Temat interpretacji
opodatkowanie sprzedaży akcji w spółce, oraz związanego z tym prawa do odliczenia podatku naliczonego
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 02.03.2012 r. (data wpływu 06.03.2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży akcji w spółce, oraz związanego z tym prawa do odliczenia podatku naliczonego jest nieprawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 06.03.2012 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży akcji w spółce, oraz związanego z tym prawa do odliczenia podatku naliczonego.
W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.
Spółka prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie:
- sprzedaży hurtowej wyrobów chemicznych,
- działalności agentów zajmujących się sprzedażą paliw, rud, metali i chemikaliów przemysłowych,
- pozostałych form udzielania kredytów,
- pozostałej finansowej działalności usługowej, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszy emerytalnych.
Spółka jest głównym akcjonariuszem spółki A. S.A. (dalej: A). Spółka jest właścicielem 2.277.431 akcji w A, co stanowi 99,62% kapitału zakładowego A.
Spółka planuje zawrzeć umowę sprzedaży akcji A. (dalej: Umowa Sprzedaży). Zgodnie z zawartą przez Spółkę z konsorcjum banków Umową Kredytową, środki finansowe uzyskane ze sprzedaży akcji A, pomniejszone o wszelkie podatki i racjonalne koszty oraz wydatki związane z transakcją sprzedaży, zostaną przeznaczone na przedterminową spłatę części kredytów zaciągniętych przez Spółkę oraz zależną od Spółki spółkę z siedzibą w Rumunii - G S.A. (dalej: G).
Przedmiotowy kredyt został zaciągnięty w celu finansowania prowadzonej przez Spółkę, G. oraz innych spółek zależnych od Spółki działalności gospodarczej. W związku z przedterminową spłatą części kredytu zaciągniętego przez G. Spółka wstąpi w prawa wierzyciela G. oraz dokona nowacji swoich praw przysługujących jej względem G. poprzez zastąpienie ich niezabezpieczoną pożyczką wewnątrzgrupową udzieloną G (tj. Spółka stanie się pożyczkodawcą wobec G).
Co do zasady działalność Spółki podlega opodatkowaniu VAT. Udział sprzedaży opodatkowanej VAT w stosunku do całej sprzedaży dokonanej przez Spółkę w 2011 r. wynosi 97% (proporcja obliczona zgodnie z przepisem art. 90 ust. 3 ustawy o VAT).
Spółka, będąc akcjonariuszem A, świadczy na rzecz A oraz pozostałych spółek zależnych następujące usługi:
- usługi udzielania pożyczek,
- usługi zarządzania płynnością finansową,
- usługi udostępnienia znaku towarowego,
- inne usługi.
W związku z powyższym zadano następujące pytania:
Czy sprzedaż przez Spółkę 99,62% akcji A podlega wyłączeniu z opodatkowania VAT, a Spółka nie jest zobowiązana do wykazania przedmiotowej sprzedaży dla potrzeb podatku VAT ...
Zdaniem Wnioskodawcy sprzedaż przez Spółkę 99,62% akcji A nie jest przeprowadzona w ramach działalności gospodarczej Cech, a Spółka nie jest zobowiązana do wykazania przedmiotowej sprzedaży dla potrzeb podatku VAT. W opinii Spółki, przysługuje jej prawo do odliczenia kwoty podatku VAT naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług związanych ze sprzedażą 99,62% akcji A przy zastosowaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT.
Powyższe stanowisko Spółki argumentuje następująco:
Ad. 1
Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Definicję towaru ustawodawca zawarł w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT. Zgodnie z tą definicją, pod pojęciem towaru należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Przez dostawę towarów - stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT - rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Natomiast przez świadczenie usług, stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również m.in. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych oraz inne zdarzenia, które w kontekście opisywanych zdarzeń pozostają poza sferą niniejszych rozważań.
Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Pojęcie działalności gospodarczej zostało zdefiniowane w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT i obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
W konsekwencji nie każda czynność dokonana przez podmiot, mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.
Należy zauważyć, iż przedstawionym stanie faktycznym w rozumieniu ustawy o VAT w zakres czynności dokonywanych w ramach prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi. W takiej sytuacji czynność samego nabycia sprzedaży akcji czy udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o VAT. Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób częstotliwy. Zatem czynność sprzedaży przedmiotowych akcji nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o VAT, a tym samym Spółka nie uzyskuje statusu podatnika w tym zakresie.
Powyższe stanowisko znajduje odzwierciedlenie w interpretacjach przepisów prawa podatkowego, np. otrzymana przez Spółkę indywidualna interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 22 sierpnia 2011 r. sygn. IPPP1-443-836/11-2/MP.
Wnioski:
Odpłatne zbycie przez Spółkę pakietu 99,62% akcji w spółce A w przedstawionym stanie faktycznym nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż nie będzie przeprowadzone w ramach działalności gospodarczej Spółki. W konsekwencji Spółka nie jest zobowiązana do wykazania sprzedaży akcji w spółce A dla potrzeb podatku VAT.
Ad. 2
Zgodnie z art. 86 ust. I ustawy o VAT cyt.: W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego ().
Zgodnie z powyższym przepisem Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu usług związanych ze sprzedażą akcji A, jeżeli nabycie tych usług było związane z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT.
Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa związek pomiędzy nabyciem towarów lub usług, a dokonywaną przez podatnika sprzedażą opodatkowaną VAT może mieć charakter zarówno bezpośredni, jak i pośredni.
Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie m.in.
- sprzedaży hurtowej wyrobów chemicznych, działalności agentów zajmujących się sprzedażą paliw, rud metali i chemikaliów przemysłowych - podlegającą opodatkowaniu VAT;
- pozostałych form udzielania kredytów, pozostałej finansowej działalności usługowej, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszy emerytalnych - podlegającą zwolnieniu z VAT.
Środki pochodzące ze sprzedaży akcji A zostaną w części przeznaczone na spłatę kredytów zaciągniętych przez SPÓŁKĘ dla potrzeb prowadzenia jej działalności gospodarczej, w pozostałej części na spłatę części kredytu zaciągniętego przez US G S.A. (przy czym Spółka wstąpi w prawa pożyczkodawcy wobec G).
Wydatki związane ze sprzedażą akcji w spółce A mają zatem na celu uzyskanie kapitału potrzebnego do prowadzenia działalności gospodarczej Spółki. Istnieje zatem pośredni związek pomiędzy tymi wydatkami a prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą.
Co do zasady Spółka prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną VAT wg stawki VAT 23%. Mając jednak na uwadze, że działalność Spółki obejmuje również w niewielkiej części czynności zwolnione z VAT, które nie dają prawa do odliczenia podatku naliczonego VAT, konieczne jest ustalenie, czy Spółce przysługuje prawo do odliczenia w stosunku do całej kwoty podatku naliczonego VAT.
Zgodnie z art. 90 ust. 1, 2 oraz 3 ustawy o VAT:
- W stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
- Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (...).
- Proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.
Jak zostało wskazane powyżej, związek pomiędzy wydatkami dokonanymi dla potrzeb sprzedaży akcji A i prowadzoną działalnością ma charakter pośredni.
Spółka nie ma zatem możliwości bezpośredniej alokacji podatku naliczonego przy zakupie towarów i usług związanych ze sprzedażą przedmiotowych akcji do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i do czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje. Zarówno w indywidualnych interpretacjach wydanych przez Ministra Finansów, jak i w orzecznictwie sądów administracyjnych wyrażany jest pogląd, iż w sytuacji gdy podatnik nie ma możliwości bezpośredniego przypisania wydatków do sprzedaży dającej prawo do odliczenia VAT, niedopuszczalne jest stosowanie kluczy alokacji innych, niż proporcja, o której mowa w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT.
Powyższe stanowisko zostało zaprezentowane m.in. w następujących interpretacjach:
- Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 14 grudnia 2010 r. nr IPPP1-443-987/10-2/JL,
- Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 24 sierpnia 2011 r. nr IPPP1-443-843/11-4/MP,
- Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 21 października 2010 r. nr ILPP1/443-851/10-2/AI.
oraz w wyrokach:
- WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia I SA/Wr 691/10,
- NSA z dnia 4 listopada 2011 r. sygn. akt I FSK 1697/1 0,
- WSA w Warszawie z dnia 14 października 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 467/09,
- WSA w Gliwicach z dnia 5 grudnia 2007 r., sygn. akt III SA/Gl 831/07.
Wnioski:
W świetle powołanych powyżej przepisów, jak również orzeczeń sądów administracyjnych oraz interpretacji przepisów prawa podatkowego wydawanych przez organy podatkowe należy uznać, iż:
- Związek pomiędzy nabyciem towarów lub usług, a dokonywaną przez podatnika sprzedażą opodatkowaną VAT może mieć charakter zarówno bezpośredni jak i pośredni.
- Wydatki poniesione na zakup towarów i usług niezbędnych dla sprzedaży akcji pozostają w pośrednim związku z prowadzoną przez Spółkę działalnością opodatkowaną VAT oraz zwolnioną z VAT.
- Spółka nie jest w stanie dokonać bezpośredniej alokacji podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych ze sprzedażą 99,62% akcji w spółce A, w konsekwencji, Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przy zastosowaniu proporcji obliczonej zgodnie z przepisem art. 90 ust. 3 ustawy o VAT.
Reasumując, w ocenie Spółki sprzedaż przez Spółkę 99,62% akcji Alwerni podlega wyłączeniu z opodatkowania VAT, gdyż nie będzie przeprowadzone w ramach działalności gospodarczej Spółki. W konsekwencji Spółki nie jest zobowiązana do wykazania tej transakcji dla potrzeb podatku VAT. Ponadto, Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług związanych ze sprzedażą akcji przy zastosowaniu proporcji obliczonej zgodnie z art. 90 ust. 3 ustawy o VAT.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j.Dz. U. Nr 177, poz. 1054) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z art. 7 ust. 1 cyt. ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (). W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
- przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
- zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
- świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu wtedy, gdy są dokonywane przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tych czynności. Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza czynnik przedmiotowy opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.
Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Działalność gospodarcza na mocy ust. 2 powołanego artykułu obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Tak więc, nie każda czynność dokonana przez podmiot, mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Status bycia podatnikiem podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem, za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.
Stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 cyt. ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Zgodnie natomiast z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%. Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, zwolnieniu podlegają usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie. Zgodnie z powyższym odwołaniem do ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, w myśl art. 2 ust. 1 pkt 1, instrumentami finansowymi są m.in. papiery wartościowe, pod pojęciem których należy rozumieć także akcje.
Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie sprzedaży hurtowej wyrobów chemicznych, pozostałych form udzielania kredytów, pozostałej finansowej działalności usługowej, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszy emerytalnych. Spółka jest głównym akcjonariuszem (99,62% kapitału zakładowego) spółki zależnej. Wnioskodawca planuje zawrzeć umowę sprzedaży akcji spółki zależnej. Zainteresowana Spółka dodała, iż będąc akcjonariuszem spółki zależnej, świadczy na jej rzecz m.in. usługi udzielania pożyczek, zarządzania płynnością finansową, oraz usługi udostępnienia znaku towarowego. Wątpliwości Wnioskodawcy sprowadzają się do rozstrzygnięcia dwóch kwestii po pierwsze wskazania czy sprzedaż akcji spółki zależnej podlega wyłączeniu z opodatkowania VAT, oraz po drugie - czy Spółce przysługuje prawo do odliczenia kwoty podatku VAT naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług związanych z powyższą sprzedażą.
Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i sprzedaży własnych akcji oraz udziałów była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE. Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady, powyższe czynności nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem. Od tej zasady orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania papierów wartościowych wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT. Dotyczy to sytuacji gdy:
- posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której udziały posiada,
- sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej,
- posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.
Należy zauważyć, iż akcja to instrument finansowy (papier wartościowy) reprezentujący częściowy udział jego właściciela w kapitale spółki. Akcjonariusz, czyli właściciel akcji, ma ustalone prawa i obowiązki. Najważniejszym prawem akcjonariusza jest prawo do udziału w zyskach spółki kapitałowej. Udział w spółce posiadającej osobowość prawną jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem transakcji (prawo zbywalne), nie mieści się jednak ani w definicji towarów, ani usługi w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.
Ponadto, w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi to czynność samego nabycia lub sprzedaży akcji, czy udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia, czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób częstotliwy.
Warto w tym miejscu odwołać się do orzecznictwa TSUE, który w wyroku z dnia 29.10.2009 r. sygn. C-29/08 Skatteverket v. AB SKF, dotykającym problematyki prawnopodatkowej w kwestii konsekwencji podatkowych związanych z transakcją zbycia udziałów posiadanych w spółkach powiązanych, a także spółce zależnej. Pytania prejudycjalne w powołanej sprawie, postawione przed TSUE, dotyczyły w zasadzie tożsamego stanu faktycznego, na tle którego wydawana jest przedmiotowa interpretacja. TSUE został zapytany o skutki podatkowe dotyczące zbycia akcji spółki zależnej, możliwości objęcia zwolnieniem takiej transakcji, a także o prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych bezpośrednio z tą transakcją. TSUE opierając się o dotychczasowe orzecznictwo stwierdził, iż pomimo że co do zasady czynność sprzedaży akcji nie podlega opodatkowaniu, jako realizacja praw własnościowych danego dobra, lecz dzieje się inaczej, gdy udziałowi finansowemu w innym przedsiębiorstwie towarzyszy pośrednia lub bezpośrednia ingerencja w zarządzanie spółką, w której udział został nabyty, bez uszczerbku dla praw właściciela udziału jako akcjonariusza. Co istotne, taka ingerencja, o której mowa w orzeczeniu przejawia się w dokonywaniu transakcji podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, takich jak świadczenie usług m.in. administracyjnych, księgowych i informatycznych.(także: wyrok z dnia 20.06.1991 r. w sprawie C-60/90 Polysar Investments Netherlands, wyrok z dnia 14.11.2000 r. w sprawie C-142/99 Floridienne i Berginvest, wyrok z dnia 27.09.2001 r. w sprawie C-16/00 Cibo Participations).
Podobnie wypowiedział się także WSA w Opolu w wyroku z dnia 25.06.2010 r. sygn. akt I SA/Op 176/10 stwierdzając, iż zaangażowanie w zarządzanie spółkami może być uznane za działalność gospodarczą, ale jedynie w zakresie, w jakim pociąga to za sobą dokonywanie transakcji podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT z mocy art. 2 ust. 1 VI Dyrektywy, takich jak świadczenie przez spółkę holdingową na rzecz spółek zależnych różnego rodzaju usług, np. administracyjnych, finansowych, informatycznych. WSA zwraca uwagę, że dany podmiot działa w charakterze podatnika VAT dokonując transakcji zbycia akcji w spółce zależnej, w sytuacji która ma miejsce w rozstrzyganej sprawie. Otóż, dzieje się tak w przypadku gdy podatnik zawodowo trudni się zarządzaniem innymi podmiotami i czerpie z tego tytułu korzyści, a czynności zarządzania stanowią zawodową płaszczyznę jednostki, który to warunek jest niezbędną przesłanką do uznania danej aktywności podmiotu za działalność gospodarczą. Wnioskodawca nadmienił, iż świadczy na rzecz spółki zależnej usługi zarządzania płynnością finansową, co stanowi wystarczającą przesłankę przemawiającą za uznaniem go za działającego w charakterze podatnika VAT, gdyż czerpie korzyści majątkowe z tego tytułu.
Przenosząc powyższe tezy orzeczeń na grunt niniejszej sprawy należy podkreślić, iż Wnioskodawca, będąc dominującym akcjonariuszem spółki zależnej, której akcje zamierza zbyć, świadczył na rzecz tej spółki, a także pozostałych spółek zależnych usługi zarządzania płynnością finansową, udzielał na jej rzecz pożyczek, a także udostępniał znak towarowy. Powyższe usługi wymienione we wniosku, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, świadczone przez Wnioskodawcę będącego spółką dominującą stanowią rzeczoną ingerencję w zarządzanie spółką zależną, co sprawia że przedmiotowa transakcja sprzedaży akcji objęta jest zakresem stosowania podatku VAT.
Z uwagi na fakt, iż przedmiotowa sprzedaż akcji będzie dokonywana przez podatnika podatku od towarów i usług, przy czym okoliczności sprawy sprawią, że transakcja ta będzie uznana za dokonywaną w ramach wykonywanej przez niego działalności gospodarczej, tym samym prowadzone przez Wnioskodawcę działania w tym zakresie wpisują się w definicję prowadzenia działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy, opisana we wniosku sprzedaż akcji podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. W związku z powyższym należy zwrócić uwagę na normę przywołanego na wstępie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, który zwalnia z podatku usługi, których przedmiotem są m.in. akcje.
Biorąc pod uwagę ww. przepisy oraz fakt, iż sprzedaż przedmiotowych akcji nie dotyczy usług ich przechowywania i zarządzania nimi, przedmiotowa transakcja korzystać będzie ze zwolnienia, o którym mowa w ww. art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy.
W złożonym wniosku Spółka wnosi także zapytanie dotyczące prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego z tytułu wydatków ponoszonych w związku ze zbyciem akcji spółki zależnej.
Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że w myśl generalnej zasady, wyrażonej w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Kwotę podatku naliczonego stanowi m.in. suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług (art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy).
Z powyższego wynika, że odliczenie podatku naliczonego przysługuje tylko zarejestrowanym czynnym podatnikom podatku od towarów i usług, jeżeli nabyte towary i usługi służą czynnościom opodatkowanym, tzn. czynnościom, które generują podatek należny. Zatem, odliczyć można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza jednocześnie możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku świadczenia czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi. Ponadto z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego, może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony, są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu.
Istnienie bezpośredniego związku między nabywanymi towarami i usługami a transakcjami opodatkowanymi podatnika jest traktowane jako niezbędny wymóg powstania prawa do odliczenia podatku również w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L Nr 347, poz. 1 ze zm.).
Ponadto dokonanie odliczenia w innym zakresie byłoby sprzeczne z zasadą neutralności podatku od towarów i usług i naruszałoby podstawowy mechanizm działania tego podatku, bowiem w odniesieniu do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem, do których nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Biorąc pod uwagę przedstawione zdarzenie przyszłe oraz treść powołanych przepisów należy stwierdzić, że z tytułu nabycia towarów i usług związanych ze sprzedażą akcji w spółce zależnej, o której mowa we wniosku, Wnioskodawcy nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego na zasadach wynikających z ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż dokonane zakupy nie będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, a będą miały związek ze sprzedażą zwolnioną, co wykazano powyżej.
Odnosząc się końcowo do przywołanej interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 22 sierpnia 2011 r. sygn. IPPP1-443-836/11-2/MP należy stwierdzić, iż rozstrzygała ona w kwestii uznania transakcji sprzedaży 89,46 % udziałów w spółce z o.o. za zbycie przedsiębiorstwa, które podlega wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na mocy art. 6 pkt 1 ustawy.
W świetle powyższego, wskazać należy, że w odniesieniu do wydatków ponoszonych w związku ze sprzedażą akcji spółki zależnej, Spółce nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.
Wniosek ORD-IN
Treść w pliku PDF 642 kB
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie