Temat interpretacji

Brak obowiązku opodatkowania zwrotu wydatków poniesionych w związku z prowadzonym postępowaniem upadłościowym.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej po ponownym rozpatrzeniu sprawy w związku z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 marca 2019 r. sygn. akt I FSK 270/17 (data wpływu 15 kwietnia 2019 r.) oraz wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w () z dnia 26 października 2016 r. sygn. akt I SA/Gd 988/16 (data wpływu prawomocnego wyroku 9 lipca 2019 r.) stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 lutego 2016 r. (data wpływu 17 lutego 2016 r.), uzupełnionym w dniu 26 kwietnia 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku obowiązku opodatkowania zwrotu wydatków poniesionych w związku z prowadzonym postępowaniem upadłościowym jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 lutego 2016 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony w dniu 26 kwietnia 2016 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku obowiązku opodatkowania zwrotu wydatków poniesionych w związku z prowadzonym postępowaniem upadłościowym.

Dotychczasowy przebieg postępowania

W dniu 9 maja 2016 r. Dyrektor Izby Skarbowej w () działający w imieniu Ministra Finansów wydał dla Wnioskodawcy indywidualną interpretację znak: ITPP1/4512-120/16/IK.

Wnioskodawca na interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 9 maja 2016 r. znak ITPP1/4512-120/16/IK wniósł pismem z dnia 27 maja 2016 r. (data wpływu 6 czerwca 2016 r.) wezwanie do usunięcia naruszenia prawa.

W odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa Dyrektor Izby Skarbowej w () działający w imieniu Ministra Finansów pismem z dnia 27 czerwca 2016 r. znak ITPP1/4512-1-21/16/MS stwierdził brak podstaw do zmiany ww. indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Na interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 9 maja 2016 r. znak ITPP1/4512-120/16/IK Wnioskodawca złożył skargę w dniu 1 sierpnia 2016 r. (data wpływu).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w (), nie podzielając stanowiska organu wyrokiem z dnia 26 października 2016 r., sygn. akt I SA/Gd 988/16 uchylił interpretację indywidualną.

W orzeczeniu tym WSA stwierdził m.in.: że poniesionych przez syndyka kosztów koniecznych do wykonania usługi nie można potraktować analogicznie do wydatków, o których mowa w art. 78 Dyrektywy 112, jako że nie są to wydatki, które powiększają wartość dokonanej czynności. Wartość ostateczną usług syndyka określa bowiem przyznane mu na podstawie art. 162 ust. 1 u.p.u.n. wynagrodzenie. Środki wypłacone na podstawie art. 162 ust. 3 u.p.u.n., mimo, że obciążają masę upadłości nie stają się elementem zapłaty za usługę, ale zachowują charakter zwrotu wydatków.

Uchylając zaskarżoną interpretację Sąd stwierdził, że narusza ona przepisy art. 8 w zw. z art. 29a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług,

Od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w () z dnia 26 października 2016 r., sygn. akt I SA/Gd 988/16 Dyrektor Izby Skarbowej w () działający w imieniu Ministra Finansów złożył skargę kasacyjną w dniu 28 grudnia 2016 r. znak 0461-ITRP.46.103.2016.2.MK do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Wyrokiem z dnia 7 marca 2019 r., sygn. akt I FSK 270/17 Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną.

NSA wskazał, że skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

NSA odnosząc się do kwestii spornej w niniejszej sprawie, dotyczącej opodatkowania podatkiem VAT zwrotu poniesionych wydatków syndyka, przyznawanych przez sąd upadłościowy, w pełni akceptuje stanowiska i argumentację przedstawioną w wyroku NSA z dnia 11 września 2015 r. sygn.. akt I FSK 862/14, w którym Sąd uznał, że zwrot wydatków, który wraz z wynagrodzeniem obciąża majątek upadłego, stanowi całość świadczenia należnego od osoby trzeciej. Na mocy jednak art. 162 ust. 6 w zw. z art. 3 p.u.n. nie wchodzi, w przypadku syndyka, do podstawy opodatkowania. Stosownie do art. 29 ust. 1 ustawy o VAT (obecnie art. 29a ustawy o VAT) musi następować z uwzględnieniem faktu, że z woli ustawodawcy, do kwoty stanowiącej zwrot koniecznych wydatków, w przypadku syndyka, nie dolicza się podatku od towarów i usług według właściwych stawek.

NSA zwrócił uwagę, że nie ma już wątpliwości dotyczących statusu podatnika podatku VAT w odniesieniu do osób wykonujących czynności zlecone w postępowaniu sądowym, w tym syndyka. W myśl utrwalonej linii orzeczniczej, działalność syndyka spełnia kryteria zaliczenia jej do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Poza tym NSA powołał art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze i ustawy o KRS (Dz. U. nr 142, poz. 82), na mocy którego do art. 162 p.u.n. dodany został ust. 6, w którym ustawodawca wskazał, że wynagrodzenie syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy obowiązanych do rozliczenia podatku od towarów i usług, o którym mowa w ust. 2, 2a, 5 i art. 163, oraz wstępną wysokość wynagrodzenia i zaliczki na wynagrodzenie podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług, określoną zgodnie z obowiązującą stawką tego podatku.

Sąd podkreślił, że w stanie prawnym obowiązującym do końca 2015 r. sposób ustalania wynagrodzenia został określony w art. 162 ust. 2, 2a i 5 p.u.n. W art. 163 p.u.n. mowa jest natomiast o dodatkowym wynagrodzeniu w przypadkach uzasadnionych szczególnym nakładem pracy, nieprzekraczającym 10% osiągniętego rocznego zysku, jeżeli syndyk prowadzi przedsiębiorstwo upadłego. Zarówno wynagrodzenie, jak i dodatkowe wynagrodzenie, stosownie do art. 162 ust. 6 p.u.n. podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług. Z kolei na podstawie art. 162 ust. 3 p.u.n. syndykowi przysługuje również prawo do zwrotu wydatków koniecznych, poniesionych w związku z wykonywaniem czynności, jeżeli wydatki te zostały uznane przez sędziego komisarza. Ustawodawca nie wskazał natomiast, by kwota obejmująca zwrot tych wydatków miała zostać powiększona o kwotę podatku od towarów i usług, tak jak w przypadku przysługującego syndykowi wynagrodzenia. Zatem w wówczas obowiązującym stanie prawnym ustawodawca w sposób bardzo wyraźny rozróżnił wynagrodzenie syndyka od zwrotu poniesionych kosztów, wskazując, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług powinno podlegać tylko wynagrodzenie. Natomiast w stanie prawnym obowiązującym po 1 stycznia 2016 r. ustawodawca jeszcze dobitniej zróżnicował powyższe należności. W art. 162-167a prawa upadłościowego określono zasady przyznawania wynagrodzeń syndykowi. Zgodnie z art. 167a wynagrodzenie i zaliczki na wynagrodzenie syndyka obowiązanego do rozliczenia podatku od towarów i usług podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług. W aktualnym stanie prawnym nie ma wyraźnych zapisów ustawowych w zakresie prawa syndyka do zwrotu poniesionych wydatków. Koszty te obecnie mieszczą się w kategorii wydatków bezpośrednio związanych z zabezpieczeniem, zarządem i likwidacją masy upadłości (art. 230 ust. 1 u.p.u.) i pokrywane są na podstawie rachunków syndyka w miarę wpływu do masy stosownych sum. Aktualny stan prawny zatem potwierdza bez żadnych wątpliwości, że zwrotu wydatków nie można wliczać do wynagrodzenia syndyka.

W dniu 9 lipca 2019 r. do tutejszego organu wpłynął prawomocny wyrok wydany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w () sygn. akt I SA/Gd 988/16, uchylający zaskarżoną interpretację.

W myśl art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.) ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wskutek powyższego, wniosek Strony wymaga ponownego rozpatrzenia przez tut. organ.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W związku z wykonywaniem czynności syndyka Wnioskodawca ponosi wydatki tj. korzystanie z internetu, używanie prywatnego telefonu, opłaty za autostrady, opłaty za parking, używanie prywatnego samochodu.

Wydatki te są ściśle związane z daną upadłością zarówno spółką prawa handlowego, jak i osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej tzw. upadłości konsumenckiej, w imieniu której Wnioskodawca kupuje na paragon np. papier kserograficzny, segregator, koperty. To samo dotyczy znaczków na korespondencję wysyłaną na podstawie książki nadawczej wystawionej na upadłego oraz paragonów za przejazd bramkami autostradowymi i paragonami za parking przy Sądzie. Oryginały paragonów Wnioskodawca wysyła do Sądu, składając wniosek o przyznanie i zwrot poniesionych wydatków w związku z czynnościami syndyka w imieniu upadłego i na jego rzecz. Sąd wydaje Postanowienie o przyznaniu i zwrocie poniesionych wydatków, wówczas Wnioskodawca na podstawie wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w () z dnia 12 listopada 2015 r. nr sprawy ... wystawia fakturę VAT na upadłego w kwocie przyznanych wydatków, w tym VAT. Wnioskodawca wskazał, że na podstawie paragonów (oryginały załączone przy wniosku do Sądu o zwrot wydatków) nie odlicza podatku VAT jako syndyk przy prowadzonej działalności pod nazwą Kancelaria syndyka. Wszystkie zakupione przez Wnioskodawcę materiały np. biurowe, inne paragony są ściśle związane z upadłym, a tylko Wnioskodawca działa w ich imieniu na rzecz upadłego.

Wydatki, związane z czynnościami syndyka w imieniu i na rzecz upadłego dotyczą;

1. przejazdu samochodem prywatnym do Sądu rozliczanym według przejazdu kilometrów x 0,8358 zł (kilometrówka za kilometr);
2. opłat za przejazd bramkami autostradowymi jadąc do Sądu, czy do upadłego znajdującego się np. poza biurem syndyka na terenie Województwa ;
3. wydatków związanych z przeprowadzonymi rozmowami telefonicznymi wykonanymi z telefonu prywatnego syndyka;
4. opłat parkingowych za postój na parkingu przed Sądem podczas uczestniczenia w rozprawie sądowej związanej z prowadzoną upadłością;
5. opłat za korespondencję;
6. wydatków za korzystanie z Internetu w tym za bankowość elektroniczną związaną z utworzeniem rachunku bankowego masy upadłości.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawca powinien wystawiać fakturę VAT, dokumentującą poniesione wydatki powiększone o należny podatek VAT, czy na rachunek syndyka przelewana jest kwota wynikająca z Postanowienia, a syndyk nie wystawia dla tej czynności faktury VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, przyznane przez Sąd wydatki i wystawianie faktury VAT na podstawie wydanej już interpretacji, o której mowa we wniosku powoduje, że syndyk uszczupla wydatek, który poniósł o kwotę podatku dochodowego i VAT.

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca wskazał przykład: w imieniu upadłego poniósł wydatek w kwocie 100 zł na korespondencję. Ten wydatek udokumentowany książką nadawczą zostaje zwrócony Postanowieniem Sądu. Wnioskodawca poniósł wydatek w wysokości 100 zł, a zwrot zostaje pomniejszony o podatek dochodowy i VAT. To samo dotyczy zakupionych materiałów biurowych, gdzie syndyk w imieniu upadłego kupuje materiały na paragon, przekroczenie bramek autostradowych - paragon, czy paragon za parking, (a nie na fakturę na Kancelarię). To są wydatki ściśle związane z upadłym na podstawie wystawionych paragonów, które są przesyłane do Sądu i składane przy wniosku o zwrot poniesionych wydatków w imieniu i na rzecz upadłego.

W ocenie Wnioskodawcy, zgodnie z art. 162 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - prawo upadłościowe i naprawcze oraz wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego sygn. akt I FSK 862/14 z dnia 11 września 2015 r. nie można stosować zasady ogólnej z pominięciem lex specialis, który stanowi przepis tej samej rangi oraz odnosi się bezpośrednio do konkretnej kategorii podatników. Stosownie art. 29 ust. 1 u.p.t.u. musi zatem następować z uwzględnieniem faktu, że z woli ustawodawcy, do kwoty stanowiącej zwrot koniecznych wydatków, w przypadku syndyka, nie dolicza się podatku od towarów i usług według właściwych stawek. Wnioskodawca uważa, że po wydaniu Postanowienia o przyznaniu przez Sąd zwrotu poniesionych wydatków koniecznych, następuje zaksięgowanie w urządzeniach księgowych upadłego kosztów wynikających ze zwrotu powyższych wydatków. Natomiast na rachunek syndyka przelewana jest kwota wynikająca z tego Postanowienia, a syndyk nie wystawia dla tej czynności faktury VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznano za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Należy zaznaczyć, że niniejszą interpretację oparto na przepisach prawa podatkowego obowiązujących w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym, bowiem niniejsza interpretacja stanowi ponowne rozstrzygnięcie tej samej sprawy w wyniku orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w () z dnia 26 października 2016 r. sygn. akt I SA/Gd 988/16.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej