Temat interpretacji

Zastosowanie zwolnienia od podatku dla świadczonych usług na podstawie umowy zawartej z zewnętrznie zarządzającym alternatywnym funduszem inwestycyjnym.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 14 grudnia 2018 r. (data wpływu 28 grudnia 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług na podstawie umowy zawartej z zewnętrznie zarządzającym alternatywnym funduszem inwestycyjnym jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 grudnia 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług na podstawie umowy zawartej z zewnętrznie zarządzającym alternatywnym funduszem inwestycyjnym.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą m.in. w zakresie zarządzania funduszami (PKD 66.30.Z).

Ponadto, Wnioskodawca jest członkiem Zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, będącej komplementariuszem spółki komandytowej, która na podstawie art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: ustawa o funduszach) jest Alternatywną Spółką Inwestycyjną, która jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym (dalej: ASI). Komplementariusz ASI (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) jest zewnętrznie zarządzającym ASI w rozumieniu art. 2 pkt 3a ustawy o funduszach (dalej: ZASI). Dnia 11 maja 2018 r. ZASI została wpisana do Rejestru Zarządzających Alternatywnymi Spółkami Inwestycyjnymi, prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego, jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Jak wskazano powyżej, Alternatywna Spółka Inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2 ustawy o funduszach, tj. innym niż tworzone i funkcjonujące na podstawie ustawy specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte i fundusze inwestycyjne zamknięte. Ustawa definiuje alternatywny fundusz inwestycyjny jako instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą jednocześnie funduszem typu UCITS, tj. funduszem działającym zgodnie z prawem Unii Europejskiej regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, którym w polskim porządku prawnym jest fundusz inwestycyjny otwarty i fundusz zagraniczny w rozumieniu ustawy.

Wyłącznym przedmiotem działalności ASI na podstawie art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach jest, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, planuje zawarcie z ZASI umowy o świadczenie usług zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym (dalej: Umowa). Przedmiotem Umowy będzie kompleksowe świadczenie usług zarządzania ASI. Zgodnie z Umową, Wnioskodawca będzie wykonywał na zlecenie ZASI, ale na rzecz ASI, następujące czynności:

1. podejmowanie decyzji inwestycyjnych;
2. zarządzanie portfelami inwestycyjnymi, zarządzanie projektami;
3. zarządzanie ryzykiem;
4. zarządzanie operacyjnymi aktywami;
5. zarządzanie zespołem;
6. wsparcie przy podejmowaniu przez ZASI kluczowych decyzji dotyczących kwestii operacyjnych oraz strategicznych ZASI;
7. wykonywanie czynności administracyjnych;
8. udział w posiedzeniach Komitetu Inwestycyjnego;
9. pozyskiwanie, nadzór nad projektami B+R;
10. negocjacje;
11. budowanie relacji z inwestorami i koinwestorami;
12. pozyskiwanie finansowania, poszukiwanie inwestorów;
13. opracowywanie raportów, przygotowywanie materiałów związanych z prowadzonymi projektami oraz inwestycjami;
14. dokonywanie analiz przed inwestycyjnych;
15. wykonywanie uchwały Komitetu Inwestycyjnego, działającego w ramach ZASI.

Za świadczone usługi Wnioskodawca będzie otrzymywał wynagrodzenie miesięczne.

W odniesieniu do wskazanych czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy, będą one polegały m.in. na:

ad. a-b) podejmowanie decyzji inwestycyjnych, zarządzanie portfelami inwestycyjnymi, zarządzanie projektami:

• tworzenie oraz wdrożenie strategii inwestycyjnej ASI,
• podejmowanie decyzji inwestycyjnych przy poszczególnych wejściach inwestycyjnych,
• podejmowanie decyzji w zakresie zapewnienia finansowania i kapitału na poszczególne wejścia inwestycyjne,
• planowanie, organizacja oraz kontrola wszystkich zasobów ASI,
• planowanie, organizowanie, motywowanie oraz kontrola wszystkich procesów związanych z działalnością inwestycyjną.

ad. c) zarządzanie ryzykiem:

• planowanie oraz zatwierdzenie procedur związanych z zapewnieniem akceptowalnego poziomu ryzyka przy kolejnych wejściach inwestycyjnych,
• podejmowanie decyzji odnośnie polityk oraz procedur w zakresie procesów inwestycyjnych w sposób odpowiadający przyjętej strategii inwestycyjnej ASI,
• podejmowanie decyzji zarządczych, mających na celu optymalizację ryzyk inwestycyjnych względem możliwości finansowania oraz celów działalności ASI.

ad. f) wsparcie przy podejmowaniu przez ZASI kluczowych decyzji dotyczących kwestii operacyjnych oraz strategicznych ZASI:

• planowanie, organizowanie, motywowanie zespołu oraz kontrola osiągania celów działalności ZASI,
• podejmowanie decyzji w zakresie organizacji zarówno procesów inwestycyjnych jak i operacyjnych w ramach ZASI.

ad. g) wykonywanie czynności administracyjnych:

• planowanie oraz kontrola wdrożenia kanałów komunikacji wewnątrz ASI,
• planowanie procesów wymiany informacji wewnątrz ASI,
• planowanie zasobów w celu archiwizacji dokumentacji,
• kontrola zgodności procedur z obowiązującymi przepisami prawa.

ad. i) pozyskiwanie, nadzór nad projektami B+R:

• organizacja i motywowanie zespołu analitycznego w zakresie poszukiwania kolejnych możliwości inwestycyjnych,
• wskazywanie dziedzin naukowych oraz inwestycyjnych o szczególnym potencjale dla ASI,
• organizowanie zasobów związanych z ewentualnymi pracami B+R,
• ustalanie oraz monitowanie celów w obszarze badawczo-rozwojowym, realizowanych w wyniku działalności inwestycyjnej ASI.

ad. j) udział i reprezentowanie ASI w negocjacjach:

• organizacja oraz przewodniczenie spotkaniom organizacyjnym, które mają na celu ustalenie warunków współpracy ASI z zespołami pracującymi przy potencjalnych inwestycjach,
• poszukiwanie, organizacja oraz prowadzenie negocjacji mających na celu realizację kolejnych wejść jak i wyjść inwestycyjnych.

ad. l) pozyskiwanie finansowania, poszukiwanie inwestorów:

• planowanie, organizacja oraz kontrola środków finansowych, którymi dysponuje ASI,
• zapewnienie komunikacji z udziałowcami oraz potencjalnymi inwestorami ASI.

ad. m) opracowywanie raportów, przygotowywanie materiałów związanych z prowadzonymi projektami oraz inwestycjami:

• organizacja oraz wyegzekwowanie kompletu informacji finansowych dotyczących realizowanych Inwestycji, umożliwiających podjęcie decyzji inwestycyjnych,
• planowanie, organizacja, motywowanie oraz kontrola zasobów w celu opracowania raportów oraz materiałów związanych z realizowanymi inwestycjami.

ad. n) dokonywanie analiz przed inwestycyjnych:

• planowanie prac zespołu analityków przygotowujących analizy przed inwestycyjne,
• kontrola poprawności merytorycznej kompletnych analiz przed inwestycyjnych,
• podejmowanie decyzji inwestycyjnych oraz w zakresie wyjść z inwestycji w oparciu o opracowaną dokumentację inwestycyjną.

Powyższe czynności są specyficzne i istotne dla obsługi inwestycji w obszarze działalności ASI oraz ZASI, co sprowadza się do uznania, że jedynie dla podmiotów prowadzących działalność inwestycyjną przedstawiają one wymierną i relewantną wartość rynkową. Wychodząc od specyficznego charakteru omawianych czynności, trzeba podkreślić, że mają one istotne znaczenie dla ZASI, a w związku z tym są właściwe dla jego działalności.

Opisane we wniosku czynności, będące przedmiotem Umowy mają charakter kompleksowy, tworzą odrębną całość, a ich prawidłowe wykonywanie jest niezbędne pod kątem działania ZASI, a w konsekwencji także ASI. W szczególności, usługi świadczone przez Wnioskodawcę nie mają charakteru wyłącznie doradczego, ale Wnioskodawca odpowiedzialny jest za cały proces inwestycyjny podejmowany przez ASI i w tym zakresie jest on podmiotem decyzyjnym.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy świadczenie przez Wnioskodawcę usług opisanych w złożonym wniosku na podstawie Umowy zawartej z ZASI, będącą zewnętrznie zarządzającym ASI, które to czynności zgodnie z przepisami prawa wspólnotowego stanowią czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi, jest objęte zwolnieniem z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi świadczone przez niego zgodnie z przedstawionym w złożonym wniosku stanem faktycznym są zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT, zwolnieniu z opodatkowania podlega świadczenie usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. b) ustawy o VAT, zwolnione z opodatkowania są usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a) tegoż przepisu prawa, lub ich częścią.

W konsekwencji, na podstawie literalnego brzmienia art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, w celu stosowania zwolnienia z VAT konieczne jest łączne spełnienie następujących warunków:

1. usługi zarządzania powinny dotyczyć funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
2. wykonywana czynność powinna stanowić usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych lub ich częściami.

Zgodnie z art. 3 ustawy, przez fundusz inwestycyjny rozumie się osobę prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Zarządzanie funduszami inwestycyjnymi zostało zdefiniowane na poziomie prawodawstwa wspólnotowego. Obowiązujące przepisy krajowe nie zawierają obecnie takiej definicji.

Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady Unii Europejskiej z dnia 28 listopada 2006 r. (Dz. U. UE. L 347/1) (dalej: Dyrektywa VAT), zwolnione z tego podatku jest zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Zgodnie z Załącznikiem I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. U. UE. L 174/1) (dalej: AIFMD), zarządzanie alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi polega na:

1. zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi;
2. zarządzaniu ryzykiem;
3. administrowaniu, tj.:
   • obsłudze prawnej i usługach w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;
   • obsłudze zapytań klientów;
   • wycenie i wyznaczaniu ceny (w tym zeznania podatkowe);
   • monitorowaniu przestrzegania uregulowań;
   • podziale dochodu;
   • emisji i umarzaniu jednostek uczestnictwa i udziałów;
   • ustaleń umownych, w tym wysyłania świadectw;
   • przechowywania ksiąg;
4. wprowadzaniu do obrotu;
5. innej działalności związanej z aktywami, usługach niezbędnych do wypełniania funkcji powierniczej TFI, zarządzaniu infrastrukturą, działalności w zakresie administrowania nieruchomościami, poradami dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, poradach i usługach związanych z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i innymi usługami związanymi z zarządzaniem funduszami oraz spółkami i innymi aktywami.

W dokonaniu interpretacji pojęcia zarządzania w sposób zgodny z celami Dyrektywy VAT pomocne są orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE).

1. W orzeczeniu z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert S.A. (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym ww. pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można rozciągać go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze. Zdaniem pełnomocnika, transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi.
2. Doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w którym Trybunał podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy, świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecia, jeżeli gdy oceniać je globalnie tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami.
3. Natomiast przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH), była kwestia możliwości zwolnienia opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. Trybunał podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynność zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym i stwierdził: okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy (...) Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu, również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6.

W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu.

(...)

Ze względu na fakt, że pojęcie zarządzania funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

Z powołanego orzecznictwa TSUE wynika więc, że państwa członkowskie nie mogę samodzielnie tworzyć definicji zarządzania na potrzeby omawianego zwolnienia z VAT. Na pojęcie zarządzania funduszami składa się zatem szereg czynności wykonywanych również przez podmioty inne niż podmioty zarządzające funduszami. Jednakże kryterium decydującym o możliwości zaliczenia danej czynności do katalogu czynności zarządzenia funduszem jest jej odrębność oraz istotność dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Na gruncie przedstawionego zdarzenia przyszłego, należy wskazać, że w przypadku gdy Wnioskodawca nie będzie wykonywał czynności przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego, ZASI nie będzie w stanie zrealizować przedmiotu zawartej z ASI umowy o zarządzanie. Z tego wynika wniosek, że czynności Wnioskodawcy są właściwe dla działalności polegającej na zarządzaniu funduszami inwestycyjnymi oraz tworzą odrębną całość, charakteryzującą się wartością dodaną wyłącznie dla ZASI oraz ASI.

Co do niektórych czynności, które będą wykonywane przez Wnioskodawcę można wskazać, że mają one charakter doradczy, jednak nie ma to wpływu na możliwość skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania z co najmniej dwóch powodów:

1. polski ustawodawca, wprowadzając art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy o VAT wykroczył poza zakres Dyrektywy 112, a tym samym wprowadził do polskiego porządku prawnego przepis, który jest niezgodny z prawem unijnym w takim przypadku podatnik ma prawo dokonać wyboru w oparciu o treść którego przepisu zostaną ukształtowane jego prawa i obowiązki zatem podatnik ma prawo nie stosować się do wadliwie implementowanej regulacji prawnej (tak: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, wyrok z dnia 17 listopada 2016 r., sygn. III SA/Wa 2344/15);
2. niezależnie od wskazanego powyżej argumentu, usługi Wnioskodawcy mają charakter usługi kompleksowej. Odwołując się ponownie do orzecznictwa TSUE oraz do stanowiska przedstawianego w doktrynie, skoro czynności jako kompleksowy zespół specyficznych dla funduszu świadczeń wpisywać się będą w zakres działań podejmowanych przez podmiot bezpośrednio zarządzający funduszami, to usługa finansowa oraz doradztwo jako jej element będą korzystać ze zwolnienia. W takim przypadku doradztwo nie będzie stanowiło samodzielnej usługi dla potrzeb opodatkowania VAT (por. J. Martini, P. Skorupa, M. Wojda, VAT Komentarz, Legalis 2014, komentarz do artykułu 43; wyrok TSUE z dnia 21 czerwca 2007 r., sygn. C-435/05).

W ocenie Wnioskodawcy wszystkie usługi przedstawione w opisie stanu faktycznego mieszczą się w pojęciu zarządzania funduszem inwestycyjnym. Opisane wyżej czynności będę świadczone w związku z funkcjonowaniem ASI, w szczególności dotyczy to zarządzania projektami, zarządzania ryzykiem, pozyskiwania finansowania, doradztwa przy podejmowaniu przez ASI kluczowych decyzji dotyczących kwestii operacyjnych oraz strategicznych, dokonywania analiz przedinwestycyjnych.

Skoro tak, to uzasadnione jest przyjęcie, że zwolnione od podatku VAT są czynności mieszczące się w granicach wspólnotowej definicji zarządzania funduszami inwestycyjnymi, świadczone na podstawie umowy zawartej z ZASI. W kontekście powyższych argumentów należy stwierdzić, że czynności, które Wnioskodawca będzie świadczył w zakresie wskazanym powyżej, mieszczą się w granicach wyznaczonych przez definicję Załącznika I do AIFMD.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, zwolnienia przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT znajduje zastosowanie do tych przypadków, gdy usługi zarządzania stanowię odrębną całość, która wypełnia specyficzne i istotne funkcje zarządzania, właściwe dla specyfiki alternatywnych funduszy inwestycyjnych (tak: WSA w Gdańsku w wyroku z dnia 21 października 2017 r., sygn. I SA/Gd 987/15).

Również w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości wskazuje się, iż: Konkretne usługi spełniają kryteria pozwalające uznać je za usługi zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi w rozumieniu prawa wspólnotowego, i w konsekwencji za korzystające ze zwolnienia w podatku VAT, w sytuacji, gdy pełnię one istotną funkcję z punktu widzenia funduszu inwestycyjnego i są one nierozerwalnie związane z jego działalnością. Nie ma tutaj zamkniętego katalogu takich czynności czy też usług, jak również usługi takie nie są określone w przepisach prawa. (tak: Teza 4 wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 13 marca 2014 r., sygn. C-464/12; w: Wesołowska Agnieszka, Glosa do wyroku TS z dnia 13 marca 2014 r., C-464/12; źródło: Lex.pl).

Zgodnie ze stanowiskiem TS, także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 lutego 2018 r., sygn. I FSK 634/16 wskazał: Usługi mogą zostać uznane za usługi zarządzania funduszem jeżeli tworzę odrębną całość i jeśli je oceniać globalnie są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Przez zarządzanie funduszem inwestycyjnym należy rozumieć również zarządzanie jego majątkiem, które jednak ogranicza się do czynności zbiorowego inwestowania w ten majątek. ().

Zdaniem Wnioskodawcy wykonywane przez niego na rzecz ASI czynności spełniają przesłanki, o których mowa w przytoczonych powyżej orzeczeniach. W szczególności, są to czynności składające się na jedną całość, stanowiące kompleks usług o charakterze zarządczym. Są to także usługi specyficzne, które należy oceniać w kontekście specyfiki działalności ASI. W tym kontekście należy uznać, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę są istotne, a wręcz niezbędne dla prowadzenia przez ASI własnej działalności gospodarczej.

Stanowisko przedstawione przez Wnioskodawcę, zostało potwierdzone w wielu interpretacjach indywidualnych prawa podatkowego, wydanych w stanach faktycznych zbliżonych do zdarzenia przyszłego przedstawionego w złożonym wniosku. Przykładowo, stanowisko zbieżne ze stanowiskiem Wnioskodawcy zostało wyrażone między innymi w następujących interpretacjach indywidualnych:

1. interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 22 maja 2018 r., sygn. 0111-KDIB3.4012.82.2018.1.PK;
2. interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 17 kwietnia 2018 r., sygn. 0112-KDIL1-1.4012.118.2018.1.RW;
3. interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 7 marca 2018 r., sygn. 0112-KDIL1-3.4012.693.2017.2.PM;
4. interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 7 marca 2018 r., sygn. 0112-KDIL1-3.4012.689.2017.2.KB;
5. interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 31 października 2017 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.579.2017.1.EK;
6. interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 23 października 2017 r., sygn. 0112-KDIP4.4012.292.2017.2.SŚ;
7. interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 12 kwietnia 2017 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.12.2017.1.MP;
8. interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 31 marca 2017 r., sygn. 1061-IPTPP2.4512.84.2017.1.SM;
9. interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30 czerwca 2015 r., sygn. IPPP1/4512-341/15-2/JL.

A także, między innymi, w następujących orzeczeniach sądów administracyjnych:

1. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 kwietnia 2018 r., sygn. I FSK 1028/16, w którym to NSA wypowiedział się w sposób następujący:
   Usługa zawierająca elementy informacyjne, doradcze i analityczne, a także narzędzia (konieczne algorytmy) pozwalające wykorzystać te elementy do realizacji bieżącej polityki inwestycyjnej danego funduszu, jest usługą istotną i specyficzną dla usługi zarządzania.
   W związku z przytoczonym powyżej orzeczeniem Wnioskodawca wskazuje, iż wykonywane przez niego na zlecenie ZASI, ale na rzecz ASI usługi, składają się z czynności ścisłego zarządzenia, a także z czynności o charakterze analitycznym, doradczym, informacyjnym. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę mają charakter kompleksowy i są usługami istotnymi, specyficznymi dla sprawowanej funkcji ZASI.
2. wspomniany we wcześniejszej części złożonego wniosku wyrok naczelnego Sadu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 lutego 2018 r., sygn. I FSK 634/16, w którym to NSA wypowiedział się w sposób następujący:
   Usługi mogą zostać uznane za usługi zarządzania funduszem jeżeli tworzą odrębną całość i jeśli oceniać globalnie są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Przez zarządzanie funduszem inwestycyjnym należy rozumieć również zarządzanie jego majątkiem, które to jednak ogranicza się do czynności zbiorowego inwestowania w ten majątek. Zarządzanie takie nie obejmuje natomiast eksploatacji tego majątku.
   W odniesieniu do powyżej przytoczonego orzeczenia NSA, Wnioskodawca wskazuje, iż na podstawie umowy o zarządzanie, zawartej pomiędzy ZASI a ASI, ZASI ma prawo korzystać z usług podwykonawców w zakresie realizacji przedmiotowej umowy. Wnioskodawca świadczy na zlecenie ZASI, wraz z innymi podwykonawcami, czynności na rzecz ASI, które to czynności tworzą odrębną całość i niewątpliwie są specyficznymi czynnościami, właściwymi dla prowadzonej przez ASI działalności inwestycyjnej. W przypadku braku realizacji czynności przez Wnioskodawcę, ZASI nie będzie w stanie realizować usług zarządzania ASI. Powyższe z kolei oznacza, iż brak realizacji przez Wnioskodawcę usług opisanych w stanie faktycznym złożonego wniosku, odbiłby się na całej działalności prowadzonej przez ASI.
3. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 listopada 2016 r., sygn. III SA/Wa 2344/15.
   Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie także w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w tym między innymi w następujących orzeczeniach:
   1. wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 13 marca 2014 r., sygn. C-464/12;
   2. wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 7 marca 2013 r., sygn. C-275/11.
   Zdaniem Wnioskodawcy, z uwagi na powyższe wyjaśnienia należy przyjąć, że zakres opisanych przez Wnioskodawcę usług, mieści się w całości definicji zarządzania inwestycjami w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Definicja ta obejmuje swoim zakresem usługi zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu inwestycyjnego, usługi doradztwa w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym oraz usługi administrowania funduszem inwestycyjnym. Świadczone usługi wypełniają zatem definicję zarządzania w świetle wniosków wynikających z orzecznictwa TSUE.

Jak wskazał Wnioskodawca, opisane w złożonym wniosku czynności będą świadczone zawsze w związku z funkcjonowaniem alternatywnego funduszu inwestycyjnego. Zatem wszystkie opisane czynności stanowią powiązany ze sobą zespół świadczeń, których zakres jest istotny i specyficzny dla procesu zarządzania ASI. W analizowanej sprawie wymienione czynności będą bezpośrednio dotyczyły czynności zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym. Zatem usługi opisane we wniosku mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT i jako takie korzystają z przedmiotowego zwolnienia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174, z późn. zm.) zwanej dalej ustawą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Jak stanowi art. 41 ust. 1 ustawy stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast zgodnie z art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6% stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w ustawie, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

I tak, na mocy art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i lit. b ustawy zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

1. funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
2. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą m.in. w zakresie zarządzania funduszami (PKD 66.30.Z). Ponadto, Wnioskodawca jest członkiem Zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, będącej komplementariuszem spółki komandytowej, która na podstawie art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi jest Alternatywną Spółką Inwestycyjną, która jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym (dalej: ASI). Komplementariusz ASI (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) jest zewnętrznie zarządzającym ASI w rozumieniu art. 2 pkt 3a ustawy o funduszach (dalej: ZASI). Dnia 11 maja 2018 r. ZASI została wpisana do Rejestru Zarządzających Alternatywnymi Spółkami Inwestycyjnymi, prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego, jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Alternatywna Spółka Inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, tj. innym niż tworzone i funkcjonujące na podstawie ustawy specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte i fundusze inwestycyjne zamknięte. Ustawa definiuje alternatywny fundusz inwestycyjny jako instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą jednocześnie funduszem typu UCITS, tj. funduszem działającym zgodnie z prawem Unii Europejskiej regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, którym w polskim porządku prawnym jest fundusz inwestycyjny otwarty i fundusz zagraniczny w rozumieniu ustawy.

Wyłącznym przedmiotem działalności ASI na podstawie art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi jest, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, planuje zawarcie z ZASI umowy o świadczenie usług zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym (dalej: Umowa). Przedmiotem Umowy będzie kompleksowe świadczenie usług zarządzania ASI. Zgodnie z Umową, Wnioskodawca będzie wykonywał na zlecenie ZASI, ale na rzecz ASI, następujące czynności:

1. podejmowanie decyzji inwestycyjnych;
2. zarządzanie portfelami inwestycyjnymi, zarządzanie projektami;
3. zarządzanie ryzykiem;
4. zarządzanie operacyjnymi aktywami;
5. zarządzanie zespołem;
6. wsparcie przy podejmowaniu przez ZASI kluczowych decyzji dotyczących kwestii operacyjnych oraz strategicznych ZASI;
7. wykonywanie czynności administracyjnych;
8. udział w posiedzeniach Komitetu Inwestycyjnego;
9. pozyskiwanie, nadzór nad projektami B+R;
10. negocjacje;
11. budowanie relacji z inwestorami i koinwestorami;
12. pozyskiwanie finansowania, poszukiwanie inwestorów;
13. opracowywanie raportów, przygotowywanie materiałów związanych z prowadzonymi projektami oraz inwestycjami;
14. dokonywanie analiz przed inwestycyjnych;
15. wykonywanie uchwały Komitetu Inwestycyjnego, działającego w ramach ZASI.

Za świadczone usługi Wnioskodawca będzie otrzymywał wynagrodzenie miesięczne.

Powyższe czynności są specyficzne i istotne dla obsługi inwestycji w obszarze działalności ASI oraz ZASI, co sprowadza się do uznania, że jedynie dla podmiotów prowadzących działalność inwestycyjną przedstawiają one wymierną i relewantną wartość rynkową. Wychodząc od specyficznego charakteru omawianych czynności, trzeba podkreślić, że mają one istotne znaczenie dla ZASI, a w związku z tym są właściwe dla jego działalności.

Opisane czynności, będące przedmiotem Umowy mają charakter kompleksowy, tworzą odrębną całość, a ich prawidłowe wykonywanie jest niezbędne pod kątem działania ZASI, a w konsekwencji także ASI. W szczególności, usługi świadczone przez Wnioskodawcę nie mają charakteru wyłącznie doradczego, ale Wnioskodawca odpowiedzialny jest za cały proces inwestycyjny podejmowany przez ASI i w tym zakresie jest on podmiotem decyzyjnym.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą określenia, czy świadczenie usług, na podstawie Umowy zawartej z ZASI, będącą zewnętrznie zarządzającym ASI, które to czynności zgodnie z przepisami prawa wspólnotowego stanowią czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi, będzie objęte zwolnieniem z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

W odniesieniu do powyższego należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy znajdzie zastosowanie w przypadku, gdy usługi zarządzania dotyczą m.in. alternatywnych funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1355, z późn. zm.) zwanej dalej ustawą o funduszach inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

Na mocy art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

Zarządzającym ASI może być w myśl art. 8b ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych wyłącznie:

1. w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 1 spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;
2. w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 2 spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Jak stanowi art. 70a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI).

Stosownie do art. 70a ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych na warunkach określonych w rozdziale 3, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia Komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI.

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym AFI, w tym wprowadzanie tych AFI do obrotu. Zarządzanie unijnym AFI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.

Stosownie do art. 70g ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.

Wskazać należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy pojęcie usługi zarządzania funduszami odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.) zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE państwa członkowskie zwalniają transakcje: zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Zarówno w przepisach krajowych, jak i przepisach unijnych brak jest definicji zarządzania. Dyrektywa 2006/112/WE nie definiuje pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. W powyższym zakresie zasadnym jest więc odniesienie się do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz. Urz. UE L 302 z 17.11.2009, str. 32, z późn. zm.).

Na mocy art. 6 ust. 2 zdanie drugie Dyrektywy 2009/65/WE działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Zgodnie z treścią załącznika II funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to funkcje obejmujące:

1. zarządzanie inwestycjami,
2. administrację:
   1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
   2. zapytania klientów;
   3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
   4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
   5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
   6. wypłata zysków;
   7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
   8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
   9. prowadzenie ksiąg,
3. wprowadzanie do obrotu.

Natomiast na podstawie pkt 1 załącznika I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. Urz. UE L 174 z 1.07.2011, str. 1, z późn. zm.) (dalej: AIFMD) minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI:

1. zarządzanie portfelami inwestycyjnymi;
2. zarządzanie ryzykiem.

Według pkt 2 ww. załącznika I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE inne funkcje, które ZAFI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania AFI:

1. administrowanie:
   1. obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;
   2. zapytania klientów;
   3. wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe;
   4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
   5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;
   6. podział dochodu;
   7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;
   8. ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;
   9. przechowywania ksiąg;
2. wprowadzanie do obrotu;
3. działalność związana z aktywami AFI, a mianowicie usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZAFI, zarządzanie infrastrukturą, działalność w zakresie administrowania nieruchomościami, porady dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, porady i usługi związane z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i inne usługi związane z zarządzaniem AFI i innymi aktywami w które zainwestowali.

W dokonaniu interpretacji pojęcia zarządzania pomocne są orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, w powołanym także przez Wnioskodawcę orzeczeniu z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert SA (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym ww. pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągnąć go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze. Zdaniem pełnomocnika transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi VAT.

Doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc i Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w którym Trybunał podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli gdy oceniać je globalnie tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Trybunał zaznaczył też, że: odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług. W uzasadnieniu TSUE podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie.

Natomiast przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH v. Finanzamt Bayreuth), była kwestia możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. Trybunał podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym i stwierdził: okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (). Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d).

W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu.

W konsekwencji Trybunał orzekł, że art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie.

Ze względu na fakt, że pojęcie zarządzania funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

Zgodnie z orzecznictwem TSUE pojęcie zarządzania może obejmować różne odrębne usługi np. usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy (wyrok C-169/04), czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11), które będą korzystały ze zwolnienia, nawet jeżeli będą świadczone przez zarządzających będących osobami trzecimi. Jedynym warunkiem jest, aby usługi te spełniały szczególne i istotne funkcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie z treścią załącznika nr II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to zarządzanie inwestycjami, administracja, w tym m.in. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem oraz wprowadzanie do obrotu.

Należy jednakże zauważyć, że do zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, tj. zarządzających wszelkimi typami funduszy, które nie są objęte Dyrektywą UCITS zastosowanie znajduje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dyrektywa ZAFI).

Jak wynika z art. 4 ust. 1 lit. w cyt. Dyrektywy ZAFI zarządzanie AFI (rozumiane jako alternatywne fundusze inwestycyjne) oznacza wykonywanie przynajmniej funkcji w zakresie zarządzania portfelem, o których mowa w pkt 1 lit. a) lub b) załącznika I na rzecz jednego lub większej liczby AFI. Minimalny zakres funkcji zarządzania to:

• zarządzanie portfelem inwestycyjnym pkt 1 lit. a ww. załącznika,
• zarządzanie ryzykiem pkt 1 lit. b ww. załącznika.

Zatem, zarządzanie portfelami inwestycyjnymi lub zarządzanie ryzykiem to minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZASI, zarządzając ASI. Inne funkcje, które ZASI może dodatkowo wykonywać w trakcie zarządzania ASI to m.in. administrowanie, w tym obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami.

Podobne uregulowania zawarto w ustawie o funduszach inwestycyjnych. W myśl przepisów tej ustawy, zarządzający zarządza alternatywną spółką inwestycyjną (która jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym), w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem (art. 8b ust. 1 i art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych).

Mając na uwadze, że przepisy ustawy wprost wskazują, że zwolnienie dla czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi powinno być rozumiane zgodnie z przepisami o zarządzaniu tymi funduszami, zatem wykonywane przez Wnioskodawcę czynności należy rozpatrywać w oparciu o przepisy ww. Dyrektywy ZAFI oraz ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Na konieczność dokonania analizy pojęcia zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w oparciu o ww. przepisy ustawy i Dyrektywy ZAFI wskazał również WSA w wyroku z dnia 18 lipca 2018 r. sygn. akt III SA/Wa 3563/17.

Biorąc pod uwagę przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że zakres opisanych przez Wnioskodawcę usług, świadczonych przez niego na zlecenie ZASI, ale na rzecz ASI, tj.: podejmowanie decyzji inwestycyjnych; zarządzanie portfelami inwestycyjnymi, zarządzanie projektami; zarządzanie ryzykiem; zarządzanie operacyjnymi aktywami; zarządzanie zespołem; wsparcie przy podejmowaniu przez ZASI kluczowych decyzji dotyczących kwestii operacyjnych oraz strategicznych ZASI; wykonywanie czynności administracyjnych; udział w posiedzeniach Komitetu Inwestycyjnego; pozyskiwanie, nadzór nad projektami B+R; negocjacje; budowanie relacji z inwestorami i koinwestorami; pozyskiwanie finansowania, poszukiwanie inwestorów; opracowywanie raportów, przygotowywanie materiałów związanych z prowadzonymi projektami oraz inwestycjami; dokonywanie analiz przed inwestycyjnych, a także wykonywanie uchwały Komitetu Inwestycyjnego, działającego w ramach ZASI, mieści się w całości w definicji zarządzania inwestycjami w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Definicja ta obejmuje swoim zakresem usługi zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu inwestycyjnego i zarządzanie ryzykiem, usługi doradztwa w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym oraz usługi administrowania funduszem inwestycyjnym. Świadczone przez Wnioskodawcę usługi wypełniają zatem definicję zarządzania w świetle wniosków wynikających z orzecznictwa TSUE.

Należy podkreślić, że Wnioskodawca będzie świadczył usługi zarządzania alternatywną spółką inwestycyjną, ponieważ zakres wykonywanych przez niego czynności będzie obejmował zarządzanie portfelami inwestycyjnymi oraz zarządzanie ryzykiem, kluczowych do zdefiniowania czynności zarządzania. Wszystkie opisane czynności stanowią powiązany ze sobą zespół świadczeń, których zakres jest istotny i specyficzny dla procesu zarządzania funduszem. W analizowanej sprawie wymienione usługi będą bezpośrednio dotyczyły czynności zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym. Świadczone przez Wnioskodawcę usługi obejmują całość poszczególnych zadań o charakterze zarządczym, realizowanych przez ZASI jako zewnętrznie zarządzającego i mają istotne znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania ASI. Biorąc pod uwagę specyfikę ww. czynności, należy uznać, że mają one znaczenie wyłącznie z punktu widzenia podmiotu prowadzącego działalność inwestycyjną. Zatem usługi świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie umowy zawartej z zewnętrznie zarządzającym alternatywnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy i w związku z tym będą zwolnione od podatku na podstawie ww. artykułu.

Reasumując, świadczenie przez Wnioskodawcę wskazanych w opisie zdarzenia przyszłego usług na podstawie Umowy zawartej z ZASI, będącą zewnętrznie zarządzającym ASI będzie objęte zwolnieniem z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Odnośnie powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięć, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej