Temat interpretacji

W zakresie opodatkowania usług factoringu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18.09.2012r. (data wpływu 24.09.2012r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług faktoringu jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24.09.2012r. wpłynął do tut. Organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług faktoringu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Bank Spółka Akcyjna. (dalej: Bank) jest bankiem mającym siedzibę na terytorium Polski wykonującym czynności bankowe w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.). Główną działalnością Banku jest świadczenie usług finansowych (usług pośrednictwa finansowego). W ramach tej działalności Bank oferuje swoim klientom usługę polegającą na finansowaniu spłaty wierzytelności pod postacią różnych rodzajów faktoringu.

W ramach oferty Banku znajdują się następujące usługi:

1. Faktoring zwykły, a w jego ramach:
   1. faktoring niepełny,
   2. faktoring pełny z cesją wierzytelności z umowy ubezpieczenia na rzecz Banku - polisa indywidualna Faktoranta (z roszczeniem do ubezpieczyciela),
   3. faktoring pełny z ubezpieczeniem - polisa globalna Banku (z roszczeniem do ubezpieczyciela).
2. Faktoring odwrotny.
3. Usługa finansowanie wierzytelności będąca odmianą faktoringu zwykłego, występująca w dwóch odmianach:
   1. finansowanie wierzytelności z prawem regresu do Faktoranta,
   2. finansowanie wierzytelności bez prawa regresu do Faktoranta.

Umowy finansowania wierzytelności zawierane są z przedsiębiorcami (dalej: Faktorant) posiadającymi wierzytelności z tytułu realizacji kontraktu z kontrahentem (dalej: Dłużnik). Bank (dalej: Faktor) nabywa od Faktoranta niewymagalne wierzytelności pieniężne przed terminem ich zapłaty wynikającym z nabytej faktury dokumentującej transakcję z Dłużnikiem płacąc Faktorantowi cenę nabycia. Na poczet ceny nabycia Bank przelewa na konto Faktoranta zaliczkę stanowiąca określony w umownie procent takich wierzytelności (dalej: Zaliczka). Następnie, po spłaceniu wierzytelności przez Dłużnika, Bank przelewa na konto Faktoranta różnicę pomiędzy uprzednio wypłaconą kwotą Zaliczki a kwotą spłaty przez Dłużnika.

Finansowanie wierzytelności to odrębna od faktoringu klasycznego usługa. Z konstrukcyjnego i prawnego punktu widzenia jest to jednak rodzaj faktoringu, a od faktoringu klasycznego odróżnia ją jedynie brak cesji globalnej wierzytelności. Przy tej usłudze nabywane są tylko indywidualne wierzytelności wybrane do finansowania przez Bank, a nie jak przy faktoringu klasycznym wierzytelności do ustalonego umownie globalnego limitu.

W ramach finansowania wierzytelności w ofercie Banku znajduje się: (i) finansowanie wierzytelności z prawem regresu do Faktoranta oraz (ii) finansowanie wierzytelności bez prawa regresu do Faktoranta.

Finansowanie wierzytelności bez prawa regresu do Faktoranta to odpowiednik faktoringu zwykłego w odmianie faktoringu pełnego. W rezultacie zawarcia tej umowy, wraz z cesją wierzytelności na Bank przechodzi ryzyko niewypłacalności Dłużnika (brak prawa regresu wobec Faktoranta). W razie braku spłaty kwoty wierzytelności przez Dłużnika w terminie wymagalności z faktury, Bank ma roszczenie o zapłatę tylko do Dłużnika. W tym rodzaju faktoringu, wszelkie koszty związane z usługą faktoringową ponosi Faktorant, Bank obciąża Dłużnika jedynie kosztami odsetek karnych od zaległości (odsetki za opóźnienie w spłacie wierzytelności).

W ramach usług finansowania wierzytelności bez prawa do regresu Bank wykonuje następujące czynności, za które pobiera odpowiednio niżej określone wynagrodzenie:

1. przyznanie limitu faktoringowego (udostępnienie możliwości finansowania i odroczenie terminu zapłaty) - prowizja przygotowawcza płatna po zawarciu umowy oraz w każdą rocznicę zawarcia umowy,
2. zwiększenie limitu - prowizja pobierana w dniu zwiększenia limitu,
3. zmiana warunków umowy - opłata za zmianę warunków umowy pobierana za sporządzenie aneksu do umowy, za wyjątkiem sytuacji zwiększenia lub odnowienia limitu,
4. czynności administracyjne - prowizja administracyjna (operacyjna) od kwoty nominalnej wierzytelności, pobierana przez potrącenie z kwoty Zaliczki wypłacanej Faktorantowi,
5. analiza zaangażowania faktoringowego - prowizja od stanu zadłużenia na koniec roku pobierana od kwoty zaangażowania faktoringowego (wierzytelności niespłacone na koniec roku) według stanu wierzytelności na koniec każdego roku kalendarzowego,
6. finansowanie Faktoranta - odsetki za finansowanie naliczane i pobierane od kwoty Zaliczki za okres od dnia wypłaty Zaliczki na rachunek Faktoranta do dnia poprzedzającego termin wymagalności wierzytelności;
7. prolongata płatności - odsetki za prolongatę naliczane od aktualnej kwoty Zaliczki za okres od terminu wymagalności z faktury do dnia poprzedzającego dzień spłaty Zaliczki lub ostatni dzień okresu prolongaty, w zależności który z tych terminów nastąpił wcześniej,
8. przelew środków do innego banku - naliczana i pobierana stała kwota w stosunku do każdej Wierzytelności z tytułu wykonanego przez Bank przelewu bankowego do innego banku,
9. windykacja polubowna - opłata wstępna naliczana i pobierana od każdego zlecenia, której wysokość określa umowa factoringu,
10. windykacja - koszty pobierane od odzyskanej przez firmę windykacyjną kwoty, których wysokość określa umowa faktoringu. Koszty są płacone na podstawie faktury VAT wystawionej przez firmę windykacyjną zgodnie z warunkami umowy zawartej przez Bank z firmą windykacyjną. Kwotę określoną na fakturze VAT Bank pobiera od klienta i w całości przekazuje na rachunek firmy windykacyjnej,
11. inne czynności wynikające z obsługą umowy faktoringowej, np. za wysłane monity, wezwania do zapłaty, zwrotny przelew wierzytelności, ręczne wprowadzanie danych do systemu - opłaty przewidziane w umowie,
12. obsługa należności przeterminowanych - odsetki od należności przeterminowanych (odsetki karne) naliczane i pobierane od aktualnej kwoty Zaliczki licząc od ostatniego dnia okresu prolongaty lub ostatniego dnia okresu dopuszczalnego opóźnienia (gdy w Umowie faktoringu występuje okres dopuszczalnego opóźnienia) lub innego zdarzenia określonego w umowie faktoringu, powodującego obowiązek zwrotu Zaliczki przez klienta, do dnia poprzedzającego dzień spłaty kwoty Zaliczki.

Aktualnie Bank traktuje świadczone przez siebie usługi finansowania wierzytelności bez prawa do regresu jako opodatkowane podstawową (tj. w aktualnym stanie prawnym 23%) stawką VAT. Bank powziął jednak wątpliwość czy stosowane rozwiązanie jest prawidłowe.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy usługi finansowania wierzytelności bez prawa do regresu traktować należy w aktualnym stanie prawnym jako opodatkowane podstawową stawką podatku od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. z 2011r. Dz. U. Nr 177, poz. 1054), stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Art. 146a pkt 1 ustawy stanowi, że w okresie od dnia 1 stycznia 2011r. do dnia 31 grudnia 2013r., z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110 wynosi 23%.

Natomiast zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

W myśl natomiast art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.

W katalogu usług, do których nie stosuje się zwolnienia od podatku ustawodawca wymienił czynności ściągania długów oraz faktoringu. Usługi faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Podstawowym warunkiem jaki musi być spełniony (ale nie jedynym) by usługa pośrednictwa finansowego była uznana za faktoring, jest przelew wierzytelności. W ramach faktoringu nabywane są wierzytelności przed otrzymaniem zapłaty od dłużnika, przez co faktoring stanowi jeden ze sposobów finansowania działalności przedsiębiorcy. Taki sposób finansowania działalności przedsiębiorstwa charakteryzuje się tym, iż świadczący (Faktor) kupuje od wierzyciela (Faktoranta) wierzytelności likwidując tym samym luki finansowe oraz wykonuje na jego rzecz dodatkowe usługi.

Usługi, które są przedmiotem niniejszego zapytania nazwane jako usługi finansowania wierzytelności bez prawa do regresu są w istocie usługami faktoringowymi. Usługi te mają te same cechy co usługi faktoringowe, a od faktoringu klasycznego odróżnia je jedynie fakt braku globalnej cesji wierzytelności do określonego limitu (Bank nabywa tylko pojedyncze wybrane do finansowania wierzytelności Faktoranta).

Skutkiem jaki wywołuje umowa faktoringu (finansowania wierzytelności bez prawa do regresu) jest zmiana osoby wierzyciela. Zmiana ta dokonywana jest w oparciu o przepisy zawarte w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), w księdze trzeciej, Tytule IX, Dziale I - Zmiana wierzyciela. Zgodnie z art. 509 Kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu lub właściwości zobowiązania. Umowa faktoringu niezależnie od wyżej wskazanego skutku jaki wywołuje tj. zmiany osoby wierzyciela, może powodować także powstanie po stronie świadczącego ją podmiotu także inne skutki np. zobowiązanie do zapewnienia drugiej stronie umowy finansowania. Umowa ta może zawierać zatem także elementy charakterystyczne dla innych stosunków prawnych np. umowy pożyczki, kredytu.

Ustawa o podatku od towarów i usług nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podatku w wysokości 23%, w tym także typ faktoringu określany mianem finansowania wierzytelności bez prawa do regresu.

Faktoring może występować w różnych formach, m.in. w formie finansowania wierzytelności bez prawa do regresu, który jest przedmiotem niniejszego wniosku. Bez względu na to, w jakiej formie usługa faktoringu jest realizowana, świadczenie takie zgodnie z treścią art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT - winno być opodatkowane VAT przy zastosowaniu tej samej stawki podatkowej, tj. stawki podstawowej (w aktualnym stanie prawnym wynoszącej 23%).

Faktoring (finansowanie wierzytelności bez prawa do regresu) to usługa złożona, obejmującą szereg świadczeń. Złożoność tej usługi odzwierciedla różnorodność wynagrodzenia uzyskiwanego przez Bank, które zostało opisane w części opisowej wniosku. Wynagrodzenie to obejmuje kilka elementów, w szczególności prowizje, odsetki, opłaty. Pomimo, że wynagrodzenie Banku za usługę faktoringu (finansowanie wierzytelności bez prawa do regresu) składa się z wielu elementów to całość świadczenia Faktora - jako jedna kompleksowa usługa - powinna być traktowana jako jedna usługa, opodatkowana według tej samej stawki (w tym przypadku stawki podstawowej).

Jedyny wyjątek dotyczy odsetek karnych, które nie stanowią obrotu w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT z uwagi na fakt, że nie są wynagrodzeniem za żadną usługę (takie stanowisko potwierdził Minister Finansów w interpretacji udzielonej Wnioskodawcy z dnia 29 września 2009 r. znak IPPP1-443-708/09-2/JB).

Stanowisko Banku, iż faktoring jako taki niezależnie od odmiany podlega opodatkowaniu VAT według stawki podstawowej, znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych wydawanych przez Ministra Finansów. Tak np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 1czerwca 2011r. (sygn. IPPP2-443-272/11-2/IZ), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 17 maja 2011 r. (sygn. IPPP2-443-208/11-2/IZ) czy też Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 28 lutego 2012 r. (sygn. IBPP2/443-1255/11/IK).

Biorąc pod uwagę przedstawione przez Bank okoliczności, przytoczone przepisy prawa oraz argumentację należy stwierdzić, iż wykonywana przez Bank usługa finansowanie wierzytelności bez prawa do regresu, za którą wynagrodzenie stanowią w szczególności odsetki, prowizje i inne opłaty przewidziane w umowie zawieranej pomiędzy Bankiem a Faktorantem, podlega opodatkowaniu VAT według stawki podstawowej (obecnie 23%). Nie stanowią natomiast obrotu odsetki karne, gdyż nie stanowią one wynagrodzenia za jakąkolwiek usługę.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 480 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie