Temat interpretacji

opodatkowanie nieodpłatnego przekazania całości przedsiębiorstwa na rzecz małżonka

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 21.06.2012 r.(data wpływu 26.06.2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nieodpłatnego przekazania całości przedsiębiorstwa na rzecz małżonka - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26.06.2012 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nieodpłatnego przekazania całości przedsiębiorstwa na rzecz małżonka.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zdarzenie przyszłe:

Pani M. S. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie budowy lokalu na sprzedaż oraz w zakresie wynajmu. W 2011 r. rozpoczęła budowę budynku mieszkalno-użytkowego. Działka, na której usytuowany jest ten budynek została nabyta w 2009 r. na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej. Od nabycia działki był naliczony podatek od towarów i usług. Ponadto odliczano podatek VAT od zakupów związanych z inwestycją. Zainteresowana posiada kredyt bankowy na tę inwestycję. W chwili obecnej podpisano umowę przedwstępną na sprzedaż jednego lokalu.

W budynku część lokalu zostanie sprzedana, część przeznaczona na wynajem oraz na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto jako przedsiębiorca, Wnioskodawczyni zawarła sześć umów najmu na innych nieruchomościach niż budowała budynek. Nieruchomości te nie stanowią majątku przedsiębiorstwa, zostały nabyte wcześniej. Wszystkie składniki prowadzonego przedsiębiorstwa stanowią majątek wspólny małżonków tj. są majątkiem wspólnym, Zainteresowanej i jej małżonka na zasadzie również współwłasności łącznej. Wnioskodawczyni zamierza nieodpłatnie przekazać prowadzone przedsiębiorstwo swojemu małżonkowi. Małżonek rozpocznie w tym celu prowadzenie działalności przed datą nieodpłatnego przekazania całości przedsiębiorstwa.

Przekazanie przedsiębiorstwa nastąpi na podstawie umowy przekazania pisemnej z podpisami notarialne poświadczonymi. Przekazanie przedsiębiorstwa nastąpi w ten sposób, ponieważ pomiędzy Zainteresowaną a małżonkiem istnieje ustrój małżeńskiej wspólnoty ustawowej. Z tego powodu nie ma możliwości przekazania przedsiębiorstwa w oparciu o klasyczne umowy cywilnoprawne np. sprzedaż lub darowizna. Nie istnieje taka prawna możliwość. Zarówno Wnioskodawczyni, jak i małżonek nie posiadają bowiem majątków odrębnych. Przekazywane małżonkowi przedsiębiorstwo spełnia ponadto przesłanki określone w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie

w zakresie podatku od towarów i usług:
Czy przekazanie nieodpłatne całości przedsiębiorstwa przez małżonka pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej drugiemu małżonkowi stanowi czynność, która nie podlega ustawie o podatku od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawczyni, przekazanie nieodpłatne całości przedsiębiorstwa przez małżonka pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej drugiemu małżonkowi stanowi czynność, która nie podlega ustawie o podatku od towarów i usług. Stanowi o tym art. 6 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Czynność ta jest neutralna podatkowo dla Skarbu Państwa. Małżonek, który przejmie przedsiębiorstwo, odsprzedając później np. lokale naliczy stosowny VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej w zakresie podatku od towarów i usług przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności zdefiniowany został odpowiednio w art. 7 i art. 8 ww. ustawy. I tak, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Na podstawie ust. 2 ww. artykułu, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Jak stanowi art. 6 ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do:

1. transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa
2. czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

A zatem, w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Pojęcie transakcja zbycia należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu dostawa towarów w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. zbycie obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, nieodpłatne przekazanie, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Zaznaczyć należy, iż przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji przedsiębiorstwa. Zatem dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy posłużyć się definicją sformułowaną w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.

Według art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Ponadto art. 55² Kodeksu cywilnego stanowi, iż czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba, że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Zatem, składniki materialne i niematerialne, wchodzące w skład przedsiębiorstwa, powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, iż można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Z treści wniosku wynika, że Pani prowadzi działalność gospodarczą w zakresie budowy lokalu na sprzedaż oraz w zakresie wynajmu. W 2011 r. Zainteresowana rozpoczęła budowę budynku mieszkalno-użytkowego. W budynku część lokalu zostanie sprzedana, część przeznaczona na wynajem oraz na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej. Działka, na której usytuowany jest ten budynek została nabyta w 2009r. na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej. Od nabycia działki był naliczony podatek od towarów i usług. Ponadto odliczano podatek VAT od zakupów związanych z inwestycją. W chwili obecnej podpisano umowę przedwstępną na sprzedaż jednego lokalu. Ponadto jako przedsiębiorca, Wnioskodawczyni zawarła sześć umów najmu na innych nieruchomościach niż budowałam budynek. Nieruchomości te nie stanowią majątku przedsiębiorstwa, zostały nabyte wcześniej.

Wszystkie składniki prowadzonego przedsiębiorstwa stanowią majątek wspólny małżonków tj. są majątkiem wspólnym, Zainteresowanej i jej małżonka na zasadzie również współwłasności łącznej. Wnioskodawczyni zamierza nieodpłatne przekazać prowadzone przedsiębiorstwo swojemu małżonkowi. Małżonek rozpocznie w tym celu prowadzenie działalności przed datą nieodpłatnego przekazania całości przedsiębiorstwa. Przekazywane małżonkowi przedsiębiorstwo spełnia ponadto przesłanki określone w art. 551 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks Cywilny.

W świetle powołanych wyżej przepisów należy stwierdzić, że na gruncie ustawy o VAT, Wnioskodawczyni jest traktowana jako odrębny podmiot, spełniający definicję podatnika. Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość takiej interpretacji jego przepisów, która zakładałaby, że wspólność majątkowa istniejąca między małżonkami na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ma wpływ na zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług.

Dopuszczalne jest dokonywanie czynności cywilno-prawnych między małżonkami pozostającymi w małżeńskiej wspólności majątkowej, jeżeli czynności te dotyczą sfery objętej zakresem ich działalności gospodarczej.

Przekazywane towary (w analizowanym przypadku całe przedsiębiorstwo) przez podatnika podatku od towarów i usług małżonkowi w świetle Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi (przy istnieniu wspólności majątkowej) niewątpliwie majątek wspólny małżonków, jednakże w świetle ustawy o podatku VAT są to rzeczy, które podatnik (małżonek) nabył w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Wobec powyższego nieodpłatne przekazanie towaru między małżonkami, w sytuacji gdy przekazujący jest podatnikiem podatku od towarów i usług, co do zasady, będzie podlegać przepisom ustawy o VAT na zasadach ogólnych, chyba że z przepisów tej ustawy wynika, iż do dostawy danego towaru (jak to ma miejsce w sytuacji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, w myśl art. 6 pkt 1 ustawy o VAT) nie stosuje się jej przepisów.

W opisie sprawy Wnioskodawczyni wyraźnie wskazała, iż Przekazywane małżonkowi przedsiębiorstwo spełnia ponadto przesłanki określone w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks Cywilny.. Zatem nieodpłatne przekazanie przez Wnioskodawczynię małżonkowi tego przedsiębiorstwa nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT. Wskazany przez Wnioskodawczynię art. 6 pkt 2 ustawy nie ma zastosowania w niniejszej sprawie. Przekazanie przedsiębiorstwa spełniającego wymogi art. 55¹ Kodeksu cywilnego, wyłączone będzie spod działania ustawy o podatku od towarów i usług, na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy, a co za tym idzie nie będzie podlegało opodatkowaniu tym podatkiem.

Pani M. S. we własnym stanowisku w sprawie stwierdziła, że przekazanie nieodpłatne całości przedsiębiorstwa przez małżonka pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej drugiemu małżonkowi stanowi czynność, która nie podlega ustawie o podatku od towarów i usług. Stanowi o tym art. 6 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Jak wskazano powyżej w analizowanej sytuacji znajdzie zastosowanie art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i przekazanie przez Panią przedsiębiorstwa mężowi nie będzie podlegało przepisom ustawy, tj. nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Jednakże, z uwagi na to, iż Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w wydawanej interpretacji jest zobowiązany do oceny stanowiska Wnioskodawczyni w pełnym zakresie, należało uznać, iż przedstawione przez Zainteresowaną stanowisko w przedmiotowym zakresie jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja wydana została w indywidualnej sprawie Wnioskodawczyni i nie wywołuje skutków prawnych, o których mowa w art. 14k - 14n ustawy Ordynacja podatkowa dla innych osób tj. męża Zainteresowanej.

W związku z tym, iż niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie zakresu podatku od towarów i usług, w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz. U. z 2012 r.,, poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 373 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie