Temat interpretacji

Czy wystawienie noty obciążeniowej tytułem rekompensaty (odszkodowania) utraty możliwości nabycia przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy leasingowej skutkuje naliczeniem podatku VAT?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 29 sierpnia 2012 r. (data wpływu 31 sierpnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług otrzymanej na podstawie porozumienia rekompensaty (odszkodowania) jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 sierpnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług otrzymanej na podstawie porozumienia rekompensaty (odszkodowania).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Dnia 2009 r. została zawarta umowa leasingu operacyjnego na okres 36 miesięcy, której przedmiotem była koparko-ładowarka ... . Koparka w okresie trwania leasingu na skutek eksploatacji uległa wysokiemu zużyciu. W związku z powyższym dnia 2012 r. zostało podpisane porozumienie do ww. umowy leasingowej, w którym leasingodawca złożył propozycję rozwiązania umowy i zawarcia kolejnej umowy leasingu na urządzenie o wyższym stopniu zaawansowania technologicznego i o wyższej wartości. Wnioskodawca wyraził zgodę na rozwiązanie dotychczasowej umowy i zawarcie nowej pod warunkiem uzyskania rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia kaparki po zakończeniu umowy. Za obopólną zgodą uznano, że w sytuacji rozwiązania umowy leasingobiorca na prawo do rekompensaty w wysokości części wynagrodzenia otrzymanego przez leasingodawcę z tytułu zbycia przedmiotu leasingu. Rozwiązanie umowy nastąpiło w dniu zawarcia nowej umowy leasingowej jak już wspomniano na koparkę o wyższym stopniu zaawansowania technologicznego.

W związku z zaistniałą sytuacją została wystawiona nota obciążeniowa przez leasingobiorcę na kwotę stanowiącą rekompensatę (odszkodowanie) z tytułu utraty możliwości nabycia przedmiotu leasingu zgodnie z zawartym wyżej porozumieniem.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wystawienie noty obciążeniowej tytułem rekompensaty (odszkodowania) utraty możliwości nabycia przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy leasingowej skutkuje naliczeniem podatku VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zapłata za rekompensatę nie jest związana z żadną czynnością, która miałaby charakter dostawy towarów, czy też świadczenia usług a tym samym nie generuje obrotu.

W związku z powyższym w ocenie Wnioskodawcy zapłata tytułem rekompensaty (odszkodowania) pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, w myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W związku z powyższym, pod pojęciem świadczenia składającego się na istotę usługi należy rozumieć każde zachowanie się na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do kategorii usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Przy czym, w rozumieniu ustawy, na mocy art. 8 ust. 1 pkt 2 przez świadczenie usług należy rozumieć także zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. W związku z powyższym, jeżeli zaniechanie pewnych czynności za odszkodowaniem przynosiłoby wymierną korzyść konkretnemu podmiotowi, to wówczas powinno być ono na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług uznane za usługę.

Tak więc, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Kwestia ta ma szczególnie istotne znaczenie przy takich świadczeniach, których istotą jest zaniechanie, powstrzymywanie się od określonych czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Odnosząc się do pojęcia odszkodowania, należy zauważyć, iż jest to termin niezdefiniowany w ustawie o podatku od towarów i usług. Regulacje dotyczące odszkodowania zostały zawarte w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Z postanowień art. 361 § 1 K.c. wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Zgodnie z § 2 tego artykułu w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ustalanie statusu wypłacanej rekompensaty, jako podlegającej bądź nie opodatkowaniu podatkiem VAT, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Zatem, jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie będzie miała bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony Wynajmującego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem. Wobec powyższego, tylko wówczas gdy płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wtedy kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Z przedstawionej treści wniosku wynika, iż Wnioskodawca w dniu 2009 r. zawarł umowę leasingu operacyjnego na okres 36 miesięcy, której przedmiotem była koparko-ładowarka .... Koparka w okresie trwania leasingu na skutek eksploatacji uległa wysokiemu zużyciu. W związku z powyższym dnia 2012 r. zostało podpisane porozumienie do ww. umowy leasingowej, w którym leasingodawca złożył propozycję rozwiązania umowy i zawarcia kolejnej umowy leasingu na urządzenie o wyższym stopniu zaawansowania technologicznego i o wyższej wartości. Wnioskodawca wyraził zgodę na rozwiązanie dotychczasowej umowy i zawarcie nowej pod warunkiem uzyskania rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia kaparki po zakończeniu umowy. Za obopólną zgodą uznano, że w sytuacji rozwiązania umowy leasingobiorca na prawo do rekompensaty w wysokości części wynagrodzenia otrzymanego przez leasingodawcę z tytułu zbycia przedmiotu leasingu. Rozwiązanie umowy nastąpiło w dniu zawarcia nowej umowy leasingowej na koparkę o wyższym stopniu zaawansowania technologicznego.

W związku z zaistniałą sytuacją została wystawiona nota obciążeniowa przez leasingobiorcę (Wnioskodawcę) na kwotę stanowiącą rekompensatę (odszkodowanie) z tytułu utraty możliwości nabycia przedmiotu leasingu zgodnie z zawartym wyżej porozumieniem.

Aby ustalić zasady opodatkowania danej czynności, dokonanej w zamian za rekompensatę (odszkodowanie), niezbędne jest rozstrzygnięcie czy te czynności skutkują uzyskaniem bezpośrednich korzyści przez wypłacającego.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca na podstawie zawartego porozumienia w sprawie rozwiązania umowy leasingowej i zawarcia kolejnej umowy leasingu na urządzenie o wyższym stopniu zaawansowania technologicznego i o wyższej wartości otrzymuje określoną kwotę pieniężną rekompensatę w zamian za zgodę na rozwiązanie umowy leasingowej na koparko-ładowarkę ... i utratę możliwości nabycia tej kaparki po zakończeniu umowy. Co istotne, w przedmiotowej sprawie rozwiązanie umowy poprzez zawarcie przez strony porozumienia prowadzi do wygaśnięcia wiążącego strony stosunku prawnego (tj. zgodnego zakończenia istniejącego pomiędzy stronami stosunku w inny sposób niż pierwotnie było to przewidziane), nie jest natomiast rezultatem jednostronnego niewywiązywania się lub nienależytego wywiązania się przez stronę z ciążących na niej obowiązków. Otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie jest ściśle związane z uzyskaniem korzyści przez leasingodawcę. Zawierając porozumienie w sprawie rozwiązania umowy leasingowej Wnioskodawca wyraził zgodę na rozwiązanie zawartej dnia 2009 r.

Przedmiotowa rekompensata otrzymana od leasingodawcy nie jest więc zadośćuczynieniem lecz stanowi formę wynagrodzenia za działania Wnioskodawcy (wyrażenie zgody za odstąpienie od umowy i utratę możliwości nabycia koparki po zakończeniu umowy). W analizowanym przypadku istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymaną rekompensatą. Zatem zgodę na zaniechanie określonej czynności (odstąpienie od umowy leasingowej i możliwości nabycia koparko-ładowarki ... po zakończeniu umowy) za którą wypłacona została rekompensata należy traktować jako określone świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Spełniona została przesłanka istnienia związku pomiędzy wypłatą należności, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym otrzymanie rekompensaty podlega opodatkowaniu jako konkretne świadczenie usługi w postaci zobowiązania do powstrzymania się od dokonania czynności, które wprost wymienione zostało w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy.

W świetle art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Mając na uwadze przywołane regulacje i przedstawiony opis sprawy stwierdzić należy, że zgoda Wnioskodawcy na rozwiązanie zawartej umowy oraz zgoda na utratę możliwości nabycia przedmiotu leasingu (koparko-ładowarki ...) wynikająca z zawartego w dniu 2012 r. porozumienia stanowi odpłatne świadczenie usługi na rzecz leasingodawcy w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Otrzymana kwota rekompensaty (odszkodowania) ustalona na mocy porozumienia w sprawie rozwiązania umowy leasingowej z dnia 10 lipca 2009 r. stanowi wynagrodzenie za tę usługę i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu. W konsekwencji Wnioskodawca powinien udokumentować otrzymanie przedmiotowej rekompensaty fakturą VAT.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 501 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu