Temat interpretacji

Zwolnienia od podatku uzyskanej spłaty pieniężnej otrzymanej z tytułu wyrównania udziałów związanych z różnicą wartości poszczególnych lokali w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości zabudowanej.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 maja 2019 r. (data wpływu 17 maja 2019 r.) uzupełnionym pismem z dnia 19 lipca 2019 r. (data wpływu 23 lipca 2019 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku uzyskanej spłaty pieniężnej otrzymanej z tytułu wyrównania udziałów związanych z różnicą wartości poszczególnych lokali w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości zabudowanej jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 maja 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku uzyskanej spłaty pieniężnej otrzymanej z tytułu wyrównania udziałów związanych z różnicą wartości poszczególnych lokali w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości zabudowanej. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 19 lipca 2019 r. o doprecyzowanie opisu sprawy.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Przed Sądem Rejonowym (), z wniosku Gminy () prowadzone jest postępowanie o zniesienie współwłasności zabudowanej nieruchomości () składającej się z działki nr 50 () objętej księgą wieczystą poprzez ustanowienie odrębnej własności lokali.

Nieruchomość składająca się z działki nr 50 () zgodnie z danymi ujawnionymi w księdze wieczystej stanowi współwłasność Gminy () w 78/240 części i 9/40 części oraz innych współwłaścicieli w pozostałej części.

Gmina (dalej: Wnioskodawca) nabyła prawo własności 78/240 części tej nieruchomości nieodpłatnie z mocy prawa na podstawie decyzji Wojewody () z dnia 24 stycznia 1993 r. i prawo własności 9/40 części tej nieruchomości nieodpłatnie z mocy prawa na podstawie decyzji Wojewody () z dnia 20 października 2008 r.. W wyżej wymienionym postępowaniu sądowym Wnioskodawca wnosi o przyznanie, w ramach posiadanego udziału 3 lokali mieszkalnych zajmowanych przez najemców kwaterunkowych oraz zasądzenie na jej rzecz stosownych dopłat celem wyrównania udziałów związanych z różnicą wartości poszczególnych lokali.

Zarząd i administrację przedmiotową nieruchomością sprawuje spółka A. W piśmie z dnia 23 października 2018 r. skierowanym do Wydziału Mieszkalnictwa wyżej wymieniony administrator poinformował, że Wnioskodawca otrzymuje dochody z najmu lokali położonych w budynku (). Ponadto administrator poinformował, że w ciągu ostatnich dwóch lat nie została dokonana modernizacja budynku przez Wnioskodawcę.

Działka nr 50 () nie podlega ustaleniom żadnego obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W przyjętym przez Radę Miasta () Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta () () z dnia 16 kwietnia 2003 r. zmieniona uchwalą Rady Miasta () z dnia 3 marca 2010 r. oraz uchwałą Rady Miasta () z dnia 9 lipca 2014 r.) przedmiotowy obszar znajduje się w strukturalnej jednostce urbanistycznej Nr 2 w kategorii zagospodarowania terenu o symbolu UM Tereny zabudowy usługowej oraz zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej. Do dnia 1 stycznia 2003 r. przedmiotowa działka podlegała ustaleniom Miejscowego Planu Ogólnego Zagospodarowania Przestrzennego Miasta () zatwierdzonego uchwałą Rady Miasta () z dnia 16 listopada 1994 r. i zgodnie z nim znajdowała się w Obszarze Mieszkaniowym M2 318 w strefach polityki przestrzennej nr 3, 10,18.

Przedmiotowa nieruchomość jest wpisana do rejestru zabytków na podstawie decyzji z dnia 12 maja 2015 r.

Jak wynika z opinii sądowej określającej wartość przedmiotowej nieruchomości, budynek kamienicy (), obejmuje trzy piętra oraz poddasze (częściowo użytkowe), a także podpiwniczenie. Powierzchnia łączna lokali w budynku wraz z przynależnymi do nich piwnicami wynosi 1258,40 m², a powierzchnia pomieszczeń we wspólnym użytkowaniu wynosi łącznie 421,20 m².

W budynku () usytuowanych jest 22 lokali mieszkalnych, które zostały zajęte w drodze szczególnego trybu najmu w następujących latach: lokal nr 1 1943 r., lokal nr 1B 1951 r., lokal nr 2 1937 r., lokal nr 3 1945 r., lokal nr 4 1944 r., lokal nr 5 1929 r., lokal nr 6/7 1945 r., lokal nr 8 1935 r., lokal nr 9 1945 r., lokal nr 10 1939 r., lokal nr 11 1939 r., lokal nr 12 1949r., lokal nr 14 1945 r., lokal nr 15 1932 r., lokal nr 20 1935 r. i lokal nr 22 1945 r. Według bazy ewidencji ludności, w lokalach nr 13,16,17,18, 19 i 21 nikt nie był zameldowany oraz w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego oraz nie poniesiono wydatków na ich ulepszenie.

Wnioskodawca uzyska spłatę pieniężną z tytułu wyrównania udziałów związanych z różnicą wartości poszczególnych lokali w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym ().

W piśmie z dnia 19 lipca 2019 r., stanowiącym uzupełnienie do wniosku, Wnioskodawca wskazał, że:

1. Zgodnie z informacją przekazaną przez Wydział Mieszkalnictwa w piśmie z dnia 14 marca 2019 r., brak jest kart ewidencyjnych lokali nr 13, 16, 17, 18, 19 i 21. Jak wyjaśnił Wydział Mieszkalnictwa wg dostępnej bazy ewidencyjnej ludności nikt nie był zameldowany w wyżej wymienionych lokalach. Jednocześnie Wydział Mieszkalnictwa poinformował, że wystąpił o przesłanie danych wskazujących daty objęcia lokali. W odpowiedzi zarządca przedmiotowej nieruchomości poinformował, że nie posiada informacji w przedmiotowym zakresie. Z opinii sądowej sporządzonej na potrzeby toczącego się postępowania sądowego o zniesienie współwłasności nieruchomości () wynika natomiast, że brak jest lokali mieszkalnych o nr 13, 16, 17, 18, 19 i 21. Z ww. pisma Wydziału Mieszkalnictwa wynika z kolei, że do części lokali mieszkalnych położonych w przedmiotowym budynku w latach od 1929 r. do 1961 r. zostały włączone dodatkowe pokoje, które jak się wydaje mogły stanowić poprzednio lokale o nr 13, 16, 17, 18, 19 i 21. W świetle powyższego jak się wydaje wyżej wymienione lokale były oddane do użytkowania w latach od 1929 r. do 1961 r.
2. Wnioskodawca nabył prawo własności 78/240 części nieruchomości, o której mowa na podstawie decyzji Wojewody () z dnia 24 listopada 1993 r. i prawo własności 9/40 części tej nieruchomości na podstawie decyzji Wojewody () z dnia 20 października 2008 r., nieodpłatnie z mocy prawa z dniem 27 maja 1990 r. stosownie do przepisów ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych. Nabycie udziałów przez Wnioskodawcę w drodze komunalizacji nie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT, zatem podatek nie został on naliczony, ani Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do jego odliczenia.
3. Stosownie do informacji udzielonych w piśmie z dnia 23 października 2018 r. przez firmę A sprawującą zarząd i administrację nieruchomością (), wciągu ostatnich 2 lat Gmina nie dokonała nakładów modernizacyjnych budynku przekraczających 30% wartości nieruchomości. Nie stwierdzono również, aby istotne (stanowiące co najmniej 30% wartości początkowej nieruchomości) wydatki na ulepszenie lub przebudowę kamienicy polegające na przeprowadzeniu istotnych remontów w celu zmiany wykorzystania lokali lub poprawy warunków ich zasiedlenia miały zostać dokonane wcześniej lub były planowane.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy uzyskana spłata pieniężna otrzymana z tytułu wyrównania udziałów związanych z różnicą wartości poszczególnych lokali w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym () jest zwolniona od podatku VAT zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT jako dostawa budynków, budowli lub ich części?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad 1

Uzyskana spłata pieniężna otrzymana z tytułu wyrównania udziałów związanych z różnicą wartości poszczególnych lokali w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym () jest zwolniona od podatku VAT zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT jako dostawa budynków, budowli lub ich części.

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (art. 195 k.c.). Współwłasność ułamkowa polega na tym, że udział każdego współwłaściciela we wspólnym prawie jest określony kwotowo ułamkiem. Współwłaściciel rzeczy wspólnej, któremu przysługuje udział jest uprawniony do posiadania całej rzeczy będącej przedmiotem współwłasności i do korzystania z niej w takim zakresie, w jakim nie przeszkadza on w posiadaniu jej przez innych współwłaścicieli. W myśl art. 210 k.c., każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Natomiast zgodnie z art. 211 i art. 212 k.c. zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Dokonanie podziału rzeczy wspólnej powinno zasadniczo nastąpić stosownie do wielkości udziałów we współwłasności. Możliwe jest jednak, że wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Podział rzeczy wspólnej prowadzi do zniesienia współwłasności, a w wyniku podziału powstają nowe przedmioty własności odrębne rzeczy wydzielone z większej rzeczy poprzednio wspólnej. Nowe rzeczy przypadają na wyłączną własność poszczególnym współwłaścicielom, a współwłasność rzeczy wspólnej wygasa.

Umowne zniesienie współwłasności, polegające na podziale rzeczy wspólnej ma charakter rozporządzenia tą rzeczą, prowadzącego do uzyskania przez każdego ze współwłaścicieli wyłącznego prawa własności do nowej rzeczy, co na gruncie podatku VAT stanowi dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT jeżeli czynność ta ma charakter odpłatny, wyrażający się zastosowaniem dopłaty pieniężnej. Jeżeli bowiem czynność ta będzie miała charakter odpłatny, a więc strony postanowią, że w wyniku zniesienia współwłasności jeden z współwłaścicieli uzyska własność nowej rzeczy o wartości niższej od wartości jego udziału we własności wspólnej rzeczy, a drugi ze współwłaścicieli zostanie zobowiązany do wyrównania tej wartości przez dopłatę pieniężną (z uwagi na fakt, że wartość jego nowej rzeczy jest wyższa od wartości przysługującego mu uprzednio udziału), na gruncie VAT będzie miała miejsce odpłatna dostawa towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, której odpłatność wyznacza wielkość poczynionej dopłaty.

W takiej bowiem sytuacji, skoro w wyniku zawartej umowy część pozyskanego przez współwłaściciela towaru w części przewyższającej wartość przysługującego mu udziału w rzeczy wspólnej, znalazła się w jego wyłącznym władaniu, oznacza to, że drugi współwłaściciel dokonał jej zbycia z przynależnej mu części towaru wspólnego, mającego charakter dostawy towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, za odpłatnością w wysokości ustalonej dopłaty pieniężnej.

Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Dla celów VAT zbycie prawa własności nieruchomości traktowane jest jako odpłatna dostawa towarów. Zasady opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle reguluje przepis art. 29a ust. 8 ustawy VAT, w myśl którego w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale związanych z gruntem albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu. W konsekwencji, sprzedaż prawa własności gruntu podlega opodatkowaniu VAT na zasadach analogicznych do sprzedaży budynku (lub jego części). Zatem sposób opodatkowania budynku wchodzącego w skład przedmiotowej Nieruchomości wpływa jednocześnie na sposób opodatkowania gruntu, na którym ten budynek się znajduje.

Oceniając skutki podatkowe w VAT dostawy nieruchomości zabudowanej należy wskazać, że zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

1. dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim;
2. pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

W myśl przepisów ustawy o VAT, przez pierwsze zasiedlenie zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy o VAT rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

1. wybudowaniu lub
2. ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 16 listopada 2016 r. w sprawie Kozuba Premium Selection Sp. z o.o. przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie, C-308/16, jednoznacznie stwierdza, że artykuł 12 ust. 1 i 2 oraz art. 135 ust. 1 lit j Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się one przepisom krajowym, które uzależniają zwolnienie z podatku od wartości dodanej w związku z dostawą budynków od spełnienia warunków, zgodnie z którymi pierwsze zasiedlenie następuje poprzez czynności podlegające opodatkowaniu. Trybunał zaznaczył fakt, że takie podejście polskiego ustawodawcy może być akceptowalne w przypadku ulepszenia budynku, budowli lub ich części o 30% pod warunkiem rozumienia kwestii ulepszenia tak jak intepretuje to Dyrektywa VAT czyli jako przebudowę. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w rozpatrywanej sprawie stwierdził także, że w zakresie dokonywanej oceny wątpliwości budzi także fakt definicji pierwszego zasiedlenia wywodzącej się z polskiego systemu prawnego, TSUE potwierdził fakt, że choć Dyrektywa Unijna konstruowana została tak, aby w pierwszej kolejności obciążyć działalność gospodarczą, która jest związana z tworzeniem wartości dodanej to kryteria, które regulują ową kwestie odnoszą się bardziej do okazyjnego dokonywania przez podmioty transakcji związanych z nieruchomościami. Trybunał powołał się także na projekt szóstej Dyrektywy Rady, uzasadnia bowiem ono, że pojęcie pierwszego zasiedlenia odnosi się jednoznacznie i bezpośrednio do rozpoczęcia korzystania z przedmiotu, jakim jest budynek, mając na myśli, że pierwsze zasiedlenie jest wtedy kiedy to rozpoczyna się użytkowanie budynku przez jego właściciela lub lokatora. Pomimo że Unia Europejska w niektórych przypadkach odsyła do regulacji zawartych w prawie krajowym w tematyce zwolnień od podatku VAT to zwolnienia te muszą być zgodne z autonomicznymi pojęciami prawa Unii Europejskiej. Każda wykładnia przepisu art. 12 i art. 135 ust. 1 lit. j Dyrektywy 112 mając pod uwagą zarówno cele jak i kontekst przepisu, prowadzi do wniosku, że ustawodawcy krajowemu nie wolno wprowadzać warunków, tudzież ograniczeń dotyczących zwolnień podatku VAT.

Jest to bezpośrednia odpowiedź na pytanie, którą definicje w świetle przepisów krajowych oraz przepisów unijnych należy stosować. Dyrektywę 112 należy uznać za właściwą i jednocześnie sprzeciwiającą się z regulacją krajową, która ograniczając pojęcie pierwszego zasiedlenia wiąże ją tylko z czynnością opodatkowaną w świetle podatku VAT.

Gmina stoi na stanowisku, że uzyskana spłata z tytułu zniesienia współwłasności nieruchomości podlegać będzie zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT. Powyższe ma zastosowanie, gdyż:

• Gmina w ciągu ostatnich dwóch lat nie dokonała nakładów modernizacyjnych przekraczających 30% wartości nieruchomości;
• nieruchomość przez ostatnie dwa lata była wynajmowana.

Ad 2

W przypadku stwierdzenia przez Organ, że Gminie nie przysługuje prawo do zastosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że będzie uprawniony do skorzystania ze zwolnienia dla niniejszej transakcji na podstawie art. 43 ust 1 pkt 10a ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT, zwalnia się z VAT dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:

1. w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego;
2. dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Jak wynika z przedstawionego opisu, Wnioskodawca:

1. nie miał prawa do odliczenia przy nabyciu udziałów w Nieruchomości;
2. nie ponosił wydatków na ulepszenie Nieruchomości, w stosunku do których miało prawo do odliczenia, a jeżeli ponosiło takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Tym samym, w przypadku uznania że Miasto nie może skorzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, spełnione zostałyby przesłanki do zastosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii art. 2 pkt 6 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy więc rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o VAT zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy.

Z przytoczonych przepisów nie wynika, że odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową zapłata w innym towarze lub usłudze albo mieszaną zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

Należy zaznaczyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega sama odpłatność, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności (współwłasności) nieruchomości w zamian za tę odpłatność.

Treść powołanego art. 7 ust. 1 ustawy, wskazuje, że ustawa o podatku od towarów i usług posługuje się w odniesieniu do dostawy towarów sformułowaniem przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Takie zdefiniowanie konstytutywnego aspektu dostawy towarów, odwołując się do ekonomicznego władztwa nad rzeczą sprawia, że przedmiotem opodatkowania może być nie tylko sprzedaż, czy zamiana rzeczy, jako fizycznie wyodrębnionych dóbr materialnych, ale również inne transakcje wywierające, z ekonomicznego punktu widzenia, podobne skutki.

Ponadto zauważyć należy, że aby dana czynność była opodatkowana podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jednocześnie należy wskazać, że kwestia współwłasności została uregulowana w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r., poz. 1145), zwanej dalej Kodeks cywilny.

W myśl art. 195 Kodeksu cywilnego, własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się jeśli z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji nie wynikają inne postanowienia przepisy odnoszące się do własności. Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną (art. 196 Kodeksu cywilnego). W przypadku współwłasności w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w rzeczy. Udział wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej. Współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli (art. 198 Kodeksu cywilnego). Współwłaściciele są zatem odrębnymi podmiotami prawa.

Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Z powyższej normy wynika więc, że ustawodawca przyznaje każdemu ze współwłaścicieli roszczenie o zniesienie współwłasności. Jego zaspokojenie może nastąpić w trybie umownego zniesienia współwłasności lub na drodze orzeczenia sądowego. Żaden ze współwłaścicieli nie może zaś skutecznie sprzeciwiać się zniesieniu współwłasności.

Ponadto, każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości (art. 211 Kodeksu cywilnego).

Zatem zasadą jest, że zniesienie współwłasności powinno nastąpić przede wszystkim przez podział fizyczny rzeczy wspólnej. W wyniku podziału powstają nowe przedmioty własności samoistne, odrębne rzeczy, wydzielone z większej rzeczy macierzystej (poprzednio wspólnej). Przypadają natomiast one na wyłączną własność poszczególnym współwłaścicielom. Tym samym, wygasa współwłasność macierzystej rzeczy wspólnej.

Stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%,z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Stosownie do art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6%, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział obniżone stawki podatku oraz zwolnienia od podatku dla dostaw niektórych towarów lub świadczenia niektórych usług, a także określił warunki stosowania tych obniżonych stawek i zwolnień.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

1. dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
2. pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest co do zasady zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Definicję pierwszego zasiedlenia zawiera art. 2 pkt 14 ustawy, zgodnie z którym, przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

1. wybudowaniu lub
2. ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Z kolei przepisy Dyrektywy 2006/112/WE Rady, posługują się pojęciem pierwszego zasiedlenia, jednakże nie definiują tego pojęcia oraz nie wprowadzają dodatkowych warunków go określających.

Należy zauważyć, że w kwestii rozumienia definicji pierwszego zasiedlenia wypowiedział się NSA w wyroku z dnia 14 maja 2015 r., o sygn. I FSK 382/14. Sąd w wyroku tym stwierdził: Porównując zakresy definicji "pierwszego zasiedlenia" wynikające z ustawy o VAT i dyrektywy 112 należy stwierdzić, że ustawodawca polski dokonał zawężenia ww. definicji w porównaniu do definicji unijnej. Wykładnia językowa, systematyczna i celowościowa dyrektywy 112 wskazuje wyraźnie, że ww. pojęcie należy rozumieć szeroko jako "pierwsze zajęcie budynku, używanie". Zatem w taki sposób powinna być odczytywana definicja przewidziana w treści art. 2 pkt 14 ustawy o VAT.

Ponadto należy wskazać, że w kwestii pierwszego zasiedlenia w kontekście interpretacji pojęcia ulepszenia wypowiedział się TSUE w wyroku z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie C-308/16, w którym wskazał () artykuł 12 ust. 1 i 2 oraz art. 135 ust. 1 lit. j) dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one przepisom krajowym, takim jak będące przedmiotem postępowania głównego, które uzależniają zwolnienie z podatku od wartości dodanej w związku z dostawą budynków od spełnienia warunku, zgodnie z którym pierwsze zasiedlenie tych budynków następuje w ramach czynności podlegającej opodatkowaniu. Wskazane przepisy tejże dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwiają się one, aby takie przepisy krajowe uzależniały owo zwolnienie od warunku, zgodnie z którym w wypadku ulepszenia istniejącego budynku poniesione wydatki nie mogą przekroczyć 30% początkowej wartości tego budynku, o ile rzeczone pojęcie "ulepszenia" jest interpretowane w taki sam sposób jak pojęcie przebudowy zawarte w art. 12 ust. 2 dyrektywy 2006/112, to znaczy tak, że odnośny budynek powinien być przedmiotem istotnych zmian przeprowadzonych w celu zmiany jego wykorzystania lub w celu znaczącej zmiany warunków jego zasiedlenia.

Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle, rozstrzyga natomiast przepis art. 29a ust. 8 ustawy, zgodnie z którym w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

W świetle tego przepisu przy sprzedaży budynków lub budowli, dokonywanej wraz z dostawą gruntu, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków oraz budowli w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku, jak przy dostawie budynków, budowli lub ich części trwale z gruntem związanych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku, ze zwolnienia takiego korzysta również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że przed Sądem Rejonowym, z wniosku Wnioskodawcy prowadzone jest postępowanie o zniesienie współwłasności zabudowanej nieruchomości () składającej się z działki nr 50 () objętej księgą wieczystą poprzez ustanowienie odrębnej własności lokali. Ww. nieruchomość stanowi współwłasność Gminy Miejskiej () w 78/240 części i 9/40 części oraz innych współwłaścicieli w pozostałej części.

Wnioskodawca nabył prawo własności 78/240 części tej nieruchomości nieodpłatnie z mocy prawa na podstawie decyzji Wojewody () z dnia 24 stycznia 1993 r. i prawo własności 9/40 części tej nieruchomości nieodpłatnie z mocy prawa na podstawie decyzji Wojewody () z dnia 20 października 2008 r. W wyżej wymienionym postępowaniu sądowym Wnioskodawca wnosi o przyznanie, w ramach posiadanego udziału 3 lokali mieszkalnych zajmowanych przez najemców kwaterunkowych oraz zasądzenie na jej rzecz stosownych dopłat celem wyrównania udziałów związanych z różnicą wartości poszczególnych lokali.

W budynku () usytuowanych jest 22 lokali mieszkalnych, które zostały zajęte w drodze szczególnego trybu najmu w następujących latach: lokal nr 1 1943 r., lokal nr 1B 1951 r., lokal nr 2 1937 r., lokal nr 3 1945 r., lokal nr 4 1944 r., lokal nr 5 1929 r., lokal nr 6/7 1945 r., lokal nr 8 1935 r., lokal nr 9 1945 r., lokal nr 10 1939 r., lokal nr 11 1939 r., lokal nr 12 1949r., lokal nr 14 1945 r., lokal nr 15 1932 r., lokal nr 20 1935 r. i lokal nr 22 1945 r.

Wnioskodawca uzyska spłatę pieniężną z tytułu wyrównania udziałów związanych z różnicą wartości poszczególnych lokali w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym ().

Z ww. pisma Wydziału Mieszkalnictwa wynika z kolei, że do części lokali mieszkalnych położonych w przedmiotowym budynku w latach od 1929 r. do 1961 r. zostały włączone dodatkowe pokoje, które jak się wydaje mogły stanowić poprzednio lokale o nr 13, 16, 17, 18, 19 i 21. W świetle powyższego jak się wydaje wyżej wymienione lokale były oddane do użytkowania w latach od 1929 r. do 1961 r. Nabycie udziałów przez Wnioskodawcę w drodze komunalizacji nie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT, zatem podatek nie został on naliczony, ani Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do jego odliczenia.

W ciągu ostatnich 2 lat Gmina nie dokonała nakładów modernizacyjnych budynku przekraczających 30% wartości nieruchomości. Nie stwierdzono również, aby istotne (stanowiące co najmniej 30% wartości początkowej nieruchomości) wydatki na ulepszenie lub przebudowę kamienicy polegające na przeprowadzeniu istotnych remontów w celu zmiany wykorzystania lokali lub poprawy warunków ich zasiedlenia miały zostać dokonane wcześniej lub były planowane.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii ustalenia, czy spłata pieniężna otrzymana z tytułu wyrównania udziałów związanych z różnicą wartości poszczególnych lokali w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości zabudowanej będzie zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że w momencie zniesienia współwłasności przedmiotowej nieruchomości Wnioskodawca dokona odpłatnej dostawy towarów, w rozumieniu przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 7 ust. 1 ustawy, na rzecz współwłaścicieli. Zaistnieje sytuacja analogiczna jak w przypadku zbycia udziału w nieruchomości, gdy jeden podmiot (tj. współwłaściciel) zbywa na rzecz drugiego określony udział w nieruchomości otrzymując wynagrodzenie w postaci ceny sprzedaży. Zniesienie współwłasności nieruchomości wywołuje w kontekście ekonomicznym skutki analogiczne jak sprzedaż udziału w nieruchomości, która to czynność stanowi dostawę towarów (uchwała 7 sędziów z dnia 24 października 2011 r., sygn. akt I FPS 2/11).

W związku z tym, że wszystkie lokale znajdujące się w opisanej nieruchomości (kamienicy) były użytkowane m.in. na podstawie umów najmu, to miało miejsce pierwsze zasiedlenie tego budynku w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy i od momentu pierwszego zasiedlenia upłynął okres 2 lat. Ponadto z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca wskazał, że w ciągu ostatnich dwóch lat nie dokonywał nakładów modernizacyjnych budynku przekraczających 30% wartości nieruchomości. Tym samym, przy dostawie stanowiącej zniesienie współwłasności zostaną spełnione obie przesłanki warunkujące zastosowanie zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1 wniosku jest prawidłowe.

Jednocześnie tut. Organ informuje, że nie udziela się odpowiedzi na pytanie nr 2, gdyż Wnioskodawca oczekiwał na nie odpowiedzi wyłącznie w sytuacji uznania stanowiska Wnioskodawcy w odniesieniu do pytania nr 1 za nieprawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Zainteresowanych w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej