Temat interpretacji

Podatek od towarów i usług w zakresie obowiązku przyjęcia faktur korygujących.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowanej przez pełnomocnika radcę prawnego, przedstawione we wniosku z dnia 30 września 2015 r. (data wpływu 5 października 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku przyjęcia faktur korygujących jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 października 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku przyjęcia faktur korygujących.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawcę oraz jego kontrahenta jedną z działających na polskim rynku sieci handlowych łączyła umowa o współpracy. Na podstawie powołanej umowy Wnioskodawca zobowiązany był sprzedawać na rzecz kontrahenta towary ze swojej oferty w zamian za zapłatę ceny. Z drugiej strony kontrahent sieć handlowa uprawniony był na podstawie umowy do pobierania różnego rodzaju opłat za usługi promocyjne, marketingowe, reklamowe i zarządzania budżetem marketingowym. Opłaty te faktycznie przez kontrahenta zostały pobrane.

W zaistniałej sytuacji Wnioskodawca wystąpił z pozwem o zasądzenie na jego rzecz równowartości pobranych opłat, opisanych w zdaniu poprzedzającym. Podstawą roszczenia Zainteresowanego był art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, zgodnie z którym Czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, w szczególności przez pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży.

Orzekający w sprawie sąd uwzględnił powództwo i zasądził określoną kwotę ustalając między innymi następujące okoliczności.

Niezasadność opłat innych niż marża handlowa ma miejsce, gdy ich pobieranie utrudnia przedsiębiorcy dostęp do rynku i utrudnianie takie ma nieuczciwy charakter. Pozwany dążył do wykazania, że mimo uzależnienia zawarcia umowy o współpracy z powodem od zawarcia dodatkowych umów o świadczenie różnego rodzaju usług, nie dopuścił się deliktu stypizowanego w art. 15 ust. 1 pkt 4 u.z.n.k., gdyż w zamian za pobierane od powoda opłaty spełniał ekwiwalentne świadczenia w postaci usług zarządzanie budżetem marketingowym, usługa M() oraz usługa C(), a tym samym opłaty te nie były pobierane niezasadnie.

Zdaniem Sądu nie byłoby deliktu, gdyby świadczenia stron w zakresie objętym sprawą, były ekwiwalentne. Dyspozycją art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy nie są objęte sytuacje, kiedy strony łączy umowa wzajemna. Pozwany jednakże nie wykazał, by z jego strony występowały świadczenia ekwiwalentne w postaci wykonywania umówionych usług.

W opisanym stanie faktycznym, na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 5 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji sąd zasądził określoną kwotę tytułem wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści na zasadach ogólnych. Wyrok ten utrzymał Sąd II instancji.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w zaistniałej sytuacji Wnioskodawca będzie zobowiązany do przyjęcia, ewentualnie wystawionych przez kontrahenta, korygujących faktur VAT odpowiadających zasądzonej kwocie odszkodowania...

Zdaniem Wnioskodawcy, nie jest on zobowiązany do przyjęcia wystawionych przez kontrahenta korygujących faktur VAT.

Przede wszystkim należy zauważyć, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie nakładają w ogóle obowiązku, nawet warunkowego, do akceptowania korygujących faktur VAT. Podatnik wystawiający fakturę VAT jest od początku zobowiązany wystawiać ją zgodnie z obowiązującymi przepisami i tylko wystawienie faktury VAT daje automatyczne skutki w sferze uprawnień i obowiązków stron transakcji w zakresie rozliczenia podatku od towarów i usług.

Jakiekolwiek korekty istniejących dokumentów faktur VAT są możliwe tylko i wyłącznie w przypadku zgody obu stron transakcji, której adresat korekty daje wyraz przez jej podpisanie. Do czynności takiej nie może on zostać przymuszony, ani przez drugą stronę, ani przez organy podatkowe.

Należy jednak zauważyć, że istnieją także merytoryczne powody, aby w zaistniałym stanie faktycznym odmówić przyjęcia wystawionej faktury korygującej VAT.

W aktualnym stanie prawnym zasady wystawiania faktury korygujących VAT reguluje przepis art. l06j ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z powołanym przepisem w przypadku gdy po wystawieniu faktury:

1. udzielono obniżki ceny w formie rabatu, o której mowa w art. 29a ust. 7 pkt 1,
2. udzielono opustów i obniżek cen, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1,
3. dokonano zwrotu podatnikowi towarów i opakowań,
4. dokonano zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4,
5. podwyższono cenę lub stwierdzono pomyłkę w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury

podatnik wystawia fakturę korygującą.

Biorąc pod uwagę treść powyższego przepisu, wskazać należy, że w przedmiotowym stanie faktycznym ani Sąd I instancji, ani Sąd II instancji nie stwierdził żadnej pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury. Stwierdził natomiast popełnienie przez kontrahenta czynu nieuczciwej konkurencji w postaci pobierania opłat innych niż marża handlowa z tytułu dopuszczenia towarów do sprzedaży.

Zgodnie z art. 86 ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, o których mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Kwotę podatku naliczonego na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od towarów i usług stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług. Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, następuje pod warunkiem spełnienia przesłanek pozytywnych wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych określonych w art. 88, który to określa listę wyjątków pozbawiających podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 i pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od towarów i usług, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku oraz wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane w części dotyczącej tych czynności.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostaw towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 tej ustawy. Ponieważ powołany przepis dotyczy przedpłaty, czyli zapłaty przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi, zatem i on nie może stanowić podstawy do wystawienia korygującej faktury VAT.

Ponadto, charakter roszczenia dochodzonego w prawomocnie przegranym przez kontrahenta sporze to zwrot uzyskanych przez niego bezpodstawnie (za sprawą popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji) korzyści, a zatem stanowią one, zgodnie z art. 361 par. 2 Kodeksu cywilnego, po stronie Wnioskodawcy korzyści, które mógłby on osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono, co jest w istocie kategorią odszkodowawczą. Nie uzasadnia to w żadnej mierze korzystania z dobrodziejstw pomniejszania przez kontrahenta swojej podstawy opodatkowania poprzez wystawianie faktur korygujących do faktur stwierdzających uprzednio bezpodstawnie uzyskane korzyści, szczególnie że te ostatnie są wynikiem naruszenia powszechnie obowiązującego prawa.

Wnioskodawca przytacza także interpretację indywidualną z dnia 8 grudnia 2011 r., znak IBPPl/433-1368/1l/LSz, w której Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził, że przedsiębiorca, który uzyskał odszkodowanie w sądzie od kontrahenta w związku z narzucaniem przez tego kontrahenta obowiązku uiszczania opłaty półkowej, nie jest zobowiązany do dokonania korekty w podatku VAT za okresy przeszłe, gdyż podatnik nic był świadomy, że opłaty przez niego uiszczane stanowią czyn nieuczciwej konkurencji. Również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 23 czerwca 2014 r., znak IPPP1/443-422/14-2/JL zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy, zgodnie z którym nie jest on zobowiązany do przyjęcia wystawionych przez kontrahenta korygujących faktur VAT odpowiadających zasądzonej kwocie odszkodowania za naruszenie art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, tj. pobieranie opłat za usługi promocyjne, marketingowe, reklamowe i zarządzania budżetem marketingowym.

Podsumowując, nie ma podstaw by przegrana kontrahenta w sporze o zwrot bezpodstawnie uzyskanych korzyści z powodu pobierania opłat tzw. półkowych (czyli z powodu naruszenia ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji) miała go uprawniać do skorzystania z dobrodziejstwa odliczenia podatkowego poprzez zmniejszenie swojego obrotu opodatkowanego i zmniejszenie straty wywołanej przegranym sporem poprzez odliczenie z podatków dotychczas zapłaconych odpowiedniej części finansowych konsekwencji przegranego sporu. Nie można tego pogodzić z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Mając na uwadze powyższą argumentację Wnioskodawca nie może przyjąć korygujących faktur VAT także i dlatego, że po stronie kontrahenta brak jest podstaw do wystawienia takich faktur, co wykazano powyżej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów na terytorium kraju;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Faktura jest dokumentem potwierdzającym zaistnienie zdarzenia gospodarczego (potwierdzeniem nabycia określonych towarów i usług lub też otrzymania zaliczki) i nierozerwalnie związana jest z powstaniem obowiązku podatkowego. Wystawienie faktury należy rozumieć jako sporządzenie ww. dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi (nabywcy), a przez to wprowadzenie faktury do obrotu prawnego.

Na mocy art. 106j ust. 1 ustawy, w przypadku gdy po wystawieniu faktury:

1. udzielono obniżki ceny w formie rabatu, o której mowa w art. 29a ust. 7 pkt 1,
2. udzielono opustów i obniżek cen, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1;
3. dokonano zwrotu podatnikowi towarów i opakowań,
4. dokonano zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4,
5. podwyższono cenę lub stwierdzono pomyłkę w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury

podatnik wystawia fakturę korygującą.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawcę oraz jego kontrahenta jedną z działających na polskim rynku sieci handlowych łączyła umowa o współpracy. Na podstawie powołanej umowy Wnioskodawca zobowiązany był sprzedawać na rzecz kontrahenta towary ze swojej oferty w zamian za zapłatę ceny. Z drugiej strony kontrahent sieć handlowa uprawniony był na podstawie umowy do pobierania różnego rodzaju opłat za usługi promocyjne, marketingowe, reklamowe i zarządzania budżetem marketingowym. Opłaty te faktycznie przez kontrahenta zostały pobrane. W zaistniałej sytuacji Wnioskodawca wystąpił z pozwem o zasądzenie na jego rzecz równowartości pobranych opłat, opisanych w zdaniu poprzedzającym. Podstawą roszczenia Wnioskodawcy był art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Orzekający w sprawie sąd uwzględnił powództwo i zasądził na rzecz Wnioskodawcy określoną kwotę. Wydając orzeczenie Sąd wskazał m.in., że niezasadność opłat innych niż marża handlowa ma miejsce, gdy ich pobieranie utrudnia przedsiębiorcy dostęp do rynku i utrudnianie takie ma nieuczciwy charakter. W opisanym stanie faktycznym, na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 5 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji sąd zasądził określoną kwotę tytułem wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści na zasadach ogólnych.

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi obowiązek przyjęcia od kontrahenta faktur korygujących odpowiadających zasądzonej kwocie odszkodowania.

W opisie sprawy Wnioskodawca wskazał, że kontrahent uprawniony był na podstawie umowy do pobierania różnego rodzaju opłat za usługi promocyjne, marketingowe, reklamowe i zarządzania budżetem marketingowym. Opłaty te faktycznie zostały pobrane przez kontrahenta. Skoro zatem pomiędzy stronami istniała umowa, a jednocześnie opłaty stanowiły zapłatę za określone zachowanie kontrahenta, to nawet jeśli w świetle prawa pozapodatkowego czynności kontrahenta nosiły znamiona czynu nieuczciwej konkurencji, wypłata przez niego odszkodowania nie stanowi podstawy do wystawienia faktur korygujących, a otrzymanie odszkodowania na podstawie odrębnego roszczenia o odszkodowanie nie będzie stanowiło u Wnioskodawcy podstawy do skorygowania odliczonego podatku naliczonego.

Tym samym w opisanym stanie faktycznym faktury zostały zasadnie wystawione i nie powinny zostać skorygowane fakturami korygującymi, gdyż nie zaistniały okoliczności wymienione w art. 106j ust. 1 ustawy, tj. po wystawieniu faktur nie udzielono opustów i obniżek ceny, nie podwyższono ceny, nie stwierdzono pomyłki w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury. Zatem Wnioskodawca nie ma obowiązku przyjmowania wystawionych przez kontrahenta faktur korygujących odpowiadających zasądzonej kwocie odszkodowania.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Niniejsza interpretacja została wydana na podstawie stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Należy zaznaczyć, że ww. rozstrzygniecie zostało sformułowane przy założeniu, że faktury pierwotne, które otrzymał Wnioskodawca, dokumentowały czynności podlegające opodatkowaniu wykonane na jego rzecz.

Zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, interpretacje przepisów prawa podatkowego (interpretacje indywidualna). Stroną wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest Wnioskodawca, a zatem niniejsza interpretacja nie ma mocy wiążącej dla jego kontrahenta, który chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinien wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej udzielenie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 2 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu