Temat interpretacji

Podatek od towarów i usług w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu przejścia z mocy prawa własności nieruchomości na Gminę.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 13 grudnia 2017 r. (data wpływu 19 grudnia 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu przejścia z mocy prawa własności nieruchomości na Gminę jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 grudnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu przejścia z mocy prawa własności nieruchomości na Gminę.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca będący osobą fizyczną był właścicielem nieruchomości gruntowych niezabudowanych. Decyzją wydaną przez Wójta Gminy z dnia 18 marca 2004 r., oraz decyzją Wójta Gminy z dnia 2 stycznia 2006 r., zatwierdzono projekty podziałów nieruchomości stanowiących własność Wnioskodawcy, zapisanych w KW nr (). W wyniku podziałów powstały działki przeznaczone pod drogi publiczne, które z mocy prawa przeszły na własność Gminy.

Przejście prawa własności nieruchomości na rzecz Gminy nastąpiło z dniem, w którym decyzje stały się ostateczne.

Zgodnie z art. 129 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego w brzmieniu obowiązującym od 21 listopada 2005 r. do 28 grudnia 2008 r. (t. j. Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071), odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie.

Zatem decyzja z dnia 2 stycznia 2006 r. stała się ostateczna po upływie czternastu dni od jej otrzymania przez Wnioskodawcę, tj. przed zakończeniem miesiąca stycznia 2006 r.

Decyzjami z dnia 24 sierpnia 2017 r. Starosta Powiatu orzekł o ustaleniu odszkodowania za nabycie z mocy prawa nieruchomości, które były własnością Wnioskodawcy.

Wnioskodawca z tytułu wywłaszczenia otrzymał od Gminy w październiku 2017 r. odszkodowanie w kwocie netto według wartości określonej w operacie szacunkowym przez rzeczoznawcę majątkowego.

We wskazanych powyżej decyzjach ustalających wysokość odszkodowania, organ wskazał następującą informację: Jako, że przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami nie dają właściwym organom uprawnienia do określenia wysokości odszkodowania poprzez powiększenie wynikającej z operatu szacunkowego wartości rynkowej nieruchomości o wartość podatku VAT, ustalone w sentencji niniejszej decyzji odszkodowanie nie uwzględnia tego podatku.

Wnioskodawca w zakresie sprzedaży gruntów jest zarejestrowanym i czynnym podatnikiem podatku VAT. Wnioskodawca rozlicza podatek VAT kwartalnie.

W związku z powyższym, Wnioskodawca powziął wątpliwość w zakresie prawidłowego ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego w związku z przejściem z mocy prawa własności nieruchomości na Gminę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy obowiązek podatkowy w podatku od towarów usług z tytułu przejścia z mocy prawa własności nieruchomości na Gminę, których właścicielem był Wnioskodawca, na podstawie decyzji wydanej przez Wójta Gminy z dnia 2 stycznia 2006 r., powstał w momencie wydania towaru (nieruchomości) Gminie, czy w momencie otrzymania przez Wnioskodawcę odszkodowania od Gminy, tj. środków pieniężnych wpłaconych na rachunek bankowy?

Zdaniem Wnioskodawcy, obowiązek podatkowy w podatku od towarów usług z tytułu przejścia z mocy prawa własności nieruchomości na Gminę, których właścicielem był Wnioskodawca, na podstawie decyzji wydanej przez Wójta Gminy z dnia 2 stycznia 2006 r., powstał w momencie wydania towaru (nieruchomości) Gminie.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów usług (t. j. Dz. U. z 2004 r., Nr 54, poz. 535) w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2006 r. do 9 sierpnia 2006 r., obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

We wskazanej powyżej ustawie o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia do 9 sierpnia 2006 r. ustawodawca nie wskazał szczególnego momentu powstania obowiązku podatkowego w stosunku do przeniesienia z mocy prawa prawa do nieruchomości w zamian za odszkodowanie.

Zatem, w odniesieniu do powołanych powyżej przepisów ustaw, w sytuacji opisanej w stanie faktycznym wniosku, obowiązek podatkowy w podatku VAT powstał w momencie wydania towaru (nieruchomości) na rzecz Gminy, tj. w roku 2006.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W świetle powołanego przepisu należy stwierdzić, że co do zasady czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść.

Ponadto należy stwierdzić, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy konkretnym czynem i otrzymaną zapłatą.

Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Przepis powyższy określa szczególny przypadek dostawy towarów, który ma na celu wskazanie, że dostawą towarów jest nawet tak nietypowa sytuacja, jak władcze działanie organu lub samego przepisu prawa, w którym towar (także wbrew woli) zmienia właściciela za odszkodowaniem. Własność towaru nie jest tu najistotniejszą cechą opisanego przypadku, lecz nierówna pozycja stron takiej specyficznej dostawy, w której jedna niejako zmuszona jest poddać się określonym nakazom płynącym z organu lub z mocy prawa.

Towarami w myśl art. 2 pkt 6 ustawy są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie zatem z ww. przepisami grunty niezabudowane spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca w zakresie sprzedaży gruntów jest zarejestrowanym i czynnym podatnikiem podatku VAT. Wnioskodawca rozlicza podatek VAT kwartalnie. Wnioskodawca będący osobą fizyczną był właścicielem nieruchomości gruntowych niezabudowanych. Decyzją wydaną przez Wójta Gminy z dnia 18 marca 2004 r., oraz decyzją Wójta Gminy z dnia 2 stycznia 2006 r., zatwierdzono projekty podziałów nieruchomości stanowiących własność Wnioskodawcy. W wyniku podziałów powstały działki przeznaczone pod drogi publiczne, które z mocy prawa przeszły na własność Gminy. Przejście prawa własności nieruchomości na rzecz Gminy nastąpiło z dniem, w którym decyzje stały się ostateczne. Zatem decyzja z dnia 2 stycznia 2006 r. stała się ostateczna po upływie czternastu dni od jej otrzymania przez Wnioskodawcę, tj. przed zakończeniem miesiąca stycznia 2006 r. Decyzjami z dnia 24 sierpnia 2017 r. Starosta Powiatu orzekł o ustaleniu odszkodowania za nabycie z mocy prawa nieruchomości, które były własnością Wnioskodawcy. Wnioskodawca z tytułu wywłaszczenia otrzymał od Gminy w październiku 2017 r. odszkodowanie w kwocie netto według wartości określonej w operacie szacunkowym przez rzeczoznawcę majątkowego.

W związku z powyższym, Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy obowiązek podatkowy w podatku od towarów usług z tytułu przejścia z mocy prawa własności nieruchomości na Gminę, których właścicielem był Wnioskodawca, na podstawie decyzji wydanej przez Wójta Gminy z dnia 2 stycznia 2006 r., powstał w momencie wydania towaru (nieruchomości) Gminie, czy w momencie otrzymania przez Wnioskodawcę odszkodowania od Gminy, tj. środków pieniężnych wpłaconych na rachunek bankowy.

Jak stanowi art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2018 r., poz. 121, z późn. zm.), działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe - z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych.

W myśl art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości.

Jak wynika z art. 132 ust. 1 ww. ustawy, zapłata odszkodowania następuje jednorazowo, w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu podlega wykonaniu, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b.

Stosownie do treści art. 132 ust. 1a cyt. ustawy, w sprawach, w których wydano odrębną decyzję o odszkodowaniu, zapłata odszkodowania następuje jednorazowo w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o odszkodowaniu stała się ostateczna.

Jak już wyżej wskazano, z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

W takiej sytuacji uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, natomiast odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Ponadto zaznaczyć należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Po uwzględnieniu przedstawionego we wniosku opisu sprawy oraz powołanych przepisów prawa wskazać należy, że przeniesienie przez Wnioskodawcę własności działki gruntu przeznaczonej pod drogę publiczną w zamian za odszkodowanie, stanowi odpłatą dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podstawowa zasada dotycząca powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług została sformułowana w art. 19a ust. 1 ustawy, zgodnie z którym obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego. Powyższy przepis art. 19a ust. 1 ustawy formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres.

Natomiast na podstawie art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie. Powyższa regulacja odnosi się również do sytuacji opisanej we wniosku, tzn. przeniesienia prawa własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie.

Jak już wcześniej wskazano dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Dlatego też, przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

W omawianej sprawie dostawa gruntu nabrała odpłatnego charakteru dopiero po uzyskaniu w październiku 2017 r. odszkodowania w kwocie netto za nabycie z mocy prawa nieruchomości będących własnością Wnioskodawcy, ustalonego na podstawie wydanych w dniu 24 sierpnia 2017 r. decyzji.

W konsekwencji powyższego w myśl regulacji art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług powstał z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty odszkodowania z tytułu przeniesienia własności nieruchomości.

Tym samym, podkreślić należy, że przeniesienie z mocy prawa własności nieruchomości przeznaczonej pod drogi publiczne w zamian za odszkodowanie, stanowi dostawę towarów i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a momentem, w którym powstał obowiązek podatkowy jest termin otrzymania całości lub części zapłaty odszkodowania z tytułu przeniesienia własności nieruchomości.

Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz elementy stanu sprawy stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie obowiązek podatkowy powstał w momencie, kiedy to ustalona decyzją z dnia 24 sierpnia 2017 r. wysokość odszkodowania została wpłacona Wnioskodawcy na rachunek bankowy, stosownie do treści art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b) ustawy.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź straci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej