Stanowisko i uzasadnienie do pytań:

W zakresie pytania nr 1.

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi opisane w stanie faktycznym wniosku, które są świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz funduszy inwestycyjnych, a dotyczące obsługi prawnej w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi zarządzanymi przez Towarzystwa, są zwolnione z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit a) i b) Ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) Ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

1. funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
2. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Do dnia 31 marca 2013 r. w art. 43 ust. 8 Ustawy o VAT znajdowała się definicja pojęcia zarządzania do celów stosowania ww. zwolnienia. Jednak na skutek nowelizacji Ustawy o VAT, spowodowanej koniecznością dostosowania polskich przepisów do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (m in. wyroków w sprawach C-275/11 GfBk oraz C-169/04 Abbey National), usunięto definicję pojęcia zarządzanie z Ustawy o VAT.

Podstawą do zastosowania zwolnienia wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) Ustawy o VAT jest art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L. Nr 347, s. 1 ze zm.), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają z VAT transakcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Użyty w art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT zakres usługi zarządzania funduszami zwolnionej z VAT, odpowiada usługom wskazanym w art. 135 (1) (g) Dyrektywy 2006/112/WE - zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Pojęcie zarządzania, jako autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, definiowane jest w Załączniku II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/UE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych, odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS). Przy czym UCITS są odpowiednikiem polskich funduszy inwestycyjnych otwartych.

W artykule 6 ust. 2, zdanie ostatnie Dyrektywy 2009/65/UE określono: Działalność związana z zarządzaniem UCITS obejmuje, do celów niniejszej dyrektywy, obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Zgodnie z przywołanym powyżej Załącznikiem II do Dyrektywy 2009/65/UE, funkcje zarządzania obejmują:

• zarządzanie inwestycjami;

• administrację, w tym:
  1. obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem,
  2. zapytania klientów,
  3. wycenę i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe),
  4. monitorowanie przestrzegania uregulowań,
  5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa,
  6. wypłatę zysków,
  7. emisję i umarzanie jednostek uczestnictwa,
  8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń),
  9. prowadzenie ksiąg;

• wprowadzanie do obrotu.

W sposób analogiczny funkcję zarządzania definiuje także Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/N/N/E i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (W/E) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010.

Mając na uwadze powyższą definicję zarządzania Wnioskodawca pragnie wyraźnie podkreślić, że jej zakresem objęto m.in. obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem.

Przywołana powyżej Dyrektywa 2009/65E/E nie definiuje zakresu pojęcia obsługi prawnej. W ustawach korporacyjnych, dotyczących zawodów prawniczych, używane jest pojęcie pomocy prawnej. Z ustawy o radcach prawnych i ustawy o adwokaturze wynika:

Zawód radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.

Pomocą prawną jest w szczególności udzielanie porad i konsultacji prawnych, opinii prawnych, zastępstwo prawne i procesowe.

Zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.

Natomiast zarządzanie funduszem należy interpretować jako wszystkie te działania, które są związane z prowadzeniem działalności funduszu, w tym z dokonywaniem inwestycji, a także z czynnościami poprzedzającymi dokonanie inwestycji (w tym analizami i badaniami mającymi potwierdzić celowość inwestycji).

W związku z powyższym, w ocenie Wnioskodawcy, w zakres zarządzania funduszem inwestycyjnym w rozumieniu przywołanych powyżej dyrektyw, wchodzą czynności związane z doradztwem prawnym, wymienione w stanie faktycznym wniosku, które są związane z tym zarządzaniem. Obejmują one sporządzanie opinii, sporządzanie projektów dokumentów (związanych z tworzeniem funduszy inwestycyjnych, bieżącymi zmianami i obsługą prawną likwidacji, rozwiązania, przekształcania, łączeniem funduszy inwestycyjnych), konsultacje prawne, doradztwo prawne związane z lokowaniem aktywów przez fundusze inwestycyjne, w tym: badanie due diligence potencjalnych przedmiotów lokat funduszu, doradztwo prawne w zakresie nabywania i zbywania przez fundusz lokat, obsługę prawną emitowania certyfikatów inwestycyjnych lub jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, obsługę prawną transakcji zawieranych przez fundusz, w tym w zakresie badań prawnych (due diligence) aktywów (w tym udziałów lub akcji w spółkach nabywanych przez fundusz inwestycyjny lub spółki zależne funduszu), oraz w transakcjach nabywania i zbywania aktywów przez fundusz inwestycyjny lub spółki zależne funduszu, obsługę prawną zgromadzeń uczestników funduszy inwestycyjnych, reprezentację przez radców prawnych lub adwokatów przed organami i sądami, mogą być więc uznane za obsługę prawną funduszu inwestycyjnego.

Wskazane w stanie faktycznym usługi, które są świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz FI, pozwalają na uznanie ich za czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi zawarte w Załączniku nr II do Dyrektywy 2009/65/WE (UCITS IV). Zaznaczyć należy, że czynności Spółki będą polegały na zapewnianiu obsługi FI, zwłaszcza przy planowanych transakcjach i pozyskiwaniu kapitału, a więc dotyczących bezpośrednio działalności inwestycyjnej funduszy. Usługi, jakie będą wykonywane wobec FI przez Spółkę, mają charakter kompleksowy, poprzez m.in. identyfikację, ocenę, pokrycie możliwych ryzyk, proponowanie odpowiednich zmian w umowach czy planowanych czynnościach, obsługę prawną transakcji. Będą miały więc istotny wpływ na proces inwestycyjny funduszy, który to jest kluczowy w działalności FI. Zarządzanie inwestycjami FI nie byłoby bowiem możliwe, a z pewnością co najmniej narażone na znaczące ryzyko w odniesieniu do funkcjonowania funduszu, bez ich obsługi prawnej. Należy więc uznać, że taki rodzaj usług Wnioskodawcy, jaki został opisany w stanie faktycznym, jest związany z działalnością funduszu i umożliwia jego poprawne funkcjonowanie.

Właściwym w tym miejscu jest również odwołanie się do wypowiedzi polskich organów podatkowych. W interpretacji indywidualnej nr IPPP1/443-30/14-2/MP z dnia 19 lutego 2014 r., Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie potwierdził, że mogą korzystać ze zwolnienia z podatku VAT: (...) świadczone przez Wnioskodawcę usługi w zakresie zarządzania funduszem inwestycyjnym obejmujące czynności: (...) obsługi prawne, w zakresie zarządzania funduszem. (). Podobną argumentację uznał za prawidłową Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie do interpretacji indywidualnej IPPP1/4512-341/15-2/JL z dnia 30 kwietnia 2015 r.

W konsekwencji, mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powyższe rozważania prawne - w ocenie Wnioskodawcy - usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz funduszy inwestycyjnych mieszczą się w powyżej przytoczonej definicji zarządzania, zawartej w Załączniku II do Dyrektywy 2009/65/WE. Powoduje to, że świadczone przez niego usługi prawne, stanowiące obsługę prawną w zakresie zarządzania funduszami, podlegają zwolnieniu wynikającemu z art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT.

Stanowisko w zakresie pytania 2

Zdaniem Wnioskodawcy, wskazane w stanie faktycznym wniosku usługi prawne, tożsame z usługami świadczonymi na rzecz FI, które mogą być w przyszłości świadczone przez Spółkę na podstawie umów zawartych z TFI lub Zarządzającym, będą korzystały ze zwolnienia z podatku VAT, określonego w art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT.

Dla zwolnienia tych usług z opodatkowania nie ma znaczenia to, z jakim podmiotem zawierana jest umowa. Usługi te będą podlegały zwolnieniu niezależnie od tego czy będą świadczone na podstawie umów zawartych z funduszami inwestycyjnymi, z TFI czy ze spółkami zarządzającymi funduszami inwestycyjnymi, o ile w istocie rzeczy będą dotyczyły zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Istotnym jest bowiem zakres (przedmiot) usługi, a więc doradztwo prawne w zakresie zarządzania funduszami, a nie podmiot, który taką umowę zawiera.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego do pytania 2 (stan przyszły), pomimo iż umowy o doradztwo prawne w zakresie zarządzania funduszami będą zawierane z TFI lub z Zarządzającym, faktycznie przedmiot tych usług będzie tożsamy z usługami świadczonymi na podstawie umów zawieranych bezpośrednio z funduszami inwestycyjnymi.

Wyłącznym przedmiotem działalności FI jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego lub niepublicznego proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Zgodnie z art. 4 ust. 1 Ustawy o FI, fundusz inwestycyjny tworzony jest przez TFI, który to zarządza nim i reprezentuje go w stosunkach z osobami trzecimi. Dalej idąc, art. 45a ust. 1 Ustawy o FI określa, że towarzystwo może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo. Na podstawie dyspozycji powołanego przepisy art. 46 Ustawy o FI, wskazuje warunki w których możliwe jest zawarcie umowy, której przedmiotem jest zlecenie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią. Możliwe jest zatem, na podstawie Ustawy o FI, delegowanie na inne podmioty części kompetencji przypisanych do zarządzania funduszami. W konsekwencji możliwe jest, że podmioty zarządzające FI tj. TFI i/lub Zarządzający, będą zawierać z Wnioskodawcą umowy o doradztwo prawne konieczne tym podmiotom do prawidłowego wykonywania nałożonych na nich obowiązków tj. zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

W odniesieniu do usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi i zakresu zwolnienia tych czynności od opodatkowania podatkiem VAT, wypracowano ugruntowane stanowisko w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako TSUE lub Trybunał). W orzeczeniu z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH), gdzie kluczowa była kwestia możliwości zwolnienia z opodatkowania VAT usług doradczych świadczonych przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej funduszem inwestycyjnym, TSUE wskazał, że Poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem, do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi, przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107 w rubryce Administracja. Ponadto, w cytowanym wyroku wskazano, że wyliczenie zawarte w Załączniku II do dyrektywy UCITS nie jest wyczerpujące, wskazując, że Okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107 nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, ponieważ art. 5 ust. 2 dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107 sam wskazuje, że wyliczenie w omawianym załączniku nie [jest] wyczerpujące. Pomimo, iż Dyrektywa 85/611/EWG została ostatecznie zastąpiona przez Dyrektywę UCITS IV, odpowiednikiem Załącznika II poprzedniej dyrektywy, z zachowaniem jego numeracji, jest obecnie Załącznik II Dyrektywy 2009/65/WE (UCITS IV). Ergo należy odwołać się do definicji czynności zarządzania z Dyrektywy 2009/65/WE, podniesionej przez Wnioskodawcę na wstępie uzasadnienia swojego stanowiska.

Zdaniem Wnioskodawcy, powyższe rozważania należy odnieść również do usług świadczonych przez Wnioskodawcę na rzecz TFI i/lub Zarządzających. TFI, zarządzając funduszami inwestycyjnymi, korzystają ze zwolnienia z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT. Nie będzie miał tutaj znaczenia fakt, czy dana usługa świadczona będzie na podstawie umowy zawartej bezpośrednio z funduszami inwestycyjnymi czy z zarządzającymi nimi TFI, jeśli de facto usługi te będą dotyczyły tego samego -zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Istotnym bowiem będzie, jak już podniesiono powyżej, zakres przedmiotowy usługi, będący doradztwem prawnym w zakresie zarządzania funduszami.

Tutaj właściwym będzie ponowne powołanie się na wyrok TSUE z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 GfBk, w którym to Trybunał potwierdził prawo do zwolnienia w sytuacji świadczenia usług zarządzania dla spółki inwestycyjnej (TFI). Podobnie usługa świadczona bezpośrednio na rzecz funduszy inwestycyjnych, dotycząca usługi zarządzania określonej w Załączniku II do Dyrektywy 2009/65/WE, mogłaby korzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT. Ze względu na wnioski płynące z orzecznictwa TSUE oraz treść art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE, zgodnie z którym działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w Załączniku II - w tym obsługę prawną w zakresie zarządzania funduszem, Wnioskodawca twierdzi, że usługi, które będą przez niego świadczone w zakresie usługi doradztwa prawnego, związanego z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT i tym samym powinny być zwolnione z VAT. Przepisy oraz ugruntowane stanowisko orzecznictwa TSUE wskazują, że o zwolnieniu decyduje strona przedmiotowa czynności podejmowanych na rzecz funduszu inwestycyjnego, w tym przypadku jako element procesu zarządzania FI, a nie strona podmiotowa tych czynności. Uprawnionym jest więc twierdzenie, że usługi wskazane w stanie faktycznym niniejszego wniosku, które Wnioskodawca będzie świadczył na podstawie umowy zwartej z TFI czy z Zarządzającym, będą podlegać zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) Ustawy o VAT.

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w aktualnym stanowisku Ministerstwa Finansów, wyrażanym poprzez interpretacje indywidualne.

Należy wskazać:

Interpretacje indywidualne wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:

• z dnia 12 lutego 2019 r. nr. 0114-KDIP4.4012.764.2018.1.MP,

• z dnia 9 stycznia 2018 r. nr. 0114-KDIP4.4012.641.2017.1.KR,

• z dnia 13 października 2017 r. nr. 0114-KDIP4.4012.401.2017.3.AS,

Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie:

• z dnia 25 stycznia 2017 r. nr. 1462-IPPP1.4512.958.2016.1.BS,

• z dnia 30 czerwca 2015 r. nr. IPPP1/4512-341/15-2/JL,

• z dnia 30 kwietnia 2015 r. nr. IPPP1/4512-138/15-2/MPe, nr. nr IPPP2/443-773/14-2/BH,

• z dnia 23 czerwca 2014 r. nr. IPPP1/443-504/14-4/MPe,

• z dnia 6 sierpnia 2013 r., nr. IPPP1/443-673/13-2/AW.

Natomiast, zwłaszcza w odniesieniu do przypadku opisanego w pytaniu 2, zdanie Wnioskodawcy potwierdza Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej:

• z dnia 25 lutego 2019 r. nr. 0114-KDIP4.4012.7.2019.1.MP,

• z dnia 13 lutego 2019 r. nr 0114-KDIP4.4012.791.2018.1.AK,

• z dnia 14 listopada 2017 r. nr. 0114-KDIP4.4012.599.2017.1.EK,

• z dnia 3 października 2017 r. nr. 0114-KDIP4.4012.454.2017.1.EK,

• z dnia 15 lutego 2016 r. nr. IPPP1/4512-1326/15-2/KC, oraz

• z dnia 7 września 2015 r. nr. IPPP1/4512-666/15-2/KC.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r. poz. 2174, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy.

I tak, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (). Stosownie natomiast do postanowień art. 8 ust. 1 cyt. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Zgodnie z art. 41 ust. 1 stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

W myśl art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6% stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w powołanej ustawie, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 12 cyt. ustawy, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

1. funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
2. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
3. ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
4. otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
5. pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
6. obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.
7. pracowniczymi planami kapitałowymi, w rozumieniu ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. poz. 2215).

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37 41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wnioskodawca świadczy usługi prawne i podatkowe, a wspólnikami w Spółce oraz osobami pracującymi lub współpracującymi ze Spółką są adwokaci, doradcy podatkowi, radcowie prawni. Zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD), głównym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest: PKD 69.10.Z, DZIAŁALNOŚĆ PRAWNICZA. Taki rodzaj przedmiotu działalności ujawniony jest również w KRS.

Spółka, w ramach prowadzonej działalności, świadczy usługi w zakresie doradztwa prawnego na rzecz funduszy inwestycyjnych (dalej też FI), działających na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej Ustawa o FI). Umowy o świadczenie usług doradztwa prawnego, stanowiących obsługę prawną w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi, Wnioskodawca zawiera bezpośrednio z funduszami inwestycyjnymi.

W przyszłości Wnioskodawca może świadczyć usługi doradztwa prawnego także na rzecz Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (dalej TFI), oraz spółek zarządzających funduszami inwestycyjnymi na podstawie umowy z TFI (dalej Zarządzający), w ramach których Zarządzający zajmuje się zarządzaniem portfelem funduszu w rozumieniu art. 46 Ustawy o FI. W konsekwencji umowy o świadczenie usług doradztwa prawnego, stanowiące obsługę prawną w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi, mogą być również zawierane przez Wnioskodawcę bezpośrednio z TFI lub z Zarządzającym.

Usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz funduszy inwestycyjnych, a które w przyszłości mogą być także świadczone na rzecz TFI lub Zarządzających, obejmują w szczególności:

1. pomoc prawną w związku z transakcjami, w tym inwestycjami (transakcje nabycia aktywów) lub z dezinwestycjami (transakcje zbycia aktywów), rozważanymi przez fundusze inwestycyjne do realizacji (bezpośrednio lub poprzez spółki celowe), obejmującą w szczególności:
   1. opracowywanie struktury prawnej danej transakcji inwestycyjnej;
   2. ocenę ryzyk, zwłaszcza prawnych, związanych z daną transakcją inwestycyjną;
   3. analizę i badanie stanu prawnego aktywów będących obiektami danej transakcji (tzw. badanie due diligence);
   4. przygotowywanie dokumentacji prawnej związanej z daną transakcją, obejmującej w zależności od okoliczności, w szczególności:
      1. umowy mające na celu przygotowanie warunków do realizacji transakcji, których stroną jest FI (tzw. list intencyjny, term sheet, umowa o zachowaniu poufności),
      2. dokumentację dotyczącą dokapitalizowania lub udzielania finansowania (kapitałowego lub dłużnego) na rzecz podmiotów będących obiektem inwestycji FI, w tym umowy inwestycyjne, dokumentację związaną z emisją obligacji, dokumentację związaną z podwyższeniem kapitału zakładowego w spółkach, w tym dokumentację związaną z emisją warrantów subskrypcyjnych i warunkowym podwyższeniem kapitału zakładowego,
      3. umowy zakupu (sprzedaży) udziałów lub akcji w spółkach będących obiektami inwestycji FI,
      4. umowy wspólników lub akcjonariuszy z innymi niż FI wspólnikami lub akcjonariuszami spółek będących obiektami inwestycji FI,
      5. umowy z członkami zarządu oraz innymi menedżerami spółek będących obiektami inwestycji FI oraz dokumentację związaną z wprowadzaniem w spółkach będących obiektami inwestycji FI programów motywacyjnych,
      6. umowy oraz inną dokumentacją związaną z pozyskaniem przez FI finansowania (kapitałowego lub dłużnego) na cele realizacji poszczególnych inwestycji,
      7. inną dokumentację związaną z daną transakcją realizowaną przez FI (w tym dokumentację zabezpieczeń, umowy rachunków bankowych zastrzeżonych, powierniczych lub typu escrow, dokumentację techniczną oświadczenia i zapewnienia, dokumenty wykonawcze, załączniki);
   5. dokonywanie bieżących zmian i oceny prawnej kolejnych wersji dokumentacji prawnej związanej z daną transakcją, udział w negocjacjach tej dokumentacji;
   6. przygotowywanie procesu podpisywania dokumentacji prawnej związanej z daną transakcją, wsparcie prawne przy czynnościach związanych z czynnościami poprzedzającymi zamknięcie danej transakcji oraz koordynację, przygotowywanie i nadzór nad procesem zamknięcia danej transakcji; przygotowanie dokumentacji dotyczącej ostatecznego rozliczenia ceny za akcje lub udziały nabywane przez FI;
   7. analizę zakresu zgód organów administracji publicznej (w tym zwłaszcza Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa) lub osób trzecich, niezbędnych do realizacji danej transakcji, oraz występowanie, w tym reprezentowanie FI, w postępowaniach o uzyskanie takich zgód;
   8. analizę zakresu zgód wewnętrznych w ramach struktury FI, niezbędnych do realizacji danej transakcji (np. zgody komitetu inwestycyjnego, rady inwestorów, zgromadzenia inwestorów) oraz doradztwo w zakresie uzyskania w takich zgód;
   9. w przypadkach, gdy transakcja dotyczy podmiotu będącego spółką publiczną -analizę ryzyk prawnych w zakresie regulacji rynku kapitałowego (m. in. rozporządzenia w sprawie nadużyć na rynku, ustawy o ofercie publicznej), obejmującą uwzględnienie prawidłowego wykonywania obowiązków informacyjnych, obowiązków związanych z ogłoszeniem wezwania do zapisywania się na sprzedaż akcji, przymusowym wykupem lub działaniem w porozumieniu,
   10. reprezentowanie FI w postępowaniach przed sądami oraz organami administracji publicznej, w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia przez FI inwestycji, w szczególności reprezentowanie FI w postępowaniach rejestrowych w Krajowym Rejestrze Sądowym oraz Rejestrze Zastawów;
   11. doradztwo podatkowe związane z daną transakcją;
2. pomoc prawną w związku z bieżącą działalnością funduszy inwestycyjnych, w szczególności:
   1. doradztwo prawne związane z zarządzeniem aktywami, będącymi obiektami inwestycji FI, w tym wykonywaniem uprawnień FI w odniesieniu do poszczególnych aktywów, obejmujące w szczególności wykonywanie uprawnień z papierów wartościowych, instrumentów rynku pieniężnego i innych praw majątkowych będących obiektami inwestycji FI;
   2. doradztwo prawne związane z funkcjonowaniem komitetu inwestycyjnego, zgromadzenia inwestorów lub rady inwestorów FI;
   3. doradztwo prawne związane z relacjami z inwestorami FI, w tym w zakresie emisji lub umorzeń jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych;
   4. doradztwo podatkowe związane z bieżącą działalnością FI.

Wymienione powyżej czynności wykonywane są przez Wnioskodawcę na podstawie umów zawieranych z funduszami inwestycyjnymi, reprezentowanymi przez TFI.

W uzupełnieniu wniosku, Wnioskodawca wskazał, że pytanie nr 2 dotyczące usług wykonywanych przez Wnioskodawcę na podstawie umów zawieranych z TFI lub Zarządzającym dotyczy zdarzeń przyszłych. Na tym etapie Wnioskodawca nie wie na rzecz jakich Funduszy będzie w przyszłości świadczył usługi opisane we wniosku na podstawie umów zawieranych z TFI bądź Zarządzającym. Wnioskodawca zakłada, że w przyszłości usługi opisane w stanie faktycznym będzie świadczyć również na podstawie umów zawieranych nie tylko z Funduszami, ale także z TFI bądź z Zarządzającym. Wnioskodawca opisane usługi obecnie świadczy na rzecz D. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych, na podstawie umowy zawartej z tym funduszem. Wnioskodawca przewiduje jednak, że tożsame usługi będzie w przyszłości świadczył również na rzecz innych funduszy.

Ponadto Wnioskodawca wskazał, że nie wie czy fundusze, na rzecz których będzie świadczył w przyszłości opisane we wniosku usługi, będą stanowiły alternatywne fundusze inwestycyjne w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1355 z późn. zm.) oraz Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 2095/2010 (DZ. U. UE.L.174/1).

Formułując pytanie nr 1 jak i pytanie nr 2 we wniosku o interpretację z dnia 4 kwietnia 2019 r. Wnioskodawca pytał o usługi świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, o których mowa w art. 3 ust. 4 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarzadzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, czyli o:

1. fundusz inwestycyjny otwarty;
2. alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Przedmiotem pytań Wnioskodawcy nie były usługi świadczone na rzecz Alternatywnej spółki inwestycyjnej (ASI), o której mowa w art. 8a ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

W tym miejscu należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT znajdzie zastosowanie w przypadku, gdy usługi zarządzania dotyczą m.in. funduszy inwestycyjnych (w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi) oraz portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych lub ich części.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1355, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

W myśl art. 3 ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.

Zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

1. fundusz inwestycyjny otwarty;
2. alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

W myśl art. 4 ust. 1 pkt 1c zarządzanie specjalistycznym funduszem inwestycyjnym otwartym albo funduszem inwestycyjnym zamkniętym obejmuje co najmniej zarządzanie portfelem inwestycyjnym funduszu i ryzykiem.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

W myśl art. 45a ust. 1 ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych, z zastrzeżeniem art. 47 ust. 6 oraz z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, towarzystwo może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 cyt. ustawy, umowa, o której mowa w art. 45a ust. 1, której przedmiotem jest zlecenie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, może być, z uwzględnieniem art. 78 rozporządzenia 231/2013 w przypadku specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego i funduszu inwestycyjnego zamkniętego, zawarta wyłącznie z:

1. podmiotem prowadzącym działalność maklerską w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, lub innym towarzystwem posiadającym zezwolenie, o którym mowa w art. 45 ust. 2 pkt 1;
2. podmiotem prowadzącym działalność maklerską w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, mającym siedzibę w innym państwie członkowskim;
3. podmiotem prowadzącym działalność maklerską z siedzibą w państwie należącym do OECD niebędącym państwem członkowskim, jeżeli:
   1. do portfela inwestycyjnego funduszu lub jego części mogą być nabywane papiery wartościowe i instrumenty rynku pieniężnego zgodnie z ustawą i statutem funduszu,
   2. podmiot prowadzący działalność maklerską podlega nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym w tym państwie i uzyskał zezwolenie tego organu równoważne zezwoleniu na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych,
   3. jest zapewniona, na zasadzie wzajemności, współpraca Komisji z tym organem nadzoru.

Art. 46 ust. 3 ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych wskazuje, że w przypadku gdy towarzystwo zarządza funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196, może zawrzeć umowę, o której mowa w art. 45a ust. 1, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w ust. 1, jeżeli podmiot ten podlega nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym i posiada zezwolenie na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, z uwzględnieniem art. 78 rozporządzenia 231/2013.

Na podstawie art. 46 ust. 3a ustawy o funduszach inwestycyjnych, zawarcie przez towarzystwo zarządzające funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196, umowy, o której mowa w art. 45a ust. 1, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w ust. 1 i ust. 3, wymaga zgody Komisji.

Z powyższych przepisów wynika, że Towarzystwo zarządzające funduszem inwestycyjnym może zlecić zarządzanie portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią innym podmiotom, wymienionym w ww. przepisach.

Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, s. 1, z późn. zm.) państwa członkowskie zwalniają transakcje: zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Analizując przedstawione powyżej regulacje dotyczące zwolnień zauważyć należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT pojęcie usługi zarządzania funduszami odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 (1) (g) Dyrektywy 2006/112/WE zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Dyrektywa 112 nie definiuje pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. W powyższym zakresie zasadnym jest więc odniesienie się do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz. Urz. UE L Nr 302, s. 32, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE, działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Zgodnie z treścią załącznika II, funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to funkcje obejmujące:

• zarządzanie inwestycjami,
  1. administrację;
  2. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
  3. zapytania klientów;
  4. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
  5. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
  6. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
  7. wypłata zysków;
  8. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
  9. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
  10. prowadzenie ksiąg,

• wprowadzanie do obrotu.

Natomiast na podstawie pkt 1 załącznika I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. U. UE. L 174/1) (dalej: AIFMD) minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI:

1. zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi;
2. zarządzaniu ryzykiem.

Według pkt 2 ww. załącznika I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE inne funkcje, które ZASI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania AFI:

1. administrowanie:
   1. obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;
   2. zapytania klientów;
   3. wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe;
   4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
   5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;
   6. podział dochodu;
   7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;
   8. ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;
   9. przechowywania ksiąg;
2. wprowadzaniu do obrotu;

działalność związana z aktywami AFI, a mianowicie usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZAFI, zarządzanie infrastrukturą, działalność w zakresie administrowania nieruchomościami, porady dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, porady i usługi związane z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i inne usługi związane z zarządzaniem AFI i innymi aktywami w które zainwestowali.

W dokonaniu interpretacji pojęcia zarządzania w sposób zgodny z celami Dyrektywy VAT pomocne są orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzeczeniu z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert SA (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym ww. pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągnąć go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze. Zdaniem pełnomocnika transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi VAT.

Doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w którym Trybunał podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli gdy oceniać je globalnie tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Trybunał zaznaczył też, że: odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług. W uzasadnieniu TSUE podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie.

Natomiast przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH), była kwestia możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. Trybunał podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym i stwierdził: okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (). Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d).

W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu.

W konsekwencji Trybunał orzekł, że art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie.

Z uwagi na fakt, że pojęcie zarządzania funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

Zgodnie z orzecznictwem TSUE pojęcie zarządzania może obejmować różne odrębne usługi np. usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy (wyrok C-169/04) czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11). Warunkiem aby korzystały ze zwolnienia jest, aby usługi te spełniały szczególne i istotne funkcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie z treścią załącznika nr II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to zarządzanie inwestycjami, administracja, w tym m.in. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem oraz wprowadzanie do obrotu.

Uwzględniając dotychczasowe orzecznictwo TSUE w tym zakresie (m.in. wyrok: C-8/03, C-169/04, C-275/11) należy przyjąć, że tego typu usługi podlegają zwolnieniu od podatku VAT, jako usługi w zakresie zarządzania funduszem inwestycyjnym, o ile spełniają poniższe warunki:

• są ściśle związane z działalnością właściwą dla funduszu (tj. polityką inwestycyjną, kupnem i sprzedażą aktywów, itp.) i służą jednemu celowi, tj. skutecznemu i efektywnemu zarządzaniu funduszem ,

• bez nabycia tych usług fundusz nie byłby w stanie skutecznie prowadzić działalności i realizować swojej polityki inwestycyjnej,

• są bezpośrednio związane z transakcjami realizowanymi przez fundusz i nie można ich łatwo od nich oddzielić,

• tworzą odrębną całość, która wypełnia specyficzne i istotne funkcje dla procesu zarządzania funduszem.

Należy jednakże zauważyć, że do zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, tj. zarządzających wszelkimi typami funduszy, które nie są objęte Dyrektywą UCITS zastosowanie znajduje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dyrektywa ZAFI).

Jak wynika z art. 4 ust. 1 lit. w cyt. Dyrektywy ZAFI zarządzanie AFI (rozumiane jako alternatywne fundusze inwestycyjne) oznacza wykonywanie przynajmniej funkcji w zakresie zarządzania portfelem, o których mowa w pkt 1 lit. a) lub b) załącznika I na rzecz jednego lub większej liczby AFI. Minimalny zakres funkcji zarządzania to:

• zarządzanie portfelem inwestycyjnym pkt 1 lit. a ww. załącznika,

• zarządzanie ryzykiem pkt 1 lit. b ww. załącznika.

Mając na uwadze, że przepisy ustawy o VAT wprost wskazują, że zwolnienie dla czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi powinno być rozumiane zgodnie z przepisami o zarządzaniu tymi funduszami, a zatem wykonywane przez Wnioskodawcę czynności w zakresie alternatywnych funduszy inwestycyjnych: specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych i funduszy inwestycyjnych zamkniętych należy rozpatrywać w oparciu o przepisy ww. Dyrektywy ZAFI oraz ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Na konieczność dokonania analizy pojęcia zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w oparciu o ww. przepisy ustawy i Dyrektywy ZAFI wskazał również WSA w wyroku z dnia 18 lipca 2018 r. sygn. akt III SA/Wa 3563/17.

Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz powołane przepisy należy przyjąć, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę, realizowane na rzecz zarówno funduszy jak i TFI bądź zarządzającego, dotyczące obsługi prawnej w zakresie zarządzania funduszem inwestycyjnym otwartym wpisują się w zakres usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi zwolnionych od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT. Obsługa prawna jako usługa kompleksowa świadczona przez Wnioskodawcę polegająca w szczególności na - pomocy prawnej w związku z transakcjami, w tym inwestycjami (transakcje nabycia aktywów) lub z dezinwestycjami (transakcje zbycia aktywów), rozważanymi przez fundusze inwestycyjne do realizacji (bezpośrednio lub poprzez spółki celowe), opisana szczegółowo we wniosku jak również, pomoc prawną w związku z bieżącą działalnością funduszy inwestycyjnych, w szczególności doradztwo prawne związane z zarządzeniem aktywami, będącymi obiektami inwestycji FI, w tym wykonywaniem uprawnień FI w odniesieniu do poszczególnych aktywów, obejmujące w szczególności wykonywanie uprawnień z papierów wartościowych, instrumentów rynku pieniężnego i innych praw majątkowych będących obiektami inwestycji FI, doradztwo prawne związane z funkcjonowaniem komitetu inwestycyjnego, zgromadzenia inwestorów lub rady inwestorów FI, doradztwo prawne związane z relacjami z inwestorami FI, w tym w zakresie emisji lub umorzeń jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, doradztwo podatkowe związane z bieżącą działalnością FI - związana jest bezpośrednio z polityką inwestycyjną funduszu, umożliwia mu realizowanie działalności w tym zakresie, a tym samym pełni istotne funkcje w procesie zarządzania aktywami finansowymi funduszu. Usługi obsługi prawnej opisane we wniosku mają ścisły związek z realizacją polityki inwestycyjnej w proces zarządzania. Ww. usługi jako świadczenie o charakterze kompleksowym tworzą odrębną całość, bez której należyte prowadzenie polityki inwestycyjnej nie byłoby możliwe bez każdorazowego analizowania aspektów prawnych poszczególnych transakcji oraz ich przygotowania pod kątem prawnym. Z powyższych względów należy uznać, że ww. usługi wpisują się w zarządzanie funduszem inwestycyjnym rozumianym zgodnie z przepisami ww. Dyrektywy 2009/65/WE oraz orzecznictwem TSUE.

Natomiast usługi opisane we wniosku w zakresie zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi: specjalistycznymi funduszami inwestycyjnymi otwartymi oraz funduszami inwestycyjnymi zamkniętymi realizowane na rzecz zarówno funduszy jak i TFI bądź zarządzającego nie spełniają szczególnych i istotnych funkcji z zakresu zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym jakimi są zarządzanie portfelem inwestycyjnym lub zarządzanie ryzykiem. W świetle Dyrektywy ZAFI to zarządzanie portfelami inwestycyjnymi lub zarządzanie ryzykiem stanowią elementy niezbędne dla uznania, że czynności wykonywane przez zarządzającego alternatywnym funduszem inwestycyjnym stanowią zarządzanie alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Usługi obsługi prawnej są wymienione w pkt 2 załącznika I Dyrektywy ZAFI w ramach innych funkcji, które zarządzający alternatywnym funduszem inwestycyjnym może dodatkowo wykonywać, co przy braku pełnienia funkcji w zakresie zarządzania portfelem lub zarządzania ryzykiem, o których mowa w pkt 1 lit. a lub b załącznika I Dyrektywy ZAFI nie pozwala uznać tych świadczeń za zarządzanie AFI w rozumieniu tej Dyrektywy. Zatem w przedmiotowej sprawie uznać należy, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę będą miały charakter konsultacyjny, informacyjny, gdyż będą polegały na dostarczeniu eksperckiej wiedzy w zakresie bieżącej obsługi prawnej. W konsekwencji czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w zakresie obsługi prawnej dotyczącej zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi: specjalistycznym funduszem inwestycyjnym otwartym oraz funduszem inwestycyjnym zamkniętym nie będą mogły być uznane za usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi korzystającymi ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit.a) i b) ustawy o VAT.

Podsumowując, ww. czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w zakresie zarządzania funduszem inwestycyjnym otwartym na rzecz funduszu, TFI bądź Zarządzającego podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy, natomiast czynności w zakresie alternatywnych funduszy inwestycyjnych: specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych oraz funduszy inwestycyjnych zamkniętych świadczone na rzecz podmiotów wymienionych we wniosku, nie podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b).

Tym samym oceniając stanowisko Wnioskodawcy całościowo należało uznać je za nieprawidłowe.

Odnosząc się do wskazanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych należy podkreślić, że zostały one potraktowane jako element argumentacji Wnioskodawcy, są to jednak rozstrzygnięcia odnoszące się do indywidualnych spraw, nie stanowią źródła prawa i tutejszy organ nie jest nimi związany.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 z późn. zm. ), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej