Temat interpretacji

Wnioskodawcy nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z uwagi na fakt, że nie dysponuje fakturą VAT dokumentującą zakup usług od wykonawców.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 23 grudnia 2015 r. (data wpływu 28 grudnia 2015 r.), uzupełnionym w dniu 8 lutego 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku w związku z realizacją inwestycji B - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 grudnia 2015 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony w dnu 8 lutego 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku w związku z realizacją inwestycji B.

We wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Wnioskodawca odpowiada za zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków. W związku z tym ponosi wydatki (ponosił wydatki w poprzednich latach) związane z budową, rozbudową oraz modernizacją sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Wnioskodawca, jako inwestor realizował zadanie inwestycyjne pod nazwą B. W wyniku przeprowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na podstawie ustawy z dnia 24 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 907, z późn zm.) wykonanie zamówienia powierzono, na podstawie umowy nr zawartej w dniu 31 sierpnia 2010 r., Spółce H. B. Sp. z o. o (zwana dalej Spółką). Spółka wykonywała roboty budowlane przy pomocy podwykonawców. Jednym z podwykonawców było P. R. I. - B. H. K. S. i M. S. Spółka Jawna, które uległo przekształceniu na P. R. I. - B. H. Spółka z o. o. (zwane dalej Przedsiębiorstwem). Przedsiębiorstwo zawarło w dniu 19 kwietnia 2011 r. ze Spółką umowę cesji wierzytelności, której przedmiotem była wierzytelność przyszła w kwocie 2 152 500 zł z tytułu wykonanych robót instalacyjnych w ramach budowy sieci kanalizacyjnej. Przedsiębiorstwo wykonało prace instalacyjne na kwotę 219 898,92 zł i dochodziło tej kwoty od Wnioskodawcy na podstawie umowy cesji wierzytelności przed Sądem Okręgowym. Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 9 listopada 2015 r. sygn. akt zasądził od Wnioskodawcy kwotę 219 898,92 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. Wnioskodawca zapłacił Przedsiębiorstwu zasądzoną kwotę. Przedsiębiorstwo w dniu 15 czerwca 2011 r. wystawiło fakturę VAT na kwotę o wartości brutto 219 898,92 zł, w tym: wartość netto 178 779,61 zł; podatek VAT 41 119,31 zł, w której jako nabywcę określiło Spółkę. Kwota zasądzona wyrokiem obejmuje również podatek VAT w kwocie 41 119,31 zł. Spółka przerwała roboty budowlane, których wartość oszacowano na kwotę 577 377, 68 zł bez podatku VAT oraz nie wystawiła faktury VAT.

Do tej pory Wnioskodawca nie dokonał odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur dokumentujących wydatki inwestycyjne i bieżące związane z siecią kanalizacyjną. Prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego jest możliwe gdy zostaną spełnione określone warunki: nabywca towaru bądź usługi jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług oraz istnieje związek zakupów z czynnościami opodatkowanymi. We wskazanym stanie faktycznym taki związek istnieje i przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, który został zapłacony po wydaniu wyroku przez Sąd Okręgowy.

Ponadto Wnioskodawca wskazał, że przedmiotowa inwestycja została zakończona przez innego wykonawcę. Po rozwiązaniu umowy ze Spółką w lipcu 2011 r. z wyłącznej jej winy (odstąpienie od wykonywania prac budowlanych), w 2012 r. po weryfikacji dokumentacji projektowej rozpisano nowy przetarg, w wyniku którego wyłoniono i zawarto umowę z nowym wykonawcą firmą I. z G., której zadaniem było kontynuowanie i zakończenie prac budowlanych związanych z budowa sieci kanalizacyjnej. Odbioru prac dokonano w lipcu 2014 r.

Wnioskodawca wskazał, że sam dokonuje sprzedaży usług zbiorowego odbioru ścieków.

W trakcie wykonawstwa prac budowlanych przez Spółkę, do Gminy zaczęły wpływać cesje wierzytelności od podmiotów, które wykonywały prace budowlane na rzecz Spółki. Po dokonaniu odbioru w czerwcu 2011 r. wykonawca zobowiązany był dokonać wyceny prac i przedstawić ją zamawiającemu. Wykonawca wystawił fakturę na kwotę ponad 700 tys. zł. Z kwotą na fakturze nie zgodził się zamawiający (Gmina) i zwrócił fakturę bez księgowania do wykonawcy. Ponownej faktury Wnioskodawca nie otrzymał, a do Urzędu zaczęły wpływać roszczenia z cesji (faktury wystawione na Spółkę), które w większości zostały poddane rozstrzygnięciu sądów powszechnych. Wnioskodawca nie otrzymał żadnej faktury związanej z realizacją inwestycji, w których został wskazany, jako nabywca towarów i usług.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Gmina Miasto ma prawo do obniżenia należnego podatku od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy Miasto i Gmina, jako zarejestrowany czynnym podatnik VAT ma prawo do odliczenia podatku, który zapłacono w kwocie zasadzonej wyrokiem Sądu Okręgowego. Prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego jest możliwe gdy zostaną spełnione określone warunki: nabywca towaru bądź usługi jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów. Ustawa o podatku od towarów i usług wyłącza możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług, tylko wtedy, jeżeli nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Zdaniem Wnioskodawcy zakupione usługi są związane z czynnościami opodatkowanymi. Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia, w związku z zapłatą wynagrodzenia za roboty budowlane wykonywane przez Przedsiębiorstwo, gdyż jest to związane ze sprzedażą generującą podatek należny od usługi zbiorowego odbioru ścieków.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z unormowaniem zawartym w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Do dnia 31 marca 2013 r. przepis powyższy miał następujące brzmienie: Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Generalna zasada określająca prawne możliwości odliczenia podatku naliczonego wyrażona jest w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z tym przepisem w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124 ustawy.

Prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje, gdy zostaną spełnione łącznie dwie przesłanki. Odliczenia może dokonać czynny podatnik podatku od towarów i usług a nabyte towary i usługi powinny być wykorzystane do wykonania czynności opodatkowanych. Ustawa nie przewiduje możliwości odliczenia podatku naliczonego w związku z wykonywaniem czynności, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Związek pomiędzy zakupem towarów i usług a wykonaniem czynności opodatkowanych jest warunkiem koniecznym dla zastosowania procedury określonej w art. 86 ust. 1 ww. ustawy.

Kwotę podatku naliczonego stanowi, suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług (art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy).

Powyższy przepis do dnia 31 grudnia 2013 r. miał brzmienie:

Kwotę podatku naliczonego stanowi, suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług z uwzględnieniem rabatów określonych w art. 29 ust. 4.

Ustawodawca wyraźnie zatem wskazał, na podstawie jakiego dokumentu podatnicy mogą dokonać odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabywanych towarów i usług. Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, odliczenie jest możliwe w sytuacjach, gdy wydatki są udokumentowane fakturami VAT. Należy zauważyć, że w przedmiotowej sprawie, przepisy dotyczące podatku od towarów i usług nie przewidują innego niż faktura dokumentu, dającego nabywcy towarów i usług możliwość odliczenia podatku z tytułu ich nabycia.

Wymóg posiadania faktury VAT w celu skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest zgodny z przepisami Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347, s. 1 z późn. zm.). Stosownie do art. 178 lit. a ww. Dyrektywy, w celu skorzystania z prawa do odliczenia, podatnik musi spełnić następujące warunki:

• w celu dokonania odliczenia, o którym mowa w art. 168 lit. a, w odniesieniu do dostaw towarów lub świadczenia usług, musi posiadać fakturę sporządzoną zgodnie z tytułem XI rozdział 3 sekcje 3-6.

W myśl art. 168 lit. a ww. Dyrektywy, jeżeli towary i usługi wykorzystywane są na potrzeby opodatkowanych transakcji podatnika, podatnik jest uprawniony, w państwie członkowskim, w którym dokonuje tych transakcji, do odliczenia następujących kwot od kwoty VAT, którą jest zobowiązany zapłacić VAT należnego lub zapłaconego w tym państwie członkowskim od towarów i usług, które zostały mu dostarczone lub które mają być mu dostarczone przez innego podatnika.

Stosownie do art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane na przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Tym samym wymóg posiadania faktury, określony w przepisie art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT jest zgodny z prawem wspólnotowym. Podstawowym dowodem poniesienia przez podatnika ciężaru podatku VAT jest właśnie faktura VAT wystawiona przez sprzedającego.

Zgodnie z art. 106e ust. 1 ustawy o VAT, faktura powinna zawierać:

1. datę wystawienia;
2. kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę;
3. imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;
4. numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. a;
5. numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. b;
6. datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi lub datę otrzymania zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury;
7. nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
8. miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług;
9. cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);
10. kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;
11. wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto);
12. stawkę podatku;
13. sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;
14. kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
15. kwotę należności ogółem;

()

Jak wynika z przytoczonych przepisów, fakturę wystawia sprzedawca (usługodawca) będący podatnikiem podatku od towarów i usług, w celu udokumentowania dokonanej sprzedaży towarów lub świadczonych usług. Faktura VAT jest dokumentem sformalizowanym (potwierdzającym zaistnienie określonej zaszłości gospodarczej), który powinien spełniać szereg wymogów przewidzianych przepisami prawa. Prawidłowość materialno-prawna faktury VAT zachodzi wówczas, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze, czyli w istocie stwierdza fakt dostawy określonych towarów lub usług. Wystawienie faktury należy rozumieć jako sporządzenie dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi, a przez to wprowadzenie faktury do obrotu prawnego. Faktura jest więc dokumentem stwierdzającym wystąpienie u podatnika okoliczności powodujących powstanie obowiązku podatkowego.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług oraz realizował inwestycję polegającą na budowie sieci wodnokanalizacyjnej. W związku z tym, Wnioskodawca ponosi (ponosił w poprzednich latach) określone wydatki związane z budową, rozbudową oraz modernizacją sieci. Wnioskodawca powierzył realizację zadania Spółce H. Spółka wykonywała roboty budowlane przy pomocy podwykonawców, m.in. Przedsiębiorstwa H. Przedsiębiorstwo zawarło ze Spółką umowę cesji przyszłej wierzytelności w kwocie 2 152 500 zł z tytułu wykonanych robót instalacyjnych w ramach budowy sieci kanalizacyjnej. Przedsiębiorstwo wykonało część robót, na kwotę 219 898,92 zł oraz dochodziło kwoty od Wnioskodawcy przed Sądem Okręgowym na podstawie zawartej umowy cesji. Zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego, Wnioskodawca zapłacił na rzecz Przedsiębiorstwa zasądzoną kwotę w wysokości 219 898,92 zł wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu. Przedsiębiorstwo wystawiło fakturę VAT na kwotę 219 898,92 zł (w tym wartość netto 178 779,61 zł; podatek VAT 41 119,31 zł), w której jako nabywcę określiło Spółkę. Zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego kwota zawierała również podatek VAT. Po wykonaniu części robót, prace zostały przerwane. W wyniku oszacowania wartość przeprowadzonych robót ustalono na kwotę 577 377,68 zł (bez podatku VAT). Spółka nie wystawiła faktury VAT. Wnioskodawca nie dokonał odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki bieżące i inwestycyjne związane z siecią kanalizacyjną. Inwestycja została zakończona przez innego wykonawcę. Po rozwiązaniu umowy ze Spółką w lipcu 2011 r. z wyłącznej jej winy (odstąpienie od wykonania prac budowlanych), w 2012 r. po weryfikacji dokumentacji projektowej rozpisano nowy przetarg, w wyniku którego wyłoniono i zawarto umowę z nowym wykonawcą firmą I. z G., której zadaniem było kontynuowanie i zakończenie prac budowlanych. Odbioru prac dokonano w lipcu 2014 r. Wnioskodawca sam dokonuje sprzedaży usług zbiorowego odbioru ścieków. W trakcie wykonawstwa prac budowlanych przez Spółkę do Gminy zaczęły wpływać cesje wierzytelności od podmiotów, które wykonywały prace budowlane na rzecz Spółki. Po dokonaniu odbioru w czerwcu 2011 r., wykonawca zobowiązany był dokonać wyceny prac i przedstawić ją zamawiającemu. Wykonawca wystawił fakturę na kwotę ponad 700 tys. zł. Z wystawioną fakturą nie zgodził się zamawiający (Gmina) i faktura została zwrócona bez księgowania do wykonawcy. Ponownej faktury Wnioskodawca nie otrzymał, a do Urzędu zaczęły wpływać z cesji ( faktury wystawione na Spółkę), które w większości zostały poddane rozstrzygnięciu sądów powszechnych. Wnioskodawca nie otrzymał żadnej faktury związanej z realizacją inwestycji, w których zostałaby wskazany jako nabywca towarów i usług.

Analiza przedstawionego stanu faktycznego oraz treści powołanych przepisów prawa podatkowego przesądza o braku prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Warunki skorzystania z tego prawa nie zostały spełnione ponieważ Wnioskodawca mimo, że jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT oraz zdaniem Wnioskodawcy, wykorzystuje wybudowaną infrastrukturę do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług nie dysponuje fakturą VAT dokumentującą zakup usług od wykonawców. Brak faktury VAT jest równoznaczny z brakiem dowodu zapłacenia kwoty podatku VAT na poprzednim etapie obrotu gospodarczego. Podkreślić należy, że przepisy prawa nie dopuszczają możliwości zastąpienia faktury VAT innym dokumentem np. pismem procesowym, orzeczeniem sądu.

Reasumując, mając na względzie przepisy art. 86 ust. 1, w związku z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, należy stwierdzić, że w związku z brakiem faktury VAT dokumentującej zakup usług od Wykonawców, Wnioskodawcy nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tego tytułu.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 2 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy