W zakresie braku powstania obowiązku zapłaty podatku VAT należnego dla czynności odkupu niespłaconych wierzytelności od Inwestora. - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 27.09.2017, sygn. 0114-KDIP4.4012.474.2017.1.IT, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

W zakresie braku powstania obowiązku zapłaty podatku VAT należnego dla czynności odkupu niespłaconych wierzytelności od Inwestora.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 6 września 2017 r. (data wpływu 15 września 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku powstania obowiązku zapłaty podatku VAT należnego dla czynności odkupu niespłaconych wierzytelności od Inwestora jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 września 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku powstania obowiązku zapłaty podatku VAT należnego dla czynności odkupu niespłaconych wierzytelności od Inwestora.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest spółką prawa handlowego z siedzibą i miejscem zarządu w Polsce, gdzie podlega opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania (dalej: Wnioskodawca lub Pożyczkodawca). W ramach swojej podstawowej działalności gospodarczej Wnioskodawca udziela pożyczek osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej na zasadach określonych w ustawie o kredycie konsumenckim (dalej. Pożyczkobiorcy, Pożyczka/i).

Zgodnie z przykładową umową Pożyczki, Pożyczkobiorca jest zobowiązany dokonać spłaty Pożyczki w terminie określonym w umowie Pożyczki. Kwota Pożyczki do spłaty przez Pożyczkobiorcę (dalej: Wierzytelność) przykładowo może zawierać w sobie następujące elementy: kapitał, prowizję, odsetki - odsetki od kapitału, określone stałą stawką w umowie Pożyczki, inne opłaty.

W przypadku zalegania ze spłatą Wierzytelności, Pożyczkobiorca ma obowiązek zapłaty odsetek za opóźnienie.

W celu poprawy swojej płynności finansowej lub w celu pozyskania nowego źródła finansowania, Wnioskodawca rozważa rozpoczęcie w przyszłości współpracy ze spółką kapitałową, która będzie posiadać siedzibę i zarząd w Unii Europejskiej (poza terytorium Polski) albo w Polsce (dalej: Operator). Nie wykluczone jest, iż Operator będzie podmiotem powiązanym wobec Wnioskodawcy w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Współpraca Wnioskodawcy z Operatorem uregulowana zostanie umownie (dalej: Umowa o Współpracy). Jeśli Operator nie będzie polskim rezydentem podatkowym, Operator będzie posiadał certyfikat rezydencji wydany przez właściwy organ podatkowy, potwierdzający, że Operator jest rezydentem podatkowym kraju innego niż Polska.

Operator będzie prowadzić platformę internetową (dalej. Platforma), dzięki której posiadający wolne zasoby finansowe inwestorzy instytucjonalni lub osoby fizyczne (dalej: Inwestorzy) z różnych krajów, w tym Polski, będą mieli możliwość udzielenia finansowania zarejestrowanym na Platformie firmom w szczególności z branży pożyczkowej, leasingowej, faktoringowej. Docelowo na Platformie na rynku pierwotnym dostępnych będzie kilka do kilkunastu tysięcy pożyczek, natomiast na rynku wtórnym - kilkanaście tysięcy pożyczek. Możliwe, że pożyczki, które będą udostępnione na Platformie będą udzielone przez różnych pożyczkodawców, z różnych krajów, na różne cele. Inwestor będzie samodzielnie wybierał, w które pożyczki chce zainwestować.

Poniżej Wnioskodawca przedstawia rozważany model działania Platformy.

Inwestorami będą mogli być zarówno polscy jak i zagraniczni rezydenci podatkowi. Inwestorzy będą rejestrować konto na Platformie, otrzymując indywidualny numer identyfikacyjny (dalej: ID) Inwestora. Podczas rejestracji, Inwestor będzie zawierać z Operatorem umowę ogólnych warunków korzystania z Platformy (dalej: Umowa Korzystania z Platformy). Inwestorzy będą wybierać pożyczki (pożyczkę), w które chcą inwestować (dalej: Inwestycja).

Pojedyncza Inwestycja będzie realizowana po zawarciu trójstronnej umowy cesji wierzytelności, której stronami będą: Inwestor, Operator oraz Wnioskodawca (dalej: Umowa Cesji).

Na podstawie Umowy Cesji, Inwestor będzie nabywać od Wnioskodawcy roszczenia wobec Pożyczkobiorcy (Wierzytelność) za cenę określoną w Umowie Cesji. Wnioskodawca rozważa dwie możliwe sytuacje co do sposobu kalkulacji ceny. Cena po jakiej Inwestor nabywać będzie prawo do roszczenia będzie mogła być taka sama lub niższa niż wartość nominalna wierzytelności w momencie zawarcia Umowy Cesji zatem może wystąpić tzw. sprzedaż z dyskontem. W takim przypadku dyskonto będzie stanowić zysk Inwestora z tytułu Inwestycji. Cena po jakiej Inwestor nabywać będzie prawo do roszczenia może być również taka sama jak kwota części pożyczki udzielonej przez Wnioskodawcę, w którą będzie inwestował Inwestor w momencie zawarcia Umowy Cesji. W tym wypadku, zysk Inwestora z tytułu Inwestycji będzie stanowić ustalony w Umowie Cesji procent płacony przez Pożyczkobiorcę w związku z zawarciem umowy Pożyczki z Wnioskodawcą.

Przedmiotem nabycia przez Inwestora nie będą wierzytelności trudne - przeterminowane. Inwestor będzie nabywał Wierzytelność przed terminem spłaty Pożyczki przez Pożyczkobiorcę.

Zgodnie z Umową Cesji, Inwestor nabywać będzie jedynie Wierzytelność spodziewając się z Inwestycji określonej stopy zwrotu. Inwestor będzie płacił cenę za Wierzytelność. Inwestor będzie jedynie nabywał wierzytelności będące przedmiotem Inwestycji i nie będzie wykonywał na rzecz Wnioskodawcy innych świadczeń. Inwestor nie będzie wykonywał na rzecz Wnioskodawcy usług ściągania długów. Czynności windykacyjne będą realizowane przez Wnioskodawcę Zgodnie z Umową Cesji Inwestor nie będzie mógł dochodzić wierzytelności bezpośrednio od dłużnika (tj. od Pożyczkobiorcy) ani się z nim kontaktować.

Celem i zamiarem Inwestora będzie osiągnięcie określonej stopy zwrotu z Inwestycji niezależnie od rzeczywistej ekonomicznej wartości wierzytelności. W związku z tym, w momencie zawarcia Umowy Cesji rzeczywista ekonomiczna wartość danej wierzytelności nie będzie weryfikowana. Celem Inwestora nie będzie bowiem uzyskanie zysku na różnicy między wartością nominalną wierzytelności a ceną ich nabycia, lecz uzyskania z góry określonej stopy zwrotu z Inwestycji po spłaceniu wierzytelności przez dłużnika (Pożyczkobiorcę) lub zrealizowaniu przez Wnioskodawcę opcji buy-back (o której mowa poniżej).

Za pośrednictwem Platformy, w przypadku wyboru pożyczki Wnioskodawcy, Inwestor będzie zawierał Umowę Cesji każdorazowo po podjęciu decyzji o zainwestowaniu w wybraną przez siebie Pożyczkę udzieloną wcześniej przez Wnioskodawcę.

Ponadto, na warunkach określonych w Umowie Cesji, Inwestor będzie mógł nabyć Wierzytelność wraz prawem do odsprzedaży do Pożyczkodawcy roszczeń w przypadku, gdy Pożyczkobiorca opóźni się w spłatach przez określony czas (tzw. opcja buy-back).

W przypadku skorzystania przez Inwestora z opcji buy-back będzie dochodzić do zawarcia kolejnej umowy cesji (dalej: Umowa Cesji 2) na podstawie której Wnioskodawca odkupi od Inwestora roszczenia wobec Pożyczkobiorcy po cenie obliczonej zgodnie z formułą bądź metodologią przyjętą w Umowie Cesji. Realizacja opcji buy-back, a co za tym idzie zawarcie Umowy Cesji 2, będzie następować automatycznie w przypadku gdy Pożyczkobiorca opóźni się w spłatach przez określoną w Umowie Cesji liczbę dni. W przypadku realizacji opcji buy-back, Wnioskodawca będzie nabywać Wierzytelności we własnym imieniu, na własny rachunek oraz na własne ryzyko. W związku z tym, że realizacja opcji buy-back będzie następować w przypadku gdy Pożyczkobiorca opóźni się w spłatach, przedmiotem nabycia od Inwestora będą wierzytelności wymagalne i przeterminowane.

W momencie skorzystania przez Inwestora z prawa odsprzedaży wierzytelności do Wnioskodawcy, rzeczywista ekonomiczna wartość wierzytelności nie będzie weryfikowana. Cena, po której Wnioskodawca odkupi wierzytelność będzie obliczana zgodnie z formułą (wzorem) zawartą w Umowie Cesji bądź będzie obliczana zgodnie z metodologią przyjętą w Umowie Cesji, przy czym cena ta nie ma odzwierciedlać rzeczywistej ekonomicznej wartości wierzytelności, lecz ma gwarantować Inwestorowi zrealizowanie uzgodnionego zysku z Inwestycji. Cena za wierzytelność może być zbliżona do wartości nominalnej Wierzytelności. Poza ceną odkupu wierzytelności obliczoną zgodnie z formułą bądź metodologią przyjętą w Umowie Cesji nie dojdzie do przekazania innego wynagrodzenia dla Inwestora poza ceną, Umowa Cesji nie będzie nakładała na Wnioskodawcę jakichkolwiek innych dodatkowych świadczeń na rzecz Inwestora.

Przy czym, Operator posiadać będzie pełnomocnictwa od Wnioskodawcy oraz Inwestora do zawarcia w ich imieniu i na ich rzecz Umowy Cesji oraz Umowy Cesji 2 (dalej: Umowy Cesji), które zawierane będą elektronicznie.

Podsumowując, zgodnie z planowanym modelem współpracy ze Operatorem, Inwestor będzie nabywać od Wnioskodawcy Wierzytelność i będzie płacić Wnioskodawcy cenę za Wierzytelność Inwestor nie będzie otrzymywać od Wnioskodawcy żadnego przysporzenia majątkowego (wynagrodzenia) z tytułu zawarcia Umowy Cesji i nabycia wierzytelności. Jednocześnie, w związku z nabyciem wierzytelności Inwestor nie uwolni Wnioskodawcy od konieczności podejmowania czynności windykacyjnych, ponieważ Inwestor nie będzie wykonywać czynności windykacyjnych, czynności te będą wykonywane przez Wnioskodawcę.

Jednocześnie, w przypadku opcji buy-back będącej przedmiotem zapytania Inwestor nie będzie ponosił ryzyka niespłacenia wierzytelności przez dłużnika ponieważ w przypadku braku spłaty wierzytelności Wnioskodawca wykupi wierzytelność od Inwestora.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w przypadku wykonania opisanej w zdarzeniu przyszłym opcji buy-back i odkupu niespłaconych Wierzytelności od Inwestora, po stronie Wnioskodawcy wystąpi obowiązek zapłaty należnego podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku wykonania opisanej w zdarzeniu przyszłym opcji buy-back i odkupu niespłaconych Wierzytelności od Inwestora, po stronie Wnioskodawcy nie wystąpi obowiązek zapłaty należnego podatku od towarów i usług.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Transakcja cesji wierzytelności dla Wnioskodawcy, w sytuacji, kiedy Wnioskodawca będzie pełnić rolę nabywcy wierzytelności (w przypadku buy-back) nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT jako transakcja niestanowiąca ani odpłatnej dostawy towarów ani odpłatnego świadczenia usług, o których mowa w art. 5 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz. U. z 2016 r., poz. 710 z późn. zm., dalej: ustawa VAT).

Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy VAT). Towarami - w świetle art. 2 pkt 6 ustawy VAT - są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Stosownie do treści art. 8 ustawy VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę w jakiej dokonano czynności prawnej.

Przeniesienie praw do wierzytelności, jako niematerialnych praw majątkowych nie stanowi dostawy towarów. Wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy VAT, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług pod pojęciem towaru. Należy jednak rozpatrzyć, czy może zostać sklasyfikowane jako świadczenie usług na gruncie przepisów VAT.

Instytucja przelewu (cesji) wierzytelności została uregulowana przepisami art. 509-517 ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. 2017 poz. 459, dalej: Kodeks cywilny). Zgodnie z treścią art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Według art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności.

Należy zauważyć, że wierzytelność jest prawem jednego podmiotu do żądania od drugiego podmiotu pewnego zachowania się zwanego świadczeniem (wyrażalnym np. pieniężnie). Przeniesienie wierzytelności jest więc skutkiem rozporządzania wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności, nie jest więc świadczeniem usług w myśl ustawy VAT.

Ponadto Wnioskodawca pragnie zaznaczyć, że w przypadku wykonania opcji buy-back nie będzie świadczyć żadnych dodatkowych usług na rzecz Inwestora, a jedynie nabywać będzie od niego Wierzytelność i wypłacać ustaloną cenę za Wierzytelność w związku z realizacją swojego obowiązku, do którego zobowiązywać go będzie Umowa Cesji zawarta z Inwestorem.

Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym przez Komisję Europejską, znajdującym również poparcie w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych, z perspektywy zbywcy, zbycie wierzytelności nie powinno być traktowane jako świadczenie usług podlegające opodatkowaniu, lecz pozostaje poza zakresem opodatkowania VAT. Komisja Europejska uznała, iż sprzedaż własnych wierzytelności, jako wykonywanie prawa własności, nie podlega opodatkowaniu VAT (Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno-Finansowych z dnia 1 stycznia 2005 r., Nr 1).

Powyższe znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądowym, przykładowo w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 października 2011 r., sygn. I FSK 537/11, w którym sąd uznał, iż: Zbycie wierzytelności nie stanowi zatem świadczenia usługi, gdyż jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi).

Również organy podatkowe potwierdzają brak opodatkowaniu podatkiem VAT przy zbyciu wierzytelności: W odniesieniu do przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz powołanych wyżej przepisów prawa należy stwierdzić, że czynności polegającej na zbyciu wierzytelności w formie aportu nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług, pod pojęciem towaru. Aport własnych wierzytelności nie stanowi również świadczenia usługi, zdefiniowanej w art. 8 ust. 1 ustawy, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji o nr IPPP1/443-391/14-2/IGo z dnia 28 kwietnia 2014 r.

Podobne stanowisko prezentuje m in.:

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 6 grudnia 2013 r. o nr ILPP1/443-816/13-3/NS;
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 25 września 2014 r. o nr IPPP1/443-758/14-2/AP;
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 24 czerwca 2015 r., o nr IPPP1/4512-356/15-2/JL.

Analizowana sytuacja stanowiła również przedmiot rozstrzygnięcia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE lub Trybunał) w sprawie GFKL C-93/10 z dnia 27 października 2011 r. Trybunał orzekł, iż w ramach transakcji transferu wierzytelności nie dochodzi do świadczenia odpłatnego usługi w rozumieniu Dyrektywy i nie dokonuje się tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania Dyrektywy.

Powyższe wyroki i interpretacje chociaż dotyczą zbycia wierzytelności własnych, za cenę zwykle poniżej ich wartości nominalnej, mogą mieć zastosowanie także w przypadku odkupu wierzytelności od innego podmiotu za cenę nieznacznie niższą lub równą do ich wartości nominalnej bądź też równą kwocie części Pożyczki w którą inwestować będzie Inwestor, tak jak jest to w analizowanym zdarzeniu przyszłym, gdyż w tym przypadku nie dochodzi do świadczenia usługi za wynagrodzeniem, zbliżoną do ich wartości nominalnej, tak jak jest to w analizowanym stanie faktycznym, gdyż w tym przypadku nie dochodzi do świadczenia usługi za wynagrodzeniem. Takie, stanowisko znajduje potwierdzenie np. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 kwietnia 2013 r., sygn. I FSK 772/12, w którym sąd stwierdził, że nabycie wierzytelności po cenie równej ich wartości nominalnej nie podlega VAT: Jednakże skoro w rozpatrywanej sprawie spornym jest zagadnienie opodatkowania VAT nabywania wierzytelności na własny rachunek, za cenę równą nominalnej, to tym bardziej należy uznać, że do tego rodzaju cesji wierzytelności zastosowanie znajdą powyższej przedstawione wyroki [w tym wyrok TSUE w sprawie GFKL C-93/10 z dnia 27 października 2011 r. - dopisek Wnioskodawcy], a także wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 grudnia 2012 r., sygn. akt I FSK 874/12, (opublikowane w internetowej bazie orzeczeń sądów administracyjnych CBOiSA na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl/). Skład Naczelnego Sądu Administracyjnego orzekający w niniejszej sprawie zgadza się w pełni ze stanowiskiem zawartym w ww. wyroku I FSK 874/12 (który de facto dotyczył opodatkowania VA T nabywania wierzytelności na własny rachunek, za cenę równą nominalnej) i w ślad za przytoczoną w nim argumentacją wskazuje, że transakcje pomiędzy cedentem a cesjonariuszem przy braku dyskonta (lub wynagrodzenia w innej postaci) nie może być uznane za usługę świadczoną osobiście, ponieważ nie posiada cech odpłatności.

Błędna jest zatem też ocena organu podatkowego, że przeniesienie prawa do wierzytelności, jako niematerialnych praw majątkowych stanowi w przedmiotowej sprawie świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. i podlega opodatkowaniu, spółka jest bowiem podatnikiem podatku VAT, zatem wszystkie wykonywane przez nią czynności mieszczące się w zakresie przedmiotowym opodatkowania tym podatkiem, będą podlegały opodatkowaniu.

Koniecznie trzeba przypomnieć, rozważając kwestię słuszności postawionego zarzutu skargi kasacyjnej, że nawet różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi bowiem wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników.

Bez znaczenia jest w takim przypadku również to, że cesjonariusz wierzytelności nabywa je w celu ich ściągnięcia, gdyż w momencie realizacji tej czynności czyni to na własny rachunek i ryzyko, a nie na rachunek i ryzyko cedenta wierzytelności.

Należy zatem stwierdzić, że przelew wierzytelności, nie będzie opodatkowany podatkiem od towarów i usług po stronie Wnioskodawcy jako nabywcy w sytuacji wykonania opcji buy-back i odkupu wierzytelności od Inwestora.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221 z późn. zm.) - zwanej dalej ustawą o VAT - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 7 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1
pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT. Zgodnie z zapisem zawartym w tym przepisie, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Należy zauważyć, że dostawa towarów rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego dysponowania nim, jakby była właścicielem tego dobra.

Natomiast na mocy art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Przy czym, usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Zatem czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za beneficjenta tej czynności. Związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jednocześnie, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu musi być wykonana przez podatnika.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza zaś, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Ponadto, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

W przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego (art. 17 ust. 2 ustawy).

W świetle art. 2 pkt 9 ustawy, świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4, stanowi import usług.

W przypadku usług, w celu prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług w pierwszej kolejności należy określić miejsce świadczenia danej usługi, które wskaże, czy usługa ta podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce.

Ogólna reguła dotycząca miejsca świadczenia usług została zawarta w art. 28b ust. 1 ustawy, zgodnie z którym miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, z późn. zm.).

Zgodnie z brzmieniem art. 509 § 1 tej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl § 2 cytowanego artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 tej ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest spółką prawa handlowego z siedzibą i miejscem zarządu w Polsce, gdzie podlega opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania. W ramach swojej podstawowej działalności gospodarczej Wnioskodawca udziela pożyczek osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej na zasadach określonych w ustawie o kredycie konsumenckim.

Operator będzie prowadzić platformę internetową (dalej. Platforma), dzięki której posiadający wolne zasoby finansowe inwestorzy instytucjonalni lub osoby fizyczne (dalej: Inwestorzy) z różnych krajów, w tym Polski, będą mieli możliwość udzielenia finansowania zarejestrowanym na Platformie firmom w szczególności z branży pożyczkowej, leasingowej, faktoringowej. Inwestorami będą mogli być zarówno polscy jak i zagraniczni rezydenci podatkowi. Inwestorzy będą rejestrować konto na Platformie, otrzymując indywidualny numer identyfikacyjny (dalej: ID) Inwestora. Podczas rejestracji, Inwestor będzie zawierać z Operatorem umowę ogólnych warunków korzystania z Platformy (dalej: Umowa Korzystania z Platformy). Inwestorzy będą wybierać pożyczki (pożyczkę), w które chcą inwestować (dalej: Inwestycja). Pojedyncza Inwestycja będzie realizowana po zawarciu trójstronnej umowy cesji wierzytelności, której stronami będą: Inwestor, Operator oraz Wnioskodawca (dalej: Umowa Cesji).

Umowa Cesji będzie regulowała zasady nabywania przez Inwestorów Inwestycji, ich rozliczania oraz zbywania. Między Inwestorem a Wnioskodawcą nie będzie istniała inna umowa cywilno-prawna poza Umową Cesji. Na podstawie Umowy Cesji, Inwestor będzie nabywać od Wnioskodawcy roszczenia wobec Pożyczkobiorcy (Wierzytelność) za cenę określoną w Umowie Cesji. Wnioskodawca rozważa dwie możliwe sytuacje co do sposobu kalkulacji ceny. Cena po jakiej Inwestor nabywać będzie prawo do roszczenia będzie mogła być taka sama lub niższa niż wartość nominalna wierzytelności w momencie zawarcia Umowy Cesji zatem może wystąpić tzw. sprzedaż z dyskontem. W takim przypadku dyskonto będzie stanowić zysk Inwestora z tytułu Inwestycji. Cena po jakiej Inwestor nabywać będzie prawo do roszczenia może być również taka sama jak kwota części pożyczki udzielonej przez Wnioskodawcę, w którą będzie inwestował Inwestor w momencie zawarcia Umowy Cesji. W tym wypadku, zysk Inwestora z tytułu Inwestycji będzie stanowić ustalony w Umowie Cesji procent płacony przez Pożyczkobiorcę w związku z zawarciem umowy Pożyczki z Wnioskodawcą. Przedmiotem nabycia przez Inwestora nie będą wierzytelności trudne - przeterminowane. Inwestor będzie nabywał Wierzytelność przed terminem spłaty Pożyczki przez Pożyczkobiorcę. Zgodnie z Umową Cesji, Inwestor nabywać będzie jedynie Wierzytelność spodziewając się z Inwestycji określonej stopy zwrotu. Inwestor będzie płacił cenę za Wierzytelność. Inwestor będzie jedynie nabywał wierzytelności będące przedmiotem Inwestycji i nie będzie wykonywał na rzecz Wnioskodawcy innych świadczeń. Inwestor nie będzie wykonywał na rzecz Wnioskodawcy usług ściągania długów. Czynności windykacyjne będą realizowane przez Wnioskodawcę Zgodnie z Umową Cesji Inwestor nie będzie mógł dochodzić wierzytelności bezpośrednio od dłużnika (tj. od Pożyczkobiorcy) ani się z nim kontaktować. Celem i zamiarem Inwestora będzie osiągnięcie określonej stopy zwrotu z Inwestycji niezależnie od rzeczywistej ekonomicznej wartości wierzytelności. W związku z tym, w momencie zawarcia Umowy Cesji rzeczywista ekonomiczna wartość danej wierzytelności nie będzie weryfikowana. Celem Inwestora nie będzie bowiem uzyskanie zysku na różnicy między wartością nominalną wierzytelności a ceną ich nabycia, lecz uzyskania z góry określonej stopy zwrotu z Inwestycji po spłaceniu wierzytelności przez dłużnika (Pożyczkobiorcę) lub zrealizowaniu przez Wnioskodawcę opcji buy-back (o której mowa poniżej). Za pośrednictwem Platformy, w przypadku wyboru pożyczki Wnioskodawcy, Inwestor będzie zawierał Umowę Cesji każdorazowo po podjęciu decyzji o zainwestowaniu w wybraną przez siebie Pożyczkę udzieloną wcześniej przez Wnioskodawcę.

Umowa Cesji będzie składać się z dwóch części: pierwsza część Umowy Cesji będzie zawierać podstawowe informacje dotyczące konkretnej Inwestycji (dalej: Podstawowe Warunki Umowy Cesji), natomiast druga część Umowy Cesji będzie zawierać ogólne warunki i zasady realizacji Inwestycji (dalej: Ogólne Warunki Umowy Cesji). Ponadto, na warunkach określonych w Umowie Cesji, Inwestor będzie mógł nabyć Wierzytelność wraz prawem do odsprzedaży do Pożyczkodawcy roszczeń w przypadku, gdy Pożyczkobiorca opóźni się w spłatach przez określony czas (tzw. opcja buy-back).

W przypadku realizacji Inwestycji z opcją buy-back, Inwestor nabędzie od Wnioskodawcy Wierzytelności bez przejęcia ryzyka wypłacalności. W przypadku Inwestycji z opcją buy-back, jeśli Pożyczkobiorca opóźnia się w spłatach, Wnioskodawca będzie miał obowiązek odkupić Wierzytelności od Inwestora. W przypadku skorzystania przez Inwestora z opcji buy-back będzie dochodzić do zawarcia kolejnej umowy cesji (dalej: Umowa Cesji 2) na podstawie której Wnioskodawca odkupi od Inwestora roszczenia wobec Pożyczkobiorcy po cenie obliczonej zgodnie z formułą bądź metodologią przyjęta w Umowie Cesji. Realizacja opcji buy-back, a co za tym idzie zawarcie Umowy Cesji 2, będzie następować automatycznie w przypadku gdy Pożyczkobiorca opóźni się w spłatach przez określoną w Umowie Cesji liczbę dni. W przypadku realizacji opcji buy-back, Wnioskodawca będzie nabywać Wierzytelności we własnym imieniu, na własny rachunek oraz na własne ryzyko. W związku z tym, że realizacja opcji buy-back będzie następować w przypadku gdy Pożyczkobiorca opóźni się w spłatach, przedmiotem nabycia od Inwestora będą wierzytelności wymagalne i przeterminowane. W momencie skorzystania przez Inwestora z prawa odsprzedaży wierzytelności do Wnioskodawcy, rzeczywista ekonomiczna wartość wierzytelności nie będzie weryfikowana. Cena, po które Wnioskodawca odkupi wierzytelność będzie obliczana zgodnie z formułą (wzorem) zawartą w Umowie Cesji bądź będzie obliczana zgodnie z metodologią przyjętą w Umowie Cesji, przy czym cena ta nie ma odzwierciedlać rzeczywistej ekonomicznej wartości wierzytelności, lecz ma gwarantować Inwestorowi zrealizowanie uzgodnionego zysku z Inwestycji. Cena za wierzytelność może być zbliżona do wartości nominalnej Wierzytelności. Poza ceną odkupu wierzytelności obliczoną zgodnie z formułą bądź metodologią przyjętą w Umowie Cesji nie dojdzie do przekazania innego wynagrodzenia dla Inwestora poza ceną, Umowa Cesji nie będzie nakładała na Wnioskodawcę jakichkolwiek innych dodatkowych świadczeń na rzecz Inwestora. Przy czym, Operator posiadać będzie pełnomocnictwa od Wnioskodawcy oraz Inwestora do zawarcia w ich imieniu i na ich rzecz Umowy Cesji oraz Umowy Cesji 2 (dalej: Umowy Cesji), które zawierane będą elektronicznie. Podsumowując, zgodnie z planowanym modelem współpracy ze Operatorem, Inwestor będzie nabywać od Wnioskodawcy Wierzytelność i będzie płacić Wnioskodawcy cenę za Wierzytelność Inwestor nie będzie otrzymywać od Wnioskodawcy żadnego przysporzenia majątkowego (wynagrodzenia) z tytułu zawarcia Umowy Cesji i nabycia wierzytelności. Jednocześnie, w związku z nabyciem wierzytelności Inwestor nie uwolni Wnioskodawcy od konieczności podejmowania czynności windykacyjnych, ponieważ Inwestor nie będzie wykonywać czynności windykacyjnych, czynności te będą wykonywane przez Wnioskodawcę. Jednocześnie, w przypadku opcji buy-back będącej przedmiotem zapytania Inwestor nie będzie ponosił ryzyka niespłacenia wierzytelności przez dłużnika ponieważ w przypadku braku spłaty wierzytelności Wnioskodawca wykupi wierzytelność od Inwestora.

Wątpliwości przedstawione w niniejszym wniosku dotyczą ustalenia czy w przypadku wykonania opisanej w stanie faktycznym opcji buy-back i odkupu niespłaconych Wierzytelności od Inwestora, po stronie Wnioskodawcy wystąpi obowiązek zapłaty należnego podatku od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że celem opisanej we wniosku działalności nie jest sprzedaż wierzytelności, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Spółkę środków finansowych przed wymagalnością Wierzytelności, w drodze finansowania zapewnionego przez Inwestorów przy pomocy Platformy obsługiwanej przez podmiot zagraniczny.

Trzeba w tym miejscu więc podkreślić, że w przedmiotowej sprawie czynności podejmowane przez Inwestorów nie będą sprowadzały się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowić będzie jedynie niezbędny element świadczonej przez Inwestorów szerszej (kompleksowej) usługi o charakterze finansowym, której celem będzie zapewnienie dla Wnioskodawcy środków finansowych.

Inwestorzy, którzy zapewnią Wnioskodawcy środki finansowe, dokonywać będą na rzecz Wnioskodawcy świadczenia odpłatnego bowiem Inwestor nabywa od Wnioskodawcy roszczenia wobec Pożyczkobiorcy (Wierzytelność) za cenę określoną w Umowie Cesji (z dyskontem albo nie). Dyskonto stanowi stanowi zysk Inwestora z tytułu Inwestycji.

Należy zauważyć, w przedmiotowej sprawie w roli usługodawcy występować będzie Inwestor, natomiast Wnioskodawca będzie usługobiorcą.

Jak wynika z opisu sprawy Operator prowadzi Platformę, dzięki której posiadający wolne zasoby finansowe inwestorzy instytucjonalni albo osoby fizyczne (Inwestorzy) z różnych krajów, w tym Polski, mają możliwość udzielenia finansowania zarejestrowanym na Platformie firmom, w szczególności z branży pożyczkowej, leasingowej lub faktoringowej (Pierwotni Pożyczkodawcy). Inwestorami mogą być zarówno polscy jak i zagraniczni rezydenci podatkowi.

Mając na uwadze powyższe okoliczności sprawy i wyżej przedstawiony stan prawny należy stwierdzić, że w przypadku, gdy Inwestorem będzie osoba fizyczna/inwestor instytucjonalny niemający miejsca zamieszkania/siedziby w Polsce to Wnioskodawca w związku z nabyciem wierzytelności Wnioskodawcy przez takiego Inwestora będzie zobowiązany rozpoznać import usług z uwagi na przepisy art. 17 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 2 pkt 9 ustawy o VAT.

Natomiast, w sytuacji gdy Wnioskodawca dokona sprzedaży wskazanych wierzytelności na rzecz Inwestora będącego osobą fizyczną/inwestorem instytucjonalnym, ale posiadającego miejsce zamieszkania/siedziby w Polsce, to sprzedaż ta będzie czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług po stronie Wnioskodawcy.

Jednakże dla przedmiotowej usługi (importu usług) należy przeanalizować zwolnienie
z opodatkowania podatkiem VAT, którego zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o VAT.

I tak, zgodnie art. 43 ust. 1 pkt 38-40 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku:

38) usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę - pkt 38;

39) usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę - pkt 39;

40) usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług - pkt 40.
38) usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa
w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę - pkt 38;
39) usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę - pkt 39;
40) usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług - pkt 40.

Jak stanowi art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Z powyższego wynika zatem, że usługi dotyczące długów, co do zasady, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie cyt. wyżej art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT. Jednakże w odniesieniu do usług, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, tj. m.in. w odniesieniu do usług ściągania długów, w tym factoringu, nie stosuje się zwolnienia od podatku.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy o VAT, powinny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

W celu rozstrzygnięcia zatem, czy dana transakcja przelewu wierzytelności może korzystać ze zwolnienia od podatku, należy zbadać jej charakter, a także wziąć pod uwagę rodzaj wierzytelności i ocenić, czy transakcja ta nie podlega wyłączeniu ze zwolnienia od podatku.

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Wskazać należy, że istotą usługi ściągania długów jest nabywanie przez dany podmiot wierzytelności innych podmiotów realizowane w celu odzyskania należności. Natomiast co do zasady, factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora.

Zgodnie z postanowieniami Konwencji Ottawskiej z 1988 r., umowa factoringowa zawierana jest pomiędzy faktorem oraz faktorantem. Na podstawie takiej umowy:

Faktorant przenosi na faktora własność wierzytelności wynikających z umowy dotyczącej sprzedaży towarów lub usług;
Faktor wykonuje co najmniej dwie z następujących usług:
- finansowanie dostawcy poprzez udzielanie mu zaliczek bądź pożyczek,
- prowadzenie rozliczeń finansowych związanych z wierzytelnościami,
- inkaso wierzytelności od dłużnika,
- przyjęcie ryzyka wypłacalności dłużnika;
Dłużnik zostaje poinformowany o przeniesieniu własności wierzytelności.

W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na wyręczeniu klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia. W tym miejscu należy wskazać, że ustawa nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast istota rozróżnienia usług obrotu wierzytelnościami, inkasa oraz factoringu sprowadza się do zapisów umów łączących strony przelewu wierzytelności, analizy ich treści oraz czynności faktycznych wynikających z tych umów.

W każdym przypadku, gdy celem działania jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) - usługę tę należy opodatkować, także wówczas, gdy środkiem tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika), która to czynność mieści się w pojęciu szeroko pojętego pośrednictwa finansowego.

Jak wynika z opisu sprawy w związku z nabyciem wierzytelności Inwestor nie uwolni Wnioskodawcy od konieczności podejmowania czynności windykacyjnych, ponieważ Inwestor nie wykonuje czynności windykacyjnych, czynności te są wykonywane przez Wnioskodawcę. Jednocześnie w przypadku opcji buy-back Inwestor nie ponosi ryzyka niespłacenia wierzytelności przez dłużnika, ponieważ w przypadku braku spłaty wierzytelności Wnioskodawca wykupuje wierzytelności od Inwestora.

Zatem, biorąc pod uwagę opis sprawy oraz powołane przepisy stwierdzić należy, że
w przedmiotowej sprawie usługi świadczone przez Inwestora (osób fizycznych i inwestorów instytucjonalnych) niemających miejsca zamieszkania/siedziby w Polsce na rzecz Spółki nie będą stanowić czynności wymienionych w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, jako czynności wyłączonych ze zwolnienia od podatku.

W przedmiotowej sprawie główną wątpliwością Wnioskodawcy jest, czy w przypadku wykonania opcji buy-buck i odkupu niespłaconych Wierzytelności od Inwestora, po stronie Wnioskodawcy nie wystąpi obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług.

Odnosząc się do powyższej kwestii należy na wstępie zwrócić uwagę, że jak wynika z opisu sprawy w przedmiotowej sprawie odkup niespłaconych Wierzytelności od Inwestora realizowany będzie na podstawie Umowy Cesji, która będzie regulowała zasady nabywania przez Inwestorów Inwestycji, ich rozliczania oraz zbywania. Między Inwestorem
a Wnioskodawcą co prawda dochodzi do zawarcia kolejnej umowy cesji (Umowa Cesji 2), na podstawie której Wnioskodawca odkupuje od Inwestora roszczenia wobec Pożyczkobiorcy, niemniej jednak jest ona tylko niejako potwierdzeniem tego co zostało już zawarte w Umowie Cesji. Należy wskazać, że wszystkie najistotniejsze warunki opcji buy-buck i odkupu niespłaconych Wierzytelności zostały zawarte w Umowie Cesji, a zawarcie Umowy cesji 2 następuje automatycznie w przypadku gdy Pożyczkobiorca opóźnia się w spłatach przez określoną w Umowie Cesji liczbę dni.

Zatem należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie zwrotne przeniesienie wierzytelności nie może być rozpatrywane odrębnie, gdyż jest ono nierozerwalnie związane z kompleksową usługą cesji wierzytelności, w konsekwencji, nie stanowi ono również samodzielnego świadczenia usług. W szczególności Wnioskodawca nie występuje w tym zakresie w roli ani usługodawcy, ani usługobiorcy, Wnioskodawca bowiem jest usługobiorcą transakcji finansowania świadczonej przez Inwestorów za pośrednictwem Platformy. Nieuprawnione byłoby twierdzenie, że Wnioskodawca w zakresie zwrotnego przeniesienia wierzytelności (przez odkup) świadczy usługę na rzecz Inwestorów, gdyż element ten nie przynosi Inwestorom dodatkowych korzyści, a jedynie częściowo niweluje skutki pierwotnej sprzedaży (cesji). Wnioskodawca wskazuje, że poza ceną odkupu wierzytelności obliczoną zgodnie z formułą zawartą w Umowie Cesji nie dojdzie do przekazania innego wynagrodzenia dla Inwestora.

Należy wskazać w tym miejscu, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniach, w których odnosił się do opodatkowania VAT świadczeń kompleksowych, wielokrotnie zaznaczał, że jeżeli dwa lub więcej niż dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz usługobiorcy są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej. Pogląd taki został wyrażony, m.in. w orzeczeniu w sprawie C-349/96, w którym Trybunał stwierdził, że pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas, gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej. Pogląd ten znajduje również potwierdzenie w wyroku Trybunału w sprawie C-2/95, jak również w wyroku C-41/04. Również w wyroku z dnia 15 maja 2001 r. w sprawie C-34/99, skład orzekający stwierdził (...) z orzecznictwa Trybunału wynika, że w przypadku, gdy transakcja składa się z kilku elementów, stanowią one jedną dostawę, w szczególności w przypadku, gdy jeden element należy postrzegać jako stanowiący usługę podstawową, podczas gdy pozostałe należy traktować jako usługi pomocnicze, traktowane pod względem podatkowym tak jak usługa podstawowa (...).

Kwestię rozróżnienia zasadniczego i pomocniczego charakteru poszczególnych czynności podniósł Trybunał w uzasadnieniu wyroku w sprawie C-572/07. Skład orzekający w tej sprawie stwierdził (...) w pewnych okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem które mogą oddzielnie prowadzić do opodatkowania lub zwolnienia, należy uważać za jednolitą czynność, jeżeli nie są od siebie niezależne. W opinii Trybunału, powyższe znajduje zastosowanie np. w sytuacji, gdy można stwierdzić, że jedno lub więcej świadczeń stanowi świadczenie główne, a inne świadczenie lub świadczenia stanowią jedno lub więcej świadczeń pomocniczych dzielących los podatkowy świadczenia głównego.

W szczególności dane świadczenie należy uważać za świadczenie pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, gdy dla klientów nie stanowi ono celu samego w sobie, lecz środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z głównej usługi usługodawcy (...).

Konkluzje przedstawione przez Trybunał w tym wyroku znajdują bezpośrednie przełożenie na opisane przez Wnioskodawcę zdarzenie przyszłe. Zasadniczym elementem usług świadczonych przez Inwestorów za pośrednictwem Platformy jest finansowanie, podczas gdy pozostałe elementy mają w stosunku do nich jedynie charakter pomocniczy.

W świetle powyższego nie można zwrotnego przeniesienia części wierzytelności do Spółki na mocy określonego w umowie cesji prawa do zwrotu, traktować jako odrębnego świadczenia usług na gruncie ustawy o VAT.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy, że w przypadku wykonania opcji buy-buck i odkupu niespłaconych Wierzytelności od Inwestora, po stronie Wnioskodawcy nie wystąpi obowiązek zapłaty należnego podatku od towarów i usług, jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywiste zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego zdarzenia przyszłego, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2017 r., poz. 1369) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie