiadających zezwolenie na wykonywanie działalności brokerskiej w zakresie reasekuracji (brokerów reasekuracyjnych).

Według art. 4 cyt. ustawy, pośrednik ubezpieczeniowy wykonuje:

1. czynności w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń, zwane dalej czynnościami agencyjnymi, polegające na: pozyskiwaniu klientów, wykonywaniu czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia, zawieraniu umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, jak również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności agencyjnych (działalność agencyjna) albo
2. czynności w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej, zwane dalej czynnościami brokerskimi, polegające na zawieraniu lub doprowadzaniu do zawarcia umów ubezpieczenia, wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w zarządzaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, jak również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności brokerskich (działalność brokerska).

Stosownie do art. 6 ust. 2 ww. ustawy, za pośrednictwo ubezpieczeniowe nie uznaje się działalności polegającej na dostarczaniu osobom zainteresowanym ochroną ubezpieczeniową ogólnych informacji o możliwości zawierania umów ubezpieczenia oraz o warunkach i skutkach takich umów, w szczególności o zakresie ochrony ubezpieczeniowej, jeżeli informacje są dostarczane przez podmiot wykonujący działalność inną niż pośrednictwo ubezpieczeniowe, pozostają w związku z tą działalnością i nie mają na celu doprowadzenia do zawarcia lub wykonania umowy ubezpieczenia.

Z opisu sprawy wynika, iż Spółka świadczy usługi leasingu, która zdaniem Wnioskodawcy objęta jest dużym ryzykiem. W celu ograniczenia ryzyka, jak również wzbogacenia dostępnej oferty, Spółka oferuje swoim klientom możliwość skorzystania z ubezpieczenia przedmiotu leasingu. Wnioskodawca współpracuje z agentem ubezpieczeniowym za pośrednictwem którego oferuje zainteresowanym klientom możliwość zawarcia umowy ubezpieczenia indywidualnego. Wnioskodawca nie jest stroną umowy ubezpieczenia a jedynie podmiotem dzięki któremu klienci mają możliwość zawarcia takiej umowy. Spółka na podstawie zawartej umowy z agentem świadczy na jego rzecz kompleksową usługę wspomagającą proces bieżącej obsługi zawartych przez klientów umów ubezpieczeniowych. W ramach zawartej umowy Wnioskodawca wykonuje na rzecz agenta szereg czynności np.: prezentowanie klientom warunków ubezpieczenia, popularyzowanie ubezpieczenia przedmiotu leasingu, uczestnictwo w obsłudze umowy ubezpieczenia, kontaktowanie klienta z agentem w celu zawarcia umowy, udostępnianie agentowi korzystania z aplikacji informatycznych obsługujących umowy leasingu, informowanie agenta o wszelkich wypadkach niedopełnienia obowiązków wynikających z umowy.

Z tytułu świadczenia opisanych powyżej usług Wnioskodawca otrzymuje od agenta wynagrodzenie, które jest określone w umowie.

Biorąc pod uwagę opis sprawy stwierdzić należy, iż Wnioskodawca nie wykonuje czynności ubezpieczeniowych w rozumieniu art. 3 ust. 3-5 ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Czynność ubezpieczeniowa, w ogólnie przyjętym rozumieniu, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Tak rozumiana czynność ubezpieczeniowa, w każdym wypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między usługodawcą, który domaga się zwolnienia od podatku a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym. Natomiast z opisanego zdarzenia przyszłego wynika, iż między Wnioskodawcą oraz ubezpieczonymi nie istnieje żaden stosunek prawny ubezpieczenia.

Zainteresowany nie świadczy również usług reasekuracyjnych, polegających na wykonywaniu czynności związanych z przyjmowaniem ryzyka cedowanego przez zakład ubezpieczeń lub przez zakład reasekuracji oraz dalsze cedowanie przyjętego ryzyka.

W konsekwencji, czynności wykonywane na rzecz agenta będące przedmiotem wniosku, nie stanowią usług ubezpieczeniowych lub reasekuracyjnych, korzystających ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z treści art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy wynika, iż prawodawca zwolnił od podatku również usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych. Jak wskazał Zainteresowany, zawarł on umowę z agentem ubezpieczeniowym, który zajmuje się bieżącą obsługą zawartych umów ubezpieczeń przedmiotów leasingu. W tejże umowie, Wnioskodawca zobowiązał się ponadto do odpłatnego wykonywania czynności pomocniczych do ubezpieczeń. Czynności wykonywane przez pośrednika ubezpieczeniowego określone zostały w art. 4 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym i dotyczą one: czynności wykonywanych w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń (agencyjne) oraz czynności wykonywanych w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej (brokerskie).

Odnosząc się do powyższego stwierdzić należy, iż działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczy działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca jakiejkolwiek strony umowy dotyczącej produktu finansowego. Powinna to być usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona przez nią jako odrębna działalność pośrednictwa. Pośrednictwo to ma zatem na celu dokonanie wszelkich niezbędnych czynności, które umożliwiłyby zawarcie przez obie strony umowy, przy czym pośrednik nie realizuje w stosunku do treści umowy żadnego własnego interesu.

W konsekwencji, świadczenia wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz agenta nie będą stanowić pośrednictwa ubezpieczeniowego, lecz po prostu wykonanie niektórych czynności agenta ubezpieczeniowego zleconych innej osobie. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę będą w rezultacie rozumiane jako forma współpracy polegająca na wspieraniu agenta ubezpieczeniowego za wynagrodzeniem w wykonywaniu należącej do niego działalności, bez wchodzenia w stosunki umowne z ubezpieczonymi.

Biorąc pod uwagę powyższe, czynności wykonywane na rzecz agenta będące przedmiotem wniosku, nie stanowią również usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, korzystających ze zwolnienia od podatku, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług.

Czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę w ramach umowy zawartej z agentem nie można także uznać za usługę stanowiącą element usługi ubezpieczeniowej lub reasekuracyjnej bądź też usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, która sama stanowi odrębną całość i jest właściwa oraz niezbędna do świadczenia tych usług. Bowiem, charakter tych czynności wskazuje, iż są one co prawda związane z działalnością gospodarczą agenta, jednakże nie można ich uznać za usługę stanowiącą element usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, niezbędną do jej świadczenia. Zatem, czynności te nie korzystają ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 13 ustawy.

Problem tzw. usług back office był przedmiotem wyroku Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich z dnia 3 marca 2005 r. w sprawie Staatssecretaris van Financiën przeciwko Arthur Andersen Co. Accountants c.s. (C-472/03). W wyroku tym ETS stwierdził, iż Artykuł 13 część B lit. a) Szóstej Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że czynności back office, polegające na wykonywaniu za wynagrodzeniem usług na rzecz zakładu ubezpieczeniowego, nie stanowią usług pokrewnych czynnościom ubezpieczeniowym dokonywanym przez brokera bądź pośrednika ubezpieczeniowego w rozumieniu tego przepisu.

Reasumując, czynności wykonane przez Spółkę na podstawie zawartej umowy nie będą korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, określonego w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy.

Stawką właściwą dla opodatkowania przedmiotowych czynności wykonywanych na rzecz agenta będzie podstawowa stawka podatku, od dnia 1 stycznia 2011 r. w wysokości 23%.

Odnosząc się do powołanego przez Spółkę wyroku TS z dnia 3 kwietnia 2008r. w sprawie C-124/07 należy zauważyć, iż przedmiotowa sprawa dotyczyła usług pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczonych przez agenta ubezpieczeniowego i w odniesieniu do takiego stanu faktycznego sprawy Trybunał Sprawiedliwości UE wypowiedział się, iż artykuł 13 część B lit. a) szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych należy interpretować w ten sposób, że okoliczność, że broker lub pośrednik ubezpieczeniowy nie pozostaje w bezpośrednim stosunku ze stronami umowy ubezpieczenia lub reasekuracji, do zawarcia której się przyczynia, lecz pozostaje z nimi jedynie w pośrednim stosunku, za pośrednictwem innego podatnika, który sam pozostaje w bezpośrednim stosunku z jedną ze stron tej umowy i z którym ów broker lub pośrednik ubezpieczeniowy jest związany umownie, nie wyklucza, by świadczone przez niego usługi były zwolnione od podatku od wartości dodanej na mocy tego przepisu. Należy zatem uznać, iż stan faktyczny przedstawiony w orzeczeniu TS nie może mieć odniesienia do niniejszej sprawy.

W uzasadnieniu własnego stanowiska w sprawie Wnioskodawca powołał się na orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 07.12.2006r w sprawie C-13/06. W orzeczeniu tym TS uznał, iż świadczenie pomocy drogowej, do którego zobowiązuje się instytucja taka jak ELPA na rzecz swoich członków, w zamian za zapłatę stałej składki rocznej w razie wystąpienia pokrytego przez nią ryzyka awarii lub wypadku, wchodzi w zakres pojęcia transakcji ubezpieczeniowych określonych w art. 13 część B lit. a) szóstej dyrektywy, a zatem powinno być zwolnione z podatku VAT. Należy zatem stwierdzić, że nakładając podatek VAT na usługi pomocy drogowej w razie awarii, Republika Grecka uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy art. 13 część B lit. a) szóstej dyrektywy. Przedmiotowe orzeczenie dotyczy kwestii odmiennych od zaprezentowanych w złożonym wniosku, zatem nie może mieć zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Odnosząc się do przytoczonych przez Spółkę orzeczeń TS w sprawach: C-3/97 i C-381/09 zajmujących stanowisko w kwestii klasyfikacji danych usług dla celów podatku VAT, tut. Organ pragnie zauważyć, iż w przedmiotowej interpretacji Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie dokonał szczegółowej analizy świadczonych przez Wnioskodawcę usług na rzecz agenta oraz wyjaśnił przyczyny dla których uznał stanowisko zaprezentowane przez Spółkę za nieprawidłowe. Należy zatem uznać, iż zgodnie z tezą płynącą w powyższych orzeczeń w przedmiotowej interpretacji dokonano szczegółowej analizy przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w odniesieniu do obowiązujących przepisów prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie