Temat interpretacji

Opodatkowanie podatkiem VAT otrzymanego odszkodowania oraz sposób jego dokumentowania.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, reprezentowanej przez pełnomocnika, przedstawione we wniosku sygnowanym datą 28 października 2010 r. (data wpływu: do Izby Skarbowej w Poznaniu 14 maja 2012 r., do Biura KIP w Lesznie 15 maja 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 28 czerwca 2012 r. (data wpływu 9 lipca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT otrzymanego odszkodowania oraz sposobu jego dokumentowania jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 maja 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT otrzymanego odszkodowania oraz sposobu jego dokumentowania. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 28 czerwca 2012 r. (data wpływu 9 lipca 2012 r.) o własne stanowisko.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W maju 2010 r. w wyniku powodzi doszło do szkody w robotach kontraktowych, które wykonywał Wnioskodawca na zlecenie X. Wartość kontraktu ustalona w umowie z dnia 5 lutego 2010 r. wynosiła 520 tys. zł netto. Do momentu wystąpienia powodzi prace nie były jeszcze w pełni zakończone i potwierdzone końcowym protokołem odbioru.

Wartość wystawionych w tym okresie faktur wyniosła 480 tys. zł netto. Kolejne faktury na łączną kwotę 40 tys. zł netto Zainteresowany wystawił w listopadzie 2011 r. i styczniu 2012 r. Suma wszystkich faktur wystawionych przez Spółkę stanowiła więc równowartość kwoty ustalonej w umowie z dnia 5 lutego 2010 r.

Szkoda została zarejestrowana pod nr (). Roboty kontraktowe ubezpieczone były na podstawie umowy ubezpieczenia ryzyk budowlanych potwierdzonych polisą nr: () i obejmowały wszystkich podwykonawców X. Wnioskodawca na podstawie aneksu zajął się wykonaniem prac likwidujących skutki powodzi. W dniu 8 grudnia 2010 r. X przeniósł na Zainteresowanego wszelkie istniejące i przyszłe wierzytelności przysługujące od Y z tytułu odszkodowania za szkody dotyczące zakresu prac i dostaw wykonanych przez Spółkę, a spowodowanych powodzią. Podstawę roszczeń o wypłatę odszkodowania stanowił, obok wniosku, szczegółowy wykaz prac obejmujący wszystkie niezbędne koszty poniesione przez Wnioskodawcę, a związane z odtworzeniem prac, które w wyniku powodzi uległy zniszczeniu. Odszkodowanie miało więc charakter rekompensaty, zwrotu poniesionych przez Zainteresowanego wydatków i nie zawierało dodatkowego wynagrodzenia dla Spółki. Wszelkie rozliczenia z tytułu kosztów dotyczących usunięcia skutków powodzi następowały pomiędzy Y a Wnioskodawcą. Również decyzja o przyznaniu odszkodowania została bezpośrednio skierowana do Zainteresowanego. W księgach Spółki przyznane odszkodowanie ujęte zostało jako pozostały przychód operacyjny i transakcja, która nie spełnia definicji zawartej w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy Zainteresowany postępuje prawidłowo traktując otrzymane odszkodowanie jako operację niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług...
2. Czy tego typu transakcja nie powinna być potwierdzona fakturą VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy (ostatecznie sformułowanym w uzupełnieniu z dnia 28 czerwca 2012 r.):

Ad. 1

Wartość przyznanego i otrzymanego odszkodowania nie spełnia założeń definicji zawartej w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Nie stanowi wynagrodzenia za dostarczenie towarów i świadczenie usług. Nie rodzi więc obowiązku podatkowego.

Ad. 2

Tego typu transakcja nie wymaga wystawienia faktury VAT, gdyż zgodnie z zasadami zawartymi w aktach prawnych określających prawa i obowiązki podatników VAT w zakresie treści faktury, terminów wystawienia oraz powstawania obowiązku podatkowego, faktura VAT jest dokumentem służącym do potwierdzenia transakcji w obrocie gospodarczym, które rodzą obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług. Odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a więc w konsekwencji nie powinno być dokumentowane fakturą VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, na mocy art. 8 ust. 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W przytoczonych przepisach została zrealizowana zasada powszechności opodatkowania wyrażona w art. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. serii L Nr 347, str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą. Definicja świadczenia usług stanowi dopełnienie definicji dostawy towarów i tym samym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wszystkie czynności odpłatnego obrotu profesjonalnego.

Definicja usług zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług ma szerszy zakres od definicji usługi zawartej w klasyfikacjach statystycznych. Przy definiowaniu świadczenia należy odwołać się do przepisów prawa cywilnego. W świetle art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), zwanej dalej k.c., świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu. Tak więc na świadczenie może składać się zachowanie polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) albo na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji). Na świadczenie mogą się również składać jednocześnie zachowania polegające na działaniu oraz na zaniechaniu.

Z uwagi na powyższe unormowania, pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem, i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Kolejnym czynnikiem decydującym o tym czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest określenie czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje bowiem wyłącznie w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni i niezbędny związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami i jednocześnie wynagrodzenie to może być wyrażone w pieniądzu.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz dostawcy towaru lub świadczącego usługę oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Zatem pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Na podstawie art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15 ust. 1 są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Przez sprzedaż zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 22 ustawy rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Z informacji zawartych we wniosku wynika, iż w maju 2010 r. w wyniku powodzi doszło do szkody w robotach kontraktowych, które wykonywał Wnioskodawca na zlecenie X. Wartość kontraktu ustalona w umowie z dnia 5 lutego 2010 r. wynosiła 520 tys. zł netto. Do momentu wystąpienia powodzi prace nie były jeszcze w pełni zakończone i potwierdzone końcowym protokołem odbioru. Wartość wystawionych w tym okresie faktur wyniosła 480 tys. zł netto. Kolejne faktury na łączną kwotę 40 tys. zł netto Zainteresowany wystawił w listopadzie 2011 r. i styczniu 2012 r. Suma wszystkich faktur wystawionych przez Spółkę stanowiła więc równowartość kwoty ustalonej w umowie z dnia 5 lutego 2010 r. Szkoda została zarejestrowana pod nr (). Roboty kontraktowe ubezpieczone były na podstawie umowy ubezpieczenia ryzyk budowlanych potwierdzonych polisą nr: () i obejmowały wszystkich podwykonawców X. Wnioskodawca na podstawie aneksu zajął się wykonaniem prac likwidujących skutki powodzi. W dniu 8 grudnia 2010 r. X przeniósł na Zainteresowanego wszelkie istniejące i przyszłe wierzytelności przysługujące od Y z tytułu odszkodowania za szkody dotyczące zakresu prac i dostaw wykonanych przez Spółkę, a spowodowanych powodzią. Podstawę roszczeń o wypłatę odszkodowania stanowił, obok wniosku, szczegółowy wykaz prac obejmujący wszystkie niezbędne koszty poniesione przez Wnioskodawcę, a związane z odtworzeniem prac, które w wyniku powodzi uległy zniszczeniu. Odszkodowanie miało więc charakter rekompensaty, zwrotu poniesionych przez Zainteresowanego wydatków i nie zawierało dodatkowego wynagrodzenia dla Spółki. Wszelkie rozliczenia z tytułu kosztów dotyczących usunięcia skutków powodzi następowały pomiędzy Y a Wnioskodawcą. Również decyzja o przyznaniu odszkodowania została bezpośrednio skierowana do Zainteresowanego. W księgach Spółki przyznane odszkodowanie ujęte zostało jako pozostały przychód operacyjny.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż kwota pieniężna, jaką Wnioskodawca otrzymał od Y na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia ryzyk budowlanych, nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za poniesione nakłady związane z odtworzeniem prac, które w wyniku powodzi uległy zniszczeniu. Otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony Wnioskodawcy w zamian za wynagrodzenie. Jeżeli w przedmiotowej sprawie brak czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, wówczas brak jest podstaw do wystawienia faktury dla udokumentowania przedmiotowego zdarzenia.

Reasumując, w przedmiotowej sprawie otrzymane odszkodowanie stanowi rekompensatę finansową dla Spółki, jako strony dotkniętej stratą i nie wiąże się ze spełnieniem świadczenia wzajemnego przez Wnioskodawcę. Zatem, przedmiotowe odszkodowanie nie stanowi odpłatności za czynność określoną w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji Zainteresowany nie jest zobowiązany do wystawienia faktury VAT z tego tytułu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 776 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu