uznanie czy Gmina będzie występowała w roli podatnika z tytułu wykonywania dodatkowych czynności wynikających z ustawy z dnia 13 września 1996 r. o ... - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 14.12.2016, sygn. 2461-IBPP3.4512.720.2016.1.BJ, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Temat interpretacji

uznanie czy Gmina będzie występowała w roli podatnika z tytułu wykonywania dodatkowych czynności wynikających z ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. 2015, poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 12 października 2016 r. (data wpływu 18 października 2016 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czy Gmina będzie występowała w roli podatnika z tytułu wykonywania dodatkowych czynności wynikających z ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 października 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czy Gmina będzie występowała w roli podatnika z tytułu wykonywania dodatkowych czynności wynikających z ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Gmina M. J. na podstawie art. 18 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.) realizuje prawa i obowiązki określone w ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2016 r. poz. 250 ze zm.) z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi. Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Natomiast w myśl art. 7 ww. ustawy do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym m.in. zadania obejmujące sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz. W ustawie o utrzymaniu czystości porządku w gminach w rozdziale 3a Gospodarowanie odpadami komunalnymi przez gminę wskazano, że gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy (art. 6c ust. 1) oraz gminy mogą postanowić w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne (art. 6c ust. 2).

W związku z powyższym Gmina realizuje prawa i obowiązki określone w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi na podstawie uchwał Rady Miejskiej regulujących zasady gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie Miasta.

Są to:

Uchwała nr XX/XX/2012 Rady Miejskiej z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie postanowienia o odbieraniu odpadów komunalnych.
Uchwała nr XX/XX/2013 Rady Miejskiej z dnia 4 marca 2013 r. w sprawie wyboru metody ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Uchwała nr XX/XXX/2013 Rady Miejskiej z dnia 4 marca 2013 r. w sprawie ustalenia stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz stawki za pojemnik.
Uchwala Rady Miejskiej Nr X/XXX/2013 z dnia 3 kwietnia 2013 r. w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi ze zm. uchylona uchwałą nr XX/XX/2016 Rady Miejskiej z dnia 11 lipca 2016 r. w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Uchwała Rady Miejskiej Nr X/X/2013 z dnia 3 kwietnia 2013 r. w sprawie wprowadzenia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta ze zm. uchylona uchwałą nr XX/XX/2016 Rady Miejskiej z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie wprowadzenia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta.
Uchwała Nr X/XX/2013 Rady Miejskiej z dnia 4 marca 2013 r. w sprawie terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi uchylona uchwałą nr XX/XX/2016 Rady Miejskiej z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Uchwała Rady Miejskiej nr X/XX/2013 z dnia 4 marca 2013 r. w sprawie określenia szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów ze zm. uchylona uchwałą nr XX/XX/2016 Rady Miejskiej z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie określenia szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów.

Odbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości na terenie Gminy realizowany jest powszechnie w zakresie usługi podstawowej od 1 lipca 2013 r. w oparciu o powyższe uchwały. Usługa podstawowa dotyczy odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości zamieszkałych jak i właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a na których powstają odpady komunalne. Właściciele obu typów nieruchomości są zobowiązani na podstawie art. 6m ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach i stosownych uchwał Rady Miejskiej, do obligatoryjnego uiszczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na podstawie składanych deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W razie niezłożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi albo uzasadnionych wątpliwości co do danych zawartych w deklaracji burmistrz miasta określa, w drodze decyzji wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6o ww. ustawy). Opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowią dochód publicznoprawny pobierany egzekwowany na podstawie art. 6q i 6qa ustawy ww. ustawy.

Opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi są dochodami własnymi Gminy i służą realizacji celów publicznych, tj. pokrywaniu kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi.

Zgodnie z art. 6r ust. 2 ww. ustawy 2. z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, które obejmują koszty:

odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych;
tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych;
obsługi administracyjnej tego systemu;
edukacji ekologicznej w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi.

Gmina od lipca 2016 r. realizuje również usługi dodatkowe w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów. Usługi te świadczone są na podstawie uchwały nr XX/XX/2016 Rady Miejskiej z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie określenia rodzajów dodatkowych usług świadczonych przez Miasto w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów oraz wysokości cen za te usługi. Uchwała ta została podjęta na podstawie art. 6r ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zgodnie, z którym rada gminy może określić, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, rodzaje dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, sposób ich świadczenia oraz wysokość cen za te usługi. Usługa dodatkowa ma na celu zaspokajanie dodatkowych, najczęściej występujących nieregularnie potrzeb w zakresie odbioru odpadów i ich zagospodarowania, wykraczających poza usługę podstawową, w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę z tego tytułu.

W uchwale ustalono rodzaje dodatkowych usług oraz ceny (opłaty) za ich wykonanie:

podstawienie i odbiór kontenera przeznaczonego na odpady budowlane i rozbiórkowe oraz zagospodarowanie tych odpadów:
1. 260,00 zł za kontener o pojemności 1,5 m³;
2. 440,00 zł za kontener o pojemności 2,5 m³;
podstawienie i odbiór kontenera przeznaczonego na odpady zielone oraz zagospodarowanie tych odpadów:
1. 120,00 zł za kontener o pojemności 1,5 m³;
2. 200,00 zł za kontener o pojemności 2,5 m³;
3. 550,00 zł za kontener o pojemności 7 m³;
podstawienie i odbiór kontenera przeznaczonego na odpady wielkogabarytowe oraz zagospodarowanie tych odpadów:
1. 170,00 zł za kontener o pojemności 1,5 m³;
2. 280,00 zł za kontener o pojemności 2,5 m³;
3. 770,00 zł za kontener o pojemności 7 m³.

Wprowadzenie dodatkowych usług wynikało z licznych sygnałów właścicieli nieruchomości oraz zebranych dotychczas przez Gminę doświadczeń w gospodarowaniu odpadami.

Gmina w ramach usługi podstawowej zapewnia m.in.:

odbiór bezpośrednio sprzed posesji odpadów zielonych bezpośrednio, pochodzących z utrzymania przydomowych ogrodów przez właścicieli nieruchomości we własnym zakresie, w postaci:
1. skoszonej trawy, liści i innych miękkich części roślin;
2. gałęzi z przycinki drzew i krzewów o średnicy nie większej niż 10 cm powiązane w pęki o długości do l,2 m i średnicy do 0,5 m;
odbiór bezpośrednio sprzed posesji odpadów wielkogabarytowych i zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego;
oraz za pośrednictwem Punkt S. Z. O. K. odbiór:
1. odpadów zielonych w postaci gałęzi i konarów o średnicy powyżej 10 cm, pni drzew oraz pni drzew z korzeniami w ilości do 2m³ rocznie od jednej nieruchomości;
2. odpadów wielkogabarytowych oraz zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego każdą ilość;
3. budowlanych i rozbiórkowych: do 1 m³rocznie od jednej nieruchomości.

Natomiast odpady, które właściciel nieruchomości nie może oddać w ramach usługi podstawowej świadczonej na podstawie uchwały nr XX/XX/2016 Rady Miejskiej z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie określenia szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów może oddać w ramach usługi dodatkowej za dodatkową opłatą. Usługi dodatkowe mogą zamówić właściciele nieruchomości zamieszkałych, jak i niezamieszkałych, którzy zgodnie z art. 6m o utrzymaniu czystości i porządku w gminach i uchwałami Rady Miejskiej są zobowiązani do składania deklaracji i obligatoryjnego uiszczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na podstawie tych deklaracji. Usługi dodatkowe stanowią uzupełnienie usługi podstawowej, a zatem są związane ze złożoną przez właściciela nieruchomości deklaracją za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Zatem dodatkowe usługi w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów zostały na terenie Miasta zorganizowane w sposób opisany wyżej w szczególności w uchwale nr XX/XX/2016 Rady Miejskiej z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie określenia rodzajów dodatkowych usług świadczonych przez Miasto w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów oraz wysokości cen za te usługi.

W związku z powyższym Gmina prowadzi odbiór odpadów komunalnych wraz z ich zagospodarowaniem zarówno w ramach usługi podstawowej jak i usługi dodatkowej jako obligatoryjne zadanie gminy zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Gmina wykonuje tym samym zadania z zakresu władzy publicznej określone w przepisach ustawy o samorządzie gminnym (art. 7 ust. 1 pkt 3) i z których wynika, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne gminy obejmują: utrzymanie czystości i porządku, urządzeń sanitarnych, wysypisk oraz unieszkodliwianie odpadów komunalnych. Odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych jest realizacją zadań publicznych nałożonych ustawą i jest wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Gmina jest zobowiązana do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy w oparciu o art. 6c ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Z kolei właściciele nieruchomości zobowiązani są do uiszczania opłaty w oparciu o art. 6h ww. ustawy. Powyższe wskazuje, że opłaty nie mają umownego charakteru i nie wiążą się z dobrowolnością ani ekwiwalentnością świadczenia. W tej sytuacji, według Gminy, opłata za gospodarowanie odpadami nie jest więc wynagrodzeniem za świadczoną usługę, lecz opłatą publicznoprawną (daniną publiczną).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy ustalona i pobierana od mieszkańców opłata za dodatkowe usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych ma zostać opodatkowana podatkiem VAT, czy też ma charakter daniny publicznej i należy do zadań własnych gminy i w związku z tym nie będzie objęta podatkiem VAT?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Reasumując powyższe, stwierdzić należy, iż Gmina prowadzi odbiór odpadów komunalnych wraz z ich zagospodarowaniem zarówno w ramach usługi podstawowej jak i usługi dodatkowej jako obligatoryjne zadanie gminy zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Gmina wykonuje tym samym zadania z zakresu władzy publicznej określone w przepisach ustawy o samorządzie gminnym (art 7 ust. 1 pkt 3) i z których wynika, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne gminy obejmują: utrzymanie czystości i porządku, urządzeń sanitarnych, wysypisk oraz unieszkodliwianie odpadów komunalnych. Odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych jest realizacją zadań publicznych nałożonych ustawą i jest wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Gmina jest zobowiązana do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy w oparciu o art. 6c ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Z kolei właściciele nieruchomości zobowiązani są do uiszczania opłaty w oparciu o art. 6h ww. ustawy. Powyższe wskazuje, że opłaty nie mają umownego charakteru i nie wiążą się z dobrowolnością ani ekwiwalentnością świadczenia. W tej sytuacji, według Gminy, opłata za gospodarowanie odpadami nie jest więc wynagrodzeniem za świadczoną usługę, lecz opłatą publicznoprawną. Opłata ta jest świadczeniem o charakterze publicznoprawnym i ma charakter daniny publicznej.

Ustalone i pobierane od mieszkańców opłaty za dodatkowe usługi wiążą się również z przejęciem obowiązków przez Gminę z mocy ustawy. Zatem pobierana opłata za te czynności stanowi także wykonanie zadań publicznych, a zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 710 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast, przez świadczenie usług w myśl art. 8 ust. 1 ustawy rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę.

Należy zauważyć, iż generalnie poza wyjątkami wskazanymi w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają czynności odpłatne.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy lub świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do art. 15 ust. 6 ww. ustawy nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy z kategorii podatników ma charakter wyłączenia podmiotowo przedmiotowego.

Aby to wyłączenie miało miejsce, muszą zostać spełnione dwa warunki:

dotyczy wyłącznie organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy,
odnosi się tylko do tych czynności, które związane są z realizacją zadań nałożonych na te podmioty przepisami prawa i do realizacji których zostały one powołane.

Wyłączenie z grona podatników VAT organów władzy publicznej jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych np. w zakresie administracji, sądownictwa, obrony narodowej. Wówczas wyłączenie z opodatkowania nie prowadzi do naruszenia zasad konkurencji. Organy władzy publicznej są podatnikami VAT jedynie w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Istota problemu sprowadza się zatem do ustalenia, czy Wnioskodawca pobierając opłaty za gospodarowanie odpadami, spełnia wskazaną w art. 15 ust. 6 ustawy przesłankę, tj. czy jest organem władzy publicznej.

Na wstępie należy zaznaczyć, że takie pojęcia jak organ władzy publicznej czy urzędy obsługujące te organy nie zostały zdefiniowane w ustawie o VAT. Choć w wielu aktach normatywnych ustawodawca posługuje się pojęciem władza publiczna czy organy władzy publicznej, to jednocześnie nigdzie nie definiuje tych pojęć.

Kwestię tę rozważał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 25 maja 2010 r., w sprawie o sygn. I FSK 852/09, w którym stwierdził, że: choć Konstytucja nie zawiera wprost definicji organu władzy publicznej, to jednak z jej treści da się wywieść, że jednostki samorządu terytorialnego takie władztwo sprawują. W art. 16 ust. 2 Konstytucji ustawodawca wskazał bowiem, że Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych samorząd wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Z kolei w art. 163 Konstytucji wskazano, że samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne niezastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych. Powyższe wprost dowodzi, że ustawodawca powierzył samorządowi terytorialnemu wykonywanie zadań administracji publicznej niezastrzeżonych do kompetencji innych organów władzy państwowej. W działaniach tych organy samorządu mogą korzystać ze środków prawnych o charakterze władczym, właściwych władzy państwowej.

W świetle sformułowań zawartych w Konstytucji RP, w szczególności, w art. 16 ust. 2 i art. 163, samorząd terytorialny należy traktować jako organ władzy publicznej. W uchwale NSA w składzie pięciu sędziów NSA z dnia 9 października z 2000 r., sygn. akt OPK 14/00, Sąd stwierdził, iż pozycja jednostek samorządu terytorialnego jest wyznaczona przez dwie kategorie prawne, a mianowicie przez kompetencję i osobowość prawną. Na podstawie określonych prawem kompetencji gmina realizuje władztwo administracyjne i działa jako organ administracji publicznej, a w postępowaniu administracyjnym zajmuje pozycję organu prowadzącego postępowanie.

Dokonując wykładni art. 15 ust. 6 ustawy należy więc zauważyć, że celem tej regulacji jest wyłączenie wszelkich organów władzy publicznej oraz innych organów podlegających prawu publicznemu z kategorii podatników VAT w odniesieniu do czynności wykonywanych przez te podmioty w charakterze władz publicznych. Podatnikiem podatku od towarów i usług jest więc również organ władzy publicznej oraz urząd obsługujący ten organ, jeżeli w stosunku do określonej czynności lub transakcji zachowuje się jak podmiot gospodarczy. Z tego właśnie względu, ustawodawca uznał w art. 15 ust. 6 ustawy, że organy (urzędy) nie są podatnikami w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilno-prawnych.

W świetle art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 446), gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Natomiast zgodnie z brzmieniem art. 6 ust. 1 ww. ustawy do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym m.in. zadania obejmujące sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz art. 7 ust. 1 pkt 1 i pkt 3 cyt. ustawy.

Jak stanowi art. 7 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, ustawy określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy.

W ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 250) w rozdziale 3a Gospodarowanie odpadami komunalnymi przez gminę wskazano, że gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy (art. 6c ust. 1 cyt. ustawy).

Zgodnie z art. 6c ust. 2 o utrzymaniu czystości i porządku w gminach Rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne.

W myśl art. 6h tej ustawy właściciele nieruchomości, o których mowa w art. 6c, są obowiązani ponosić na rzecz gminy, na terenie której są położone ich nieruchomości, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Na mocy art. 6d ust. 1 ww. ustawy wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany zorganizować przetarg na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, o których mowa w art. 6c, albo przetarg na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów.

Z art. 6j ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wynika, że w przypadku nieruchomości, o której mowa w art. 6c ust. 1, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn:

liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, lub
ilości zużytej wody z danej nieruchomości, lub
powierzchni lokalu mieszkalnego

oraz stawki opłaty ustalonej na podstawie art. 6k ust. 1.

Stosownie do art. 6j ust. 2 ww. ustawy, w przypadku nieruchomości, o której mowa w art. 6c ust. 1, rada gminy może uchwalić jedną stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi od gospodarstwa domowego.

W przypadku nieruchomości, o której mowa w art. 6c ust. 2, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn zadeklarowanej liczby pojemników z odpadami komunalnymi powstałymi na danej nieruchomości oraz stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, o której mowa w art. 6k ust. 1 pkt 2 (art. 6j ust. 3 cyt. ustawy).

Rada gminy, zgodnie z art. 6k ust. 1 ww. ustawy, w drodze uchwały:

dokona wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi spośród metod określonych w art. 6j ust. 1 i 2 oraz ustali stawkę takiej opłaty; dopuszcza się stosowanie więcej niż jednej metody ustalenia opłat na obszarze gminy;
ustali stawkę opłaty za pojemnik o określonej pojemności.

W myśl art. 6l ust. 1 ww. ustawy rada gminy określi, biorąc pod uwagę warunki miejscowe, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, termin, częstotliwość i tryb uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w tym wskazanie czy opłatę uiszcza się z dołu czy z góry.

Zgodnie z art. 6m ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach właściciel nieruchomości jest obowiązany złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w terminie 14 dni od dnia zamieszkania na danej nieruchomości pierwszego mieszkańca lub powstania na danej nieruchomości odpadów komunalnych.

W przypadku zmiany danych będących podstawą ustalenia wysokości należnej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi lub określonej w deklaracji ilości odpadów komunalnych powstających na danej nieruchomości właściciel nieruchomości jest obowiązany złożyć nową deklarację w terminie 14 dni od dnia nastąpienia zmiany. Opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi w zmienionej wysokości uiszcza się za miesiąc, w którym nastąpiła zmiana (art. 6m ust. 2 ustawy).

Z art. 6o powołanej ustawy wynika, że w razie niezłożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi albo uzasadnionych wątpliwości co do danych zawartych w deklaracji wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa, w drodze decyzji, wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, biorąc pod uwagę dostępne dane właściwe dla wybranej przez radę gminy metody, a w przypadku ich braku uzasadnione szacunki, w tym w przypadku nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, średnią ilość odpadów komunalnych powstających na nieruchomościach o podobnym charakterze.

Zauważyć należy także, że zgodnie z art. 6q cyt. ustawy w sprawach dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.

Mocą art. 6r ust. 1 cyt. ustawy opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi dochód gminy.

Jak wynika z art. 6r ust. 2 ww. ustawy z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, które obejmują koszty, m.in.:

odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych;
tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych;
obsługi administracyjnej tego systemu.

Rada gminy określi, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w szczególności częstotliwość odbierania odpadów komunalnych od właściciela nieruchomości i sposób świadczenia usług przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych (art. 6r ust. 3 ww. ustawy).

Stosownie do art. 6r ust. 4 ww. ustawy, rada gminy może określić, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, rodzaje dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, sposób ich świadczenia oraz wysokość cen za te usługi.

Z opisu sprawy wynika, że Gmina na podstawie art. 18 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym realizuje prawa i obowiązki określone w ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi. Gmina realizuje prawa i obowiązki określone w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi na podstawie uchwał Rady Miejskiej regulujących zasady gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie Miasta.

4. podstawienie i odbiór kontenera przeznaczonego na odpady budowlane i rozbiórkowe oraz zagospodarowanie tych odpadów:

260,00 zł za kontener o pojemności 1,5 m³;
440,00 zł za kontener o pojemności 2,5 m³;

5. podstawienie i odbiór kontenera przeznaczonego na odpady zielone oraz zagospodarowanie tych odpadów:

120,00 zł za kontener o pojemności 1,5 m³;
200,00 zł za kontener o pojemności 2,5 m³;
550,00 zł za kontener o pojemności 7 m³;

6. podstawienie i odbiór kontenera przeznaczonego na odpady wielkogabarytowe oraz zagospodarowanie tych odpadów:

170,00 zł za kontener o pojemności 1,5 m³;
280,00 zł za kontener o pojemności 2,5 m³;
770,00 zł za kontener o pojemności 7 m³.

Mając na uwadze opis sprawy oraz powołane przepisy prawa, należy stwierdzić, że usługi polegające na odbiorze i zagospodarowaniu odpadów komunalnych, w tym odbiorze dodatkowych odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, mają ten sam charakter przedmiotowy, tzn. polegają na odbiorze i zagospodarowaniu odpadów komunalnych oraz znajdują swoją podstawę w przepisach ustawy oraz przepisach prawa miejscowego. Bowiem jak wskazał Wnioskodawca, usługi dodatkowe mogą zamówić właściciele nieruchomości zamieszkałych, jak i niezamieszkałych, którzy zgodnie z art. 6m o utrzymaniu czystości i porządku w gminach i uchwałami Rady Miejskiej są zobowiązani do składania deklaracji i obligatoryjnego uiszczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na podstawie tych deklaracji. Usługi dodatkowe stanowią uzupełnienie usługi podstawowej, a zatem są związane ze złożoną przez właściciela nieruchomości deklaracją za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Zatem świadczenie powyższych usług następuje na podstawie złożonych przez właścicieli nieruchomości deklaracji, a nie na podstawie zawartych z nimi umów cywilnoprawnych.

Wobec powyższego, w świetle regulacji ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, wskazać należy, że ustalając stawkę opłaty za świadczenie usług dodatkowych i pobierając ją od właścicieli nieruchomości, Wnioskodawca występuje w pozycji nadrzędnej w stosunku do podmiotów uczestniczących w danej czynności (właścicieli nieruchomości), wykonując zadania z zakresu władzy publicznej określone w przepisach ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym art. 7 ust. 1 pkt 3, z którego wynika, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Zatem dodatkowe usługi w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych stanowią uzupełnienie podstawowego świadczenia Gminy dla mieszkańców. Określony w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach charakter opłaty wskazuje, że w istocie mamy do czynienia z daniną publiczną opłata ustalana jest w sposób określony w ustawie i stanowi dochód gminy przeznaczony na działania wykonywane w interesie publicznym.

Z powyższego wynika, że Gmina, z tytułu realizacji usług objętych wnioskiem, jako zadania własnego, wyłączona jest z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. Tym samym Wnioskodawca nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w odniesieniu do opłat pobieranych z tytułu świadczenia usług w zakresie usług odbioru odpadów komunalnych, które Wnioskodawca traktuje jako usługę dodatkową.

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone wyrokiem z dnia 12 marca 2014 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi sygn. akt I SA/Łd 15/14 oraz wyrokiem z dnia 8 grudnia 2015 r. Naczelnego Sądu Administracyjnego sygn. akt I FSK 1192/14.

W związku z powyższym, skoro Gmina pobiera od właścicieli nieruchomości opłaty, o których mowa art. 6r ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, to działa w odniesieniu do tych czynności jako organ władzy publicznej, w zakresie realizacji zadań własnych powierzonych Gminie na podstawie ustawy.

Reasumując, opłata pobierana od mieszkańców przez Wnioskodawcę za dodatkowe usługi z tytułu odbioru odpadów komunalnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2016 r., poz. 718).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie