Stanowisko Wnioskodawcy:

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z przystąpieniem przez Spółkę do systemu cash poolingu, Spółka nie będzie świadczyła usług w rozumieniu ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu ustawy o VAT.

Spółka zwraca uwagę, że w ramach planowanego systemu cash poolingu całością przepływów pomiędzy rachunkami Uczestników i Lidera, saldami rachunków i ewentualnym zapewnieniem finansowania zewnętrznego będzie zarządzać tylko i wyłącznie Lider, podmiot wyspecjalizowany w zakresie zarządzania płynnością finansową Grupy. Poszczególni Uczestnicy cash poolingu nie będą mieć wpływu na to, komu przekazywane będą ich nadwyżki, ani też nie będą znać tożsamości podmiotu, od którego pochodzą środki, w przypadku korzystania z finansowania działalności za pomocą środków z systemu. Poszczególni uczestnicy nie będą przejawiać żadnej aktywności w związku z uczestnictwem w cash poolingu, w szczególności alokacja środków pomiędzy rachunkami będzie odbywać się automatycznie. Obciążanie rachunków Uczestników nie będzie się wiązało z koniecznością zawierania odrębnych umów lub składania dyspozycji przelewów.

Jedynym podmiotem, który będzie przejawiał aktywność w zakresie zarządzania środkami finansowymi w ramach omawianego systemu, będzie Lider, który będzie podejmował wszelkie czynności związane z transferem środków pieniężnych między rachunkami Uczestników a rachunkiem Lidera. Czynności Spółki, jako Uczestnika, będą ograniczone wyłącznie do udostępnienia jej rachunku w celu dokonania odpowiednich alokacji środków pieniężnych, co jest warunkiem koniecznym dla efektywnego świadczenia usług zarządzania środkami finansowymi przez Lidera. Czynności Uczestników nie będą jednak odrębnymi usługami w rozumieniu ustawy o VAT. W związku z tym należy uznać, że jedynym podmiotem świadczącym usługi w rozumieniu ustawy o VAT będzie Lider. Natomiast poszczególni Uczestnicy, w tym Spółka, będą jedynie odbiorcami usług świadczonych przez Lidera i nie będą wykonywali żadnych czynności, które mogą zostać uznane za świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT.

Spółka zwraca uwagę, że również w doktrynie oraz orzecznictwie przyjmuje się, iż w przypadku usługi cash poolingu, wszystkie wykonywane czynności polegające na zarządzaniu płynnością finansową świadczone są w całości wyłącznie przez Lidera na rzecz poszczególnych Uczestników. Przykładowo, w interpretacji z dnia 13 grudnia 2010 r. (znak ILPP2/443-1672/10-2/JKa) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu potwierdził, że podmiotem świadczącym usługi na podstawie Umowy jest wyłącznie Pool Leader jako organizator oraz aktywny wykonawca usługi zarządzania środkami finansowymi. Tym samym, Spółka jak również pozostali Uczestnicy Umowy Cash-poolingu nie wykonują w ramach przedmiotowej Umowy żadnych czynności podlegających opodatkowaniu podarkiem VAT. (podobnie: Dyrektor Izby Skarbowej w interpretacji z dnia 29 marca 2011 r., znak IPPP1-443-154/11-2/MP, oraz w interpretacji z dnia 4 stycznia 2010 r., znak IPPP1/443-1063/09-2/AW).

Konkludując, zdaniem Spółki, w związku z przystąpieniem do Umowy cash poolingu Spółka nie będzie świadczyła jakichkolwiek usług podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT ani na rzecz Lidera, ani na rzecz pozostałych Uczestników systemu cash pooling.

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi cash poolingu opisane w zdarzeniu przyszłym świadczone przez Lidera na rzecz Spółki na podstawie Umowy będą w świetle ustawy o VAT podlegały zwolnieniu od podatku VAT.

Stosownie do art. 43 ust. 1 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r. zwalnia się od podatku m.in. usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług (pkt 40).

Zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41. Z kolei stosownie do art. 43 ust. 15 ustawy o VAT zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do (1) czynności ściągania długów, w tym factoringu, (2) usług doradztwa oraz (3) usług w zakresie leasingu.

Wśród usług wymienionych w ustawie o VAT jako wyłączonych ze zwolnienia, nie znalazły się zatem usługi cash poolingu (zarządzania płynnością finansową).

Spółka zwraca uwagę, że zwolnienia od podatku VAT usług finansowych oparte zostały na obiektywnych kryteriach, nie są zaś uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi. Powyższe zwolnienia uregulowane w ustawie o VAT stanowią implementację odpowiednich przepisów Dyrektywy Rady 2006/l12/WE z dnia 26 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz UE L Nr 347, poz. 1 ze zm., dalej: Dyrektywa VAT).

Zgodnie z art. 131 Dyrektywy VAT, zwolnienia przewidziane w rozdziałach 2-9 stosuje się bez uszczerbku dla innych przepisów wspólnotowych i na warunkach ustalanych przez państwa członkowskie w celu zapewnienia prawidłowego zastosowania tych zwolnień oraz zapobieżenia wszelkim możliwym przypadkom uchylania się od opodatkowania, unikania opodatkowania i nadużyć.

Jak wynika z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, ocena tego, czy wykonywane usługi należy kwalifikować jako czynności korzystające ze zwolnienia z opodatkowania, powinna być dokonana w świetle charakteru realizowanego świadczenia oraz jego celu. Istotne jest by usługi, które są objęte zwolnieniem spełniały specyficzne i istotne funkcje, charakterystyczne dla usług zwolnionych wskazanych w Dyrektywie VAT. W myśl art. 135 ust. 1 lit. b-f Dyrektywy VAT, państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje:

1. udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę;
2. pośrednictwo lub wszelkie działania w zakresie gwarancji kredytowych, poręczeń i wszelkich innych zabezpieczeń i gwarancji oraz zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę;
3. transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności;
4. transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet używanych jako prawny środki płatniczy, z wyłączeniem banknotów i monet będących przedmiotami kolekcjonerskimi, za które uważa się monety ze złota, srebra lub innych metali, jak również banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które przedstawiają wartość numizmatyczną;
5. transakcje, łącznie z pośrednictwem, jednakże z wyłączeniem przechowywania i zarządzania, których przedmiotem są akcje, udziały w spółkach lub związkach, obligacje i inne papiery wartościowe, z wyłączeniem dokumentów ustanawiających tytuł prawny do towarów, oraz praw lub papierów wartościowych, o których mowa w art. 15 ust. 2.

Spółka zwraca uwagę, że celem Umowy cash poolingu będzie zwiększenie efektywności zarządzania środkami finansowymi spółek z Grupy A przystępujących do cash poolingu, poprzez optymalne wykorzystanie i zarządzanie nadwyżkami i niedoborami środków pieniężnych Uczestników systemu. Na podstawie Umowy podstawowym działaniem Lidera będzie kompleksowe zarządzanie całością przepływów, saldami rachunków grupowych i ewentualnym zapewnieniem finansowania zewnętrznego dla Uczestników.

Mając powyższe na uwadze należy przyjąć, że usługi zarządzania płynnością finansową, które będą świadczone przez Lidera, polegające na pozyskiwaniu środków pieniężnych od Uczestników oraz na ewentualnym finansowaniu zewnętrznym, lokowaniu nadwyżek oraz zapewnianiu krótkookresowego finansowania Uczestnikom systemu cash pooling, mieszczą się w katalogu usług wymienionych w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT. Jednocześnie należy zauważyć, że wśród wymienionych w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT czynności wyłączonych ze zwolnienia nie zostały ujęte usługi cash poolingu (zarządzania płynnością finansową). Tym samym, usługi zarządzania płynnością finansową świadczone przez Lidera na rzecz Spółki w ramach opisanego systemu cash poolingu będą podlegać zwolnieniu od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Stanowisko to potwierdzają organy podatkowe w wydawanych na gruncie obowiązujących od dnia 1 stycznia 2011 r. przepisów ustawy o VAT interpretacjach podatkowych, przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 12 stycznia 2011 r. (znak IPPP3/443-1053/10-2/KB) oraz w interpretacji z dnia 13 września 2011 r. (znak IPPP3/443-883/ 11-4/JF).

Dodatkowo Spółka pragnie wskazać, iż co prawda od dnia 1 stycznia 2011 r. interpretacje statystyczne nie mają bezpośredniego znaczenia prawnego, bowiem stawki podatku VAT w przypadku usług nie są już ustalane w oparciu o klasyfikację statystyczną usług (tak jak to miało miejsce przed dniem 1 stycznia 2011 r.), to jednak mogą one pomocniczo służyć ustalaniu zakresu czynności, w odniesieniu do których zastosowanie znajdują poszczególne stawki podatku VAT, w tym zwolnienie z VAT. Zgodnie z praktyką ugruntowaną w oparciu o przepisy obowiązujące przed dniem 1 stycznia 2011 r. usługi związane z zarządzaniem płynnością finansową były traktowane jako usługi pośrednictwa finansowego, gdzie indziej nie sklasyfikowane (PKWiU 65.23.10), które na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT w ówczesnym brzmieniu podlegały zwolnieniu z VAT (tak np. Urząd Statystyczny w Łodzi w piśmie z dnia 17 października 2008 r., znak OK-5672/KU-3715/2008).

Stanowisko Urzędu Statystycznego w Łodzi jest także zgodne z informacją Ministerstwa Finansów wydaną w odpowiedzi na interpelację poselską z dnia 2 lipca 2004 r. (znak Nr PB4/AG-060-162-BM607062/04), w której stwierdzono, iż: (...) zgodnie z zasadami metodycznymi Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług opisane w ww. interpelacji usługi wykonywane w ramach porozumień o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową przez grupę spółek klasyfikuje się w grupowaniu PKWiU 65.23.10-00.00 (). Analogiczna klasyfikacja statystyczna dotycząca umów cash poolingu została wydana przez Główny Urząd Statystyczny w piśmie z dnia 19 grudnia 2006 r. (znak OB.-02- 22-5672/KU-650/2006/5803).

Spółka zwraca uwagę, że zakres zwolnienia z VAT w stosunku do usług finansowych nie uległ znaczącym zmianom w wyniku nowelizacji ustawy o VAT która weszła w życie 1 stycznia 2011 r. Należy zauważyć, że zakres powyższego zwolnienia jest bardzo szeroki, obejmuje on usługi dotyczące wszelkich transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, depozytów, itp. Nie ulega zatem wątpliwości, że usługa zarządzania płynnością finansową, której jednym z najistotniejszych elementów jest zarządzanie deponowanymi środkami pieniężnymi, dokonywanie i rozliczanie ich przelewów, itp., mieści się w powyższej kategorii usług. Zatem, usługi świadczone w ramach Umowy przez Lidera na rzecz Spółki, jako Uczestnika cash poolingu, będą zwolnione z opodatkowania VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, nabycie usług cash poolingu świadczonych przez Lidera w ramach Umowy będzie stanowiło import usług w rozumieniu ustawy o VAT.

Po pierwsze, zdaniem Spółki, Lider będzie występować w związku z transakcją jako podatnik podatku VAT - podmiot, który profesjonalnie w ramach swojej podstawowej działalności świadczy usługi zarządzania płynnością Uczestników cash poolingu.

Ustawa o VAT na potrzeby stosowania Rozdziału 3 Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług wprowadza definicję podatnika. Stosownie do art. 28a pkt 1 ustawy o VAT ilekroć jest mowa o podatniku, rozumie się przez to m.in. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemąjące osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza na mocy ust. 2 powołanego artykułu obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny oraz powyższe regulacje, należy stwierdzić, iż Lider i Spółka są podatnikami w rozumieniu art. 28a pkt 1 ustawy o VAT. W oparciu o zasadę ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania, Zatem miejscem świadczenia przez Lidera usług cash poolingu w ramach Umowy będzie Polska.

Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy o VAT, przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4. Z kolei, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT podatnikami są również osoby prawne, będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju. Przy czym zgodnie z art. 17 ust. 3 ustawy o VAT, przepis ust. 1 pkt 4 stosuje się, jeżeli usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b, również osoba prawna niebędąca takim podatnikiem zarejestrowana jako podatnik VAT UE, zgodnie z art. 97 ustawy o VAT. W przedstawionym zdarzeniu przyszłym podmiotem świadczącym usługi zarządzania płynnością finansową będzie Lider, tj. podmiot posiadający siedzibę poza terytorium kraju i nieposiadającym stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Natomiast usługobiorca (Spółka) spełniać będzie warunki określone w art. 17 ust. 3 ustawy o VAT. W rezultacie, w omawianym przypadku Spółka powinna rozpoznać import usług zarządzania płynnością finansową.

Spółka zwraca uwagę, że takie stanowisko jest powszechnie podzielane przez organy podatkowew interpretacjach dotyczących konsekwencji zawarcia umów cash poolingu w podatku VAT, np.w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 2 marca 2011 r. (znak IBPP2/443-292/1l/RSz) i interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 13 września 2011 r. (znak IPPP3/443-883/11-4/JF).

Zdaniem Wnioskodawcy, import usług zarządzania płynnością finansową świadczonych przez Lidera nie spowoduje powstania po stronie Spółki obowiązku uwzględnienia podatku należnego VAT z tytułu tego importu usług przy obliczaniu proporcji znajdującej zastosowanie dla ustalenia zakresu odliczalności VAT naliczonego Spółki w rozumieniu art. 90 oraz 91 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy o VAT przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. W ramach definicji sprzedaży nie wymieniono importu usług. W konsekwencji, choć import usług świadczonych przez Lidera na rzecz Spółki będzie implikował po stronie Spółki obowiązek naliczenia podatku VAT należnego od importu usług na zasadach wskazanych w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, to ten podatek należny nie będzie rezultatem sprzedaży Spółki w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy o VAT.

Stosownie do treści art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej.

W świetle powyższego, skoro import usług nie stanowi sprzedaży w rozumieniu ustawy o VAT, to do obrotu nie zalicza się kwot należnych z tytułu importu usług.

W konsekwencji, przy ustalaniu przez Spółkę proporcji podatku naliczonego VAT podlegającego odliczeniu na podstawie art. 90 ustawy o VAT, Spółka nie powinna uwzględniać kwot uiszczanych na rzecz Lidera z tytułu importu usług zarządzania płynnością finansową, ponieważ takie kwoty należne nie stanowią obrotu w rozumieniu art. 90 ust. l-3 w związku z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy o VAT, po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-l0, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6 lub 10 lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.

Mając powyższe na uwadze Spółka wskazuje, iż kwoty należne uiszczane przez Spółkę w związku z importem usługi cash poolingu nie byłyby brane pod uwagę także przy ustalaniu rocznej korekty podatku VAT naliczonego, o której mowa w art. 91 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Niemniej jednak tut. Organ zauważa, iż Wnioskodawca we własnym stanowisku powołał art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT w brzmieniu dowiązującym do 30 czerwca 2011 r. zgodnie, z którym podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju natomiast niniejszy przepis z dniem 1 lipca 2011 r. na podstawie art. 1 pkt 7 lit. a) tiret pierwsze ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 134, poz. 780) otrzymał nowe brzmienie zgodnie, z którym podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju niniejsze nie ma jednak wpływu na powyższe rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 540 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie