Temat interpretacji

Zastosowanie zwolnienia dla czynności wywłaszczenia nieruchomości w zamian za odszkodowanie oraz brak opodatkowania czynności wywłaszczenia nieruchomości bez odszkodowania.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Gminy przedstawione we wniosku z dnia 13 lipca 2017 r. (data wpływu 18 lipca 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia dla czynności wywłaszczenia nieruchomości w zamian za odszkodowanie oraz braku opodatkowania czynności wywłaszczenia nieruchomości bez odszkodowania () jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 lipca 2017 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia dla czynności wywłaszczenia nieruchomości w zamian za odszkodowanie oraz braku opodatkowania czynności wywłaszczenia nieruchomości bez odszkodowania.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Gmina Miasta (dalej jako Gmina) jest stroną postępowania w zakresie ustalenia odszkodowania za nieruchomość przejętą na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1211, z późn. zm.) prowadzonego przez Wojewodę (dalej jako Wojewoda).

Na mocy decyzji Wojewody z dnia 2015 r. nr r. znak: o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn. , nieruchomość położona w , oznaczona w ewidencji gruntów jako działka nr o pow. 0,0043 ha, z obrębu , przeszła na własność Województwa .

W dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji przedmiotowa nieruchomość nie była objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.

Zgodnie ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta , zatwierdzonym uchwałą nr Rady z dnia 2006 r., nieruchomość położona była na obszarze oznaczonym jako system transportowy ulica klasy G.

Ponieważ ww. działka nie jest objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego oraz nie została wydana dla niej decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania nie stanowi ona terenu budowlanego w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Prawo własności przedmiotowej nieruchomości, zgodnie z wpisem w Dziale II księgi wieczystej Kw nr , nabyte zostało przez Gminę na podstawie decyzji komunalizacyjnej z dnia 1997 r. znak . Zatem przy jej nabyciu nie przysługiwało Gminie prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z protokołem z dnia 2015 r. sporządzonym przez rzeczoznawcę majątkowego, na części przedmiotowej działki urządzony był wjazd na posesję.

Na terenie nieruchomości, na dzień wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, znajdował się wjazd o nawierzchni z kostki betonowej o pow. 12 m2. Ww. naniesienie budowlane stanowi budowlę w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Budowla znajdująca się na przedmiotowej działce nie była przedmiotem świadczenia usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Nakłady inwestycyjne ponoszone przed wydaniem decyzji przez Wojewodę nie dotyczyły ulepszenia tego obiektu i nie były wykorzystywane do czynności opodatkowanych, tj. obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Poniesione wydatki dotyczyły wyłącznie przygotowania do realizacji inwestycji drogowych m.in. opracowania koncepcji programowo-przestrzennych oraz dokumentacji projektowej.

W dniu uprawomocnienia decyzji naniesienie znajdujące się na przedmiotowej działce było własnością Gminy.

W związku z wprowadzoną ustawą z dnia 27 października 2015 r. weszła w życie ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. (Dz. U. z 2015 r., poz. 1590) o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz niektórych innych ustaw, na mocy której dodano do art. 12 ust. 7. Zgodnie z nim, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub gospodarczy, Skarb Państwa albo jednostka samorządu terytorialnego mogą zrzec się w całości lub w części odszkodowania za nieruchomości przejęte na cele realizacji inwestycji drogowych. Zrzeczenie, o którym mowa wyżej, nastąpić musi w formie pisemnej pod rygorem nieważności i składane jest organowi prowadzącemu postępowanie. Zgodnie z wprowadzoną nowelizacją, w przypadku zrzeczenia się odszkodowania za nieruchomość w trakcie postępowania ustalającego wysokość odszkodowania postępowanie umarza się.

Gmina skłonna jest wystąpić z wnioskiem o zrzeczenie się odszkodowania za prawo własności nieruchomości, o której mowa wyżej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy przekazanie działki nr 5/2 w związku z wywłaszczeniem za odszkodowaniem będzie stanowiło czynność objętą VAT?

1. Czy przekazanie działki nr 5/2 w związku z wywłaszczeniem bez odszkodowania (zrzeczenie) będzie stanowiło czynność objętą VAT?

Zdaniem Gminy:

Ad 1).

Przeniesienie prawa własności przedmiotowej nieruchomości pod budowę drogi publicznej za odszkodowaniem nie będzie opodatkowane podatkiem od towarów i usług, gdyż będzie korzystało za zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 10a.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Mając zatem na uwadze treść cytowanego wyżej przepisu Gmina uznała, że w przedmiotowej sprawie ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, które pełni tu funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, a więc odpłatną dostawę opodatkowaną podatkiem od towarów i usług.

Ponieważ Gmina nabyła nieodpłatnie prawo własności przedmiotowej nieruchomości oraz nie czyniła nakładów inwestycyjnych na niej, dostawa ta będzie korzystała ze zwolnienia od podatku przewidzianego w przepisie, o którym mowa wyżej.

Ad 2).

Ponieważ przy nabyciu przedmiotowej nieruchomości Gminie nie przysługiwało prawo obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, nieodpłatne jej przekazanie nie będzie stanowiło dostawy towarów i w konsekwencji nie będzie podlegało podatkowi od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.) zwanej dalej ustawą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju ().

Przez towary, stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy, rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 na mocy art. 8 ust. 1 ustawy rozumie się natomiast każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Co do zasady dla uznania, że dostawa towarów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, wymagany jest warunek wystąpienia odpłatności. Wynika to wprost z powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (np. dostawy towarów) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Odpłatny natomiast to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Z powołanego powyżej przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów.

W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Zatem przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Zgodnie z art. 112 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2016 r., poz. 2147, z późn. zm.), wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.

Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny

jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jak wynika z tych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

W świetle art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jak stanowi art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia przewidziano opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, zastosowanie obniżonej stawki podatku lub zwolnienia od podatku od towarów i usług możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

I tak, zwalnia się od podatku:

• dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy);
• dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane (art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy).

Przez tereny budowlane &− na podstawie art. 2 pkt 33 ustawy &− rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu &− zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

1. dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim;
2. pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

W art. 2 pkt 14 ustawy, ustawodawca zdefiniował pojęcie pierwszego zasiedlenia, przez które rozumieć należy oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

1. wybudowaniu lub
2. ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że:

1. w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
2. dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

W myśl ust. 7a tego artykułu, warunku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10a lit. b), nie stosuje się, jeżeli budynki, budowle lub ich części w stanie ulepszonym były wykorzystywane przez podatnika do czynności opodatkowanych przez co najmniej 5 lat.

Zgodnie z art. 29a ust. 8 ustawy, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Z treści złożonego wniosku wynika, że Gmina jest stroną postępowania w zakresie ustalenia odszkodowania za nieruchomość (działka nr 5/2), która dla potrzeb inwestycji drogowej przeszła (na mocy decyzji Wojewody) na własność województwa. Przy jej nabyciu Gminie nie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Na terenie nieruchomości, na dzień wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, znajdował się wjazd o nawierzchni z kostki betonowej. Ww. naniesienie stanowi budowlę w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane i w dniu uprawomocnienia się decyzji było własnością Gminy. Budowla znajdująca się na przedmiotowej działce nie była przedmiotem świadczenia usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. Nakłady inwestycyjne ponoszone przed wydaniem decyzji przez Wojewodę nie dotyczyły ulepszenia tych obiektów. Gmina skłonna jest wystąpić z wnioskiem o zrzeczenie się odszkodowania za nieruchomość, o której mowa powyżej.

Na tym tle Gmina powzięła wątpliwość dotyczącą zastosowania zwolnienia dla czynności wywłaszczenia ww. nieruchomości w zamian za odszkodowanie oraz braku opodatkowania czynności wywłaszczenia ww. nieruchomości bez odszkodowania.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego oraz treść powołanych przepisów organ interpretacyjny stwierdza, że w sytuacji, gdy nastąpi przekazanie nieruchomości gruntowej opisanej we wniosku (działka nr 5/2) w związku z jej wywłaszczeniem w zamian za odszkodowanie, czynność ta będzie na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jednakże wobec tego, że Gminie nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu tej nieruchomości oraz Gmina nie ponosiła wydatków na ulepszenie znajdującej się na niej budowli będzie korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy (Gmina nieprecyzyjnie podała art. 43 ust. 10a ).

Gdy jednak Gmina zrzeknie się odszkodowania w związku z wywłaszczeniem nieruchomości, o której mowa we wniosku, przy czym nie przysługiwało jej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu jej nabycia, czynność ta (wywłaszczenie) nie będzie odpłatną dostawą towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Zatem nieodpłatne przekazanie ww. działki nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy.

Grunty podlegają opodatkowaniu według stawki właściwej dla obiektów budowlanych, które się na nich znajdują. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku jak przy dostawie budynków lub budowli trwale z nim związanych. Zatem w myśl art. 29a ust. 8 ustawy do opodatkowania podatkiem od towarów i usług sprzedaży gruntu zastosowanie powinny znaleźć odpowiednio te same zasady opodatkowania, jak do zbywanego naniesienia budowlanego.

W konsekwencji stanowisko Gminy uznano za prawidłowe.

Niniejsza interpretacja indywidualna:

• została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych;
• ogranicza się wyłącznie do oceny stanowiska Gminy w zakresie zadanych pytań i jako element zdarzenia przyszłego przyjęto, że naniesienie, o którym mowa we wniosku, stanowi budowlę w rozumieniu ustawy Prawo budowlane.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.)) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej