W związku z dostawą (nieodpłatnym przekazaniem) książek stanowiących dorobek naukowy pracowników Politechniki (publikacji naukowych) do bibliotek in... - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 29.03.2013, sygn. IBPP1/443-1269/12/LSz, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Temat interpretacji

W związku z dostawą (nieodpłatnym przekazaniem) książek stanowiących dorobek naukowy pracowników Politechniki (publikacji naukowych) do bibliotek innych uczelni Wnioskodawca nie może zastosować zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. b) ustawy lub też § 13 ust. 1 pkt 19 ww. rozporządzenia z dnia 4 kwietnia 2011r.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 3 grudnia 2012r. (data wpływu 11 grudnia 2012r.), uzupełnionym pismem z dnia 11 marca 2013r. (data wpływu 18 marca 2013r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nieodpłatnego przekazania książek stanowiących dorobek naukowy pracowników Politechniki (publikacji naukowych) do bibliotek innych uczelni - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 grudnia 2012r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nieodpłatnego przekazania książek stanowiących dorobek naukowy pracowników Politechniki (publikacji naukowych) do bibliotek innych uczelni.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 11 marca 2013r. (data wpływu 18 marca 2013r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 27 lutego 2013r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Politechnika posiada ogólnouczelnianą jednostkę organizacyjną Bibliotekę, która nie ma odrębnej osobowości prawnej. W posiadaniu Biblioteki znajdują się książki stanowiące dorobek naukowy pracowników Politechniki. Biblioteka realizując umowy zawarte z bibliotekami innych uczelni, dokonuje nieodpłatnego przekazania książek na rzecz tych bibliotek, natomiast biblioteki innych uczelni w zamian za to dokonują nieodpłatnego przekazania własnych książek na rzecz Biblioteki Politechniki. Podlegające nieodpłatnemu przekazaniu książki mają charakter niekomercyjny, nie są zamieszczane w nich reklamy oraz są drukowane przez Wydawnictwo Politechniki. Książki otrzymywane przez Bibliotekę Politechniki od bibliotek innych uczelni stanowią zasób Biblioteki Politechniki.

Przedmiotowe książki są materiałami informacyjnymi w postaci publikacji naukowych. Stanowią dorobek naukowy pracowników Politechniki. Nieodpłatne przekazywanie książek na rzecz innych bibliotek w ramach wymiany publikacji naukowych powiększa zasoby tych bibliotek i analogicznie Biblioteki Politechniki, służące do celów naukowo-dydaktycznych w zakresie kształcenia na poziomie wyższym.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca podał, że Politechnika jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług na podstawie art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym o czym potwierdza Urząd Skarbowy w C. od 18 czerwca 1993r.

Biblioteka Politechniki posiada umowy zawarte z kilkoma Bibliotekami innych Uczelni w formie pisemnej, natomiast większość umów została zawarta w formie ustnej. Jednak w każdym przypadku nieodpłatnego przekazania książek przez Bibliotekę Politechniki innym bibliotekom, w zamian Biblioteka Politechniki otrzymuje inne książki nieodpłatnie. Przekazanie książek przez Bibliotekę Politechniki wiąże się zatem (czasami w sposób nieregularny) z otrzymaniem książek z innej Biblioteki, której Biblioteka Politechniki przekazała swoje książki.

Książki przekazywane przez Bibliotekę Politechniki są wyłącznie książkami stanowiącymi dorobek naukowy pracowników Politechniki (publikacje naukowe).

Wydawnictwo Politechniki, w którym drukowane są książki stanowiące dorobek naukowy pracowników Politechniki jest jednostką organizacyjną Politechniki.

Politechnice nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu (wytworzeniu) książek.

Przekazane nieodpłatnie książki nie stanowią prezentów o małej wartości o których mowa w przepisie art. 7 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług.

W zawartych umowach (pisemnych i porozumień ustnych) nie określono czy przekazane książki będą wykorzystywane wyłącznie w zasobach bibliotek czy też mogą być wprowadzone do obrotu publicznego. Biblioteka Politechniki wprowadza je do swoich zasobów i udostępnia użytkownikom.

Biblioteka Politechniki nie posiada informacji czy książki, które przekazała nieodpłatnie innym bibliotekom wykorzystywane są wyłącznie w zasobach tych bibliotek czy są wprowadzone do obrotu publicznego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Biblioteka Główna Politechniki będzie mogła zastosować art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. b) ustawy o podatku od towarów i usług lub też § 13 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011r. nr 73, poz. 392) z uwagi na dostawę towaru ściśle związanego ze świadczonymi przez uczelnię usługami kształcenia na poziomie wyższym.

Zdaniem Wnioskodawcy, nieodpłatne przekazanie książek (publikacji naukowych) na rzecz bibliotek innych uczelni podlega zwolnieniu od podatku VAT. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. b ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku usługi świadczone przez uczelnie, jednostki naukowe PAN oraz jednostki badawczo-rozwojowe, w zakresie kształcenia na poziomie wyższym oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane. Zgodnie z ww. ustawą uczelnia ma w szczególności prawo do współpracy z innymi jednostkami akademickimi i naukowymi w tym zagranicznymi, zatem nieodpłatne przekazywanie książek jest niezbędne do wykonywania misji odkrywania i przekazywania prawdy oraz prawa do współpracy z innymi uczelniami wyższymi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte w przypadku dostawy towarów w art. 7 ust. 2 oraz w przypadku świadczenia usług w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.

Według art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2013r., przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
wszelkie inne darowizny

-jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów.

Z powyższego wynika, iż dla uznania nieodpłatnej dostawy za odpłatną dostawę towarów, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione łącznie 2 przesłanki:

podatnik należące do jego przedsiębiorstwa towary (inne niż drukowane materiały reklamowe i informacyjne oraz prezenty o małej wartości i próbki) przekazuje lub zużywa nieodpłatnie na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów.

Analiza powołanego art. 7 ust. 2 ustawy o VAT wskazuje wyraźnie, iż ustawodawca rozróżnia czynność przekazania od czynności zużycia towarów. Zatem, opodatkowaniu podlega, zgodnie z pkt 1, przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste ściśle wymienionych osób, a na mocy pkt 2 tego przepisu, wszelkie inne darowizny. Skutkiem tak sformułowanych norm prawnych jest przyjęcie, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w trybie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, podlega wszelkie przekazanie towarów, natomiast zużycie tylko na rzecz podmiotów wymienionych w pkt 1 tego przepisu.

Przepis art. 2 pkt 6 ustawy o VAT stanowi, iż przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 7 ust. 3 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2013r., przepisu art. 7 ust. 2 ustawy o VAT nie stosuje się do przekazywanych drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek.

Przez prezenty o małej wartości, o których mowa w ust. 3, w myśl art. 7 ust. 4 ustawy o VAT, rozumie się przekazywane przez podatnika jednej osobie towary:

łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób;
których przekazania nie ujęto w ewidencji, o której mowa w pkt 1, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 10 zł.

Natomiast przez próbkę, o której mowa w ust. 3, rozumie się niewielką ilość towaru reprezentującą określony rodzaj lub kategorię towarów, która zachowuje skład oraz wszystkie właściwości fizyczne, fizykochemiczne i chemiczne lub biologiczne towaru, przy czym ilość lub wartość przekazywanych (wręczanych) przez podatnika próbek nie wskazuje na działanie mające charakter handlowy (art. 7 ust. 7 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2013r.).

Warto w tym miejscu przywołać wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 30 września 2010r. sygn. C-581/08 w sprawie EMI Group Ltd v. The Commissioners for Her Majestys Revenue and Customs, gdzie Trybunał zdefiniował próbkę jako egzemplarz okazowy produktu, mający na celu promocję jego sprzedaży i pozwalający na ocenę jego cech i właściwości bez wykorzystania końcowego innego niż nieodłącznie powiązane z takimi działaniami promocyjnymi. Prawo krajowe nie może ograniczyć tego pojęcia w sposób ogólny jedynie do egzemplarzy okazowych mających postać inną niż przeznaczona do sprzedaży lub jedynie do pierwszego z serii jednakowych egzemplarzy okazowych przekazywanych przez podatnika na rzecz tego samego odbiorcy bez uwzględnienia charakteru przedstawianego produktu oraz okoliczności gospodarczych właściwych dla każdej czynności przekazania egzemplarzy okazowych.

Powyższy wyrok dotyczył wykładni art. 5 ust. 6 Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977r. w sprawie harmonizacji przepisów dotyczących podatków obrotowych wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku - 77/388/EEC (Dz. Urz. UE L 145. s. 1 ze zm.) - zdanie drugie - wyłączającego przekazanie próbek towarów i prezentów o małej wartości z opodatkowania podatkiem VAT.

Przepis art. 5 ust. 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie uregulowany w art. 16 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 s. 1 ze zm.) stanowi, iż wykorzystanie przez podatnika towarów stanowiących część majątku jego przedsiębiorstwa do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników, które przekazuje nieodpłatnie lub, w ujęciu ogólnym, które przeznacza do celów innych niż prowadzona przez niego działalność, gdy VAT od powyższych towarów lub ich części podlegał w całości lub w części odliczeniu, jest uznawane za odpłatną dostawę towarów. Za odpłatną dostawę towarów nie uznaje się jednakże wykorzystania do celów działalności przedsiębiorstwa podatnika towarów stanowiących prezenty o niskiej wartości i próbki.

Z opisu przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca - Politechnika jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. W swoich strukturach posiada ogólnouczelnianą jednostkę organizacyjną Bibliotekę, która nie ma odrębnej osobowości prawnej. W posiadaniu Biblioteki znajdują się książki, które są materiałami informacyjnymi w postaci publikacji naukowych stanowiące dorobek naukowy pracowników Politechniki.

Biblioteka realizując umowy zawarte z bibliotekami innych uczelni, dokonuje nieodpłatnego przekazania książek (publikacji naukowych) na rzecz tych bibliotek, natomiast biblioteki innych uczelni w zamian za to dokonują nieodpłatnego przekazania własnych książek na rzecz Biblioteki Politechniki. Wnioskodawca posiada umowy zawarte z kilkoma Bibliotekami innych Uczelni w formie pisemnej, natomiast większość umów została zawarta w formie ustnej. Jednak w każdym przypadku nieodpłatnego przekazania książek przez Bibliotekę Politechniki innym bibliotekom, w zamian Biblioteka Politechniki otrzymuje inne książki nieodpłatnie. Podlegające nieodpłatnemu przekazaniu książki mają charakter niekomercyjny, nie są zamieszczane w nich reklamy. Książki przekazywane przez Bibliotekę Politechniki są wyłącznie książkami stanowiącymi dorobek naukowy pracowników Politechniki. Książki otrzymywane przez Bibliotekę Politechniki od bibliotek innych uczelni stanowią zasób Biblioteki Politechniki. Przekazywane książki są drukowane przez Wydawnictwo Politechniki, które jest jednostką organizacyjną Politechniki.

Biorąc pod uwagę opis sprawy należy wskazać, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia materiały reklamowe i informacyjne. Według definicji pochodzącej z innych źródeł (leksykon PWN) przez drukowane materiały reklamowe i informacyjne rozumie się wszelkiego rodzaju cenniki, foldery, broszury, prospekty itp. Zatem materiały, które zawierałyby przede wszystkim informacje na temat działalności podatnika i jej produktów przygotowane w drodze procesu technologicznego, polegającego na nadrukowaniu informacji na nośniku mogą odpowiadać pojęciu drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych. Przy czym, przez zawarcie informacji o działalności podatnika, bądź jego reklamę zawartą na ww. materiałach uznać należałoby jakąkolwiek formę (w tym również wizualną) przedstawienia informacji, bądź reklamy, służącą przybliżeniu informacji o produkcie podatnika, bądź zachęceniu (poprzez promocję) do nabycia jego produktów.

W świetle powyższego należy zatem uznać, że przekazywane przez Wnioskodawcę publikacje naukowe, pomimo niewątpliwej zawartości informacyjnej, nie stanowią materiałów informacyjnych, o których mowa w art. 7 ust. 3 ustawy o VAT i tym samym nie są wyłączone z opodatkowania podatkiem na podstawie ww. przepisu.

Jak wskazano wyżej, na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, co do zasady dostawa towarów podlega opodatkowaniu wówczas, gdy ma charakter odpłatny (wyjątki przewidują w przypadku dostawy towarów w art. 7 ust. 2 oraz w przypadku świadczenia usług w art. 8 ust. 2 ustawy). Ustawa o podatku od towarów i usług nie wskazuje na formę odpłatności, jak również nie definiuje tego pojęcia.

Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazuje, że odpłatność ma miejsce, gdy:

Istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym.
Dostawcę towarów lub usługodawcę łączy z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie tych czynności.
Wynagrodzenie jest wyrażalne w pieniądzu, co oznacza, że istnieje możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za dostawę towarów lub świadczenie usług.

Na podstawie powyższych rozważań należy stwierdzić, iż wynagrodzenie (zapłata) może mieć postać zarówno świadczenia pieniężnego, jak i rzeczowego (określonego w naturze), np. w przypadku dostawy towaru w zamian za świadczenie usługi czy też w sytuacji zamiany towarów bądź usług.

Prawną istotę umowy zamiany regulują przepisy prawa cywilnego, a zwłaszcza art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), zgodnie z którym przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie do przeniesienia własności innej rzeczy. W rozumieniu Kodeksu cywilnego umowa zamiany jest więc umową konsensualną, wzajemną i zobowiązującą. A zatem Kodeks cywilny odnosząc się do zamiany jako rodzaju stosunku zobowiązaniowego ustalił, że przedmiotem zamiany mogą być rzeczy.

Natomiast z treści art. 604 K.c. wynika, że do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.

Odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju oznacza wykonanie tych czynności za wynagrodzeniem. Przepisy podatkowe nie zawierają jakichkolwiek ograniczeń, co do formy zapłaty. Wynagrodzenie (zapłata) nie musi nastąpić w formie świadczenia pieniężnego. Może to być również świadczenie rzeczowe. Taki sposób rozliczania wzajemnych należności przedsiębiorców nie stanowi naruszenia dyspozycji zawartej w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (t. j. Dz. U. 2010r. Nr 220 poz. 1447 ze zm.), który zastrzega jedynie, że bezpośrednie przepływy pieniężne powinny odbywać się w formie bezgotówkowej. Inne sposoby wykonania zobowiązań skutkujące zapłatą nie zostały wyłączone.

Świadczenia rzeczowe mogą również zostać uznane za transakcje barterowe. Barter w polskim prawie uważa się za jeden z rodzajów umowy zamiany. Celem umów barterowych jest niedokonywanie dodatkowych rozliczeń pieniężnych pomiędzy kontrahentami, a w konsekwencji maksymalne uproszczenie obrotu gospodarczego, w tym oczywiście rozliczeń podatkowych. Należy podkreślić, że barter polega nie tylko na równoważącej się wartościowo transakcji towar za towar, lecz również: usługa za usługę, towar za usługę, lub usługa za towar. Podstawowym założeniem i istotą umów barteru jest brak konieczności ponoszenia dodatkowych świadczeń, a to, czy strony umówią się na wymianę towaru za towar, usługi za usługę czy też towaru za usługę nie ma istotnego znaczenia.

Barter jest więc pojęciem szerszym, obejmującym swoim zakresem zamianę usług, zamianę towaru na usługę i usługi na towar. Z punktu widzenia polskiego prawa cywilnego barter jest rodzajem umowy zamiany, polegającej na równoważącej się wartościowo wymianie towaru na towar lub usługi na usługę (ewentualnie usługi na towar lub towaru na usługę), gdzie nie wchodzą w grę dodatkowe rozliczenia pieniężne między kontrahentami.

Mając na uwadze opis sprawy (wykonanie postanowień umów ustnych bądź pisemnych o wzajemnym przekazywaniu książek przez Wnioskodawcę i inne uczelnie) oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że przekazanie przez Wnioskodawcę książek w zamian za inne książki, stanowi odpłatną dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 tej ustawy. Forma odpłatności w przedmiotowej sprawie (towar za towar) wskazuje, że mamy tu do czynienia z transakcjami barterowymi. Zapłatą dla Wnioskodawcy za przekazywane towary będzie również towar książki.

Przesłanką opodatkowania, według art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, jest odpłatność dostawy towarów lub świadczenia usług. W odniesieniu do okoliczności opisanych we wniosku spełniony jest ten warunek, gdyż w przypadku transakcji barterowych występuje bezpośredni związek między daną czynnością przekazania towarów w postaci książek przez Wnioskodawcę, a otrzymanym w zamian od innych uczelni towarem również w postaci książek. Nie dochodzi tu więc do nieodpłatnego przekazania towarów przez Wnioskodawcę, o którym mowa w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT.

Zatem przekazanie książek na rzecz bibliotek innych uczelni stanowi czynność, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z brzmieniem art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem art. 41 ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1 ustawy.

W myśl art. 146a pkt 1 ww. ustawy o VAT obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011r. w okresie od dnia 1 stycznia 2011r. do dnia 31 grudnia 2013r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź zwolnienie od podatku.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku usługi świadczone przez:

jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, w zakresie kształcenia i wychowania,
uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz jednostki badawczo rozwojowe, w zakresie kształcenia na poziomie wyższym

-oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.

Zgodnie z brzmieniem art. 43 ust. 17 ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a lub
ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18a, 23, 26, 28, 29 i 33 lit. a, mają zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi podstawowe (art. 43 ust. 17a ustawy o VAT).

Ponadto, zgodnie z treścią § 13 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2013r., poz. 247), zwalnia się od podatku usługi w zakresie kształcenia, inne niż wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy, świadczone przez uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty badawcze oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane.

Jak stanowi § 13 ust. 8 ww. rozporządzenia, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 19, 20, 24 i 25, stosuje się do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi dokonywanych przez podmioty świadczące usługi podstawowe.

W myśl § 13 ust. 9, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 19, 20, 24, 25 i 26, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 19, 20, 24 i 25 oraz art. 43 ust. 1 pkt 24 ustawy lub
ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

Powyższe regulacje stanowią implementację przepisów prawa unijnego, gdyż w świetle art. 132 ust. 1 lit. i) ww. Dyrektywy 2006/112/WE Rady w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej z dnia 28 listopada 2006r., państwa członkowskie zwalniają kształcenie dzieci lub młodzieży, kształcenie powszechne lub wyższe, kształcenie zawodowe lub przekwalifikowanie, łącznie ze świadczeniem usług i dostawą towarów ściśle z taką działalnością związanych, prowadzone przez odpowiednie podmioty prawa publicznego lub inne instytucje działające w tej dziedzinie, których cele uznane są za podobne przez dane państwo członkowskie.

Cytowany przepis umiejscowiony został w rozdziale 2 tego aktu, zatytułowanym Zwolnienia dotyczące określonych czynności wykonywanych w interesie publicznym, co oznacza, iż usługi szkoleniowe na gruncie Dyrektywy VAT podlegają zwolnieniu od podatku wyłącznie, gdy są wykonywane w interesie publicznym, tzn. wypełniają obowiązki, jakie ciążą na danym państwie wobec jego obywateli. W żadnym przepisie Dyrektywy nie została jednak wskazana definicja interesu publicznego, nie zostały również określone podmioty, które mogą działać w interesie publicznym. Oznacza to, że zarówno komercyjne przedsiębiorstwa jaki i niekomercyjne organizacje mogą prowadzić działalność z zakresu interesu publicznego.

W tym kontekście wskazać należy - co wielokrotnie podkreślał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej - że zakres zwolnień przewidzianych w Dyrektywie nie może być interpretowany w sposób rozszerzający. Czynności zwolnione zgodnie z Dyrektywą stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a ich ujednolicona interpretacja ma służyć unikaniu rozbieżności w stosowaniu systemu podatku od wartości dodanej w poszczególnych państwach członkowskich. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem pojęcia używane do opisania zwolnień wymienionych w art. 13 Szóstej Dyrektywy powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią one odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda dostawa towarów i każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika (wyrok TSUE z dnia 19 listopada 2009r. C-461/08 w sprawie Don Bosco Onroerend Goed BV).

Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005r. Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 572 ze zm.) uczelnie kierują się zasadami wolności nauczania, badań naukowych i twórczości artystycznej.

Stosownie do art. 4 ust. 3 ww. ustawy, uczelnie, pełniąc misję odkrywania i przekazywania prawdy poprzez prowadzenie badań i kształcenie studentów, stanowią integralną część narodowego systemu edukacji i nauki.

Ponadto uczelnie współpracują z otoczeniem społeczno-gospodarczym, w szczególności w zakresie prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych na rzecz podmiotów gospodarczych, w wyodrębnionych formach działalności, w tym w drodze utworzenia spółki celowej, o której mowa w art. 86a, a także przez udział przedstawicieli pracodawców w opracowywaniu programów kształcenia i w procesie dydaktycznym (art. 4 ust. 4 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym).

W myśl art. 6 ust. 1 Prawo o szkolnictwie wyższym, uczelnia ma w szczególności prawo do:

prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych oraz określania ich kierunków;
współpracy z innymi jednostkami akademickimi i naukowymi, w tym zagranicznymi, w realizacji badań naukowych i prac rozwojowych, na podstawie porozumień w celu pozyskiwania funduszy z realizacji badań, w tym z ich komercjalizacji oraz wspierania mobilności naukowców;
wspierania badań naukowych prowadzonych przez młodych naukowców, w szczególności przez przeprowadzanie konkursów finansowanych ze środków, o których mowa w art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. Nr 96, poz. 615 oraz z 2011 r. Nr 84, poz. 455);
prowadzenia kształcenia na studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia, jednolitych studiach magisterskich i studiach doktoranckich zgodnie z przysługującymi jej uprawnieniami, w tym:

ustalania warunków przyjęcia na studia, w tym liczby miejsc na kierunkach i formach studiów, z wyjątkiem studiów na kierunkach lekarskim i lekarsko-dentystycznym, w zakresie w jakim mają do nich zastosowanie przepisy wydane na podstawie art. 8 ust. 9,
ustalania planów studiów i programów kształcenia, uwzględniających efekty kształcenia zgodnie z Krajowymi Ramami Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego, zwanymi dalej Krajowymi Ramami Kwalifikacji, dla obszarów kształcenia określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 1 pkt 2;

prowadzenia studiów podyplomowych, kursów dokształcających i szkoleń;
wydawania dyplomów ukończenia studiów potwierdzających uzyskanie tytułu zawodowego oraz świadectw ukończenia studiów podyplomowych i kursów dokształcających.

W tym miejscu należy ustalić, czy przekazanie książek (materiałów naukowych) na rzecz bibliotek innych uczelni, które w zamian za to dokonają nieodpłatnego przekazania własnych książek (publikacji naukowych) na rzecz Politechniki (Biblioteki), stanowi dostawę towarów ściśle związaną z usługami w zakresie kształcenia na poziomie wyższym.

Aby ustalić, czy dana czynność (dostawa bądź usługa) ma ścisły związek z usługami kształcenia, należy zastosować w pierwszym rzędzie wykładnię językową przepisu posiłkując się w tym zakresie definicją słownikową. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN, Warszawa 1996r., związek to stosunek między rzeczami, zjawiskami itp. połączonymi ze sobą w jakiś sposób.

Przepisy krajowe, jak i europejskie, nie definiują dostaw/usług ściśle związanych. Niemniej jednak z brzmienia art. 43 ust. 17 ustawy wynika, iż nie dotyczą one dostaw towarów lub świadczenia usług, które nie są niezbędne do wykonania usługi podstawowej lub których głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia. Ponadto usługi pomocnicze winny być świadczone przez podmiot, który wykonuje usługę podstawową (art. 43 ust. 17a ustawy o VAT).

Trybunał Sprawiedliwości UE rozstrzygnął, iż świadczenie usług lub dostawa towarów mogą być uznane za ściśle związane z działalnością edukacyjną, a przez to traktowane tak samo na gruncie podatkowym zgodnie z art. 13 część A ust. 1 lit. i) Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 132 ust. 1 lit. i) Dyrektywy 2006/112/WE) tylko, gdy mają one rzeczywiście charakter pomocniczy w stosunku do działalności edukacyjnej stanowiącej świadczenie główne (wyrok w sprawie Horizon College C-434/05). Z orzecznictwa Trybunału wynika, że określone świadczenie może być uznane za pomocnicze względem świadczenia głównego, jeżeli nie stanowi celu samego w sobie, lecz środek służący jak najlepszemu skorzystaniu ze świadczenia głównego.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy uznać, że redagując art. 43 ust. 17 i ust. 17a w zw. z art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy o VAT, polski ustawodawca uwzględnił wnioski wypływające z orzecznictwa.

Zgodnie z tymi regulacjami zwolnienia dotyczące dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi (przykładowo edukacyjnymi) mają zastosowanie, jeżeli:

usługi te są wykonywane przez podmiot korzystający ze zwolnienia przy świadczeniu usługi podstawowej,
usługi te są niezbędne do wykonania usługi podstawowej,
ich głównym celem nie jest osiągnięcie dodatkowego dochodu, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

Z przepisów ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym wynika, iż uczelnia wyższa prowadzi działalność poprzez prowadzenie badań i kształcenie studentów. Zatem należy stwierdzić, że tylko dostawa towarów związanych bezpośrednio z ww. usługami (działalnością) w zakresie kształcenia, podlega zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 b) ustawy o podatku od towarów i usług lub § 13 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zamierza przekazywać towary (publikację naukowe) na rzecz bibliotek innych uczelni w zamian za przekazanie przez te uczelnie własnych książek (publikacji naukowych) na rzecz Politechniki (Biblioteki).

Biorąc pod uwagę treść ww. przepisów należy stwierdzić, że przedmiotowe przekazanie (dostawa) towarów nie będzie związane ze świadczonymi przez Wnioskodawcę usługami w zakresie kształcenia, ponieważ beneficjentami będą inne podmioty (biblioteki innych uczelni), niż odbiorcy świadczonej przez Wnioskodawcę usługi podstawowej w zakresie kształcenia (studenci).

Tym samym przekazanie publikacji naukowych innym bibliotekom nie stanowi dostawy towarów ściśle związanych z usługami kształcenia a zatem nie będzie korzystało ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 b) ustawy o podatku od towarów i usług lub § 13 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia.

Jednocześnie należy podkreślić, że przez niezbędność, o której mowa w art. 43 ust. 17 ustawy o VAT, należy rozumieć sytuację, w której wykonywanie usługi podstawowej nie byłoby możliwe bez jednoczesnego wykonywania usługi dodatkowej.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę opisu sprawy nie wynika aby bez dostawy przedmiotowych książek dla innych uczelni Wnioskodawca nie mógłby świadczyć usług w zakresie kształcenia.

Dlatego też, stanowisko Wnioskodawcy, iż dostawa książek podlega zwolnieniu od podatku VAT jest nieprawidłowe. Jak wynika z cytowanych przepisów zwolnienie dla towarów czy usług ściśle związanych z usługami podstawowymi zwolnionymi od podatku obejmuje wyłącznie dostawę towarów i usługi świadczone przez ten sam podmiot, który świadczy usługę główną zwolnioną z opodatkowania na rzecz usługobiorcy, a nie dotyczy wszystkich dostaw towarów czy usług świadczonych przez Wnioskodawcę w celu wykonania np. przez inne podmioty usługi kształcenia. Innymi słowy Wnioskodawca nie może upatrywać zwolnienia od podatku dla wszystkich wykonywanych przez siebie czynności tylko dlatego, że jest uczelnią wyższą.

Wobec powyższego dokonywana przez Wnioskodawcę dostawa towarów (publikacji naukowych) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług z zastosowaniem stawek właściwych dla przedmiotu dostawy.

Reasumując, w związku z dostawą książek Wnioskodawca nie może zastosować zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. b) ustawy lub też § 13 ust. 1 pkt 19 ww. rozporządzenia z dnia 4 kwietnia 2011r.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, iż nieodpłatne przekazanie książek (publikacji naukowych) na rzecz bibliotek innych uczelni podlega zwolnieniu od podatku VAT, należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Należy podkreślić, że niniejsza interpretacja indywidualna traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Pozostała kwestia zawarta we wniosku będzie przedmiotem odrębnej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 383 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie