Prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z czynnościami opodatkowanymi oraz niepodlegającymi opodatkowaniu - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 02.07.2013, sygn. IBPP3/443-453/13/AŚ, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Temat interpretacji

Prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z czynnościami opodatkowanymi oraz niepodlegającymi opodatkowaniu

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012r. poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 kwietnia 2013r. (data wpływu 12 kwietnia 2013r.), uzupełnionym pismem z dnia 27 maja 2013r. (data wpływu 29 maja 2013r.) oraz pismem z dnia 21 czerwca 2013r. (data wpływu 24 czerwca 2013r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 kwietnia 2013r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 27 maja 2013r. (data wpływu 29 maja 2013r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 20 maja 2013r. znak: IBPP3/443-453/13/AŚ oraz pismem z dnia 21 czerwca 2013r. (data wpływu 24 czerwca 2013r.), będącym odpowiedzią na wezwanie z dnia 14 czerwca 2013r. znak: IBPP3/443-453/13/AŚ..

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny (zdarzenie przyszłe):

Miasto (dalej: Miasto, Wnioskodawca) jest gminą miejską i posiada status miasta na prawach powiatu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001r., nr 142, poz. 1591; dalej: ustawa o samorządzie gminnym) do zakresu działania Miasta należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

W szczególności, zgodnie ze Statutem Miasta, Miasto realizuje następujące zadania publiczne:

zadania gminy (własne oraz zlecone);
zadania powiatu (własne i z zakresu administracji rządowej, w tym zadania miejskich służb, inspekcji i straży);
inne zadania wynikające z przepisów szczególnych oraz porozumień zawieranych przez Miasto z jednostkami samorządu terytorialnego oraz z organami administracji rządowej.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym do zadań własnych gminy należą m. in. sprawy:

ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej;
edukacji publicznej;
kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych;
targowisk i hal targowych;
zieleni gminnej i zadrzewień;
cmentarzy gminnych;
porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej;
utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych.

Z tytułu wykonywania swoich zadań lub wykonywania innych czynności, Miasto może pobierać różnego rodzaju opłaty (np. opłatę targową, opłaty z tytułu czynności administracyjnych, opłatę od posiadania psów). W tym zakresie Miasto, zgodnie z brzmieniem art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, występuje jako organ władzy publicznej, wykonujący zadania nałożone odrębnymi przepisami prawa i jako taki nie jest uznawany, w świetle regulacji w zakresie podatku VAT, za podatnika podatku od towarów i usług (dalej: podatek VAT).

Jednocześnie Miasto wykonuje czynności wpisujące się w definicję działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT i jest zarejestrowanym czynnym podatkiem podatku VAT.

W szczególności, w ramach działalności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT (działalności gospodarczej), Miasto:

oddaje grunty w użytkowanie wieczyste;
świadczy usługi w zakresie dzierżawy gruntów;
świadczy usługi wynajmu lokali komunalnych (wynajmu lokali użytkowych);
dokonuje odpłatnego zbycia mienia komunalnego.

Mając na uwadze powyższe, Miasto wykonuje zarówno czynności, w związku z którymi przysługuje mu prawo do obniżenia podatku VAT należnego o podatek naliczony, jak i czynności niepodlegające przepisom ustawy o VAT.

Dla celów tak zakrojonej działalności Miasto nabywa towary i usługi od podmiotów trzecich. W zdecydowanej większości przypadków Miasto nie ma obiektywnej możliwości bezpośredniego przyporządkowania określonego zakupu do konkretnego obszaru swojej działalności (tj. Miasto nie jest w stanie jednoznacznie określić, czy dana usługa lub nabyty towar może być wykorzystywany wyłącznie dla celów działalności, w ramach której jest uznawane za podatnika podatku VAT lub podmiot, który na mocy art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie jest uznawany za podatnika).

W piśmie z dnia 21 czerwca 2013r. uzupełniono wniosek o następujące informacje:

Podatek VAT naliczony, którego odliczenie jest przedmiotem pytania Wnioskodawcy, zawarty jest m. in. w cenie nabywanych towarów i usług związanych z bieżącym funkcjonowaniem Urzędu Miasta. Wspomniane zakupy obejmują w szczególności:

artykuły biurowe (m. in. papier ksero);
środki czystości;
media (m. in. energia elektryczna i cieplna);
usługi remontowe i budowlane;
sprzęt informatyczny (m. in. komputery, drukarki);
meble oraz inne elementy wyposażenia.

Wnioskodawca oświadcza, że zakres wniosku nie obejmuje odliczenia podatku naliczonego zawartego w zakupach inwestycyjnych, o których mowa w art. 86 ust. 7b ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Miasto ma prawo do pełnego odliczenia podatku VAT naliczonego, w sytuacji, gdy dany zakup jest wykorzystywany przez Miasto zarówno do działalności opodatkowanej VAT, jak i do działalności niepodlegającej opodatkowaniu VAT i nie jest wykorzystywany do działalności zwolnionej od opodatkowania VAT, a Miasto nie ma obiektywnej możliwości przyporządkowania dokonywanych przez siebie zakupów do jednego konkretnego rodzaju prowadzonej działalności...

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zdaniem Wnioskodawcy w sytuacji, gdy dany zakup jest wykorzystywany przez Miasto zarówno do działalności opodatkowanej VAT, jak i do działalności niepodlegającej opodatkowaniu VAT i nie jest wykorzystywany do działalności zwolnionej od opodatkowania VAT, a Miasto nie ma obiektywnej możliwości przyporządkowania dokonywanych przez siebie zakupów do jednego konkretnego rodzaju prowadzonej działalności, to wówczas Miasto ma prawo do pełnego odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu takich zakupów.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

W świetle postanowień art. 17 Szóstej Dyrektywy Rady nr 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku oraz art. 173 Dyrektywy Rady 2006/112AVE 2 dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, ustalenie metody odliczenia podatku VAT naliczonego w przypadku zakupu towarów i usług wykorzystywanych przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych, jak również wyłączonych z zakresu opodatkowania VAT, pozostawione zostało uznaniu państw członkowskich.

Polski ustawodawca implementował wskazane postanowienia dyrektyw wspólnotowych w szczególności w przepisach art. 86 oraz art. 90 i art. 91 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Z kolei stosownie do art. 90 ust. 1 tej ustawy, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których przysługuje mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. W art. 90 ust. 2 ustawy o VAT ustawodawca postanowił, że jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

Z kolei zgodnie z art. 90 ust. 3 tej ustawy, proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Ustawa o VAT nie zawiera definicji pojęcia obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego. Należy jednak zauważyć, iż wskazując w treści art. 90 ust. 3 ustawy o VAT na sposób obliczania poszczególnych składników proporcji (tj. licznika i mianownika współczynnika), ustawodawca posługuje się pojęciem obrotu, przez który rozumieć należy stosownie do postanowienia art. 29 ust. 1 ustawy o VAT kwotę należną z tytułu sprzedaży, pomniejszoną o kwotę należnego podatku. Tak rozumiany obrót stanowi podstawę opodatkowania VAT transakcji sprzedaży, do katalogu których ustawa o VAT zalicza odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (art. 2 pkt 22 ustawy o VAT).

Zdaniem Miasta, nie ma przy tym podstaw, aby pojęcie obrotu na gruncie art. 90 ust. 3 ustawy o VAT interpretować w sposób odmienny od wskazanego w art. 29 ust. 1 tej ustawy. Stanowisko takie prezentowane jest również przez organy podatkowe. Jak trafnie zauważył Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w piśmie z dnia 14 lipca 2006r. (...) dla potrzeb art. 90-91 polski ustawodawca nie stworzył odrębnej definicji obrotu. Stąd też wniosek, iż pojęcie to należy rozumieć tak, jak to zostało zdefiniowane w art. 29 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku.

Z powyższego wynika, iż pojęcie obrotu na gruncie przepisów ustawy o VAT związane jest z wykonywaniem czynności mieszczących się w zakresie przedmiotowym opodatkowania VAT. W konsekwencji, pojęcie obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, należy rozumieć jako odnoszące się zasadniczo jedynie do czynności zwolnionych od opodatkowania VAT.

W przypadku zatem podatku VAT naliczonego związanego tylko z czynnościami opodatkowanymi (z wyłączeniem zwolnionych od opodatkowania) oraz z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu VAT, podatnik nie stosuje odliczenia częściowego w oparciu o współczynnik struktury sprzedaży, o którym mowa w art. 90 ustawy o VAT (dalej: WSS), ale odliczenie pełne. Wartość czynności niepodlegających opodatkowaniu VAT nie wchodzi bowiem do sumy wartości obrotów ustalanych dla potrzeb kalkulacji wartości WSS, a tym samym nie wpływa na prawo podatnika do pełnego odliczenia podatku VAT naliczonego. Powyższe wynika w szczególności z regulacji art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, który jednoznacznie wskazuje, co należy rozumieć przez obrót dla celów VAT, tj. kwotę należną od nabywcy z tytułu transakcji podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Za słusznością stanowiska, zgodnie z którym jedynie obrót w rozumieniu VAT powinien być uwzględniany przy kalkulacji wartości WSS, przemawia w szczególności fakt, iż obrót w rozumieniu VAT nie jest równoznaczny z przychodem lub dochodem. Przykładowo, różnice kursowe, o których mowa w regulacjach w zakresie podatków dochodowych, mogą w określonych okolicznościach stanowić przychód. Nie zmienia to jednak faktu, iż dla celów VAT to, czy różnice kursowe występują, czy też nie, nie ma żadnego znaczenia. Dostawca towarów lub usług ma zawsze ustaloną wartość netto swojego świadczenia i od tej wartości kalkuluje wartość podatku VAT należnego, której nie koryguje w przypadku wystąpienia różnicy kursowej.

Podobna sytuacja ma miejsce również przy innych dochodach. Przykładowo, jednym z przychodów jednostek samorządu terytorialnego jest opłata od posiadania psów. Gdyby zgodzić się z tezą, iż opłata od posiadania psów powinna być uwzględniana przy kalkulacji wartości WSS jednostek samorządu terytorialnego, należałoby również zgodzić się z twierdzeniem, iż stanowi ono wynagrodzenie za określone świadczenie. W ocenie Miasta takie twierdzenie byłoby błędne, gdyż w zamian za analizowaną opłatę podmiot ją uiszczający nie otrzymuje świadczenia ekwiwalentnego.

W tym miejscu Miasto pragnie wskazać również, iż pojęcie czynność, użyte w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT, nie może być rozumiane inaczej niż transakcja podlegająca VAT zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Inne rozumienie tego pojęcia (np. założenie, iż obejmuje ono każdy przejaw działalności zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej) prowadziłoby do absurdalnych skutków.

Przykładowo, w sytuacji, gdy spółka posiadająca swoje oddziały na terenie całego kraju podejmuje pewne działania dla ich potrzeb (np. zapewnia obsługę księgową), bez wątpienia wykonuje czynność. Mając na uwadze fakt, iż dla celów podatku VAT spółka i jej oddziały są jednym podatnikiem, transakcje dokonywane pomiędzy nimi nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT (co zostało potwierdzone przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej dalej: TSUE lub Trybunał w wyroku z dnia 23 marca 2006r. w sprawie FCE Bank pic, C 210/04). Jeżeli więc spółka wykonuje czynności, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, to nie powinna mieć prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z nimi związanego. Tak jednak nie jest. Czynności o charakterze wewnętrznym wykonywane w ramach spółki dla jej własnych potrzeb nie wpływają na jej prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego. Wpływ na to prawo mają natomiast świadczenia wykonywane na rzecz podmiotów trzecich.

Gdyby w przypadku Miasta uznać, iż wykonywane przez nie czynności, inne niż transakcje podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, należy uwzględnić w kalkulacji wartości WSS Miasta, to należałoby też uznać, iż przy tej kalkulacji uwzględnić należy także m. in. opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego gdyż takie działanie bez wątpienia stanowi czynność. W tym przypadku problemem praktycznym mogłoby jednak okazać się, co będzie stanowiło obrót czy wartość tego działania dla społeczności, czy wartość włożonej pracy, czy może wartość zakupów, które były związane z tą czynnością.

W ocenie Miasta powyższe przykłady jednoznacznie potwierdzają tezę, iż przy kalkulacji wartości WSS należy uwzględniać wyłącznie obrót (nie zaś dochód czy przychód) z tytułu transakcji podlegających regulacjom w zakresie VAT, nie zaś wszystkich czynności, jakie są wykonywane przez podatnika podatku VAT. Wnioski te potwierdza w szczególności analiza orzecznictwa TSUE, polskich sądów administracyjnych oraz kolejnych wersji projektów ustawy o VAT.

Potwierdzenie stanowiska Miasta w orzecznictwie TSUE

W swoich orzeczeniach TSUE kilkakrotnie zajmował się kwestią zdefiniowania pojęcia czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego. Wskazane orzeczenia dotyczyły przede wszystkim otrzymywania przez spółkę holdingową odsetek od udzielonych pożyczek oraz dywidend z tytułu udziału w zarządzanych przez nią spółkach, tj. z tytułu czynności, które w świetle orzecznictwa TSUE zasadniczo pozostają poza zakresem opodatkowania VAT.

Dla przykładu, w wyroku z dnia 14 listopada 2000r. wydanym w sprawie Floridienne (C-142/99), TSUE orzekł, iż (...) otrzymywanie dywidend bądź odsetek od spółek zależnych przez spółki holdingowe może być pominięte przy ustalaniu struktury sprzedaży w rozumieniu art. 19 ust 1 VI Dyrektywy. Przychody te bowiem pozostają poza sferą działalności gospodarczej (...), gdyż wynikają z samego faktu bycia właścicielem aktywów, i w żaden sposób nie powinny wpływać na rozliczanie podatku naliczonego zawiązanego zarówno z tą działalnością, jak i działalnością opodatkowaną.

Podobnie Trybunał wypowiedział się w wyroku z dnia 22 czerwca 1993r. w sprawie Sofitam (C-333/91 ) oraz w wyroku z dnia 27 września 2001r. w sprawie CIBO Participations (C-16/00). Wprawdzie wspomniane orzeczenia wydane zostały w sprawach dotyczących zaliczenia do wartości obrotu kwot uzyskanych tytułem dywidendy lub odsetek od udzielonego kapitału, niemniej jednak u podstaw rozstrzygnięcia TSUE w tych sprawach leżało ogólniejsze założenie, zgodnie z którym czynności pozostające poza zakresem opodatkowania VAT nie podlegają uwzględnieniu przy ustalaniu wartości WSS, a tym samym nie mają wpływu na zakres odliczenia podatku VAT naliczonego przez podatnika.

W tym miejscu na uwagę zasługuje również fragment uzasadnienia postanowienia Naczelnika Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego z dnia 4 kwietnia 2005r., w którym organ podatkowy stwierdził, iż Orzecznictwo ETS ukształtowało utrwaloną linię interpretacyjną w kwestii zaliczania czynności nieobjętych podatkiem od towarów i usług do proporcjonalnego rozliczenia podatku naliczonego przez podatników wykonujących zarówno czynności, które uprawniają do odliczenia podatku naliczonego, jak i czynności, które takiego prawa nie dają. Stanowisko Trybunału wyrażone m. in. w sprawach sygn. C-333/91, C-142/99, C-16/00, wskazuje, że zarówno w liczniku, jak i w mianowniku ułamka odzwierciedlającego proporcję, uwzględnia się jedynie transakcje objęte VAT (podkreślenie Wnioskodawcy).

Potwierdzenie stanowiska Miasta w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych.

Z przedstawionych dotychczas rozważań wynika, iż fakt związania podatku naliczonego również lecz nie wyłącznie z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu VAT, nie powinien w żaden sposób wpływać na prawo podatnika do odliczenia całości tego podatku. Zdaniem Miasta, na uwagę zasługuje również fakt, że stanowisko takie jest powszechnie podzielane w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na uchwałę składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej NSA) z dnia 24 października 2011r. W uchwale tej NSA stwierdził, że: za trafne należy uznać (...) stanowisko, że w przypadku podatku naliczonego wynikającego z wydatków związanych tylko z czynnościami opodatkowanymi oraz z czynnościami niepodlegającymi podatkowi (których nie da się jednoznacznie przypisać do jednej z tych kategorii czynności), podatnik nie stosuje odliczenia częściowego wedle proporcji określonej na podstawie art. 90 ust. 3 u.p.tu., lecz odliczenie pełne. Wartość czynności niepodlegających w ogóle opodatkowaniu nie wchodzi bowiem do sumy wartości obrotów ustalanych dla potrzeb liczenia proporcji sprzedaży. W przypadku, gdy podatnik wykonuje wyłącznie czynności opodatkowane oraz czynności niepodlegające podatkowi, nie ma obowiązku stosowania odliczenia częściowego (gdyby ewentualnie chciał ustalać proporcję sprzedaży dla celów odliczenia, to wyniesie ona 100%).

Brak jest bowiem przy braku w ustawie jednoznacznej regulacji tegoż zagadnienia podstaw do pozbawiania podatnika w ogóle możliwości odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych jednocześnie z czynnościami opodatkowanymi i nieopodatkowanymi, gdyż godziłoby to w zasadę neutralności VAT, poprzez bezpodstawne obciążenie podatnika podatkiem naliczonym wynikającym z tego rodzaju wydatków.

W dalszej części uchwały NSA uznał, że. (...) w świetle przepisów art. 86 ust. 1 oraz art. 90 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (...) czynności niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie mogą wpłynąć na zakres prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zastosowaniu art. 90 ust. 3 powołanej wyżej ustawy.

W podobnym tonie wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 11 lutego 2008r., gdzie stwierdził, że w sytuacji, gdy podatek naliczony związany jest zarówno z czynnościami opodatkowanymi (jednakże niezwolnionymi z podatku) oraz z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu VAT i nie jest możliwe odrębne przyporządkowanie kwot tego podatku do poszczególnych z powyższych typów działalności, podatek taki podlega odliczeniu w całości. Nie znajdują w takiej sytuacji zastosowania przepisy dotyczące proporcjonalnego odliczenia podatku określone w art. 20 ustawy o VAT z 1993r oraz w art. 90 ustawy o VAT z 2004r..

Zdaniem Sądu powyższe wynika bezpośrednio z wiążących Polskę przepisów dyrektyw wspólnotowych (w tym w szczególności VI Dyrektywy) oraz orzecznictwa TSUE.

Podobnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 8 marca 2011r. stwierdził, iż: (...) w przypadku, gdy dokonywane przez podatnika zakupy dotyczą zarówno czynności opodatkowanych, zwolnionych z opodatkowania, jak i nieobjętych w ogóle przepisami u.p.t.u., a jednocześnie nie da się przyporządkować kwot podatku naliczonego wyłącznie do czynności opodatkowanych lub zwolnionych od opodatkowania, wówczas przy obliczania proporcji odliczenia podatku naliczonego, określonej w art. 90 ust 2 i ust. 3 u.p.t.u., nie uwzględnia się wartości czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W przypadku zaś podatku naliczonego związanego tylko z czynnościami opodatkowanymi oraz z czynnościami niepodlegającymi podatkowi, podatnik nie stosuje odliczenia częściowego wedle proporcji, lecz odliczenie pełne (podkreślenie Wnioskodawcy).

Nie mniej istotne w tym zakresie jest stwierdzenie poczynione przez NSA, który w wyroku z dnia 8 kwietnia 2011r. wskazał, iż: (...) uprawniony jest wniosek, że w przypadku podatku związanego tylko z czynnościami opodatkowanymi oraz z czynnościami niepodlegającymi podatkowi, podatnik nie stosuje odliczenia częściowego wedle proporcji, lecz odliczenie pełne. Wartość czynności niepodlegających w ogóle opodatkowaniu me wchodzi bowiem do sumy wartości obrotów ustalanych dla potrzeb liczenia proporcji sprzedaży W przypadku, gdy podatnik wykonuje wyłącznie czynności opodatkowane oraz czynności niepodlegające podatkowi, nie ma obowiązku stosowania odliczenia częściowego (gdyby ewentualnie chciał ustalać proporcję sprzedaży dla celów odliczenia, to wyniesie ona 100%) (podkreślenie Wnioskodawcy).

Potwierdzenie stanowiska Miasta w indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego.

W przedmiotowej kwestii wypowiedział się również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie. W interpretacji indywidualnej z dnia 18 stycznia 2012r. (sygn. IPPP1/443-1551/11-2/AS), organ uznał, że: w przypadku podatku naliczonego wynikającego z wydatków związanych z czynnościami opodatkowanymi oraz z czynnościami niepodlegającymi podatkowi, których nie można jednoznacznie przypisać do jednego rodzaju działalności, nic stosuje się odliczenia częściowego wg proporcji określonej na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy, lecz odliczenie pełne. Wartość czynności niepodlegających opodatkowaniu nie wchodzi bowiem do sumy wartości obrotów ustalanych dla potrzeb liczenia proporcji sprzedaży.

W dalszej części argumentacji Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie odniósł się wprost do pytania będącego przedmiotem niniejszego wniosku. Uznał bowiem, że: (...) w sytuacji gdy, dany zakup jest wykorzystywany przez Wnioskodawcę zarówno do działalności opodatkowanej VAT, jak i do działalności niepodlegającej opodatkowaniu VAT i nie jest wykorzystywany do działalności zwolnionej od opodatkowania VAT, a ponadto nie ma obiektywnej możliwości przyporządkowania dokonywanych zakupów do jednego konkretnego rodzaju prowadzonej działalności, Wnioskodawcy przysługuje prawo do pełnego odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu wskazanych zakupów.

Potwierdzenie stanowiska Miasta w świetle analizy prac legislacyjnych nad projektem ustawy o VAT.

Na etapie prac legislacyjnych ustawa o VAT zawierała regulacje, zgodnie z którymi wartość czynności niepodlegających opodatkowaniu VAT powinna być uwzględniana w sumie obrotów ustalanej dla celów kalkulacji wartości WSS. Pierwotnie odpowiednik przepisu art. 90 ust. 7 ustawy o VAT wskazywał, że do obrotu uzyskanego z tytułu czynności, w stosunku do których nie przysługuje podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, wlicza się wartość czynności niepodlegających opodatkowaniu. W ostatecznym brzmieniu komentowanego przepisu postanowienie to zostało jednak wyeliminowane.

Z analizy procesu legislacyjnego wynika zatem wniosek, iż polski ustawodawca stanął na stanowisku, że fakt związania podatku VAT naliczonego również lecz nie wyłącznie z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu VAT, nie powinien w żaden sposób wpływać na prawo podatnika do odliczenia tego podatku w całości.

W konsekwencji, zdaniem Miasta, należy uznać, iż skoro ustawodawca nie wprowadził rozważanej regulacji do treści aktu, to jego intencją było faktycznie wyłączenie z kalkulacji obrotu dla celów VAT tych dochodów, które nie są związane z działalnością podlegającą regulacjom VAT. Powyższe twierdzenie Miasta wynika w szczególności z faktu, iż (...) w państwie prawa jednostka powinna polegać na tym, co normodawca w tekście prawnym rzeczywiście powiedział, a nie na tym, co chciał powiedzieć.

Jak zostało już wskazane we wniosku, art. 17 VI Dyrektywy oraz art. 173 Dyrektywy 2006/112/WE przewidują, iż ustalenie metody odliczenia podatku VAT naliczonego w przypadku zakupu towarów i usług wykorzystywanych przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych, jak również wyłączonych z zakresu opodatkowania VAT, pozostawione zostało uznaniu państw członkowskich.

Art. 90 ust. 11 ustawy o VAT przewiduje, iż Minister właściwy do spraw finansów publicznych może określić, w drodze rozporządzenia, metody obliczania proporcji inne niż określona w art. 91 ust. 3 oraz warunki ich stosowania, uwzględniając uwarunkowania obrotu gospodarczego oraz przepisy Unii Europejskiej. W ocenie Miasta, oznacza to, że polskie regulacje w zakresie VAT przewidują możliwość wprowadzenia innego sposobu kalkulacji wartości WSS (w drodze aktu wykonawczego do ustawy o VAT), jednakże do tej pory z możliwości tej nie skorzystano.

Podsumowując, zdaniem Miasta, w sprawie będącej przedmiotem Wniosku nie znajduje zastosowania przepis art. 90 ustawy o VAT. Przeciwnie, z literalnego brzmienia przepisów ustawy o VAT, jak również z powołanego przez Miasto orzecznictwa TSUE, polskich sądów administracyjnych oraz z analizy prac nad projektem ustawy o VAT jednoznacznie wynika, że w przypadku, gdy dokonywane zakupy służą zarówno działalności opodatkowanej, jak i działalności wyłączonej z zakresu przedmiotowego opodatkowania VAT, a jednocześnie nie jest możliwa alokacja bezpośrednia kwot podatku naliczonego do poszczególnych rodzajów działalności, podatnikowi przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przy wskazanych zakupach.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, w zakresie w jakim towary i usługi wykorzystywane są do wykonania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Wyrażoną wyżej generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego uzupełniają w sposób technicznoprawny regulacje zawarte w art. 90 ustawy.

I tak, zgodnie z przepisami ust. 1 i 2 art. 90 ustawy, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Jeżeli jednak nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

W myśl art. 90 ust. 3 ustawy proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że Gmina wykonuje czynności, w związku z którymi przysługuje mu prawo do obniżenia podatku VAT należnego o podatek naliczony, jak i czynności niepodlegające przepisom ustawy o VAT. Dla celów tak zakrojonej działalności Gmina nabywa towary i usługi od podmiotów trzecich. W zdecydowanej większości przypadków Gmina nie ma obiektywnej możliwości bezpośredniego przyporządkowania określonego zakupu do konkretnego obszaru swojej działalności, tj. nie jest w stanie jednoznacznie określić, czy dana usługa lub nabyty towar może być wykorzystywany wyłącznie do celów działalności opodatkowanej, czy też niepodlegającej opodatkowaniu.

Wątpliwości Gminy budzi kwestia, czy przysługuje Jej prawo do pełnego odliczenia podatku VAT z tytułu dokonanych zakupów, w przypadku, gdy nie ma możliwości ich przyporządkowania do konkretnego rodzaju prowadzonej działalności, tj. opodatkowanej bądź niepodlegającej opodatkowaniu.

Z cytowanych powyżej regulacji art. 90 wynika, iż proporcja ustalana jest w oparciu o obrót. Natomiast obrotem, w myśl art. 29 ust. 1 ustawy, jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Przy obliczaniu proporcji istotne jest zatem ustalenie, czy analizowane czynności stanowią podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług, a więc czy w odniesieniu do nich istnieje obrót w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy. W sytuacji, gdy są to czynności niebędące sprzedażą (niestanowiące obrotu, tj. czynności niepodlegające opodatkowaniu) wówczas nie uwzględnia się ich przy ustalaniu proporcji.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że czynności niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie powinny być uwzględniane w proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy. W konsekwencji, w przypadku podatku naliczonego wynikającego z wydatków związanych z czynnościami opodatkowanymi oraz z czynnościami niepodlegającymi podatkowi, których nie można jednoznacznie przypisać do jednego rodzaju działalności, nie stosuje się odliczenia częściowego wg proporcji określonej na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy, lecz odliczenie pełne. Wartość czynności niepodlegających opodatkowaniu nie wchodzi bowiem do sumy wartości obrotów ustalanych dla potrzeb liczenia proporcji sprzedaży.

Stanowisko to znajduje potwierdzenie w uchwale 7 sędziów NSA z 24 października 2011r. sygn. I FPS 9/10, gdzie Sąd wskazał: (...) w świetle przepisów art. 86 ust. 1 oraz art. 90 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług, czynności niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie mogą wpłynąć na zakres prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zastosowaniu art. 90 ust. 3 powołanej wyżej ustawy.

Wskazać również należy, jak słusznie zauważa Wnioskodawca, iż art. 17 Szóstej Dyrektywy Rady nr 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych wspólny system podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 1977r., Nr 145, poz. 1) oraz art. 173 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. L z 2006r., Nr 347, poz. 1) przewiduje, że ustalenie metody odliczenia podatku VAT naliczonego w przypadku zakupu towarów i usług wykorzystywanych przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych, jak również wyłączonych z zakresu opodatkowania, pozostawione zostało uznaniu państw członkowskich.

Natomiast w ustawie o podatku od towarów i usług brak jest unormowania zagadnienia określania proporcji, dającego podstawę do odliczenia podatku naliczonego od wydatków służących zarówno działalności gospodarczej podatnika (opodatkowanej i zwolnionej), jak i działalności niepodlegającej opodatkowaniu. Wprowadzone w art. 90 ustawy ograniczenie w prawie do odliczenia podatku naliczonego, jak wyżej wykazano, dotyczy wyłącznie zakupów wykorzystywanych zarówno do działalności opodatkowanej jak i zwolnionej. Tym samym, brak jest podstaw do ograniczania możliwości podatnika do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych jednocześnie z czynnościami opodatkowanymi i niepodlegającymi opodatkowaniu.

Reasumując stwierdzić należy, że w sytuacji, gdy dany zakup jest wykorzystywany przez Wnioskodawcę zarówno do działalności opodatkowanej VAT, jak i do działalności niepodlegającej opodatkowaniu VAT i nie jest wykorzystywany do działalności zwolnionej od opodatkowania VAT, a ponadto nie ma obiektywnej możliwości przyporządkowania dokonywanych zakupów do jednego konkretnego rodzaju prowadzonej działalności, Wnioskodawcy przysługuje prawo do pełnego odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu wskazanych zakupów.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Należy zauważyć, iż w sytuacji gdy Podatnik odliczy podatek naliczony związany z działalnością niepodlegającą opodatkowaniu może powstać u Niego obowiązek opodatkowania, wynikający z art. 8 ust. 2 ww. ustawy.

Końcowo informuje się, iż niniejsza interpretacja nie rozstrzyga poprawności zakwalifikowania przez Wnioskodawcę ponoszonych wydatków jako związanych odpowiednio z wykonywanymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu oraz niepodlegającymi opodatkowaniu, bowiem nie było to przedmiotem pytania.

Ponadto podkreślić należy, iż niniejsza interpretacja indywidualna odnosi się wyłącznie do prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług innych niż nakłady ponoszone na nabycie, w tym na nabycie praw wieczystego użytkowania gruntów, oraz wytworzenie nieruchomości, stanowiącej majątek przedsiębiorstwa Wnioskodawcy. Zarówno bowiem przedstawione w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego okoliczności, jak również przedstawione stanowisko wskazują, iż taki zakres był intencją złożonego wniosku.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 330 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie