Zdaniem Wnioskodawcy:

Mając na względzie przedstawione okoliczności Wnioskodawca stoi na stanowisku, że:

1. będzie uprawniony do uwzględnienia Rabatu w swoich rozliczeniach VAT, poprzez odpowiednie obniżenie podstawy opodatkowania oraz kwoty VAT należnego;
2. będzie uprawniony do obniżenia podstawy opodatkowania i kwoty VAT należnego z tytułu Rabatu w rozliczeniu za okres, w którym kwota Rabatu zostanie wypłacona Nabywcy, tj. Rabat zostanie mu faktycznie udzielony.

Ad. 1

Jak stanowi art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Towarami są zaś w myśl art. 2 pkt 6 ustawy VAT rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy VAT podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Jednocześnie ust. 10 pkt 1 ww. artykułu ustawy VAT stanowi, że podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 13, obniża się o kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen. Stosownie do art. 29a ust. 13 ustawy VAT, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się pod warunkiem posiadania przez podatnika, uzyskanego przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługobiorca otrzymał fakturę korygującą, potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługobiorcę, dla którego wystawiono fakturę. Uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywcę towaru lub usługobiorcę faktury korygującej po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawnia podatnika do uwzględnienia faktury korygującej za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano.

Zestawiając wskazane powyżej przepisy z okolicznościami opisanego zdarzenia przyszłego należy przede wszystkim stwierdzić, że: (i) Produkty to towary w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy VAT, (ii) zaś ich sprzedaż przez Spółkę do Dystrybutorów to niewątpliwie dostawa towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 tej ustawy. W konsekwencji, należne Spółce z tego tytułu od Dystrybutorów kwoty, odpowiadające cenie (netto) Produktów, stanowią podstawę opodatkowania, od której Spółka nalicza podatek należny od tej sprzedaży, zgodnie z art. 29a ust. 1 i nast. ustawy VAT. W tej sytuacji nie powinno zdaniem Wnioskodawcy budzić wątpliwości, iż Rabaty, które odnoszą się bezpośrednio do Produktów (sprzedanych przez Spółkę na rzecz Dystrybutorów) mogą być uwzględniane w jej rozliczeniach VAT, obniżając odpowiednio wartość podstawy opodatkowania oraz kwoty VAT należnego. Odnosząc się bezpośrednio do Produktów sprzedanych przez Spółkę (na rzecz Dystrybutorów) Rabaty wpływają bowiem na ich cenę, tj. kwotę, którą Nabywcy są finalnie zmuszeni wydatkować celem zakupu Produktów od Dystrybutorów (w przypadku Podhurtowników) lub od Podhurtowników (w przypadku PSD). Okoliczność, że Rabaty nie są udzielane Dystrybutorom, a więc podmiotom, na rzecz których nastąpiła bezpośrednio sprzedaż Produktów przez Spółkę, w świetle przytoczonych wyżej przepisów o VAT, w szczególności zaś art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy VAT, jawi się jako irrelewantna.

Z przepisów tych (w tym zakresie vide też art. 29a ust. 7 ustawy VAT) jednoznacznie wynika, że kwoty wszelkich udzielonych przez podatnika opustów i obniżek cen (rabatów) nie podlegają wliczeniu do podstawy opodatkowania VAT, względnie - jeżeli są udzielane po dokonaniu sprzedaży - obniżają one podstawę opodatkowania VAT u podatnika udzielającego rabatu.

Zdaniem Wnioskodawcy powyższe dotyczy zarówno sytuacji, gdy rabat udzielany jest przez podatnika bezpośredniemu nabywcy towarów, jak i w przypadku, gdy jest udzielany kolejnemu (lub jeszcze dalszemu) nabywcy tych towarów w łańcuchu następujących po sobie dostaw. Przepisy ustawy VAT, w tym przede wszystkim art. 29a ust. 10 pkt 1, nie wskazują bowiem, że do obniżenia podstawy opodatkowania dochodzi na skutek udzielenia rabatu (opustu lub obniżki ceny) wyłącznie w przypadku, gdy dotyczy to bezpośredniego nabywcy towarów od podatnika.

Ergo, ograniczenie zakresu zastosowania ww. przepisu tylko do takich sytuacji byłoby sprzeczne z jego literalnym brzmieniem (wykładnią językową). Ale byłoby również nie do pogodzenia z ogólnymi regułami VAT, w szczególności zasadą proporcjonalności.

Należy bowiem mieć na uwadze, że przepisy ustawy VAT, w tym dotyczące obniżania podstawy opodatkowania, powinny być interpretowane m.in. w świetle zasady proporcjonalności, zgodnie z którą kwota VAT powinna być obliczana na podstawie ostatecznej kwoty wynagrodzenia otrzymanego przez podatnika, a także powinna być proporcjonalnie obniżona w przypadku, gdy obniżeniu ulega kwota tego wynagrodzenia. Również zgodnie z podstawową dla systemu VAT, tj. zasadą neutralności opodatkowania, obciążenie podatkowe z tytułu VAT powinno dotyczyć jedynie ostatecznego konsumenta towaru lub usługi, zaś podatnik VAT nie powinien ponosić faktycznego ciężaru tego podatku, o ile nie dochodzi do konsumpcji przez ten podmiot towarów/usług.

Znaczenie tych zasad było wielokrotnie podkreślane przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej [dalej: TSUE], m.in. w sprawach analogicznych do sytuacji będącej przedmiotem niniejszego wniosku.

Szczególnie znaczący jest tu wyrok w sprawie C-317/94 pomiędzy Elida Gibbs Ltd a Commissioners of Customs and Excise, w którym TSUE stwierdził, iż m.in. (...) producent, który zrefundował wartość kuponu zniżkowego detaliście lub wartość kuponu uprawniającego do zwrotu gotówki klientowi końcowemu, otrzymuje, po zakończeniu transakcji, kwotę odpowiadającą cenie sprzedaży zapłaconej przez hurtowników lub detalistów za jego towary, pomniejszoną o wartość przedmiotowych kuponów. Nie byłoby zatem zgodne z dyrektywą, gdyby podstawa opodatkowania użyta do obliczenia podatku należnego od producenta jako podatnika, przekraczała kwotę ostatecznie przez niego otrzymaną. Gdyby bowiem tak było, zasada neutralności VAT w stosunku do podatników, do których należy przecież także producent, nie byłaby spełniona (...). W celu zapewnienia realizacji zasady neutralności należy, obliczając podstawę opodatkowania dla celów VAT, uwzględnić sytuacje, w których podatnik, nie pozostając w stosunkach umownych z konsumentem końcowym, ale będąc pierwszym ogniwem łańcucha transakcji kończącego się na tym konsumencie, udziela takiemu konsumentowi zniżki za pośrednictwem detalistów lub poprzez bezpośredni zwrot wartości kuponów. W przeciwnym razie, organy podatkowe otrzymałyby z tytułu VAT kwotę większą niż rzeczywiście zapłacona przez konsumenta ostatecznego, kosztem podatnika (...).

W świetle powyższego udzielenie Rabatu, udokumentowane dodatkowo Notą, uprawnia Spółkę do obniżenia podstawy opodatkowania VAT o kwotę Rabatu (oraz do odpowiedniego obniżenia podatku należnego), które pierwotnie zostały wyliczone przez Spółkę w momencie sprzedaży Produktów do Dystrybutorów. Nota, jako dokument spoza systemu VAT, pełniąca w tym przypadku funkcję wyłącznie informacyjną, będzie potwierdzać oraz rzetelnie i jednoznacznie wskazywać obu stronom operacji gospodarczej (tj. Spółce oraz Nabywcom) kwotę Rabatu (netto) oraz kwotę VAT, wyliczoną od kwoty Rabatu.

W efekcie wypłacenia Rabatów przez Spółkę będzie dochodzić do faktycznego obniżenia kwot płaconych/wydatkowanych przez Podmioty na zakup Produktów, a zatem z perspektywy tych Podmiotów do obniżki cen Produktów, czyli do sytuacji objętej hipotezą normy wynikającej z art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy VAT. Należy podkreślić, że Rabaty nie stanowią wynagrodzenia za jakiekolwiek świadczenia realizowane przez Podmioty na rzecz Wnioskodawcy; jedyną podstawą ich wypłaty będzie - tak jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego - osiągnięcie przez Nabywców określonego wolumenu wartościowego lub asortymentowego zakupów lub sprzedaży Produktów.

Końcowo, na powyższe nie ma/nie będzie mieć zdaniem Wnioskodawcy wpływu okoliczność, że Rabaty nie będą dokumentowane fakturami korygującymi, których zasady wystawiania zostały określone w art. 106j ustawy VAT, a konsekwencje ich wystawienia, tj. możliwość obniżenia podstawy opodatkowania i/lub podatku należnego o wynikające z nich kwoty, w art. 29a ust. 13 ustawy VAT. Ww. przepisy, co wynika z ich brzmienia oraz reguł VAT, mają zastosowanie jedynie w przypadku, gdy opust/obniżka ceny udzielana jest podmiotowi, na rzecz którego po pierwsze podatnik sprzedał towar lub usługę (tj. bezpośredniemu nabywcy), po drugie - podatnik wystawił fakturę dokumentującą tą sprzedaż. Krąg sytuacji, w których przepisy te mają zastosowanie, jest zatem istotnie węższy niż krąg sytuacji objętych art. 29a ust. 10 ustawy VAT. Ponadto mają one charakter materialno-techniczny i podporządkowany względem art. 29a ust. 10 ustawy VAT. W rezultacie, przez pryzmat tych przepisów nie może być definiowany sam zakres zastosowania art. 29a ust. 10 ustawy VAT, w tym jego pkt 1, a jedynie konsekwencje zastosowania tego przepisu. Innymi słowy fakt, że w danym przypadku nie ma podstaw prawnych do wystawienia faktury korygującej, a co za tym idzie uzyskania potwierdzenia jej otrzymania, o którym mowa w art. 29a ust. 13 ustawy VAT, nie wyklucza możliwości zastosowania art. 29a ust. 10 ustawy VAT.

Z uwagi na fakt, że Spółka sprzedaje towary bezpośrednio Dystrybutorom, wystawia na ich rzecz faktury dokumentujące sprzedaż Produktów. Dystrybutorzy jednakże nie otrzymują od Spółki Rabatów, o których mowa w niniejszym wniosku, stąd udzielenie Rabatów nie może być dokumentowane przez Spółkę fakturami korygującymi do faktur wystawionych na rzecz Dystrybutorów. Jednocześnie, Spółka nie wystawia faktur dokumentujących sprzedaż Produktów na rzecz Podmiotów (faktury te są wystawiana przez Dystrybutorów), dlatego też Spółka nie może udokumentować udzielonych Rabatów fakturami korygującymi wystawianymi na rzecz Podmiotów. Dlatego Wnioskodawca wystawi z tytułu udzielenia Rabatu Notę, która będzie stanowiła potwierdzenie udzielenia Rabatu oraz sposób udokumentowania dokonanej przez Wnioskodawcę obniżki ceny Produktów.

W konsekwencji prawo do obniżenia podstawy opodatkowania i kwoty podatku z tytułu udzielenia Rabatu powstanie po stronie Spółki niezależnie od/pomimo braku wystawienia przez Spółkę faktury korygującej i uzyskania potwierdzenia otrzymania tej faktury przez Podmioty.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacjach organów, przykładowo w:

1. interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 10 marca 2017 r., sygn. 0461-ITPP1.4512.23.2017.l.MN, w której organ stwierdził, że: (...) w przypadku udzielania zniżki podmiotowi niebędącemu bezpośrednim nabywcą towarów/usług, sprzedawca powinien obniżyć obrót z tytułu sprzedaży. Przy czym zaznaczyć należy, że rzeczywisty obrót gospodarczy winien mieć odzwierciedlenie w prowadzonej dokumentacji. Do obowiązków uczestników obrotu gospodarczego należy uwiarygodnienie dokonanych transakcji. Podmiot udzielający rabatu powinien posiadać dla celów dowodowych dokumenty świadczące o udzielonym rabacie na rzecz finalnego odbiorcy. Posiadanie takich dokumentów jest warunkiem potwierdzającym prawo do obniżenia podatku należnego po stronie udzielającego rabat. (...) przepisy krajowe nie określają dokumentu, na podstawie którego podatnik udzielający rabatu może ten rabat udokumentować. Nie jest tym dokumentem faktura korygująca, jednak nic nie wskazuje, że nie może nim być np. nota uznaniowa. W konsekwencji, wystawiona nota, będzie pisemnym dokumentem, który w świetle regulacji prawnych umożliwi udokumentowanie rabatu (...).
2. interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej [dalej: DIS] w Katowicach z 24 listopada 2016 r., sygn. 2461-IBPP1.4512.707.2016.l.BM, w której wskazano, że: (...) rabat wypłacany aptekom będzie obniżał kwotę należną Wnioskodawcy, zatem obniżenie to powinno znaleźć odzwierciedlenie zarówno w wysokości podstawy opodatkowania jak i kwocie podatku należnego. Skoro obniżeniu ulega kwota łącznej należności za sprzedawane towary, która jest kwotą brutto, zatem i kwota rabatu winna być uznana za kwotę brutto, którą należy proporcjonalnie podzielić na kwotę podstawy opodatkowania i kwotę podatku VAT należnego.
3. interpretacji indywidualnej DIS w Bydgoszczy z 4 sierpnia 2014 r., sygn. ITPP2/443-631/14/EB potwierdził, że (...) nie dokonując zbycia towarów na rzecz klientów detalicznych Spółka nie może skorygować wystawionej na ich rzecz faktury, gdyż takowej po prostu nie było. Jak wynika z powyższego, wypłacane przez Spółkę premie/bonusy nie powinny być dokumentowane fakturą, czy fakturą korygującą. Tym samym Spółka będzie miała prawo udokumentować udzielenie premii bonusów notą księgową (...).
4. interpretacji indywidualnej DIS w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2014 r., sygn. IPPP2/443-87/14-4/DG, z której wynika, że (...) wystawienie faktury korygującej jest możliwe wyłącznie w sytuacji udzielenia rabatu bezpośredniemu nabywcy towarów lub usług (...) przepisy krajowe nie określają dokumentu, na podstawie którego podatnik udzielający rabatu może ten rabat udokumentować. Nie jest tym dokumentem faktura korygująca, jednak żadne przepisy nie wskazują, że nie może nim być np. nota. Wobec tego tut. Organ stwierdza, że w zaistniałej sytuacji Wnioskodawca zarówno w okresie do końca 2013 r. jak i od 1 stycznia 2014 r. nie jest zobowiązany wystawiać faktury korygującej na rzecz Sprzedawcy, a udzielony rabat pośredni może udokumentować np. notą księgową (...).

Prawidłowość stanowiska prezentowanego przez Wnioskodawcę potwierdza również orzecznictwo sądów administracyjnych. Przykładowo, w wyroku z 13 stycznia 2010 r. sygn. akt I FSK 600/09 Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził, że: ,,(...) podatnik zmniejsza obrót nie tylko o kwoty rabatów udzielonych swoim bezpośrednim kontrahentom, lecz także kolejnym w łańcuchu obrotu odbiorcom jego towaru, o ile fakt udzielenia takiego rabatu znajduje stosowne udokumentowanie, które w takim przypadku nie mogąc przybrać formy faktury korygującej, może przybrać inną dopuszczalną prawnie formę dokumentacyjną, np. noty księgowej ().

Reasumując, Rabat o charakterze pośrednim, udzielany przez Wnioskodawcę bezpośrednio na rzecz Nabywcy, udokumentowany Notą, będzie stanowił obniżkę ceny, o której mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy VAT, wobec tego Wnioskodawca będzie uprawniony do odpowiedniego uwzględnienia Rabatu w swoich rozliczeniach poprzez obniżenie podstawy opodatkowania oraz kwoty VAT należnego.

Ad 2

W opinii Wnioskodawcy w ustawie VAT brak jest przepisów wskazujących moment/okres rozliczeniowy, w którym Spółka powinna uwzględnić skutki udzielenia Rabatu, poprzez obniżenie podstawy opodatkowania oraz VAT należnego.

Jedynym przepisem ustawy VAT, który odnosi się do kwestii momentu obniżenia podstawy opodatkowania z tytułu udzielenia opustu/obniżenia ceny po dokonaniu sprzedaży, jest wspomniany już art. 29a ust. 13 ustawy VAT. Jak jednakże wykazano wcześniej, w rozpatrywanym przypadku Rabatów powołany przepis nie ma/będzie mieć zastosowania, bowiem procedura w nim opisana została przewidziana jedynie dla sytuacji, w których dochodzi do wystawienia faktur korygujących, które w zdarzeniu przyszłym opisanym w niniejszym wniosku nie będą wystawiane.

W świetle powyższego, zdaniem Wnioskodawcy, dla obniżenia podstawy opodatkowania (i kwoty VAT należnego) zasadnicze znaczenie powinien mieć moment udzielenia Rabatu, który powinien być tu utożsamiany z momentem wypłaty Rabatu (ew. innej formy jego rozliczenia z Podmiotem). W tym momencie materializują się bowiem skutki Rabatu, tj. wywiera on rzeczywiste konsekwencje gospodarcze/ekonomiczne po stronie Nabywcy. Z tej perspektywy moment wystawienia Noty powinien być uznawany za irrelewantny, jak bowiem wyżej wspomniano, będąc dokumentem spoza systemu VAT, pełni ona w tej operacji gospodarczej funkcję jedynie informacyjną.

Na poparcie powyższego stanowiska Spółka pragnie wskazać na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 10 marca 2017 r., sygn. 0461-ITPP1.4512.23.2017. 1.MN, w której uznano, że: (...) Spółka będzie uprawniona do odpowiedniego obniżenia (o wartość rabatu udzielonego aptece) podstawy opodatkowania VAT oraz VAT należnego z tytułu sprzedaży towarów Spółki, za okres rozliczeniowy, w którym faktycznie zostanie udzielony rabat - nastąpi wypłata bonusu pieniężnego, udokumentowanego wystawioną przez Spółkę notą uznaniową.

W efekcie, zdaniem Spółki, prawo do obniżenia podstawy opodatkowania i kwoty VAT należnego z tytułu Rabatu będzie jej przysługiwało w rozliczeniu za okres, w którym kwota Rabatu zostanie wypłacona Nabywcy, tj. Rabat zostanie Nabywcy faktycznie udzielony.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Towarami natomiast, w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy, są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Na podstawie art. 29a ust. 10 ustawy, podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 13, obniża się o:

1. kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;
2. wartość zwróconych towarów i opakowań, z zastrzeżeniem ust. 11 i 12;
3. zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;
4. wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.

Na mocy art. 29a ust. 13 ustawy, w przypadkach, o których mowa w ust. 10 pkt 1-3, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się pod warunkiem posiadania przez podatnika, uzyskanego przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługobiorca otrzymał fakturę korygującą, potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługobiorcę, dla którego wystawiono fakturę. Uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywcę towaru lub usługobiorcę faktury korygującej po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawnia podatnika do uwzględnienia faktury korygującej za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano.

Z przytoczonych powyżej przepisów wynika przede wszystkim, że podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (Dz.U. z 2014 r. poz. 915) cena to wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę.

W cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług lub podatkiem akcyzowym. Przez cenę rozumie się również stawkę taryfową (art. 3 ust. 2 ww. ustawy).

Regulacje ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęć bonifikata czy rabat, w związku z tym pojęcia te należy interpretować stosując przede wszystkim wykładnię językową. Bonifikata to zniżka, ustępstwo od ustalonej ceny towaru na rzecz nabywcy (Słownik języka polskiego PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, rok wydania 2005, str. 62). Natomiast przez rabat, w myśl Słownika Języka Polskiego PWN, Warszawa 1996 r., należy rozumieć obniżenie ceny jakiegoś towaru o pewną kwotę.

Udzielenie rabatu, o ile nie sprzeciwiają się temu inne niż podatkowe przepisy prawa, jest ściśle skorelowane z konkretną transakcją, w związku z którą zostało zastosowane i powoduje obniżenie ceny dostarczanych towarów lub świadczonych usług, wpływa na zmniejszenie obrotu, a tym samym podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Z punktu widzenia podstawy opodatkowania, można wyróżnić następujące rodzaje rabatów:

• rabaty przyznane przed ustaleniem ceny i dokonaniem sprzedaży lub w momencie sprzedaży które nie są wliczane do podstawy opodatkowania, zgodnie z art. 29a ust. 7 pkt 2 ustawy;

• rabaty przyznane po dokonaniu sprzedaży bonifikaty, opusty, uznane reklamacje i skonta wpływające na obniżenie wcześniej ustalonej kwoty osiągniętego obrotu; do tych rabatów ma zastosowanie art. 29a ust. 10 ustawy, a udzielenie takiego rabatu wymaga odpowiedniego udokumentowania (w przypadku sprzedaży dokumentowanej fakturą VAT fakturą korygującą).

Rabat udzielony w momencie sprzedaży (rabat transakcyjny), nie ma znaczenia dla ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, ponieważ kwota zapłaty od nabywcy już go uwzględnia dane dotyczące rabatu znajdą swoje odzwierciedlenie w wystawianej fakturze stwierdzającej dokonanie sprzedaży. Natomiast jeżeli udzielenie rabatu ma miejsce po dokonaniu sprzedaży i wystawieniu faktury, w której dokonano pierwotnego określenia podstawy opodatkowania (rabat potransakcyjny), wówczas czynność ta wymaga wystawienia faktury korygującej zmniejszającej wartość towarów, stosownie do art. 106j ustawy.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

W art. 106e ustawy wskazano, co faktura powinna zawierać.

Na mocy art. 106j ust. 1 ustawy, w przypadku gdy po wystawieniu faktury:

1. udzielono obniżki ceny w formie rabatu, o której mowa w art. 29a ust. 7 pkt 1,
2. udzielono opustów i obniżek cen, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1,
3. dokonano zwrotu podatnikowi towarów i opakowań,
4. dokonano zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4,
5. podwyższono cenę lub stwierdzono pomyłkę w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury

- podatnik wystawia fakturę korygującą.

W świetle art. 106j ust. 2 ustawy o VAT faktura korygująca powinna zawierać:

1. wyrazy FAKTURA KORYGUJĄCA albo wyraz KOREKTA;
2. numer kolejny oraz datę jej wystawienia;
3. dane zawarte na fakturze, której dotyczy faktura korygująca:
   1. określone w art. 106e ust. 1 pkt 1-6,
   2. nazwę (rodzaj) towaru lub i usługi objętych korektą;
4. przyczynę korekty;
5. jeżeli korekta wpływa na zmianę podstawy opodatkowania lub kwoty podatku należnego odpowiednio kwotę korekty podstawy opodatkowania lub kwotę korekty podatku należnego z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku i sprzedaży zwolnionej;
6. w przypadkach innych niż wskazane w pkt 5 prawidłową treść korygowanych pozycji.

Art. 106j ust. 3 ustawy stanowi, że w przypadku gdy podatnik udziela upustu lub obniżki ceny w odniesieniu do wszystkich dostaw towarów lub usług dokonywanych lub świadczonych na rzecz jednego odbiorcy w danym okresie, faktura korygująca, o której mowa w ust. 2:

1. powinna zawierać dodatkowo wskazanie okresu, do którego odnosi się udzielany opust lub obniżka;
2. może nie zawierać danych określonych w art. 106e ust. 1 pkt 5 i 6 oraz nazwy (rodzaju) towaru lub usługi objętych korektą.

Zatem wystawienie faktury korygującej może dotyczyć tylko kontrahentów bezpośrednio uczestniczących w rzeczywistej transakcji potwierdzonej wystawieniem faktury. Nie można wystawić faktury korygującej w sytuacji, kiedy między kontrahentami nie miała miejsca dostawa i w konsekwencji nie było wystawionej faktury.

Uregulowania krajowej ustawy o podatku od towarów i usług stanowią implementację przepisów wspólnotowych i są konsekwencją przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. I tak, art. 29a ustawy implementuje przepis art. 79 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, poz. 1 ze zm.), zgodnie z którym podstawa opodatkowania nie obejmuje następujących elementów:

1. obniżek cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
2. opustów i obniżek cen udzielonych nabywcy lub usługobiorcy i uwzględnionych w momencie transakcji;
3. kwot otrzymanych przez podatnika od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy, a zaksięgowanych przez podatnika na koncie przejściowym.

Podatnik musi przedstawić dowód na rzeczywistą kwotę kosztów, o których mowa w akapicie pierwszym lit. c), i nie może odliczyć VAT, który w danym przypadku mógł zostać naliczony.

Powyższe stanowisko pozostaje w zgodzie z Dyrektywą Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, która w art. 73 oraz art. 90 ust. 1 określa podstawę opodatkowania, przewidując uprawnienia do jej obniżenia w przypadku każdorazowego, faktycznego zmniejszenia obrotu. Zgodnie z powyższą Dyrektywą, przesłanką wystarczającą dla ustalenia podstawy opodatkowania jest zaistnienie samego faktu zmniejszenia obrotu, bez konieczności wykazywania go w jeden konkretny sposób. Mając to na uwadze wydaje się, że zarówno wystawienie faktury korygującej jak również noty stanowi prawidłowy sposób udokumentowania udzielonego rabatu. Przepis ustawy o podatku od towarów i usług przewiduje jednakże, iż kwoty rabatów mają być udokumentowane, prawnie dopuszczone i obowiązkowe.

Bowiem, konstrukcja podstawy opodatkowania oparta jest na założeniu proporcjonalności podatku VAT do ceny towarów i usług. W efekcie, każda transakcja podlega podatkowi VAT obliczonemu od rzeczywistej ceny towarów lub usług według stawki, jaka ma zastosowanie do takich towarów i usług. Przepisy Dyrektywy wskazują, że zasada proporcjonalności obowiązuje również w przypadku obniżenia podstawy opodatkowania w przypadku rabatów, opustów lub obniżek cen. Ponadto, powyższe dotyczy anulowania, wypowiedzenia, rozwiązania, całkowitego lub częściowego niewywiązania się z płatności lub też w przypadku obniżenia ceny po dokonaniu dostawy. Oznacza to, że podatek VAT należny powinien być, co do zasady, proporcjonalny do ceny faktycznej pobranej przez dany podmiot.

Ponadto, należy mieć na uwadze, że konstrukcja podstawy opodatkowania jest wyrazem zasady neutralności podatku VAT. Oznacza ona, że ekonomicznego ciężaru podatku VAT nie powinny ponosić podmioty nie będące ostatecznymi odbiorcami towarów lub usług. W konsekwencji, po obniżeniu ceny transakcyjnej powinno następować proporcjonalne obniżenie podstawy opodatkowania. W innym wypadku, tj. gdyby podstawa opodatkowania przewyższała kwotę wynagrodzenia należnego podatnikowi, podatnik ponosiłby ekonomiczny ciężar podatku, co naruszałoby wskazaną wyżej zasadę neutralności.

Zasada neutralności była wielokrotnie podkreślana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako: TSUE), przykładowo w wyroku z dnia 14 lutego 1985 r. w sprawie C-268/83 pomiędzy DA. Rompelman i E.A. Rompelman-Van Deelen a Minister van Financien oraz w wyroku z dnia 13 grudnia 1989 r. w sprawie C-342/87 pomiędzy Genius Holding BV a Staatssecretaris van Financien wskazujących, że system odliczeń ma na celu całkowite uwolnienie podatnika od ciężaru podatku VAT.

Na szczególną uwagę zasługuje wyrok w sprawie C-317/94 pomiędzy Elida Gibbs Ltd a Commissioners of Customs and Excise, w którym TSUE stwierdził, że: (...) producent, który zrefundował wartość kuponu zniżkowego detaliście lub wartość kuponu uprawniającego do zwrotu gotówki klientowi końcowemu, otrzymuje, po zakończeniu transakcji, kwotę odpowiadającą cenie sprzedaży zapłaconej przez hurtowników lub detalistów za jego towary, pomniejszoną o wartość przedmiotowych kuponów. Nie byłoby zatem zgodne z dyrektywą, gdyby podstawa opodatkowania użyta do obliczenia podatku należnego od producenta jako podatnika, przekraczała kwotę ostatecznie przez niego otrzymaną. Gdyby bowiem tak było, zasada neutralności VAT w stosunku do podatników, do których należy przecież także producent, nie byłaby spełniona (pkt 28). Ponadto, TSUE wskazuje, że: (...) w celu zapewnienia realizacji zasady neutralności należy, obliczając podstawę opodatkowania dla celów VAT, uwzględnić sytuacje, w których podatnik, nie pozostając w stosunkach umownych z konsumentem końcowym, ale będąc pierwszym ogniwem łańcucha transakcji kończącego się na tym konsumencie, udziela takiemu konsumentowi zniżki za pośrednictwem detalistów lub poprzez bezpośredni zwrot wartości kuponów. W przeciwnym razie, organy podatkowe otrzymałyby z tytułu VAT kwotę większą niż rzeczywiście zapłacona przez konsumenta ostatecznego, kosztem podatnika (pkt 31).

Powyższy wyrok potwierdza zatem jednoznacznie, że w przypadku udzielania zniżki podmiotowi niebędącemu bezpośrednim nabywcą towarów, sprzedawca powinien obniżyć obrót z tytułu sprzedaży.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jako czynny podatnik VAT prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie produkcji, dystrybucji oraz sprzedaży głównie artykułów spożywczych.

Towary z oferty Spółki [Produkty] są sprzedawane w ramach różnych schematów sprzedaży, w tym:

Schemat 1 - Spółka (1) sprzedaje Produkty dystrybutorom, z którymi ma zawarte umowy dystrybucyjne [Dystrybutorzy], którzy następnie (2) odsprzedają Produkty dalszym dystrybutorom (np. hurtownikom czy tzw. hurtownikom impulsowym) [Podhurtownicy], którzy z kolei (3) odsprzedają Produkty punktom sprzedaży detalicznej [PSD];

Schemat 2 - Spółka (1) sprzedaje Produkty Dystrybutorom, którzy następnie (2) odsprzedają Produkty do PSD, w tym do podmiotów posiadających własne sieci sklepów.

Sprzedaż Produktów na każdym z ww. etapów obrotu stanowi dostawę towarów opodatkowaną VAT według właściwej stawki i dokumentowaną fakturą, z której nabywcy Produktów odliczają ten podatek na ogólnych zasadach.

Spółka podejmuje szereg działań o charakterze marketingowym w celu zwiększenia wolumenu obrotu sprzedawanych Produktów, w tym poprzez wypłacanie Podhurtownikom (Schemat 1) oraz PSD (Schemat 2) określonych kwot tytułem tzw. bonusów/premii/rabatów pieniężnych [Rabaty]. Wypłata lub wysokość Rabatu uzależniona jest od wartości zakupów lub sprzedaży Produktów zrealizowanych przez Podmiot w umówionym okresie (np. kwartale czy półroczu). Nabywca nie jest zobowiązany do wykonywania na rzecz Spółki żadnych świadczeń (w tym usług), a przyznany Rabat jest uzależniony od przekroczenia określonego pułapu obrotów - zakupów Produktów Spółki.

Przyznanie Rabatu będzie potwierdzane notą uznaniową wystawianą przez Spółkę na rzecz Nabywcy. Nota będzie m.in. zawierać: datę wystawienia i numer kolejny, dane Spółki oraz Nabywcy, okres, za jaki Rabat jest udzielany/wypłacany, kwotę netto przyznanego Rabatu, kwotę VAT z podziałem na stawki, łączną kwotę do wypłaty na rzecz Nabywcy (brutto), adnotację, że w związku z przyznaniem i wypłatą Rabatu Nabywca zobowiązany jest do dokonania odpowiedniej korekty VAT naliczonego, odliczonego z tytułu nabycia Produktów, na które zostaje udzielony Rabat.

Wypłata Rabatu następować będzie na podstawie wystawionej Noty. Wystawienie Noty będzie poprzedzać wypłatę Rabatu i czynności te mogą wystąpić w różnych okresach rozliczeniowych.

Wypłata Rabatu co do zasady - tak jak dotychczas - będzie mieć postać pieniężną i następować na wskazany przez Nabywcę rachunek bankowy.

Wnioskodawca ma wątpliwości czy będzie uprawniony do uwzględnienia Rabatu w swoich rozliczeniach VAT poprzez odpowiednie obniżenie podstawy opodatkowania i kwoty VAT należnego oraz w którym momencie Wnioskodawca będzie mógł powyższe uprawnienie zrealizować.

W świetle powołanych wyżej definicji bonifikaty i rabatu uznać należy, że w opisanym przypadku będziemy mieli do czynienia z pomniejszeniem, czyli odstępstwem od ustalonej ceny towarów przez Wnioskodawcę, który co prawda nie będzie sprzedawał bezpośrednio towarów na rzecz sprzedawców (Podhurtowników, Punktów Sprzedaży Detalicznej), ale na podstawie odpowiednich porozumień/umów udzieli im rabatu, co powoduje w istocie zwrot części ceny towarów.

W przypadku, kiedy Podhurtownik i/lub Punkt Sprzedaży Detalicznej otrzyma zwrot części ceny zakupionego towaru, wówczas dla Wnioskodawcy i Nabywców nastąpi rzeczywiste obniżenie ceny towaru. Podmiotem uprawnionym do obniżenia kwoty podatku należnego staje się Wnioskodawca, który dokona sprzedaży ostatecznie po obniżonej cenie, tj. udzieli rabatu pieniężnego. U Wnioskodawcy nastąpi zatem obniżenie wartości obrotu i kwoty podatku należnego. W takiej sytuacji udzielany rabat finansowy staje się de facto rabatem, o którym mowa w art. 29a ust. 10 ustawy.

Ponadto należy wskazać, że rzeczywisty obrót gospodarczy powinien mieć odzwierciedlenie w prowadzonej dokumentacji. Do obowiązków uczestników obrotu gospodarczego należy uwiarygodnienie dokonanych transakcji. Podmiot udzielający rabatu powinien posiadać dla celów dowodowych dokumenty świadczące o udzielonym rabacie na rzecz nabywcy w tym przypadku Podhurtownika lub PSD. Posiadanie takich dokumentów jest warunkiem potwierdzającym prawo do obniżenia podatku należnego po stronie sprzedawcy. Jeżeli rabat został przyznany przez podatnika stojącego na początku łańcucha dostaw ostatecznemu lub przedostatniemu nabywcy, to nie będzie możliwe wystawienie faktury korygującej ww. nabywcy, ponieważ między pierwszym sprzedawcą, a tym nabywcą nie dojdzie do żadnej dostawy.

Przepisy krajowe nie określają dokumentu, na podstawie którego podatnik udzielający rabatu może ten rabat udokumentować. Nie jest tym dokumentem faktura korygująca, jednak udzielony rabat pośredni może być udokumentowany np. notą księgową.

Jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca udzielając rabatów finansowych Podhurtownikom i/lub PSD będzie wystawiał notę księgową, zawierającą dane dotyczące podmiotu, któremu przyznano rabat, a także kwotę rabatu z rozbiciem na odpowiednie stawki podatku VAT, wartość brutto, netto i kwotę podatku.

Zatem należy stwierdzić, że wystawiona nota będzie dokumentowała prawnie dopuszczalny rabat. W konsekwencji będzie pisemnym dokumentem, który w świetle regulacji prawnych umożliwi udokumentowanie rabatu. W związku z tym, na podstawie wystawionych not, Wnioskodawca będzie w stanie określić kwotę udzielonego rabatu i będzie posiadać prawo do obniżenia kwoty podatku należnego z tytułu udzielonego rabatu Podhurtownikom i/lub PSD. stosownie do regulacji art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy.

Wnioskodawca nabędzie prawo do obniżenia podstawy opodatkowania w rozliczeniu za okres, w którym faktycznie zapłacono na rzecz klienta rabat pieniężny dzień przekazania kwoty przyznanego rabatu na rachunek klienta.

W konsekwencji należy wskazać, że przedmiotowe rabaty, udzielane przez Wnioskodawcę bezpośrednio na rzecz Podhurtowników i/lub Punktów Sprzedaży Detalicznej, niebędących bezpośrednimi kontrahentami Wnioskodawcy, stanowić będą rabaty, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy i w przypadku ich udzielenia, Wnioskodawca będzie uprawniony do odpowiedniego obniżenia podstawy opodatkowania VAT oraz podatku VAT należnego z tytułu sprzedaży przedmiotowych Produktów. W przypadku udzielenia rabatów, o których mowa w rozpatrywanej sprawie, dokumentem właściwym do udokumentowania rabatów jest nota księgowa (uznaniowa) zawierająca odpowiednie elementy dokumentu księgowego, wystawiona przez Wnioskodawcę na rzecz danego sprzedawcy. Wnioskodawca będzie uprawniony do obniżenia podstawy opodatkowania dla potrzeb VAT oraz podatku VAT należnego z momentem udzielenia (zapłacenia na rzecz Podhurtownika i/lub Punktu Sprzedaży Detalicznej rabatu pieniężnego), udokumentowanego wystawioną przez Spółkę notą uznaniową.

Wobec tego stanowisko Wnioskodawcy dotyczące pytania nr 1 i 2 należy uznać za prawidłowe.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania niniejszej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej