Temat interpretacji

W dniu 14.01.2005r. Pani Ewa ......, wystąpiła do tut. Organu podatkowego z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, w której nie toczy się postępowanie podatkowe, kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym. W dniu 11.02.2005r. Podatniczka złożyła do tut. organu podatkowego uzupełnienie do w/w wniosku.
Jak wynika przedstawionego stanu faktycznego Podatniczka aktualnie czynności syndyka wykonuje wyłącznie w postępowaniach upadłościowych, w których została wyznaczona przez Sąd Rejonowy w Radomiu V Wydział Gospodarczy na podstawie przepisów dawnego Prawa upadłościowego- Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934r. ( Dz. U. z 1991r. nr 118 poz. 512 z późn. zm.).
Mając powyższe na uwadze podatniczka zapytuje: - czy przychody uzyskiwane przez syndyka w ramach wykonywania powierzonych funkcji w postępowaniu upadłościowym podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług ?

Stanowisko Podatniczki:
Zgodnie z art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26.07.1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody osób, których organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności. Przychody uzyskiwane przez syndyków z tytułu przyznanego im przez sąd wynagrodzenia można zakwalifikować jako ujęte w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych, a zatem podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem podatniczki niewątpliwy jest fakt, że syndyk jest osobą powołaną przez sąd na podstawie art. 156 ustawy z dnia 28 lutego 2003r. prawo upadłościowe i naprawcze. Także o przyznaniu syndykowi wynagrodzenia zgodnie z tą ustawą decyduje sąd.
Wg podatniczki między sądem a syndykiem istnieją więzy prawne tworzące stosunek prawny, co do warunków wykonywania czynności wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności( czyli sądu). Warunki wykonywania czynności przez syndyka zostały bezpośrednio określone w ustawie prawo upadłościowe i naprawcze. Ponieważ ustawa ta wiąże zarówno sąd jak i syndyka, zdaniem wnioskodawczyni, można stwierdzić, ze ustanawia ona pewne ramy, co do sposobu wykonania czynności przez syndyka, w szczególności w pewnym zakresie ustala warunki ich wykonania oraz daje podstawy prawne przyznania należnego z ich tytułu wynagrodzenia w formie zaliczki( np. raz lub trzy razy w roku.).
Podatniczka stwierdza ponadto, że czynności syndyka nie są przedmiotem żadnej prawnie skutecznej umowy określającej ramy wykonania czynności. Zatem na podstawie art. 6 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług przepisów jej nie powinno się stosować do syndyka.Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług, nie uznaje się za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 1, czynności z tytułu, których przychody zostały wymienione w art. 113 pkt. 2-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zdaniem podatniczki syndyk działający z nakazu sądu ( organu państwowej władzy sądowniczej) nie działa na rzecz konkretnego usługobiorcy-konsumenta, albowiem nie można uznać, że sąd jest beneficjentem działań syndyka. Natomiast opodatkowaniem podatkiem VAT podlegają tylko takie transakcje w ramach których następuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów i usług.
Podatniczka podkreśla , że syndyk nie jest usługodawcą, gdyż działa z nakazu Sądu ( organ państwowej władzy sądowniczej), a nie działa na rzecz konkretnego usługobiorcy-konsumenta. W związku z tym czynności syndyka nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług i tym samym nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Ponadto syndyk nie prowadzi działalności gospodarczej tylko pełni funkcję. Nie działa w imieniu własnym, lecz na rachunek upadłego. W Polskiej Klasyfikacji Działalności PKD brak jest nawet kodu dla działalności syndyka. Nadto syndyk nie może prowadzić w sposób ciagły postępowań upadłościowych. Gdyż nie ma wpływu na liczbę zleceń. Poza tym nie występuje tu element konkurencji i w związku z tym ryzyko.
W świetle powyższego zdaniem Wnioskodawczyni czynności syndyka, (chociaż otrzymuje za nie wynagrodzenia) nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu przepisów art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług , a tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Podatniczka nadmienia również, że Minister Finansów wynagrodzenie komorników sądowych wyłączył z opodatkowania podatkiem VAT. Analogicznie należałoby, zatem traktować również sytuację syndyków.

Stanowisko Organu Podatkowego:
Zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535 z późn. zm.) przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 cyt. ustawy podatnikami podatku od towarów i usług są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. W świetle przepisu art. 15 ust. 2 ww. ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 cyt. ustawy, stanowi, iż za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 1, nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.
Zgodnie z przepisem art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1991 r. Nr 80 poz. 350 z późn. zm.), za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10 tej ustawy, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9 (przychodów uzyskiwanych na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze).
Wypłacane syndykowi należności stanowią przychód z działalności wykonywanej osobiście, w rozumieniu cytowanego przepisu art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a syndyk wykonuje swoje czynności na zasadzie powołania przez sąd, na podstawie właściwych przepisów, które nie skutkuje zawarciem umowy o pracę, ani regulowanej przepisami Kodeksu cywilnego - umowy zlecenia.
Należy jednakże zwrócić uwagę, iż przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, przewiduje niezbędny warunek dodatkowy, aby czynności osoby fizycznej nie były uznawane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 tej ustawy. Tym niezbędnym warunkiem dodatkowym jest związanie wykonującego czynności ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.
Niewątpliwie zatem przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 nawiązuje do konstrukcji cywilnoprawnych umów, tj. umowy zlecenia i umów o podobnym charakterze. W konstrukcji powołania syndyka przez sąd, nawet przy przyjęciu, że sąd jest zlecającym wykonanie czynności, nie jest możliwe nawiązanie stosunku prawnego, którego elementem jest odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności (w tym wypadku odpowiedzialność sądu). Konstrukcja powołania syndyka, stanowi dla syndyka nie zlecenie wykonywania czynności, lecz nakaz wykonywania takich czynności, a odpowiedzialność za wykonanie tych czynności spoczywa na syndyku, a nie na sądzie.
O zamiarze wykonywania działalności gospodarczej przez syndyków w sposób częstotliwy świadczy fakt posiadania przez syndyka odpowiedniej licencji uprawniającej do wykonywania powierzonej funkcji, czy stała gotowość do podjęcia czynności. Stosownym postanowieniem sąd powierza syndykowi pełnienie określonych funkcji w postępowaniu upadłościowym, których zakres precyzuje ustawa. O wynagrodzeniu i zwrocie poniesionych wydatków orzeka sąd na wniosek zainteresowanych. Wynagrodzenie pokrywane jest z masy upadłości. Wydając stosowne postanowienie w powyższym zakresie sąd działa jako organ władzy .Ryzyko gospodarcze wszelkich czynności prawnych ( które jest jednym z podstawowych kryteriów ustalenia czy działalność ma charakter samodzielny czy nie), w tym także czynności zobowiązaniowych syndyka ponosi zatem zawsze masa upadłości. Syndyk nie odpowiada za zobowiązania zaciągnięte w sprawach dotyczących masy upadłości. Odpowiedzialności za w/w czynności nie ponosi również sąd. Sąd nie odpowiada też za szkodę wyrządzoną na skutek nienależytego wykonania obowiązków syndyka. Za tą szkodę odpowiada bezpośrednio syndyk masy upadłości.
Niemożliwe jest uznanie, że czynności syndyka spełniają wszystkie przesłanki przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, gdyż czynności te jako przynoszące przychód z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu przepisu art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie spełniają niezbędnego warunku dodatkowego wymienionego w przepisie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług.
Konsekwencją powyższego, jest uznanie czynności syndyka za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w przepisie art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług, oraz uznanie syndyka za podatnika podatku od towarów i usług. Ponieważ syndyk wykonuje czynności samodzielnie, otrzymując za to wynagrodzenie, świadczy odpłatne usługi w rozumieniu przepisu art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Pouczenie:
Niniejsze postanowienie wydane zostało na podstawie stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.
Zgodnie z art. 14b § 1 i § 2 ustawy z dnia 29.08.1997r. Ordynacja podatkowa ( t.j. Dz. U. nr 8 poz. 60 z 2005r.) niniejsza interpretacja nie jest wiążąca dla wnioskodawcy, wiąże natomiast właściwe organy podatkowe i organy kontroli skarbowej -do czasu jej zmiany lub uchylenia.
Zgodnie z art. 14b § 4 ustawy z dnia 29.08.1997r. cyt. wyżej na niniejsze postanowienie służy zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie za pośrednictwem Naczelnika tut. Urzędu Skarbowego w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia. Zażalenie, zgodnie z przepisem art. 222 w związku z art. 239 ustawy z dnia 29.08.1997r. cyt. wyżej powinno zawierać zarzuty przeciw postanowieniu, określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem zażalenia.
Zgodnie z art. 236 § 2 pkt. 1 cyt. ustawy zażalenie podlega opłacie skarbowej we właściwej wysokości.
Niniejsze postanowienie może zostać zmienione lub uchylone w drodze decyzji przez Organ odwoławczy w trybie art. 14b § 5 cyt. ustawy Ordynacja podatkowa.