Temat interpretacji

Na podstawie przepisów art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), Naczelnik Zachodniopomorskiego Urzędu Skarbowego w Szczecinie na pisemne zapytanie z dnia 18.06.2004 r. udziela informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego i stwierdza, co następuje.

Wnoszący zapytanie przedstawił stan faktyczny, z którego wynika, że przekształca spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego i zasiedlenie lokalu nastąpiło przed 1 maja 2004 r. Jednakże przekształcenie to nie następuje w ciągu 5 lat od ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego.

Spółdzielnia mieszkaniowa na podstawie art. 19 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.) pobiera wpisowe od swoich członków.

Również w związku z prowadzoną działalnością Spółdzielnia mieszkaniowa uzyskuje pozostałe przychody operacyjne i przychody finansowe w postaci uzyskanych odsetek bankowych, uzyskanych odsetek za zwłokę od kontrahentów, otrzymanych zwrotów kosztów sądowych, otrzymanych kar umownych od kontrahentów, otrzymanych odszkodowań od kontrahentów, otrzymanych opłat manipulacyjnych od wezwań do zapłaty.

Na tle takich okoliczności faktycznych podatnik formułuje stanowisko, zgodnie z którym:

• Spółdzielnia nie stosuje ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług do przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego przysługującego członkom na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, jeżeli nastąpiło ono przed upływem 5 lat od ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, przy spełnieniu naraz dwóch warunków: ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz zasiedlenie lokalu nastąpiło przed 1 maja 2004 r.,
• Spółdzielnia nie stosuje przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 8 tej ustawy, do wpisowego pobieranego zgodnie ze statutem Spółdzielni i art. 19 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.),
• Przy ustalaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 2, do czynności, w związku z którymi Spółdzielni nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, nie zalicza się pozostałych przychodów operacyjnych i przychodów finansowych (tj. uzyskanych odsetek bankowych, uzyskanych odsetek za zwłokę od kontrahentów, otrzymanych zwrotów kosztów sądowych, otrzymanych kar umownych od kontrahentów, otrzymanych odszkodowań od kontrahentów, otrzymanych opłat manipulacyjnych od wezwań do zapłaty).

Naczelnik Zachodniopomorskiego Urzędu Skarbowego w Szczecinie stwierdza, że stanowisko to jest prawidłowe.

Do opisanego stanu faktycznego mają zastosowanie następujące normy prawa podatkowego: art. 8, art. 153 ust. 2 i art. 90 ust. 1-3 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zastosowanie powołanych norm skutkuje dokonaniem powyższej oceny prawnej stanowiska podatnika, uzasadnionej w następujący sposób.

Ad 1) Zgodnie z art. 29 ust. 8 ustawy, jeżeli w okresie 5 lat od ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego jest zawierana umowa o przekształcenie przysługującego członkowi prawa na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub ustanowienie w miejsce tego prawa odrębnej własności lokalu, podstawą opodatkowania jest różnica między wartością rynkową lokalu a wartością zwaloryzowanego wkładu mieszkalnego, pomniejszona o kwotę podatku.

Stosownie do art. 153 ust. 2 ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się w przypadkach, o których mowa w art. 29 ust. 8, jeżeli ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz zasiedlenie tego lokalu nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r.

W konsekwencji zatem, nie podlega opodatkowaniu przekształcenie przysługującego członkowi spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub ustanowienie w miejsce tego prawa odrębnej własności lokalu - jeżeli ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz zasiedlenie tego lokalu nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r.

Ad 2) Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy za świadczenie usług uznaje się każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów. Oznacza to, że ustawodawca objął opodatkowaniem wszelkie czynności realizowane za wynagrodzeniem. W drodze wyjątku opodatkowaniem objęto także świadczenie usług pod tytułem darmym (świadczenia nieodpłatne). Zgodnie z art. 8 ust. 2, jako usługi świadczone za wynagrodzeniem traktuje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, a także wszelkie nieodpłatnie świadczone usługi, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami.

Mając na uwadze powyższe, wpisowe pobierane zgodnie ze statutem Spółdzielni Mieszkaniowej nie może być uznane za towar, bo nie mieści się w podanej w art. 7 ustawy definicji towarów. W przypadku świadczenia usług, opodatkowaniem objęto usługi świadczone odpłatnie, a w ściśle określonych przypadkach, ustawodawca nakazał uznać za odpłatne niektóre usługi nieodpłatne (art. 8 ust. 2).

Przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym, dostawcę towarów lub usługodawcę musi łączyć z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie tych czynności, wynagrodzenie musi być wyrażalne w pieniądzu (co jednak nie oznacza, że musi mieć postać pieniężną). Musi istnieć możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za dostawę towarów lub świadczenie usług.

Bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść na rzecz dostawcy towaru lub świadczącego usługę i jeżeli świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności. Wynagrodzenie jako świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, ponieważ podstawą opodatkowania jest świadczenie (wynagrodzenie) faktycznie otrzymane (należne), a nie wartość ustalana według kryteriów obiektywnych. Wynagrodzenie takie powinno pozostawać jednak w proporcji do uzyskanej w zamian korzyści, a więc być ekwiwalentne wobec dostarczonego towaru lub świadczonej usługi.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług wpisowe pobierane zgodnie ze statutem spółdzielni mieszkaniowej nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu, zatem nie powinno być dokumentowane fakturą VAT.

Ad 3) Stosownie do art. 90 ust. 1 ustawy w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

Proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności w związku, z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo (art. 90 ust. 3 ustawy).

Zatem w liczniku ustalanej proporcji uwzględnia się roczny obrót z tytułu czynności, w związku z którymi przysługiwało podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, tzn. wartość transakcji, które zgodnie z art. 86 ust. 1, 8 i 9 ustawy, dają podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego. W mianowniku natomiast uwzględnia się całkowity obrót uzyskany z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (czyli kwotę z licznika), oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Zgodnie z art. 90 ust. 7 ustawy do obrotu uzyskanego z czynności, w stosunku do których nie przysługuje podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, wlicza się kwotę otrzymanych subwencji (dotacji) innych niż określone w art. 29 ust. 1 ustawy.

Przy ustalaniu stosunku wartości obrotu z tytułu czynności dających prawo odliczenia podatku do wartości całego obrotu - w ramach tego drugiego nie powinno się uwzględniać obrotów z tytułu działalności wykonywanej poza działalnością gospodarczą.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że uzyskane odsetki bankowe, uzyskane odsetki za zwłokę od kontrahentów, otrzymane zwroty kosztów sądowych, otrzymane kary umowne od kontrahentów, otrzymane odszkodowania od kontrahentów, otrzymanych opłat manipulacyjnych od wezwań do zapłaty nie stanowią wynagrodzenia w ramach prowadzonej działalności za czynności podlegające opodatkowaniu, tj. świadczenie usług lub dostawę towarów. Przychody te pozostają poza sferą działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika, tym samym nie powinny wpływać na rozliczenie podatku naliczonego.