Zdaniem Wnioskodawcy:

• usługi wskazane w pkt 1 opisu stanu faktycznego korzystać będą ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT;
• usługi wskazane w pkt 2 opisu stanu faktycznego korzystać będą ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 Ustawy o VAT;
• usługi wskazane w pkt 3 opisu stanu faktycznego podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podstawowej;
• usługi wskazane w pkt 4 opisu stanu faktycznego korzystać będą ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 Ustawy o VAT - w zakresie w jakim dotyczą aktywów funduszy będących instrumentami finansowymi w rozumieniu UOIF oraz podlegać będą opodatkowaniu według stawki podstawowej - w zakresie w jakim dotyczą pozostałych aktywów funduszy;
• usługi wskazane w pkt 5 opisu stanu faktycznego podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podstawowej.

Zgodnie z ww. przepisami art. 43 ust. 1 pkt 40 i art. 43 ust. 1 pkt 41 Ustawy o VAT - zwalnia się od podatku usługi w zakresie:

• depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług;
• usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w UOIF, z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

W odniesieniu do usług Wnioskodawcy opisanych w pkt 1 stanu faktycznego, polegających na przechowywaniu aktywów Funduszu w postaci środków pieniężnych na prowadzonych przez Wnioskodawcę rachunkach oraz dokonywaniu rozliczeń na tych rachunkach, należy stwierdzić, iż bezsprzecznie powinny one korzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT, jako usługi w zakresie prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych. W ocenie Wnioskodawcy w analogicznym zakresie zwolnienie, o którym mowa powyżej powinno mieć zastosowanie do stanów faktycznych, w których Wnioskodawca powierza wykonywanie tych czynności subdepozytariuszom, w szczególności mając na względzie, że zgodnie z art. 84k ust. 3 Ustawy o FI, powierzenie przez depozytariusza wykonywanych czynności innemu podmiotowi nie zwalnia depozytariusza od odpowiedzialności wobec odpowiednio funduszu inwestycyjnego albo alternatywnej spółki inwestycyjnej.

W przypadku usług Wnioskodawcy opisanych w pkt 2 stanu faktycznego, polegających na przechowywaniu na rachunkach papierów wartościowych prowadzonych przez subdepozytariuszy, na rzecz których wykonywanie tych czynności powierza Wnioskodawca, aktywów funduszy w postaci papierów wartościowych, o których mowa w art. 5 i art. 5a UOIF, zastosowanie znajduje zwolnienie z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 Ustawy o VAT, jako usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w UOIF. Fakt, iż Wnioskodawca powierza wykonywanie tych czynności subdepozytariuszom nie powinien mieć wpływu na zastosowanie zwolnienia podatkowego, w szczególności mając na względzie, że zgodnie z art. 84k ust. 3 Ustawy o FI, powierzenie przez depozytariusza wykonywanych czynności innemu podmiotowi nie zwalnia depozytariusza od odpowiedzialności wobec odpowiednio funduszu inwestycyjnego albo alternatywnej spółki inwestycyjnej.

Należy bowiem podkreślić, iż używany we wniosku termin przechowywanie odnosi się do czynności prowadzenia rachunku papierów wartościowych, na którym ewidencjonowane są zdematerializowane instrumenty finansowe w rozumieniu UOIF. Przepisy Ustawy o VAT nie wyjaśniają, co należy rozumieć pod pojęciem przechowywania, dlatego w celu wyjaśnienia powyższej definicji należy posłużyć się w ramach wykładni systemowej przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm., dalej: KC). Zgodnie z art. 835 KC przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu na przechowanie. Z powyższego przepisu wynika, iż przedmiotem umowy przechowania mogą być wyłącznie rzeczy ruchome, a więc przedmioty materialne. Ponieważ przedmiotem umowy są rzeczy oddane na przechowanie, z chwilą ich oddania zawsze dochodzi do ich indywidualizacji. Przedmiotem umowy mogą być rzeczy oznaczone zarówno co do tożsamości, jak i co do gatunku, jednak umowa dotyczy zawsze rzeczy zindywidualizowanych, przechowawca bowiem ma obowiązek zwrotu tej samej rzeczy, która została mu oddana na przechowanie.

Zatem należy uznać, iż przedmiotem przechowania instrumentów finansowych, winny być (zgodnie z powyższym wyjaśnieniem) wyłącznie rzeczy ruchome w postaci materialnej, czyli papiery wartościowe w formie dokumentu. Oznacza to zatem, iż wyłączenie ze zwolnienia od podatku VAT przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy dotyczy wyłącznie przechowywania instrumentów finansowych w formie materialnej.

Stanowisko takie znajduje potwierdzenie m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 7 stycznia 2014 r. (sygn. IPPP2/443-1102/13-2/DG); interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 10 września 2013 r. (sygn. IPPP1/443-603/13-4/MPe); interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 9 września 2013 r. (sygn. IPPP2/443-554/13-3/IZ); interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 2 września 2013 r. (sygn. IPPP3/443-513/13- 2/IG); interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 6 grudnia 2011 r. (znak: IPPP1/443-1360/11-2/AW) oraz piśmie Ministra Finansów z dnia 11 maja 2004 r. (znak: PP3-812-365/2004/MJ/286 PELM).

Z powyższej argumentacji wynika zatem, że usługi opisane w pkt 3 polegające na przyjmowaniu do depozytu i przechowywaniu papierów wartościowych mających postać dokumentu oraz innych aktywów funduszy niebędących środkami pieniężnymi oraz instrumentami finansowymi w rozumieniu UOIF powinny podlegać opodatkowania stawką podstawową - w związku z wyłączeniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 Ustawy o VAT.

W zakresie usług Wnioskodawcy wskazanych w pkt 4 stanu faktycznego (prowadzenie rejestru aktywów), sposób opodatkowania VAT tych usług zależy od rodzaju aktywów dla których prowadzony jest rejestr. Jeśli rejestr obejmuje aktywa będące instrumentami finansowymi w rozumieniu przepisów UOIF, to tym samym czynność ta (tzn. prowadzenie rejestru aktywów - instrumentów finansowych) stanowi usługę, której przedmiotem są instrumenty finansowe. W konsekwencji usługa ta mieści się w hipotezie normy z art. 43 ust. 1 pkt 41 Ustawy o VAT i korzystać będzie ze zwolnienia z podatku VAT. Natomiast, w sytuacji, gdy aktywa funduszu nie są instrumentami finansowymi w rozumieniu przepisów UOIF, usługa prowadzenia rejestru takich aktywów podlegać będzie opodatkowaniu stawką podstawową. Taki podział usług prowadzenia rejestru na opodatkowane i zwolnione został potwierdzony m.in. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 30 czerwca 2016 r. (sygn. IBPP2/4512- 339/16/IK), w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 10 września 2013 r. (sygn. IPPP1/443-603/13-4/MPe), interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 9 września 2013 r. (sygn. IPPP2/443-554/13-3/IZ), interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 2 września 2013 r. (sygn. IPPP3/443-513/13-2/IG).

Za taką interpretacją przemawia również określenie obowiązku depozytariusza polegającego na prowadzeniu rejestru aktywów funduszu jako elementu usługi przechowywania w ramach przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41 /WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 oraz rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) NR 231/2013 z dnia 19 grudnia 2012 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE w odniesieniu do zwolnień, ogólnych warunków dotyczących prowadzenia działalności, depozytariuszy, dźwigni finansowej, przejrzystości i nadzoru.

Dodatkowo Wnioskodawca pragnie wskazać, iż oprócz Wnioskodawcy funkcję depozytariusza dla AFI pełnią również wybrane banki. Zgodnie z najlepszą wiedzą Wnioskodawcy usługi związane z prowadzeniem rejestru aktywów AFI, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2) Ustawy o FI są przez banki - depozytariuszy nieopodatkowane, co wynika z wewnętrznych interpretacji podatkowych uzyskanych przez te podmioty oraz interpretacji indywidualnych właściwych dla tych podmiotów Izb Skarbowych.

W odniesieniu do usług Wnioskodawcy opisanych w pkt 5, wynikających z obowiązków narzuconych na Wnioskodawcę przez art. 72 ust. 1 pkt 3-10 UFI wskazać należy, że czynności te mają na celu realizację ustawowych obowiązków depozytariusza i zapewnienie właściwego funkcjonowania funduszy i nie mają one charakteru usług finansowych korzystających ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT. W rezultacie usługi te będą podlegały opodatkowaniu podstawową stawką VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie:

• zwolnienia z podatku VAT czynności polegających na przechowywaniu aktywów funduszy, w postaci środków pieniężnych oraz dokonywanie rozliczeń na tych rachunkach (pyt. nr 1) - jest prawidłowe;
• zwolnienia z podatku VAT czynności przechowywania na rachunkach papierów wartościowych prowadzonych przez Wnioskodawcę aktywów funduszy, w sytuacji gdy przedmiotem przechowania będą aktywa funduszy stanowiące zdematerializowane instrumenty finansowe (pyt. nr 2) - jest nieprawidłowe;
• opodatkowania podatkiem VAT czynności przechowywania aktywów funduszy, w tym instrumentów finansowych, w sytuacji gdy przedmiotem przechowania będą aktywa funduszy inne niż zdematerializowane instrumenty finansowe (pyt. nr 3) - jest prawidłowe;
• zwolnienia z podatku VAT czynności polegających na prowadzeniu rejestru aktywów funduszy stanowiących instrumenty finansowe (pyt. nr 4) - jest nieprawidłowe;
• opodatkowania podatkiem VAT czynności w zakresie w jakim nie dotyczą prowadzenia rejestru aktywów funduszy stanowiących instrumenty finansowe (pyt. nr 4) - jest prawidłowe;
• opodatkowania podatkiem VAT czynności nadzorczo-kontrolnych sprawowanych jako depozytariusz funduszy inwestycyjnych (pyt. nr 5) - jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku.

I tak, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

W myśl zaś art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 1636, 1948 i 1997 oraz z 2017 r. poz. 724, 768 i 791), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy (w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2017 r.), zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Z kolei w myśl art. 43 ust. 15 ww. ustawy (w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2017 r.), zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.

W myśl art. 43 ust. 16 ustawy zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

1. tytuł prawny do towarów;
2. tytuł własności nieruchomości;
3. prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
4. udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
5. prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Stosownie do art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 1 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r., poz. 2024), od dnia 1 lipca 2017 r. w art. 43 ustawy uchylony został ust. 13 i 14, natomiast ust. 15 tego artykułu otrzymał brzmienie:

Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.

Powyższa zmiana prowadzi do usunięcia z regulacji dotyczących zwolnień od VAT, zwolnienia dla usług stanowiących element zwolnionej od podatku usługi finansowej lub ubezpieczeniowej, wymienionej w art. 43 ust. 1 pkt 7 oraz 37-41 ustawy, stanowiących odrębną całość oraz będących właściwymi i niezbędnymi do świadczenia usługi zwolnionej.

W tym miejscu zauważyć należy, że przepisy art. 43 ust. 1 pkt 7 i 3741 miały na celu implementację do krajowego porządku prawnego przepisów art. 135 ust. 1 lit. a-f dyrektywy VAT, zgodnie z którymi zwolnieniu od tego podatku podlegają wymienione transakcje z dziedziny finansów i ubezpieczeń. Przepisy art. 43 ust. 13 i 14 nie mają wprawdzie bezpośredniego odpowiednika w przepisach dyrektywy VAT, stanowiły jak pierwotnie uznano odzwierciedlenie tez wynikających z orzecznictwa TSUE, odnoszącego się do kwestii możliwości zastosowania, w świetle przepisów ww. dyrektywy, zwolnienia dla części składowej usługi wykonywanej przez podmiot trzeci (np. wyroki w sprawach C2/95 SDC, C235/00 CSC, C169/04 Abbey National, C350/10 Nordea Pankki Suomi Oyj), co odniesiono także do usługi ubezpieczeń. Mając jednak na uwadze orzeczenie TSUE w sprawie C40/15, gdzie TSUE orzekł o braku analogii transakcji ubezpieczeniowych z usługami finansowymi, oraz zawężającą wykładnię Trybunału w odniesieniu do części składowej usługi finansowej, zasadne stało się usunięcie ust. 13 i 14 w art. 43 ustawy o VAT.

Celem przedmiotowej zmiany jest ściślejsze odwzorowanie przepisów dyrektywy VAT dotyczących zakresu stosowania zwolnienia do usług finansowych i ubezpieczeniowych oraz orzecznictwa TSUE. Z uwagi na to, że interpretacja zgodna z orzecznictwem TSUE w zakresie usług finansowych może i powinna zostać wyprowadzona bezpośrednio z przepisów art. 43 ust 1 pkt 7 i 3841, przepis art. 43 ust. 13 jest zbędny. Przy dokonywaniu interpretacji przepisów art. 43 ust. 1 pkt 7 i 3841 ustawy o VAT uwzględnić należy orzecznictwo TSUE dotyczące usług finansowych (w tym usług stanowiących element usług finansowych). Ze zwolnienia będą nadal korzystać usługi stanowiące element usług finansowych wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7 i 3841, jeżeli takie zwolnienie wynika z orzecznictwa TSUE.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jako dom maklerski świadczy usługi depozytariusza, o których mowa w art. 71 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi dla alternatywnych funduszy inwestycyjnych, w szczególności funduszy inwestycyjnych zamkniętych.

Usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz funduszy na podstawie zawartych umów można podzielić na te, których przedmiotem jest:

1. przechowywanie aktywów funduszy, w postaci środków pieniężnych oraz dokonywanie rozliczeń na tych rachunkach;
2. przechowywanie na rachunkach papierów wartościowych prowadzonych przez Wnioskodawcę aktywów funduszy, w postaci papierów wartościowych, o których mowa w art. 5 i art. 5a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowym (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1636, dalej: UOIF) oraz prowadzenie rozrachunków operacji na tych rachunkach;
3. fizyczne przechowywanie aktywów funduszy, w tym instrumentów finansowych, które nie mogą być zapisane na rachunku papierów wartościowych prowadzonych przez Wnioskodawcę (w szczególności papierów wartościowych w formie dokumentu);
4. prowadzenie rejestru wszystkich aktywów funduszu inwestycyjnego;
5. działania nadzorczo-kontrolne mające na celu zapewnienie właściwego funkcjonowania funduszy inwestycyjnych wynikające z narzuconych na depozytariusza pozostałych obowiązków, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 3-10 Ustawy o FI.

Czynności wskazane w pkt 1, 2 oraz 3, nie muszą być obligatoryjnie wykonywane przez Wnioskodawcę jako podmiot pełniący funkcję depozytariusza. Aktywa funduszy mogą być bowiem przechowywane przez inne podmioty niż depozytariusz, tj. aktywa funduszy w postaci środków pieniężnych mogą być przechowywane na rachunkach pieniężnych i rachunkach bankowych prowadzonych przez inne niż depozytariusz podmioty uprawnione do prowadzenia takich rachunków, a przechowywanie aktywów funduszy w postaci papierów wartościowych, o których mowa w art. 5 i art. 5a Ustawy o FI, może być, po spełnieniu określonych obowiązków, powierzone przez depozytariusza innym podmiotom (tzw. subdepozytariuszom). Wyłącznie czynności wskazane w pkt 4 i 5 są czynnościami ustawowo zastrzeżonymi jedynie dla depozytariuszy, wykonywanymi jedynie na rzecz funduszy.

W zakresie usług wskazanych w pkt 1 powyżej, Wnioskodawca prowadzi rachunki pieniężne funduszy, na które przyjmowane są wpłaty w ramach emisji certyfikatów inwestycyjnych tychże.

Z kolei, w zakresie usług wymienionych w pkt 2, Wnioskodawca jest uprawniony do prowadzenia rachunków papierów wartościowych w związku z posiadaniem zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego na prowadzenie działalności maklerskiej, o której mowa w art. 69 ust. 4 pkt 1 UOIF, natomiast w ramach świadczenia na rzecz funduszy inwestycyjnych usługi depozytariusza nie prowadzi we własnym zakresie rachunków papierów wartościowych, a powierza, na podstawie art. 81 i in. Ustawy o FI, te czynności subdepozytariuszom, którymi są banki krajowe, uprawnione do prowadzenia rachunków papierów wartościowych na podstawie art. 119 UOIF, zgodnie ze stosowną licencją na prowadzenie działalności powierniczej udzieloną przez Komisję Nadzoru Finansowego, jak też inne firmy inwestycyjne, uprawnione do prowadzenia działalności maklerskiej, o której mowa w art. 69 ust. 4 pkt 1 UOIF na podstawie odpowiednich zezwoleń Komisji Nadzoru Finansowego.

W odniesieniu do aktywów funduszu mających postać materialną (usługi, o których mowa w pkt 3), w szczególności przyjmujących postać papierów wartościowych w formie dokumentu Wnioskodawca przechowuje je w warunkach zapewniających ich bezpieczeństwo i minimalizację ryzyka utraty.

Usługi wykonywane przez Wnioskodawcę wskazane w pkt 4, tj. prowadzenie rejestru wszystkich aktywów funduszu polegają na prowadzeniu rejestru (spisu) wszystkich aktywów AFI, co do których jest pewność, że należą do AFI. Są to zarówno aktywa w postaci papierów wartościowych przechowywanych na rachunkach papierów wartościowych u subdepozytariusza (prowadzącego te rachunki na bazie umowy powierzenia w rozumieniu art. 81 i ust. 1 Ustawy o FI), jak i w formie materialnej, tj. przechowywanych u Wnioskodawcy, jak również w rejestrach/ewidencjach prowadzonych przez Wnioskodawcę lub uprawnione podmioty trzecie (w rozumieniu odpowiednio: Ustawy o obligacjach z dnia 15 stycznia 2015 r.; t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 483 z późn. zm.; oraz Ustawy o obrocie). Wszystkie te stany są odrębnie odzwierciedlane w ramach rejestru aktywów prowadzonego przez depozytariusza, gdzie znajdują się po weryfikacji prawa własności AFI do tych aktywów.

Usługi, których dotyczy pkt 5 wynikają z art. 72 ust. 1 pkt 3-10 Ustawy o FI i obejmują: zapewnienie, aby środki pieniężne funduszu inwestycyjnego były przechowywane na rachunkach pieniężnych i rachunkach bankowych prowadzonych przez podmioty uprawnione do prowadzenia takich rachunków zgodnie z przepisami prawa polskiego lub spełniające w tym zakresie wymagania określone w prawie wspólnotowym lub równoważne tym wymaganiom; zapewnienie monitorowania przepływu środków pieniężnych funduszu inwestycyjnego; zapewnienie, aby zbywanie i odkupywanie jednostek uczestnictwa oraz emitowanie, wydawanie i wykupywanie certyfikatów inwestycyjnych odbywało się zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego; zapewnienie, aby rozliczanie umów dotyczących aktywów funduszu inwestycyjnego następowało bez nieuzasadnionego opóźnienia, oraz kontrolowanie terminowości rozliczania umów z uczestnikami funduszu; zapewnienie, aby wartość aktywów netto funduszu inwestycyjnego oraz wartość aktywów netto przypadających na jednostkę uczestnictwa lub certyfikat inwestycyjny była obliczana zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego; zapewnienie, aby dochody funduszu inwestycyjnego były wykorzystywane w sposób zgodny z przepisami prawa i ze statutem funduszu inwestycyjnego; wykonywanie poleceń funduszu inwestycyjnego, chyba że są sprzeczne z prawem lub statutem funduszu inwestycyjnego; weryfikowanie zgodności działania funduszu inwestycyjnego z przepisami prawa regulującymi działalność funduszy inwestycyjnych lub ze statutem w zakresie innym niż wynikający z art. 72 ust. 1 pkt 5-8 UFI oraz z uwzględnieniem interesu uczestników.

Na tle przedstawionego opisu sprawy wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą opodatkowania świadczonych usług na gruncie przepisów ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2017 r.

W tym miejscu należy wskazać, że stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

1. funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
2. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
3. ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
4. otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
5. pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
6. obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.

Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L. Nr 347, s. 1 ze zm.) państwa członkowskie zwalniają transakcje, zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Analizując regulacje dotyczące zwolnień zauważyć należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12, ustawy, pojęcie usługi zarządzania funduszami odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 (1) (g) Dyrektywy 2006/112/WE transakcje, zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Ani Dyrektywa 112 ani też ustawa o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. W powyższym zakresie zasadnym jest więc odniesienie się do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz.U.UE.L. 2009.302.32).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE, działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II. Zgodnie z treścią załącznika II, funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to funkcje obejmujące:

1. zarządzanie inwestycjami,
2. administrację:
   1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
   2. zapytania klientów;
   3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
   4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
   5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
   6. wypłata zysków;
   7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
   8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie
   9. prowadzenie ksiąg,
3. wprowadzanie do obrotu.

W dokonaniu interpretacji pojęcia zarządzania w sposób zgodny z celami Dyrektywy VAT pomocne są orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzeczeniu z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert S.A. (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiując ww. pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągać go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze. Moim zdaniem, transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi.

Natomiast, doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w którym Trybunał podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli gdy oceniać je globalnie tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Dalej Trybunał zaznaczył, że: odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług. Dalej w uzasadnieniu Trybunał podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie.

Ze względu na fakt, że pojęcie zarządzania funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

Należy podkreślić również, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy winny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą, VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT.

Z powołanego orzecznictwa TSUE wynika więc, że:

1. państwa członkowskie nie mogą samodzielnie tworzyć definicji zarządzania na potrzeby omawianego zwolnienia z VAT,
2. wypracowana przez TSUE definicja zarządzania oparta na Dyrektywie UCITS zawiera w sobie oprócz usług typowego zarządzania aktywami również czynności administracyjne wymienione w załączniku II tej dyrektywy, w tym usługi obsługi prawnej w zakresie zarządzania funduszem,
3. w przypadku zlecenia usług w zakresie zarządzania administracyjnego podmiotom trzecim, zwolnienie z VAT przysługuje, o ile tworzą one odrębną całość, która - jeśli ją oceniać globalnie - wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi zarządzania.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2017, poz. 1768 z późn. zm.), instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są papiery wartościowe. Ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych rozumie się przez to akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030, z późn. zm.), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego (art. 3 pkt 1 lit. a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi).

Stosownie do postanowień art. 3 pkt 21 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, przez depozyt papierów wartościowych rozumie się prowadzony przez Krajowy Depozyt lub spółkę, której Krajowy Depozyt przekazał wykonywanie czynności z zakresu zadań, o których mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1, system rejestracji zdematerializowanych papierów wartościowych, obejmujący rachunki papierów wartościowych, rachunki zbiorcze i konta depozytowe prowadzone przez podmioty upoważnione do tego przepisami ustawy.

Art. 4 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, wskazuje że rachunkami papierów wartościowych są rachunki, na których zapisywane są zdematerializowane papiery wartościowe, prowadzone wyłącznie przez:

1. domy maklerskie i banki prowadzące działalność maklerską, banki powiernicze, zagraniczne firmy inwestycyjne i zagraniczne osoby prawne prowadzące działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w formie oddziału, Krajowy Depozyt, spółkę, której Krajowy Depozyt przekazał wykonywanie czynności z zakresu zadań, o których mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1, oraz Narodowy Bank Polski - jeżeli oznaczenie tych rachunków pozwala na identyfikację osób, którym przysługują prawa z papierów wartościowych;
2. inne podmioty będące uczestnikami depozytu papierów wartościowych lub systemu rejestracji papierów wartościowych prowadzonego przez Narodowy Bank Polski, pośredniczące w zbywaniu papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski - jeżeli dokonywane przez nie zapisy dotyczą tych papierów i pozwalają na identyfikację osób, którym przysługują prawa z papierów wartościowych.

Stosownie do treści art. 119 ust. 1 ww. ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, za zezwoleniem Komisji bank z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może prowadzić rachunki papierów wartościowych, rachunki derywatów i rachunki zbiorcze (działalność powiernicza).

Jak wynika z art. 119 ust. 3 cyt. ustawy, zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, może być udzielone również w przypadku, gdy bank otrzymał już zezwolenie na prowadzenie działalności maklerskiej. W takim przypadku prowadzenie rachunków papierów wartościowych, rachunków derywatów i rachunków zbiorczych odbywa się poza jednostką organizacyjną banku prowadzącą działalność maklerską.

Z powyższych przepisów wynika zatem, że działalność w zakresie obrotu instrumentami finansowymi można świadczyć m.in. w zakresie działalności maklerskiej oraz powierniczej. Każda z tych form umożliwia obrót instrumentami finansowymi lub prawnie dopuszcza prowadzenie obrotu instrumentami finansowymi.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi z dnia 27 maja 2004 r. (Dz. U. z 2018 r., poz. 56), Fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Towarzystwo tworzy fundusz inwestycyjny, zarządza nim i reprezentuje fundusz w stosunkach z osobami trzecimi (art. 4 ust. 1 ww. ustawy).

Depozytariusz wykonuje obowiązki określone w ustawie, w szczególności polegające na przechowywaniu aktywów oraz prowadzeniu rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego lub alternatywnej spółki inwestycyjnej, a także na zapewnieniu właściwego monitorowania przepływu środków pieniężnych tych podmiotów (art. 9 ust. 1 ww. ustawy).

Towarzystwo nie może zlecić zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub częścią takiego portfela:

1. depozytariuszowi funduszu ani podmiotowi, któremu depozytariusz powierzył wykonywanie czynności związanych z prowadzoną przez niego działalnością w przypadku specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego oraz funduszu inwestycyjnego zamkniętego;
2. podmiotowi, którego interesy mogą być sprzeczne z interesem towarzystwa lub interesem uczestników funduszu inwestycyjnego (art. 46 ust. 9 ww. ustawy).

Towarzystwo, w drodze zawartej z depozytariuszem pisemnej umowy o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego, ustanawia jednego depozytariusza dla każdego funduszu inwestycyjnego (art. 71 ust. 1 ww. ustawy).

Zgodnie zaś z art. 72 ust. 1 ww. ustawy obowiązki depozytariusza wynikające z umowy o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego, z uwzględnieniem art. 83, art. 8590 i art. 9297 rozporządzenia 231/2013 w przypadku specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego i funduszu inwestycyjnego zamkniętego, obejmują:

1. przechowywanie aktywów funduszu inwestycyjnego;
2. prowadzenie rejestru wszystkich aktywów funduszu inwestycyjnego;
3. zapewnienie, aby środki pieniężne funduszu inwestycyjnego były przechowywane na rachunkach pieniężnych i rachunkach bankowych prowadzonych przez podmioty uprawnione do prowadzenia takich rachunków zgodnie z przepisami prawa polskiego lub spełniające w tym zakresie wymagania określone w prawie wspólnotowym lub
4. zapewnienie monitorowania przepływu środków pieniężnych funduszu inwestycyjnego;
5. zapewnienie, aby zbywanie i odkupywanie jednostek uczestnictwa oraz emitowanie, wydawanie i wykupywanie certyfikatów inwestycyjnych odbywało się zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego;
6. zapewnienie, aby rozliczanie umów dotyczących aktywów funduszu inwestycyjnego następowało bez nieuzasadnionego opóźnienia, oraz kontrolowanie terminowości rozliczania umów z uczestnikami funduszu;
7. zapewnienie, aby wartość aktywów netto funduszu inwestycyjnego oraz wartość aktywów netto przypadających na jednostkę uczestnictwa lub certyfikat inwestycyjny była obliczana zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego;
8. zapewnienie, aby dochody funduszu inwestycyjnego były wykorzystywane w sposób zgodny z przepisami prawa i ze statutem funduszu inwestycyjnego;
9. wykonywanie poleceń funduszu inwestycyjnego, chyba że są sprzeczne z prawem lub statutem funduszu inwestycyjnego;
10. weryfikowanie zgodności działania funduszu inwestycyjnego z przepisami prawa regulującymi działalność funduszy inwestycyjnych lub ze statutem w zakresie innym niż wynikający z pkt 58 oraz z uwzględnieniem interesu uczestników.

Z cyt. powyżej przepisów wynika, że depozytariusz to podmiot, który jest wybrany do wykonywania ściśle określonych w ustawie o FI czynności, a w szczególności do prowadzenia rejestru aktywów funduszu przy zastosowaniu właściwych rachunków oraz przechowywania tych aktywów. W ramach obowiązków związanych z tym zakresem czynności depozytariusz wykonuje również inne czynności, jak np. czynności zapewniające prawidłowe, zgodne z przepisami ustawy oraz statutem funduszu, rozliczanie umów dotyczących nabywania i zbywania aktywów, lokowania tych aktywów czy też sposobu ustalania ich wartości. Ponadto do obowiązków depozytariusza należy wykonywanie poleceń funduszu inwestycyjnego jak również wykonywanie innych obowiązków nałożonych ustawą.

W wyroku z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 Abbey National TSUE jednoznacznie rozstrzygnął o braku możliwości objęcia zwolnieniem od podatku od wartości dodanej, o którym mowa w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, a więc zwolnieniem dotyczącym usług zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, czynności wykonywanych przez depozytariusza funduszu inwestycyjnego w zakresie przechowywania aktywów oraz zapewnienia zgodności działalności funduszu z przepisami prawa oraz dokumentami założycielskimi funduszu. Zwolnienie powyższe nie ma zastosowania, gdyż czynności wykonywane przez depozytariusza stanowią jedynie kontrolę i nadzór nad działalnością funduszy inwestycyjnych, których celem jest zapewnienie, aby zarządzanie funduszami odbywało się zgodnie z prawem.

Ad. 1

W odniesieniu do wykonywanych przez Wnioskodawcę czynności polegających na przechowywaniu aktywów funduszy, w postaci środków pieniężnych oraz dokonywanie rozliczeń na tych rachunkach, należy wskazać, że ww. czynności wypełniają przesłankę zawartą w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy. Wnioskodawca wskazał, że w zakresie wskazanych usług, Wnioskodawca prowadzi rachunki pieniężne funduszy, na które przyjmowane są wpłaty w ramach emisji certyfikatów inwestycyjnych. W przepisie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy wprost jest wymienione prowadzenie rachunków pieniężnych jako usługi finansowej korzystającej ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Tym samym więc Wnioskodawca ma prawo zastosować zwolnienie od podatku VAT wskazane w tym przepisie do opisanych powyżej usług.

W konsekwencji powyższego stanowisko Wnioskodawcy w zakresie objętym pytaniem nr 1 złożonego wniosku należy uznać za prawidłowe.

Ad. 2 i 3

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca świadczy usługi przechowywania na rachunkach papierów wartościowych prowadzonych przez Wnioskodawcę aktywów funduszy, w postaci papierów wartościowych, o których mowa w art. 5 i art. 5a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz prowadzi rozrachunki operacji na tych rachunkach. Wnioskodawca świadczy również usługi polegające na przechowywaniu aktywów funduszy, w tym instrumentów finansowych, które nie mogą być zapisane na rachunku papierów wartościowych prowadzonych przez Wnioskodawcę (w szczególności papierów wartościowych w formie dokumentu).

Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawcy są kwestie opodatkowania ww. usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku usług polegających na przechowywaniu na rachunkach papierów wartościowych prowadzonych przez subdepozytariuszy, na rzecz których wykonywanie tych czynności powierza Wnioskodawca, aktywów funduszy w postaci papierów wartościowych, stanowiących zdematerializowane instrumenty finansowe, zastosowanie znajdzie z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, natomiast opodatkowaniu według stawki podstawowej podlegają usługi polegające na przyjmowaniu do depozytu i przechowywaniu papierów wartościowych mających postać inną niż zdematerializowane instrumenty finansowe.

W odniesieniu do powyższego należy wskazać, że usługi dotyczące otwierania i prowadzenia rachunku zarówno zdematerializowanych instrumentów finansowych jak i innych niż zdematerializowane instrumenty finansowe, nie mieszczą się w dyspozycji przepisu art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy. Należy bowiem zauważyć, że zwolnieniem od podatku VAT nie są objęte usługi przechowywania instrumentów finansowych i zarządzania nimi.

Wskazany bowiem wyżej przepis art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT implementuje do polskiego systemu prawnego art. 135 ust. 1 lit. f dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. seria L z 2006 r. nr 347.1 dalej Dyrektywa 112), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, jednakże z wyłączeniem przechowania i zarządzania, których przedmiotem są akcje, udziały w spółkach lub związkach, obligacje i inne papiery wartościowe, z wyłączeniem dokumentów ustanawiających tytuł prawny do towarów, oraz praw do papierów wartościowych, o których mowa w art. 15 ust. 2.

Przedmiotem zwolnienia, z mocy Dyrektywy 112, objęte są zatem transakcje, w tym pośrednictwo, których przedmiotem są akcje udziały, udziały w spółkach lub związkach obligacje i inne papiery wartościowe. Zwolnieniem nie zostały objęte dokumenty ustanawiające tytuł prawny do: towarów oraz praw do papierów wartościowych dających tytuł prawny do określonych udziałów w nieruchomości, praw rzeczowych dających ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości, udziałów lub innych równoważnych udziałom tytułów dających ich posiadaczowi prawne i faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części. Z zakresu zwolnienia Dyrektywa 112 wyłączyła usługi przechowania i zarządzania akcjami, udziałami w spółkach lub związkach, obligacjami i innymi papierami wartościowymi.

Usługi przechowania i zarządzania, o których wyżej mowa nie zostały w sposób szczególny zdefiniowane należy zatem nadać im znaczenie takie jak w języku potocznym. Przechowanie należy zatem rozumieć jako chronienie czegoś przed zaginięciem, popsuciem, uszkodzeniem poprzez umieszczenie w odpowiednich warunkach, a zarządzanie jako czynności związane z polityką inwestycyjną podmiotu.

W taki sam sposób należy rozumieć usługi przechowania i zarządzania wyłączone z zakresu zwolnienia podatkowego z mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Nie jest zatem prawidłowe sięganie przy wykładni przepisu art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT do definicji umowy przechowania zawartej w art. 835 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459 ). Zgodnie z tą definicją, umowa przechowania obejmuje wyłącznie rzeczy ruchome (przedmioty materialne), tym samym nie obejmuje papierów wartościowych w formie zdematerializowanej. Wykładnia przepisu art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT przy wykorzystaniu definicji umowy przechowania z art. 835 kodeksu cywilnego prowadziłaby, do wyjaśnienia pojęć użytych w Dyrektywie 112 i przejętych przez ustawę o podatku od towarów, przy wykorzystaniu definicji zawartych w wewnętrznym prawie państwa członkowskiego. Taka wykładnia pojęć zawartych w przepisach Dyrektywy 112 niweczyła by skutek jaki regulacje dyrektywy winny osiągnąć.

Należy też, zwrócić uwagę, że z literalnego brzmienia przepisu art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT wynika, że zwolnieniem z podatku objęte są usługi, których przedmiotem są papiery wartościowe, z wyłączeniem przechowania tych papierów wartościowych i zarządzania nimi. Formułując w taki sposób zakres wyłączenia wskazano jednoznacznie, że dotyczy ono przechowania tych papierów wartościowych. Tym samym wyłączono ze zwolnienia podatkowego usługę przechowania wszystkich papierów wartościowych objętych zwolnieniem (w postaci zdematerializowanej i materialnej), a nie, jak wywiodła Strona, wyłącznie usługę przechowania papierów wartościowych w postaci innej niż zdematerializowane (materialnej).

Przenosząc tę wykładnię przepisu art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT na grunt przedstawionego we wniosku opisu sprawy, należy stwierdzić, że czynności przechowania aktywów funduszy w postaci zdematerializowanych instrumentów finansowych prowadzonych w ramach działalności Wnioskodawcy, nie jest objęte zwolnieniami od podatku od towarów i usług. Usługi przechowania instrumentów finansowych, zarówno w postaci zdematerializowanej jak i innej niż zdematerializowanej zostały bowiem wyłączone ze zwolnienia podatkowego przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, będą natomiast podlegały opodatkowaniu podstawową stawką podatku VAT w wysokości 23%.

Powyższe potwierdza treść cytowanego wyżej wyroku TSUE w sprawie C-169/04, zgodnie z którym czynności wykonywane przez depozytariusza funduszu inwestycyjnego w zakresie przechowywania aktywów nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku VAT oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 kwietnia 2016 r. w sprawie I FSK 2027/14.

W konsekwencji powyższego stanowisko Wnioskodawcy zgodnie z którym, w przypadku usług polegających na przechowywaniu na rachunkach papierów wartościowych prowadzonych przez Wnioskodawcę aktywów funduszy w postaci papierów wartościowych, stanowiących zdematerializowane instrumenty finansowe, zastosowanie znajdzie zwolnienie z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy należy uznać za nieprawidłowe natomiast w zakresie opodatkowania stawką podstawową usług polegających na przyjmowaniu do depozytu i przechowywaniu papierów wartościowych mających postać inną niż zdematerializowane instrumenty finansowe należy uznać za prawidłowe.

Ad. 4

Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawcy w zakresie opodatkowania podatkiem VAT jest wykonywanie takich czynności jak prowadzenie rejestru wszystkich aktywów funduszu inwestycyjnego. Wskazane czynności polegają na prowadzeniu rejestru (spisu) wszystkich aktywów funduszu.

Zdaniem Wnioskodawcy wskazane usługi korzystać będą ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 Ustawy o VAT - w zakresie w jakim dotyczą aktywów funduszy będących instrumentami finansowymi w rozumieniu UOIF oraz podlegać będą opodatkowaniu według stawki podstawowej - w zakresie w jakim dotyczą pozostałych aktywów funduszy.

W celu określenia, czy ww. usługi mogą korzystać ze zwolnienia od podatku, konieczna jest ich ocena pod kątem spełnienia dyspozycji wynikających z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy.

Jak już wskazano ww. zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek implementacji odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE. Sprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienie od podatku od towarów i usług dla usług finansowych ma na celu zapewnienie jednolitego stosowania tego zwolnienia w odniesieniu do rynku wspólnotowego, jak również zapewnienie spójności przepisów dotyczących podatku od towarów i usług z przepisami krajowymi regulującymi funkcjonowanie rynku finansowego.

Odniesienie powyższego do analizowanej sprawy prowadzi do wniosku, że usługa związana z prowadzeniem rejestru aktywów funduszu nie korzysta ze zwolnienia. Nie spełnia bowiem ona, jako taka, specyficznych i istotnych funkcji zwolnionej usługi finansowej, co jest warunkiem zastosowania zwolnienia - zgodnie z orzecznictwem TSUE (wyroki C-2/95 SDC pkt 66, C-235/00 pkt 28, C-350/10 Nordea pkt 24).

W tym miejscu przywołać należy m.in. wyrok TSUE z dnia 28 lipca 2011 r. C-350/10 Nordea, w którym Trybunał wypowiedział się w zakresie warunków uznania za zwolnione od VAT transakcji, których przedmiotem są papiery wartościowe.

TSUE stwierdził, w odniesieniu do operacji dotyczących przelewów w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 3 szóstej dyrektywy, że świadczone usługi muszą skutkować przekazaniem środków pieniężnych oraz prowadzić do zmian prawnych i finansowych. Należy dokonać rozróżnienia między usługą zwolnioną w rozumieniu wspomnianej dyrektywy a dostarczeniem zwykłego świadczenia fizycznego lub technicznego, takiego jak udostępnienie bankowi systemu informatycznego. Przelew jest bowiem operacją polegającą na realizacji dyspozycji przekazania określonej sumy pieniędzy z jednego konta na drugie. Cechuje się ona w szczególności tym, że powoduje zmianę sytuacji prawnej i finansowej istniejącej, z jednej strony, między udzielającym dyspozycji a beneficjentem, a z drugiej strony, między nimi a bankiem. Trybunał wskazał, że powyższa analiza ma również zastosowanie odpowiednio do transakcji dotyczących papierów wartościowych. Dalej TSUE stwierdził, że sama tylko okoliczność, iż dany składnik jest nieodzowny do realizacji określonej transakcji objętej zwolnieniem, nie pozwala uznać, że usługa odpowiadająca temu składnikowi objęta jest zwolnieniem. Zauważył także: (...) skoro usługi Swift są usługami elektronicznego przesyłania wiadomości, których wyłącznym przedmiotem jest przekazywanie danych, nie spełniają one jako takie żadnej z funkcji którejkolwiek z transakcji finansowych, o których mowa w art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 szóstej dyrektywy, tj. nie skutkują przeniesieniem środków lub papierów wartościowych i nie posiadają zatem ich cech.

Odnosząc się do kwestii opodatkowania powyższych usług należy również odwołać się do pkt 66 wyroku z dnia 5 czerwca 1997 r. w sprawie C-2/95 SDC Trybunał Sprawiedliwości UE stwierdził, że () usługę zwolnioną od podatku na mocy dyrektywy należy odróżnić od zwykłej fizycznej lub technicznej dostawy, takiej jak udostępnienie bankowi systemu obsługi danych.

Natomiast w pkt 28 wyroku w sprawie C-235/00 CSC świadczenie zwykłych usług fizycznych, technicznych lub administracyjnych, które nie zmieniają sytuacji prawnej lub finansowej, nie wydaje się zatem objęte zwolnieniem określonym w art. 13(B)(d)(5) szóstej dyrektywy.

W ocenie Organu, chociaż usługi świadczone przez Wnioskodawcę można uznać za odnoszące się do instrumentów finansowych, to z całą pewnością nie można uznać, że ich przedmiotem są instrumenty finansowe (Wnioskodawca prowadzi rejestr/spis wszystkich aktywów funduszu inwestycyjnego). Zdaniem tut. Organu czynności te mają inny cel i przedmiot niż czynności polegające na prowadzeniu rachunków pieniężnych funduszy (na których przechowywane są środki pieniężne funduszy) oraz dokonywania rozliczeń transakcji na tych rachunkach.

Zatem przedmiotowe usługi stanowią czynności o charakterze technicznym, do których nie mają zastosowania zwolnienia określone w przepisach dotyczących podatku od towarów i usług, bowiem nie stanowią one istoty usług finansowych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy.

Powyższe można wywnioskować z cytowanego już wyżej orzeczenia TSUE w sprawie C-169/04, w którym Trybunał stwierdzając o możliwości zastosowania zwolnienia dla usług administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy inwestycyjnych, o ile dany pakiet takich usług stanowiłby odrębną całość, specyficzną i istotną dla zarządzania funduszami, jednocześnie stwierdził, że usługi świadczone przez depozytariuszy z ww. zwolnienia korzystać nie mogą, czynności przez nich wykonywane bowiem stanowią jedynie kontrolę i nadzór nad działalnością funduszy inwestycyjnych, których celem jest zapewnienie, aby zarządzanie funduszami odbywało się zgodnie z prawem. Ponadto wskazać należy, że zasada neutralności wymaga, aby takie same lub podobne czynności były traktowane w taki sam sposób, niezależnie od rodzaju podmiotu je wykonującego.

Tym samym wykonywane czynności zarówno w zakresie w jakim dotyczą prowadzenia rejestru aktywów funduszy będących instrumentami finansowymi w rozumieniu art. 2 ust.1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi jak i w zakresie w jakim nie dotyczą prowadzenia rejestru aktywów funduszy stanowiących instrumenty finansowe będą podlegały opodatkowaniu podstawową stawką podatku VAT w wysokości 23%.

W konsekwencji powyższego stanowisko Wnioskodawcy w zakresie zwolnienia z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy usług prowadzenia rejestru aktywów funduszy będących instrumentami finansowymi w rozumieniu art. 2 ust.1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi należy uznać za nieprawidłowe natomiast w zakresie opodatkowania 23% stawką podatku usług prowadzenia rejestru aktywów funduszy w zakresie w jakim nie dotyczą prowadzenia rejestru aktywów funduszy stanowiących instrumenty finansowe należy uznać za prawidłowe.

Ad. 5

Kolejną grupę usług świadczonych przez Wnioskodawcę stanowią działania nadzorczo-kontrolne mające na celu zapewnienie właściwego funkcjonowania funduszy inwestycyjnych wynikające z narzuconych na depozytariusza pozostałych obowiązków, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 3-10 UFI. Usługi te obejmują: zapewnienie, aby środki pieniężne funduszu inwestycyjnego były przechowywane na rachunkach pieniężnych i rachunkach bankowych prowadzonych przez podmioty uprawnione do prowadzenia takich rachunków zgodnie z przepisami prawa polskiego lub spełniające w tym zakresie wymagania określone w prawie wspólnotowym lub równoważne tym wymaganiom; zapewnienie monitorowania przepływu środków pieniężnych funduszu inwestycyjnego; zapewnienie, aby zbywanie i odkupywanie jednostek uczestnictwa oraz emitowanie, wydawanie i wykupywanie certyfikatów inwestycyjnych odbywało się zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego; zapewnienie, aby rozliczanie umów dotyczących aktywów funduszu inwestycyjnego następowało bez nieuzasadnionego opóźnienia, oraz kontrolowanie terminowości rozliczania umów z uczestnikami funduszu; zapewnienie, aby wartość aktywów netto funduszu inwestycyjnego oraz wartość aktywów netto przypadających na jednostkę uczestnictwa lub certyfikat inwestycyjny była obliczana zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego; zapewnienie, aby dochody funduszu inwestycyjnego były wykorzystywane w sposób zgodny z przepisami prawa i ze statutem funduszu inwestycyjnego; wykonywanie poleceń funduszu inwestycyjnego, chyba że są sprzeczne z prawem lub statutem funduszu inwestycyjnego; weryfikowanie zgodności działania funduszu inwestycyjnego z przepisami prawa regulującymi działalność funduszy inwestycyjnych lub ze statutem w zakresie innym niż wynikający z art. 72 ust. 1 pkt 5-8 UFI oraz z uwzględnieniem interesu uczestników.

W odniesieniu do wskazanych powyżej usług zauważyć należy, że w istocie czynności te mają charakter nadzoru i kontroli sprawowanej przez Wnioskodawcę, jako depozytariusza funduszy inwestycyjnych. Tym samym więc grupy ww. czynności nie można odnieść do żadnej ze świadczonych przez Wnioskodawcę usług finansowych korzystających ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT. W konsekwencji usługi te będą podlegały opodatkowaniu stawką VAT w wysokości 23%, gdyż zarówno przepisy ustawy o VAT jak i przepisy wykonawcze do ustawy nie przewidują stawki obniżonej.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 5 należało uznać za prawidłowe.

Ponadto wskazuje się, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

w części prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej