opodatkowanie i ustalenie miejsca świadczenia z tytułu nabycia weksla - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 27.04.2016, sygn. IBPP2/4512-49/16/IK, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Temat interpretacji

opodatkowanie i ustalenie miejsca świadczenia z tytułu nabycia weksla

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 19 stycznia 2016 r. (data wpływu 26 stycznia 2016 r.), uzupełnionym pismem z 5 kwietnia 2016 r. (data wpływu 7 kwietnia 2016 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i ustalenia miejsca świadczenia z tytułu nabycia weksla - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 stycznia 2016 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i ustalenia miejsca świadczenia z tytułu nabycia weksla.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 5 kwietnia 2016 r. (data wpływu 7 kwietnia 2016 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z 22 marca 2016 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

I. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo-akcyjna (dalej jako Wnioskodawca lub Spółka) rozważa rozpoczęcie nowego rodzaju działalności gospodarczej. Nowy rodzaj działalności gospodarczej Spółki będzie polegać na obrocie papierami wartościowymi, a w szczególności wekslami.

W szczególności Wnioskodawca będzie kupować od spółki kapitałowej z siedzibą na Cyprze papiery wartościowe w postaci weksli zupełnych wystawionych przez osoby fizyczne zamieszkałe w Polsce. Spółka kapitałowa na Cyprze w ramach profesjonalnej działalności gospodarczej polegającej na obrocie instrumentami finansowymi, w tym wekslami, będzie sprzedawać (poprzez indos) weksle zupełne na rzecz Wnioskodawcy w zamian za określoną cenę niższą od wartości nominalnej (sumy wekslowej) danego weksla.

Wnioskodawca nie będzie dostarczać towarów i nie będzie wykonywać usług w zamian za weksle. Wnioskodawca będzie kupować weksle po cenie niższej niż ich wartość nominalna. Weksle, które nabywać będzie Wnioskodawca, posiadać będą wyłącznie funkcję kredytową. Nie będą stanowić zabezpieczenia umowy pożyczki, ani żadnego innego zobowiązania handlowego, a w szczególności nie będą zawierać klauzuli zakazującej ich indosowania. Weksle te pełnić będą wyłącznie funkcję kreującą pieniądz. Przedmiotowe weksle będą samoistnymi papierami wartościowymi.

Zakupywane przez Wnioskodawcę weksle będą mieć więc charakter obiegowy. Wnioskodawca mógłby nimi profesjonalnie obracać w ramach swojej działalności - zbywać je na podmioty trzecie w drodze indosu w zamian za określoną cenę na podobnych, aczkolwiek nie tych samych, zasadach co obrót papierami wartościowymi.

Po nabyciu weksli od spółki cypryjskiej będzie dochodzić do sytuacji, w których wystawcy weksli będą je wykupywać od Spółki i przekazywać Spółce kwotę wskazaną w wekslu (sumę wekslową/wartość nominalną weksla). Miejscem spełnienia świadczenia z weksla będzie miejsce zamieszkania osoby fizycznej lub inny adres, który zawsze będzie wskazany na wekslu. Wnioskodawca będzie więc zarabiał na różnicy pomiędzy ceną uiszczoną za weksle a otrzymaną z tytułu ich wykupu kwotą (wartością nominalną weksla).

Spółka cypryjska, od której Wnioskodawca będzie kupować weksle będzie podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą na Cyprze w zakresie m.in. obrotu wekslami. Spółka cypryjska nie będzie zarejestrowana dla celów VAT w Polsce.

Wnioskodawca jest zarejestrowany do celów VAT w Polsce.

W uzupełnieniu do wniosku wskazano, że:

Cypryjska spółka świadczy usługę dla miejsca siedziby działalności gospodarczej Wnioskodawcy.
Cypryjska spółka jest podatnikiem nieposiadającym siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski. W szczególności spółka cypryjska nie posiada w Polsce filii, czy przedstawicielstwa, nie wynajmuje tu powierzchni biurowej, ani nie zatrudnia pracowników.
Zakup weksli zupełnych od spółki cypryjskiej nie stanowi czynności ściągania długów. Zobowiązanie wekslowe, które inkorporuje weksel, ma bowiem charakter samodzielny i abstrakcyjny. Jest ono oderwane od podstawy gospodarczej, która spowodowała jego wystawienie i nie jest związane z zabezpieczeniem jakiejkolwiek wierzytelności. Za ściąganie długów nie można również uznać faktu, że wystawcy (emitenci) weksli będą je spłacać do rąk Wnioskodawcy. Czynność ta bowiem stanowić będzie czynność uregulowaną w Prawie wekslowym jako tzw. wykup weksla.

W związku z powyższym opisem, w zakresie podatku od towarów i usług, zadano następujące pytania

(numeracja jak we wniosku):

Czy zakup papieru wartościowego w postaci weksla zupełnego przez Spółkę od spółki cypryjskie zajmującej się profesjonalnym obrotem wekslami stanowi usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT...
Jeżeli odpowiedź na pierwsze pytanie jest twierdząca, czy w związku z usługą sprzedaży weksla Wnioskodawca będzie podatnikiem od towarów i usług w Polsce...
Jeżeli odpowiedź na pytanie drugie jest twierdząca, czy usługa związana ze sprzedażą weksla korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT...

Stanowisko Wnioskodawcy (odnoszące się do ww. pytań):

Ad. pytanie 1

Zdaniem Wnioskodawcy, zakup papieru wartościowego w postaci weksla zupełnego przez Spółkę od spółki cypryjskiej zajmującej się profesjonalnym obrotem wekslami stanowi usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT.

Ad. pytanie 2

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z usługą sprzedaży weksla Wnioskodawca będzie podatnikiem podatku od towarów i usług w Polsce.

Ad. pytanie 3

Zdaniem Wnioskodawcy, usługa związana ze sprzedażą weksla korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT.

Uzasadnienie do stanowiska do pytań Spółki

Ad. pytanie 1

Punkt wyjścia do wszelkich rozważań na temat tego, czy transakcja zakupu weksla jest transakcją usługową, czy towarową stanowi art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm., dalej Ustawa o VAT). Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast zgodnie z art. 2 ust. 6 Ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Ustawa o VAT nie zawiera definicji rzeczy. W związku z tym należy odnieść się do definicji rzeczy zawartej w kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 45 kodeksu cywilnego rzeczami są tylko przedmioty materialne. Należy więc przyjąć, że towarami w rozumieniu Ustawy o VAT mogą być wyłącznie rzeczy materialne.

Przepis art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT stanowi, że przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W powyższym przepisie przyjęto generalną zasadę, zgodnie z którą usługami są wszelkie odpłatne świadczenia, niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, iż definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług, transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Usługa w rozumieniu Ustawy o VAT ma więc znaczenie szersze niż usługa na gruncie prawa cywilnego. Najczęściej transakcja sprzedaży dokonana w ramach działalności gospodarczej sprzedającego, która nie dotyczy towarów w rozumieniu Ustawy o VAT, stanowić będzie usługę w rozumieniu tej ustawy. Potwierdza to sam ustawodawca w wielu przepisach Ustawy o VAT.

Przykładowo ustawodawca wskazuje w art. 7 Ustawy o VAT, że przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej, stanowi usługę na gruncie podatku VAT. Tak więc również sprzedaż np. praw autorskich w ramach prowadzonej działalności gospodarczej będzie stanowić usługę w rozumieniu Ustawy o VAT, mimo że na gruncie prawa cywilnego takiej transakcji gospodarczej nie można zakwalifikować jako umowy o świadczenie usług. Podobnie sprzedaż uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, o których mowa w ustawie z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych stanowi zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 8 Ustawy o VAT usługę, mimo że na gruncie prawa cywilnego transakcji tej nie można zakwalifikować jako umowy o świadczenie usług.

Podkreślić jednak należy, iż nie każde świadczenie lub zaniechanie jest uznawane za usługę, w rozumieniu przepisów Ustawy o VAT. Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią wynagrodzenie (odpłatność) za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania usługi. Wynagrodzenie musi być należne za jej wykonanie.

Kwestią odpłatności zajmował się wielokrotnie w swoim orzecznictwie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. w sprawach: C-16/93, C-213/99, C-404/99) podkreślając, iż o dostawie towarów i usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami. Związek, o którym mowa musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie.

W świetle powyższych przepisów i ogólnych wyjaśnień, sprzedaż weksli zupełnych nie będzie stanowić odpłatnej dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, ponieważ weksel nie może zostać zakwalifikowany jako towar w rozumieniu Ustawy o VAT. Weksel nie jest bowiem rzeczą zgodnie z art. 2 ust. 6 Ustawy o VAT.

Weksel jest papierem wartościowym emitowanym na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282 ze zm., dalej Prawo wekslowe). Stanowi on zobowiązanie do bezwarunkowej zapłaty określonej sumy pieniędzy (tzw. sumy wekslowej) przez dłużnika wekslowego na rzecz wierzyciela wekslowego (posiadacza weksla).

Najbardziej charakterystyczną cechą weksla, z którą związana jest jego przydatność dla obrotu, jest abstrakcyjność zobowiązania wekslowego (brak wpływu tzw. z łac. causy - przyczyny, podstawy na ważność zobowiązania z weksla), która wyraża się w określeniu bezwarunkowe zobowiązanie. To oznacza, że sam dokument weksla nie jest związany z jakimikolwiek innymi czynnościami prawnymi (np. umową), a więc zapłata sumy wekslowej nie może być uzależniona od jakichkolwiek innych okoliczności czy warunków.

Weksel może być przenoszony przez indos. Zgodnie z art. 14 Prawa wekslowego, indos przenosi wszystkie prawa z weksla.

Skoro więc sprzedaży weksla w drodze indosu nie można zakwalifikować jako odpłatnej dostawy towarów, to należy zakwalifikować tę transakcję jako odpłatną usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 Ustawy o VAT. W ramach tej usługi usługodawcą będzie sprzedająca weksel spółka cypryjska, natomiast usługobiorcą Wnioskodawca kupujący ten weksel. Transakcja ta będzie mieć niewątpliwie charakter odpłatny, ponieważ Wnioskodawca w zamian za świadczenie spółki cypryjskiej w postaci indosowanego weksla uiści na rzecz spółki cypryjskiej swoje świadczenie - wynagrodzenie w wysokości niższej niż wartość nominalna weksla (niż suma wekslowa).

Słuszność zakwalifikowania sprzedaży papierów wartościowych jako usług w rozumieniu Ustawy o VAT potwierdzają również władze skarbowe w indywidualnych interpretacjach podatkowych, w których odnoszono się do sprzedaży papierów wartościowych, którym jest również weksel. Przykładowo, w postanowieniu o sygn. PV/443-21/Vl/2006/MS z dnia 7 lutego 2006 r. Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego uznał, że akcja jako papier wartościowy stwierdzający istnienie określonego prawa majątkowego nie jest towarem, wobec czego obrót akcjami można jedynie rozpatrywać w kategorii świadczenia usług, gdzie sprzedający jest usługodawcą, a kupujący usługobiorcą.

Również ostatnio w interpretacji wydanej prze Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w dniu 28 września 2015 r. o sygn. IBPP2/4512-635/15/IK zostało przyjęte stanowisko, że:

Analizując okoliczności faktyczne sprawy w kontekście obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa stwierdzić należy, iż opisane przez Wnioskodawcę czynności skutkujące uzyskaniem wynagrodzenia w związku ze sprzedażą weksli wypełniają definicję usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (...).

Na marginesie Spółka pragnie również wskazać, że kwalifikację sprzedaży weksli jako usługi potwierdza sam ustawodawca w Ustawie o VAT. Mianowicie, w art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT jednoznacznie wskazano, że zwalnia się od podatku usługi w zakresie (...) weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług. Oznacza to, że ustawodawca traktuje wszelkie transakcje związane z wekslami jako usługi w zakresie weksli.

Reasumując, sprzedaż weksli przez spółkę cypryjską na rzecz Wnioskodawcy stanowić będzie na gruncie art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT usługę świadczoną przez spółkę cypryjską na rzecz Wnioskodawcy.

Ad. pytanie 2

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT opodatkowaniu podlega świadczenie usług, jeżeli daną usługę można uznać za świadczoną na terytorium kraju.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 Ustawy o VAT miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Natomiast zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy o VAT podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,
w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.Zgodnie z art. 2 pkt 9 Ustawy o VAT świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt Ustawy o VAT, stanowi import usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle powyższych przepisów należy uznać, że usługa związana ze sprzedażą weksli przez spółkę cypryjską na rzecz Wnioskodawcy ma miejsce świadczenia na terytorium Polski zgodnie z art. 28b Ustawy o VAT. W konsekwencji zastosowanie do tej usługi znajdzie art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy o VAT nakładający obowiązek podatkowy w VAT na nabywcę usługi w ramach mechanizmu odwrotnego obciążenia podatkiem VAT. Mianowicie, w związku ze sprzedażą weksli przez spółkę cypryjską na rzecz Wnioskodawcy podatnikiem VAT będzie Wnioskodawca jako podatnik VAT importujący do Polski usługę podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą na Cyprze. Tym samym przesłanki przejęcia przez Spółkę obowiązku podatnika VAT w związku z nabyciem weksli na gruncie art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy o VAT zostaną spełnione.

Reasumując, sprzedaż weksli przez spółkę cypryjską na rzecz Wnioskodawcy będzie podlegać, co do zasady, opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce po stronie Wnioskodawcy jako odpłatna usługa - tzw. import usług.

Ad. pytanie 3

Zdaniem Wnioskodawcy, usługa w zakresie weksli będzie korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT w myśl art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT. Na podstawie tego przepisu, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług. Zatem, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT zwolnienie z opodatkowania VAT są usługi związane w szczególności z obrotem wekslowym.

Przy czym, w myśl art. 43 ust. 15 Ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Powyższe wyłączenie nie będzie mieć jednak zastosowania do transakcji zakupu weksli przez Wnioskodawcę. W szczególności zakup weksli zupełnych od spółki cypryjskiej nie stanowi czynności ściągania długów. Zobowiązanie wekslowe, które inkorporuje weksel, ma bowiem charakter samodzielny i abstrakcyjny. Jest ono oderwane od podstawy gospodarczej, która spowodowała jego wystawienie i nie jest związane z zabezpieczeniem jakiejkolwiek wierzytelności. Za ściąganie długów nie można również uznać faktu, że wystawcy (emitenci) weksli będą je spłacać do rąk Wnioskodawcy. Czynność ta bowiem stanowić będzie czynność uregulowaną w Prawie wekslowym jako tzw. wykup weksla.

Reasumując, opisane przez Wnioskodawcę czynności nabycia weksli poprzez indos wypełniają definicję usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT i podlegają opodatkowaniu tym podatkiem u Wnioskodawcy, jednocześnie korzystając ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT.

Stanowisko wskazane w niniejszym wniosku w zakresie zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT sprzedaży weksli zupełnych (poprzez indos) w ramach profesjonalnego obrotu papierami wartościowymi potwierdzają również władze skarbowe w indywidualnych interpretacjach. Ostatnio w interpretacji wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w dniu 28 września 2015 r. o sygn. IBPP2/4512-635/15/IK zostało przyjęte stanowisko, że:

Analizując okoliczności faktyczne sprawy w kontekście obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa stwierdzić należy, iż opisane przez Wnioskodawcę, czynności skutkujące uzyskaniem wynagrodzenia w związku ze sprzedażą weksli wypełniają definicję usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i ze względu na ich odpłatny charakter podlegają opodatkowaniu tym podatkiem, jednocześnie korzystając ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług.

Podobne stanowisko władze skarbowe zajęły również w interpretacji wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 28 lutego 2012 r. o sygn. IBPP2/443-1226/11/W).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ww. ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

W przepisie art. 8 ust. 1 ustawy zdefiniowano, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W powyższym przepisie przyjęto generalną zasadę, zgodnie z którą usługami są wszelkie odpłatne świadczenia, niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, że definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług, transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Określeniem usługi w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług objęto obszerny krąg czynności, obejmujący swym zakresem zarówno czynności określone przez stosowne klasyfikacje statystyczne, jak i cały szereg innych świadczeń, które nie są ujęte w tych klasyfikacjach.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji jest uznawane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy. Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania usługi. Wynagrodzenie musi być należne za jej wykonanie.

Zatem w ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.

Należy zauważyć, że świadczenie usługi następuje odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zarejestrowany dla celów podatku VAT w Polsce, będzie kupować od spółki kapitałowej z siedzibą na Cyprze papiery wartościowe w postaci weksli zupełnych wystawionych przez osoby fizyczne zamieszkałe w Polsce. Spółka kapitałowa na Cyprze - nie zarejestrowana dla celów VAT w Polsce w ramach profesjonalnej działalności gospodarczej polegającej na obrocie instrumentami finansowymi, w tym wekslami, będzie sprzedawać (poprzez indos) weksle zupełne na rzecz Wnioskodawcy w zamian za określoną cenę niższą od wartości nominalnej (sumy wekslowej) danego weksla. Weksle, które nabywać będzie Wnioskodawca, posiadać będą wyłącznie funkcję kredytową. Nie będą stanowić zabezpieczenia umowy pożyczki, ani żadnego innego zobowiązania handlowego, a w szczególności nie będą zawierać klauzuli zakazującej ich indosowania. Weksle te pełnić będą wyłącznie funkcję kreującą pieniądz. Przedmiotowe weksle będą samoistnymi papierami wartościowymi. Zakupywane przez Wnioskodawcę weksle będą mieć więc charakter obiegowy. Wnioskodawca mógłby nimi profesjonalnie obracać w ramach swojej działalności - zbywać je na podmioty trzecie w drodze indosu w zamian za określoną cenę na podobnych, aczkolwiek nie tych samych, zasadach co obrót papierami wartościowymi. Zakup weksli zupełnych od spółki cypryjskiej nie stanowi czynności sciągania długów. Cypryjska spółka świadczy usługę dla miejsca siedziby działalności gospodarczej Wnioskodawcy, jest podatnikiem nieposiadającym siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski.

Weksel emitowany, na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 160), jest papierem wartościowym, którego funkcją jest uregulowanie lub zabezpieczenie zobowiązania pieniężnego. Weksel wystawiony przez nabywcę towaru lub usługi na rzecz sprzedawcy w związku z istnieniem zobowiązania pieniężnego z tytułu dokonanej sprzedaży towaru lub usługi może być (zgodnie z prawem wekslowym) przenoszony na inne osoby w drodze indosu. Przyjęcie weksla ze wskazanym terminem płatności powoduje, że jego posiadacz może przedstawić go do zapłaty dopiero z nadejściem terminu jego wymagalności. Posiadacz weksla (remitent, indosariusz) ma również możliwość uzyskania sumy wekslowej przed terminem jego wymagalności w ramach tzw. kredytu dyskontowego, udzielanego przez banki w ramach operacji wekslowych uznawanych za czynności bankowe, zgodnie z art. 5 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 128 ze zm.).

Zgodnie z art. 14 ustawy prawo wekslowe, indos przenosi wszystkie prawa z wekslu.

Również dopuszczalnym sposobem przeniesienia weksla na osobę trzecią jest przelew wierzytelności. Umowa przelewu wierzytelności wekslowej podlega ogólnej regulacji z art. 509-516 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 121 ze zm.).

Zgodnie bowiem z art. 509 Kodeksu cywilnego, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania, a wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Powyższe potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2005 r. (sygn. akt VCK 407/05), w którym wskazano, że: obrót prawami z weksla in blanco przed jego wypełnieniem może nastąpić według przepisów prawa cywilnego, w drodze przelewu.

Niemniej jednak art. 517 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że przepisów o przelewie nie stosuje się do wierzytelności związanej z dokumentem zbywalnym przez indos. Oznacza to, że wystawca weksla może zabezpieczyć się przed ewentualnym przeniesieniem roszczenia wekslowego na inną osobę poprzez umieszczenie na wekslu wyraźnej klauzuli nie na zlecenie oraz poprzez jednoczesne zaznaczenie w treści weksla braku możliwości dokonania przelewu na podstawie art. 509 Kodeksu cywilnego.

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że zobowiązanie wekslowe odrywa się od sytuacji faktycznej, która była podstawą wystawienia i wręczenia weksla, nabierając charakteru samodzielnego i abstrakcyjnego, tj. oderwanego od podstawy gospodarczej, która spowodowała jego wystawienie. Weksel może być środkiem płatniczym spełniającym funkcję pieniądza, może również spełniać funkcję kredytową, pozwalając na dokonanie różnorodnych transakcji bez konieczności natychmiastowej zapłaty gotówką, albo funkcję gwarancyjną, jako zabezpieczenie spłaty kredytu, czy też pożyczki.

Analizując okoliczności faktyczne sprawy w kontekście obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa stwierdzić należy, że opisane przez Wnioskodawcę czynności skutkujące uzyskaniem wynagrodzenia przez spółkę cypryjską w związku ze sprzedażą weksli wypełniają definicję usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i ze względu na ich odpłatny charakter podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

Mając powyższe na uwadze stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego nr 1 jest prawidłowe.

W przypadku świadczenia usług, bardzo istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dane świadczenie podlega opodatkowaniu na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 28a ustawy, na potrzeby stosowania Rozdziału 3 w Dziale IV dot. miejsca świadczenia przy świadczeniu usług:

ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:
1. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
2. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Powyższy artykuł wprowadza definicję podatnika, która ma zastosowanie tylko na potrzeby ustalenia miejsca świadczenia usług.

Ogólna zasada dotycząca miejsca świadczenia usług na rzecz podatników wyrażona została w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT.

Stosownie do art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Jak stanowi art. 28b ust. 2 ustawy, w przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

W myśl art. 28b ust. 3 ustawy, w przypadku gdy podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w ust. 2, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika działającego w takim charakterze jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. W przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą ma stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

W konsekwencji usługa sprzedaży weksli świadczona przez Spółkę cypryjską na rzecz Wnioskodawcy powinna podlegać opodatkowaniu w miejscu gdzie usługobiorca (Wnioskodawca) posiada siedzibę działalności gospodarczej czyli terytorium Polski.

W tym miejscu wskazać należy, że stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy o VAT, przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.

Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,
w pozostałych przypadkach podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że świadczona przez podmiot niebędący polską spółką i nieposiadający w Polsce siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługa będzie podlegała opodatkowaniu na terytorium kraju, tj. w miejscu gdzie Wnioskodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej. Przy czym z uwagi na art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy Wnioskodawca jako usługobiorca będzie podmiotem zobowiązanym do rozliczenia importu usług na terytorium Polski.

Mając powyższe na uwadze stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego nr 2 jest prawidłowe.

Natomiast kwestię wysokości opodatkowania reguluje art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1 ustawy.

Na mocy art. 146a pkt 1 ww. ustawy w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści wskazanej ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ustawy o VAT.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Natomiast zgodnie z ust. 13 powołanego artykułu, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 14 ustawy).

Z kolei w myśl art. 43 ust. 15 ww. ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

W katalogu usług w odniesieniu do których nie stosuje się zwolnienia od podatku wymieniono między innymi usługi ściągania długów oraz factoringu. Usługi ściągania długów, polegające na wyręczeniu klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu i usługi faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady faktoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. Jednocześnie faktoring obejmuje szereg innych czynności takich jak: finansowanie faktoranta, prowadzenie ksiąg handlowych, monitoring sytuacji prawno-ekonomicznej dłużnika wierzytelności nabytej przez faktora, prowadzenie egzekucji wierzytelności, świadczenie usług marketingowych. Ponadto faktoring dotyczy wierzytelności w obrocie gospodarczym, które wynikają głównie z umów dostawy towarów i umów o wykonanie umowy. Istotą faktoringu, który zawsze wiąże się z odpłatnością, jest szybkość uzyskania kwoty pieniężnej, na jaką opiewa wierzytelność. Pomimo, że faktoring zawiera w sobie elementy dyskonta, związane z wypłatą kwoty odpowiadającej równowartości scedowanej wierzytelności pomniejszonej o należną faktorowi prowizję, przy czym weksel stanowić może formę zabezpieczenia w stosunku do zbywcy wierzytelności operacji dyskonta weksli nie należy utożsamiać ze złożoną instytucją faktoringu na gruncie podatku od towarów i usług.

Mając na uwadze powyższe, należy jeszcze raz wskazać, że zobowiązanie wekslowe odrywa się od sytuacji faktycznej, która była podstawą wystawienia i wręczenia weksla, nabierając charakteru samodzielnego i abstrakcyjnego, tj. oderwanego od podstawy gospodarczej, która spowodowała jego wystawienie. Weksel może być środkiem płatniczym spełniającym funkcję pieniądza, może również spełniać funkcję kredytową, pozwalając na dokonanie różnorodnych transakcji bez konieczności natychmiastowej zapłaty gotówką, albo funkcję gwarancyjną, jako zabezpieczenie spłaty kredytu, czy też pożyczki.

Analizując okoliczności faktyczne sprawy w kontekście obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa stwierdzić należy, że nabycie od cypryjskiej spółki weksli wypełnia definicję usługi, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i ze względu na jej odpłatny charakter podlega opodatkowaniu tym podatkiem, jednocześnie korzystając ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania 3 jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ocena prawna stanowiska Wnioskodawcy w części dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydana w odrębnym rozstrzygnięciu.

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym. Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Podkreślić należy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku.

W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego udzielona odpowiedź traci swą ważność.

Zaznaczyć należy, iż przedstawiona interpretacja wydana została dla Wnioskodawcy i nie wywołuje skutków prawnopodatkowych, o których mowa w art. 14k-14n ustawy Ordynacja podatkowa, dla kontrahentów Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie