Temat interpretacji

W zakresie nieuznania otrzymywanych kwot odsetek ustawowych oraz prawa do rekompensaty za świadczenie usług.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 07.06.2013 r. (data wpływu 17.06.2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie nieuznania otrzymywanych kwot odsetek ustawowych oraz prawa do rekompensaty za świadczenie usług jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17.06.2013 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie nieuznania otrzymywanych kwot odsetek ustawowych oraz prawa do rekompensaty za świadczenie usług.

W przedmiotowym wniosku zostały przedstawione następujące zdarzenia przyszłe:

Podstawowym przedmiotem aktywności gospodarczej Wnioskodawcy, Spółki S.A. (dalej: Spółki) jest świadczenie usług telekomunikacyjnych i sprzedaż towarów związanych z działalnością telekomunikacyjną.

W ramach prowadzonej działalności, Spółka dokonuje sprzedaży oraz zakupów towarów i usług. Warunki na jakich dokonywana jest sprzedaż jak i zakupy uregulowane są w umowach zawartych z partnerami handlowymi Spółki (dalej: Wierzyciele i Dłużnicy lub łącznie: Kontrahenci). Do warunków tych należą m. in. terminy płatności należności i zobowiązań powstałych z tytułu tych transakcji.

W związku z opublikowaniem w Dzienniku Ustaw z dniem 28 marca 2013 r. ustawy z dnia 8 marca o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. poz. 403, dalej: ustawa o terminach zapłaty), zaistniała konieczność oceny skutków zastosowania postanowień tej ustawy na gruncie zdarzeń i operacji gospodarczych realizowanych przez P.

Zgodnie z normą prawną wyrażoną w przepisie art. 7 ust. 1 cytowanej ustawy wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki za zwłokę w wysokości jak dla zobowiązań podatkowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, pod warunkiem, że wierzyciel spełnił swoje świadczenie i jednocześnie nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie. Podobna regulacja została określona w art. 8 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty, który odnosi się do sytuacji gdy dłużnikiem jest podmiot publiczny.

Ponadto, zgodnie z ustawą o terminach zapłaty, wierzycielowi od dnia nabycia prawa do odsetek, o których mowa powyżej, przysługuje od dłużnika z tytułu rekompensaty za koszty odzyskiwania należności, równowartość kwoty 40 euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne (art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty). Dodatkowo, w przypadku gdy koszty odzyskiwania należności poniesione z tytułu opóźnień w zapłacie w transakcji handlowej przekroczą kwotę 40 euro, wierzycielowi przysługuje zwrot tych kosztów, w tym kosztów postępowania sądowego, pomniejszonych o tę kwotę (art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty).

Spółka przewiduje, że w związku zrealizowanymi transakcjami handlowymi pojawią się sytuacje, w których będzie jej przysługiwało prawo do rekompensaty jak i odsetek za zwłokę, jak również będą występowały sytuacje, kiedy będzie zobowiązana do zapłaty analogicznych świadczeń na rzecz swoich wierzycieli.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy obciążanie przez Spółkę jej dłużnika kwotą rekompensaty za koszty odzyskiwania należności równą kwocie 40 euro (lub wyższą w przypadku, gdy koszty odzyskiwania należności przekroczą tę kwotę), będzie stanowiło czynność podlegającą opodatkowaniu na gruncie ustawy o VAT...
2. Czy obciążenie przez Spółkę jej dłużnika kwotą odsetek za zwłokę w wysokości jak dla zobowiązań podatkowych będzie stanowiło czynność podlegającą opodatkowaniu VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy,

1. Obciążanie przez Spółkę jej dłużnika kwotą rekompensaty za koszty odzyskiwania należności równą kwocie 40 euro (lub wyższą w przypadku, gdy koszty odzyskiwania należności przekroczą tę kwotę), nie będzie stanowiło czynności podlegającej opodatkowaniu na gruncie ustawy o VAT.
2. Obciążenie przez Spółkę jej dłużnika kwotą odsetek za zwłokę jak dla zobowiązań podatkowych nie będzie stanowiło czynności podlegającej opodatkowaniu VAT.

Ad.1

Ustawa o VAT zawiera zamknięty katalog czynności, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT).

Zgodnie z art. 5 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów na terytorium kraju;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Art. 5 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, iż opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się co do zasady przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, świadczeniem usług jest, co do zasady, każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, iż oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność (dostawa towarów czy też świadczenie usług) podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia, a wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Potwierdzenie tych tez znaleźć można w orzeczeniu Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (dalej: ETS) w sprawie C-16/93 (Tolsma). Zgodnie z orzecznictwem ETS usługą będzie tylko takie świadczenie, w ramach którego występuje świadczący oraz odbiorca usługi jako dwa odrębne podmioty, łączy ich stosunek prawny na podstawie którego usługa zostanie wykonana, a nadto elementem finalnym, a jednocześnie niezbędnym za spełnione świadczenie, jest wynagrodzenie należne wykonawcy usługi.

W podobny sposób pojęcie świadczenie usług interpretuje Minister Finansów. Przykładowo w interpretacji indywidualnej, wydanej w dniu 12 lutego 2013 r. (sygn. ILPP4/443-506/12-2/BA) w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, stwierdzono iż Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść. Wskazać należy bowiem, że czynnikiem wyróżniającym określoną czynność jako czynność usługową (usługę) jest przede wszystkim to, iż świadczenie tej czynności zmierza do bezpośredniego zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego. Aby daną czynność uznać za świadczenie usługi, musi istnieć także bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym. w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

W ocenie Spółki, w stanie faktycznym będącym przedmiotem zapytania, sytuacji polegającej na obciążeniu dłużnika kwotą należnej rekompensaty trudno przypisać cechy właściwe i niezbędne dla procesu świadczenia usług.

Analizując przepisy ustawy o terminach zapłaty można wprost wyprowadzić wniosek, że rekompensata w kwocie 40 euro, jest formą zadośćuczynienia za straty poniesione w związku z brakiem otrzymania od dłużnika zapłaty w ustalonym terminie. Jak wynika z art. 10 ust. 1 tejże ustawy, wierzycielowi przysługuje bez wezwania kwota rekompensaty za koszty odzyskiwania należności, równa kwocie 40 euro, przeliczona na złote według kursu ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski w konkretnym dniu wskazanym przez ustawę, a w przypadku, gdy w następstwie działań windykacyjnych podejmowanych przez Spółkę, koszty te okażą się wyższe, rekompensata powinna odpowiadać wysokości poniesionych kosztów pomniejszonych o tę kwotę.

Potwierdzenie tezy, że intencją Ustawodawcy było nadanie rekompensacie charakteru odszkodowawczego znaleźć można w uzasadnieniu do projektu ustawy o terminach zapłaty. Zgodnie z tym uzasadnieniem Ustawa wprowadza również nowy instrument, którego celem jest zwrot wierzycielowi kosztów, które poniósł przy dochodzeniu należnej mu od dłużnika kwoty. Zgodnie z wymogami Dyrektywy, w art. 10 projektu przewidziane zostało, iż od dnia nabycia przez wierzyciela uprawnienia do naliczania odsetek z tytułu opóźnienia w zapłacie należności wynikającej z umowy przysługiwać mu będzie, bez konieczności wezwania, kwota tzw. stałej rekompensaty w wysokości wyrażonej w złotych równowartości kwoty 40 euro.

W ocenie Spółki refundacje kosztów, pełniące funkcje odszkodowawczą (rekompensacyjną), nie mieszczą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu. Jak już zostało wskazane, aby określona czynność podlegała opodatkowaniu VAT, musi istnieć określone świadczenie oraz otrzymywane w zamian za nie wynagrodzenie. Innymi słowy, otrzymywane kwoty powinny stanowić wynagrodzenie za odrębną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub powinna istnieć możliwość wyraźnego wskazania wymiany świadczeń wzajemnych. Rekompensata należna w związku z nieterminowym regulowaniem należności przez dłużnika nie stanowi zapłaty za żadną usługę. W omawianej sytuacji nie istnieje świadczenie, którego realizację na zasadach wzajemności może wyegzekwować od Spółki dłużnik. Kwota rekompensaty nie stanowi ekwiwalentu za świadczenie usługi tym samym zapłaty za usługę, gdyż ze strony Spółki nie można zdefiniować w tym zakresie działania (w tym tolerowania lub akceptowania). Zatem, brak jest podstaw do stwierdzenia, że wypłata odszkodowania wiąże się z jakimkolwiek świadczeniem wzajemnym. W tym przypadku mamy do czynienia jedynie z płatnością, która stanowi formę zadośćuczynienia dla Spółki na co wskazuje również ustawa o terminach zapłaty oraz uzasadnienie do niej, określające rekompensatę za koszty odzyskiwania należności jako zwrot wierzycielowi kosztów, które poniósł przy dochodzeniu należnej mu od dłużnika kwoty.

Zdaniem Spółki, rekompensata za poniesione straty pełnić będzie funkcję analogiczną do zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Zgodnie z powszechną praktyką, która zgodna jest orzecznictwem sądów i interpretacjami indywidualnymi wydawanymi przez Ministra Finansów, zwrot kosztów zastępstwa procesowego nie stanowi usługi w rozumieniu ustawy o VAT i nie podlega opodatkowaniu VAT.

Jak wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 27 grudnia 2012 r. (sygn. ILPP2/443-1020/12-2/SJ), Spółka nie świadczy żadnej usługi na rzecz dłużnika, związanej z zasądzonym zwrotem kosztów postępowania sądowego, gdyż w tym zakresie pomiędzy zainteresowanymi dłużnikiem nie istnieje żaden (nawet dorozumiany) stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane byłyby świadczenia wzajemne. Spółka bowiem w sądzie reprezentuje własne interesy i nie wykonuje na rzecz jej dłużnika żadnych czynności określonych w art. 5 ust. 1 ustawy. A zatem kwota zwrotu kosztów postępowania sądowego, zasądzona wyrokiem sądu, nie jest w żaden sposób związana z uzyskaniem świadczenia wzajemnego. Tym samym należy uznać, iż w tym konkretnym przypadku, Spółka otrzymując od dłużnika wynikającą z orzeczenia sądu kwotę zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, nie świadczy na rzecz dłużnika usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy, a zatem czynność ta nie podlega opodatkowaniu.

Zatem, zdaniem Spółki rekompensata należna w związku z nieterminowym regulowaniem należności przez dłużnika, nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Ad. 2

W ocenie Spółki obciążenie przez Spółkę jej dłużnika kwotą odsetek za zwłokę w wysokości jak dla zobowiązań podatkowych nie będzie stanowiło czynności podlegającej opodatkowaniu VAT.

Spółka pragnie nawiązać do swojej argumentacji zawartej w uzasadnieniu stanowiska do pytania nr 1, zgodnie z którym aby dana czynność (dostawa towarów czy też świadczenie usług) podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia, a otrzymywane wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

W ocenie Spółki obciążenie jej dłużnika kwotą odsetek za zwłokę w wysokości jak dla zobowiązań podatkowych nie może być traktowane jako usługa. Spółka będzie domagała się tylko pewnego rodzaju rekompensaty, wynikającej z faktu opóźnienia dłużnika w dokonywaniu płatności, której termin już minął.

W omawianej sytuacji nie istnieje świadczenie, którego realizację na zasadach wzajemności może wyegzekwować od Spółki dłużnik. Kwota odsetek za zwłokę jak dla zobowiązań podatkowych nie stanowi ekwiwalentu za świadczenie usługi tym samym zapłaty za usługę, gdyż ze strony Spółki nie można wykazać działania (w tym tolerowania lub akceptowania). Zatem brak jest podstaw do stwierdzenia, że wypłata odsetek wiąże się z jakimkolwiek świadczeniem wzajemnym ze strony Spółki. W tym przypadku mamy do czynienia jedynie z płatnością, która stanowi formę zadośćuczynienia dla Spółki.

Zdaniem Spółki, zapłata odsetek za zwłokę w wysokości jak dla zobowiązań podatkowych pełnić będzie podobną funkcję do zapłaty karnych odsetek ustawowych, które zgodnie z orzecznictwem sądów i interpretacjami indywidualnymi wydawanymi przez Ministra Finansów, nie stanowi usługi w rozumieniu ustawy o VAT i nie podlega opodatkowaniu VAT.

Jak wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 11 marca 2011 r. (sygn. IPPP1-443-1341/10-2/IGo), Zapłata odsetek karnych natomiast stanowi swoistą konsekwencję zachowania się kontrahenta niezgodnego z zawartą umową, czyli w przedmiotowym stanie faktycznym nieterminowych płatności przez leasingobiorców. Odsetki karne nie są częścią kwoty należnej z tytułu dostawy towarów/świadczenia usług, ani też nie mają wpływu na cenę dostarczanych towarów bądź świadczonych usług, w związku z czym nie można uznać, że stanowią obrót w rozumieniu wyżej cytowanego art. 2 ustawy. Fakt, iż w umowie zawarte zostały stosowne klauzule dotyczące kar umownych lub odsetek za opóźnienia, nie oznacza obligatoryjnego podwyższenia wynagrodzenia z tytułu dostawy towaru lub świadczenia usługi, są one naliczane tylko w sytuacjach, gdy kontrahent nie wywiązuje się z postanowień zawartych w umowie, natomiast nie stanowią wynagrodzenia za dostawę towaru ani też świadczenie usługi.

Zatem, zdaniem Spółki, obciążenie jej dłużnika kwotą odsetek za zwłokę jak dla zobowiązań podatkowych, nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionych zdarzeń przyszłych uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Z kolei stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Należy zauważyć, iż pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie nie będące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu, które obejmuje nie tylko działanie podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2). Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie, przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Natomiast według art. 29 ust. ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest spółką, która na polskim rynku zajmuje się świadczeniem usług telekomunikacyjnych i sprzedażą towarów związanych z działalnością telekomunikacyjną. W ramach prowadzonej działalności, dokonuje sprzedaży oraz zakupów towarów i usług. Warunki na jakich dokonywana jest sprzedaż jak i zakupy uregulowane są w umowach zawartych z partnerami handlowymi a do tych warunków należą m. in. terminy płatności należności i zobowiązań powstałych z tytułu tych transakcji.

W związku z opublikowaniem w Dzienniku Ustaw z dniem 28 marca 2013 r. ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. poz. 403), zaistniała konieczność oceny skutków zastosowania postanowień tej ustawy na gruncie zdarzeń i operacji gospodarczych realizowanych przez Wnioskodawcę.

W art. 7 ust. 1 cytowanej ustawy wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki za zwłokę w wysokości jak dla zobowiązań podatkowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, pod warunkiem, że wierzyciel spełnił swoje świadczenie i jednocześnie nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie. Podobna regulacja została określona w art. 8 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty, który odnosi się do sytuacji gdy dłużnikiem jest podmiot publiczny.

Ponadto, jak wynika z zapisów ustawy o terminach zapłaty, wierzycielowi od dnia nabycia prawa do odsetek, o których mowa powyżej, przysługuje od dłużnika z tytułu rekompensaty za koszty odzyskiwania należności, równowartość kwoty 40 euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne (art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty). Dodatkowo, w przypadku gdy koszty odzyskiwania należności poniesione z tytułu opóźnień w zapłacie w transakcji handlowej przekroczą kwotę 40 euro, wierzycielowi przysługuje zwrot tych kosztów, w tym kosztów postępowania sądowego, pomniejszonych o tę kwotę (art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty).

Wnioskodawca przewiduje, że w związku zrealizowanymi transakcjami handlowymi pojawią się sytuacje, w których będzie jej przysługiwało prawo do rekompensaty jak i odsetek za zwłokę, jak również będą występowały sytuacje, kiedy będzie zobowiązana do zapłaty analogicznych świadczeń na rzecz swoich wierzycieli.

W związku z tak przedstawionym stanem sprawy, wątpliwości Wnioskodawcy wiążą się z koniecznością ustalenia, czy w sytuacji, kiedy Wnioskodawca obciąży swojego dłużnika kwotą rekompensaty za koszty odzyskiwania należności równą kwocie 40 euro (lub wyższą w przypadku, gdy koszty odzyskiwania należności przekroczą tę kwotę), jak również w sytuacji, kiedy obciąży dłużnika kwotą odsetek za zwłokę w wysokości jak dla zobowiązań podatkowych, będzie to stanowiło czynność podlegającą opodatkowaniu na gruncie ustawy o VAT.

Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. 2013 poz. 403 dalej: ustawa o terminach zapłaty), na którą wskazuje Wnioskodawca w opisie sprawy, weszła w życie w dniu 28 kwietnia 2013 r. a jej podstawowym celem jest zwalczanie pogłębiającego się problemu zatorów płatniczych poprzez wprowadzenie instrumentów wspomagających zmniejszanie opóźnień w zapłacie należności oraz dyscyplinujących strony do stosowania krótkich terminów płatności. Ustawa stanowi również realizację obowiązku implementacji do krajowego systemu prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych (Dz. Urz. UE L 2011 Nr 48, str. 1).

W art. 7. ust. 1 ustawy stwierdza się, że w transakcjach handlowych - z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny - wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki w wysokości odsetek za zwłokę określanej na podstawie art. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.), chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

1. wierzyciel spełnił swoje świadczenie;
2. wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie albo wezwaniu, o którym mowa w art. 6 ust. 2 i 3.

Z kolei w art. 8. ust. 1 cyt. wyżej ustawy, ustawodawca zawarł normę prawna dla dłużników, którymi są podmioty publiczne i podaje, że w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki w wysokości odsetek za zwłokę określanej na podstawie art. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

1. wierzyciel spełnił swoje świadczenie;
2. wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie albo wezwaniu, o którym mowa w art. 6 ust. 2 i 3.

Ponadto, w art. 10 ust. 1 ustawy, wskazuje się, że wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o którym mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, bez wezwania, przysługuje od dłużnika z tytułu rekompensaty za koszty odzyskiwania należności równowartość kwoty 40 euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne. W przypadku gdy koszty odzyskiwania należności poniesione z tytułu opóźnień w zapłacie w transakcji handlowej przekroczą kwotę, o której mowa w ust. 1, wierzycielowi przysługuje zwrot tych kosztów, w tym kosztów postępowania sądowego, pomniejszonych o tę kwotę. (art. 10 ust. 2 ustawy).

Powyższa regulacja wprowadza nowy instrument, który ma na celu zwrot kosztów wierzycielowi poniesionych przy odzyskiwaniu należności od dłużnika.

Biorąc pod uwagę szerokie pojęcie świadczenia usług, w rozumieniu ustawy o VAT, jak również charakter wprowadzonych ustawą o terminach zapłaty narzędzi, którymi mogą posługiwać się wierzyciele względem swoich dłużników, należy stwierdzić, że prawo do rekompensaty za koszty odzyskiwania należności oraz odsetki za zwłokę, nie posiadają cech usługi. Jak wynika z zapisów ustawy o terminach zapłaty, tego rodzaju opłaty są naliczane tylko w sytuacjach, gdy dłużnik nie wywiązuje się z terminów płatności zawartych w umowie, natomiast nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usługi. Należności te dla wierzyciela nie są częścią kwoty należnej z tytułu świadczenia usług, ani też nie mają wpływu na cenę świadczonych usług, w związku z czym nie można uznać ich również za obrót w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT.

Potwierdzenie powyższego znajduje potwierdzenie w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku C-222/81 z dnia 1 lipca 1982 r., w sprawie BAZ Bausystem AG v Finanzamt München für Körperschaften, w którym TSUE stwierdził, iż odsetki karne z tytułu nieterminowej płatności nie mogą zostać uznane za wynagrodzenie w rozumieniu przepisów o VAT i tym samym nie mogą stanowić podstawy opodatkowania tym podatkiem. TSUE uznał bowiem, iż wypłata odsetek karnych nie ma żadnego związku ze świadczeniem i konsumowaniem usługi, a kwota odsetek karnych nie stanowi wynagrodzenia świadczącego usługę, lecz rekompensatę za opóźnioną płatność, poniesioną szkodę.

A zatem przedmiotowe prawo do rekompensaty za koszty odzyskiwania należności jak również odsetki ustawowe wynikające z ustawy o terminach zapłaty nie należą do katalogu czynności podlegających opodatkowaniu. W szczególności nie stanowią odpłatności za świadczenie usług w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług. Tego rodzaju płatności mają wyłącznie charakter rekompensaty za nieterminowe wykonanie zobowiązania, zaś podmiot dokonujący płatności nie uzyskuje jakiegokolwiek świadczenia ekwiwalentnego do tej płatności.

Podsumowując, uznać należy, że w sytuacji, kiedy Wnioskodawca obciąży swojego dłużnika kwotą rekompensaty za koszty odzyskiwania należności równą kwocie 40 euro (lub wyższą w przypadku, gdy koszty odzyskiwania należności przekroczą tę kwotę), jak również w sytuacji, kiedy obciąży dłużnika kwotą odsetek za zwłokę w wysokości jak dla zobowiązań podatkowych, nie będzie to stanowiło czynność podlegającą opodatkowaniu na gruncie ustawy o VAT.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy w powyższym zakresie należało uznać za prawidłowe.

W zakresie pytań dotyczących podatku dochodowego od osób prawnych, wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zdarzeń przyszłych przedstawionych przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. 2012, poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 2 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie