Temat interpretacji

Czy zniesienie współwłasności w sposób opisany w poz. 68 (zniesienie własności w rozumieniu art. 195 k.c. w idealnych częściach ułamkowych, poprzez fizyczny podział nieruchomości, ściśle według wielkości i udziałów, bez spłat ani dopłat), może być uznane za odpłatną dostawę towarów albo odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zwłaszcza art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług i czy w konsekwencji podlega ono opodatkowaniu tym podatkiem?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 17 maja 2013 r. (data wpływu 20 maja 2013 r.), uzupełnionym w dniu 17 lipca 2013 r. o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zniesienia współwłasności nieruchomości jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 maja 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zniesienia współwłasności nieruchomości.

Przedmiotowy wniosek uzupełniono w dniu 17 lipca 2013r. w zakresie doprecyzowania opisanego zdarzenia przyszłego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 14 marca 2013r. Gmina, reprezentowana przez r. pr. M. Z., przy udziale uczestnika, J. Ś., złożyła do Sądu Rejonowego wniosek o zniesienie współwłasności nieruchomości, objętej księgą wieczystą nr . Zgodnie z treścią ww. wniosku zniesienie współwłasności nastąpić ma w następujący sposób: zgodnie z treścią wniosku, działki nr 190/3 , 190/4 , 1950/5 oraz 190/6 mają zostać przyznane Wnioskodawcy tj. Gminie, natomiast działka nr 190/7 uczestnikowi tj. J. Ś..

W chwili obecnej przedmiotowa nieruchomość stanowi własność Gminy w udziale ¾ oraz J. Ś. w udziale ¼. Zniesienie współwłasności nastąpi bez spłat i dopłat.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zniesienie współwłasności w sposób opisany w poz. 68 (zniesienie własności w rozumieniu art. 195 k.c. w idealnych częściach ułamkowych, poprzez fizyczny podział nieruchomości, ściśle według wielkości i udziałów, bez spłat ani dopłat), może być uznane za odpłatną dostawę towarów albo odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zwłaszcza art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług i czy w konsekwencji podlega ono opodatkowaniu tym podatkiem...

Zdaniem Wnioskodawcy, (stanowisko potwierdza również wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie o sygn. akt III SA/Wa 1942/10) udział we współwłasności nieruchomości nie może zostać uznany za towar w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług. W konsekwencji powyższego zniesienie współwłasności nieruchomości bez spłat i dopłat nie stanowi odpłatnej dostawy towarów (ustawa o podatku od towarów i usług zawiera samodzielną definicję towaru i jego dostawy, wobec czego nie ma podstaw, by wywodzić ją z przepisów innych ustaw) jako takie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z punktu widzenia opodatkowania odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, sposób zniesienia współwłasności, o jakim mowa w przedmiotowym stanie faktycznym, oceniany z uwzględnieniem dotychczasowego stanu prawnego nieruchomości oraz wielkości udziałów współwłaścicieli, nie pozwala na ustalenie elementu odpłatności w wyniku prostej zmiany u każdego z nich idealnej części ułamkowej we współwłasności nieruchomości na ściśle odpowiadający jej co do wielkości udział fizyczny. Z kolei obowiązek dopłat lub spłat powstaje wyłącznie wówczas, gdy któryś z właścicieli otrzymuje udział fizyczny mniejszy niż wynikałoby to z wyrażonego ułamkiem lub został pominięty w ramach podziału fizycznego.

Analiza art. 211 oraz 212 Kodeksu cywilnego prowadzi do wniosku, że prawo cywilne wyraźnie rozgranicza fizyczny podział rzeczy od spłaty lub dopłaty, występującej przy tego rodzaju podziale: Zgodnie z art. 211 Kodeksu cywilnego każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Z powyższego wynika, Ze fizyczny podział rzeczy, której dotyczy zniesienie współwłasności, jest przez ustawodawcę preferowany w sytuacji gdy taka sytuacja jest możliwa (czego przykładem jest występujący w danym stanie faktycznym podział gruntu na mniejsze działki). Zgodnie natomiast z art. 212 ust. 1 k.c. jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne.

Podobnie, zgodnie z ust. 2 ww. artykułu, rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana, stosowanie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli, z obowiązkiem spłaty pozostałych.

Z prawnopodatkowego punktu widzenia należy podkreślić, że w konsekwencji zniesienia współwłasności nieruchomości według zasad opisanych w przedmiotowym wniosku, u żadnej ze stron umowy o zniesienie współwłasności nie nastąpi żadna zmiana stanu majątkowego ani w postaci zwiększenia się aktywów ani też zmniejszenia zobowiązań.

Z powyższego wynika, że podział nieruchomości wspólnej, opisanej w niniejszym wniosku, na wyżej przedstawionych zasadach, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Art. 2 pkt 6 ustawy stanowi, iż przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast w art. 8 ust. 1 ustawy wskazano, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Ustawa o podatku od towarów i usług posługuje się w odniesieniu do dostawy towarów sformułowaniem przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy), a towarami w świetle tej ustawy - co do zasady - są rzeczy oraz ich części (art. 2 pkt 6 ustawy). Takie zdefiniowanie konstytutywnego aspektu dostawy towarów, odwołując się do ekonomicznego władztwa nad rzeczą sprawia, iż przedmiotem opodatkowania może być nie tylko sprzedaż, czy zamiana rzeczy, jako fizycznie wyodrębnionych dóbr materialnych, ale również inne transakcje wywierające, z ekonomicznego punktu widzenia, podobne skutki.

W tym miejscu wyjaśnić należy, iż prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielnie kilku osobom. Na tym polega współwłasność w świetle art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.). Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się - jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji - przepisy odnoszące się do własności.

Z kolei zgodnie z art. 196 k.c. współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. W przypadku współwłasności w częściach ułamkowych każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w rzeczy. Udział wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej.

W myśl art. 210 ustawy k.c., każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Z regulacji art. 211 k.c. wynika, że każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Zasadą jest, że zniesienie współwłasności powinno nastąpić przede wszystkim przez podział fizyczny rzeczy wspólnej. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Z opisu sprawy wynika, iż Gmina złożyła wniosek o zniesienie współwłasności nieruchomości, objętej księgą wieczystą nr . Zgodnie z treścią ww. wniosku zniesienie współwłasności nastąpić ma w następujący sposób: zgodnie z treścią wniosku, działki nr 190/3 , 190/4 , 1950/5 oraz 190/6 mają zostać przyznane Wnioskodawcy tj. Gminie, natomiast działka nr 190/7 uczestnikowi tj. J. Ś.

W chwili obecnej przedmiotowa nieruchomość stanowi własność Gminy w udziale ¾ oraz J. Ś. w udziale ¼. Zniesienie współwłasności nastąpi bez spłat i dopłat.

Uwzględniając przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa stwierdzić należy, że czynność zniesienia współwłasności nieruchomości, o której mowa we wniosku, nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Skoro bowiem Wnioskodawca, w wyniku zniesienia współwłasności, nabędzie udział, który nie będzie przewyższał udziału przysługującego jej pierwotnie a ponadto żadna ze stron transakcji nie będzie zobowiązana do uiszczenia na rzecz innych stron transakcji dopłaty z tytułu wyrównania pomiędzy wartością udziału jaki posiada, a wartością udziału jaki otrzyma, to u żadnej ze stron nie wystąpi przysporzenie majątkowe, które niosłoby ze sobą przeniesienie prawa do rozporządzania towarem (w przedmiotowej sprawie - lokalami) jak właściciel. Fakt ten wyłącza wystąpienie odpłatnej dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że opisane we wniosku zniesienie współwłasności poprzez ustanowienie odrębnych własności lokali i przeniesienie prawa własności nieruchomości lokalowych, nie będzie czynnością stanowiącą dostawę towarów lub świadczenie usług i nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy uznać należy za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania niniejszej interpretacji.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 oraz art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Należy podkreślić, iż na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii nie może wpłynąć powołane przez Wnioskodawcę orzeczenie Wojewódzkich Sądów Administracyjnych, bowiem stanowi ono rozstrzygnięcie w konkretnej sprawie, osadzonej w określonym stanie faktycznym. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.) w swoim rozdziale III określa zamknięty katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Nie przewiduje on takiej mocy dla orzecznictwa sądowego, w tym orzecznictwa sądów administracyjnych (w Polsce nie obowiązuje system precedensów sądowych). W związku z powyższym, nie negując orzecznictwa, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy zauważyć, że moc obowiązująca wyroków zamyka się w obrębie spraw, w których zostały wydane. Wynika to również z treści art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 127, z późn. zm.), który przesądza, że ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia. Organ podatkowy jest zatem zobowiązany traktować indywidualnie każdą sprawę, natomiast rozstrzygnięcia sądów podejmowane są w oparciu o zebrany w danej sprawie materiał dowodowy.

Jednocześnie zauważa się, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, minister właściwy do spraw finansów publicznych na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W przedmiotowej sprawie powyższa interpretacja indywidualna nie wywiera zatem skutku prawnego dla pozostałych współwłaścicieli.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 334 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi