Podstawę opodatkowania, zgodnie z ww. art. 29a ust. 1 oraz ust. 6 pkt 1 ustawy stanowi zapłata, którą uzyska Pan w egzekucji sądowej nieruchomości będącej własnością Dłużnej spółki, pomniejszona o kwotę podatku. Tym samym, ustalona przez biegłego sądowego kwota oszacowania nieruchomości nie powinna być przez Pana powiększona o należny podatek VAT.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług:

‒w części dotyczącej opodatkowania dostawy w trybie egzekucji sądowej udziału w prawie użytkowania wieczystego działki gruntu nr 1/1 i udziału w prawie własności budynku posadowionego na ww. działce – jest prawidłowe,

‒w części dotyczącej powiększenia o należny podatek VAT ustalonej przez biegłego sądowego kwoty oszacowania nieruchomości – jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 listopada 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 9 listopada 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania dostawy w trybie egzekucji sądowej udziału w prawie użytkowania wieczystego działki gruntu nr 1/1 i udziału w prawie własności budynku posadowionego na ww. działce oraz powiększenia o należny podatek VAT ustalonej przez biegłego sądowego kwoty oszacowania nieruchomości.

Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 14 grudnia 2022 r. (wpływ 14 grudnia 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca będący Komornikiem Sądowym działającym przy Sądzie Rejonowym w (…), w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego o sygn. (…) oraz o sygn. akt (…) dokonał zajęcia należącego do dłużnika prawa oznaczonego jako: udział wynoszący (…) w prawie użytkowania wieczystego nieruchomości położonej przy ulicy (…) w (…), składającej się z zabudowanej działki oznaczonej numerem ewidencyjnym 1/1, dla której Sąd Rejonowy w (…) Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (…).

Wyżej wskazane prawo zabudowane jest budynkiem, w którego piwnicach znajdują się należące do dłużnika pomieszczenia użytkowe o łącznej powierzchni około 290 m².

Dłużnikiem w prowadzonych postępowaniach egzekucyjnych jest: A. sp. z o.o. KRS: (…), NIP: (…), REGON: (…).

Dłużna spółka była czynnym podatnikiem podatku VAT.

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Z powołanego przepisu wynika, że Komornik jest zobowiązany do stosowana przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz do uwzględnienia w trakcie licytacyjnej sprzedaży towarów okoliczności decydujących o opodatkowaniu przedmiotowych czynności podatkiem VAT. W toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego Komornik przystąpił do sporządzenia opisu i oszacowania zajętego prawa.

Natomiast zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 sierpnia 2016 r. w sprawie szczegółowego sposobu przeprowadzenia opisu i oszacowania nieruchomości, jeżeli na dłużniku spoczywa obowiązek podatkowy z tytułu dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów, Komornik jest zobowiązany do wskazania w protokole oszacowania wartość nieruchomości bez kwoty podatku od towarów i usług oraz wartość nieruchomości zawierającą kwotę tego podatku. Opis i oszacowanie nie został jeszcze zakończony.

Próba uzyskania odpowiedzi, czy ewentualna dostawa towarów w postaci wyżej oznaczonej nieruchomości dokonana w trybie egzekucji sądowej, winna być opodatkowana podatkiem VAT okazała się nieskuteczna.

Przesłana do dłużnika korespondencja zawierająca wezwanie do udzielenia wyjaśnień powróciła do nadawcy, jako niepodjęta w terminie. W przedmiotowym piśmie organ egzekucyjny wezwał dłużnika do wskazania czy dostawa towarów w postaci wyżej oznaczonej nieruchomości winna być opodatkowana podatkiem VAT.

Następnie czynności Komornika polegające na zwróceniu się do Naczelnika Urzędu Skarbowego w (…) oraz Naczelnika Urzędu Skarbowego (…) z prośbą o pomoc w powyższych ustaleniach, również nie doprowadziły do uzyskania oczekiwanego rezultatu. Naczelnik Urzędu Skarbowego (…) wskazał, że właściwym miejscowo do analizy aktu notarialnego w związku z nabyciem nieruchomości przez dłużnika był Naczelnik Urzędu Skarbowego w (…). Zakup nieruchomości nie został jednak odnotowany w Urzędzie Skarbowym w (…), natomiast organ właściwy ze względu na siedzibę dłużnika nie prowadził czynności sprawdzających u podatnika w zakresie rozliczenia podatku naliczonego i nie dysponuje informacjami, czy spółka odliczała podatek naliczony z tytułu zakupu nieruchomości.

Kolejną informacją uzyskaną od organu podatkowego było stwierdzenie, że dłużnik obecnie nie jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Spółka została wykreślona z rejestru VAT  18 września 2020 r., podstawą prawną usunięcia ze wskazanej ewidencji był art. 96 ust. 6-8 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Treść księgi wieczystej prowadzonej dla zajętego prawa informuje, że dłużna spółka nabyła przedmiotową nieruchomość 28 kwietnia 2015 r. Stan techniczny należących do dłużnika pomieszczeń wskazuje, że nie są one użytkowane. Prawdopodobnie lokal nie jest wykorzystywany od około 4 lub 5 lat, jednak powyższe spostrzeżenie nie jest poparte żadnymi dokumentami.

Komornik nie posiada innych informacji i dokumentów dotyczących zajętego prawa, które pozwoliłyby na ustalenie, czy możliwe jest zastosowanie zwolnienia od podatku przy ewentualnej dostawie towarów dokonanej w trybie egzekucji sądowej.

W myśl art. 43 ust. 21 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, jeżeli udokumentowane działania organów egzekucyjnych lub komorników sądowych, o których mowa w art. 18, nie doprowadziły, na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od dłużnika, do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do dostawy towarów, o której mowa w art. 18, zwolnień od podatku, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 3 i 9-10a, przyjmuje się, że warunki zastosowania zwolnień od podatku nie są spełnione.

Biorąc pod uwagę wyżej opisany stan faktyczny konieczne stało się zwrócenie się do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskiem o udzielenie interpretacji, czy ewentualna dostawa towarów w postaci wyżej oznaczonego prawa dokonana w trybie egzekucji sądowej winna być opodatkowana podatkiem od towarów i usług oraz w przypadku odpowiedzi twierdzącej na powyższe pytanie, jaka będzie prawidłowa stawka podatku VAT, oraz czy podatek ustalony we właściwej stawce należy doliczyć do kwoty oszacowania nieruchomości, czy też jest on zawarty w kwocie oszacowania nieruchomości dokonanej przez biegłego.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan:

Na pytanie: „Co będzie przedmiotem sprzedaży, czy prawo do lokalu oraz udział w gruncie (działce nr 1/1), na której posadowiony jest budynek, w którym Dłużnik posiada lokal?” wskazał Pan: „Przedmiotem egzekucji jest udział wynoszący (…) w prawie użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej położonej przy ulicy (…) w (…), oznaczonej numerem ewidencyjnym 1/1, dla której Sąd Rejonowy w (…) Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (…) oraz udział wynoszący (…) w prawie własności w budynku posadowionym na wyżej opisanej nieruchomości gruntowej”.

Na pytanie: „Czy nabycie nieruchomości nastąpiło w ramach czynności podlegających opodatkowaniu / zwolnionych / opodatkowanych właściwą stawką podatku VAT, czy w związku z nabyciem Zbywca udokumentował transakcję fakturą?” wskazał Pan: „W trakcie postępowania nie ustalono, czy nabycie nieruchomości nastąpiło w ramach czynności podlegających opodatkowaniu / zwolnionych / opodatkowanych właściwą stawką podatku VAT oraz, czy w związku z nabyciem Zbywca udokumentował transakcję fakturą. W związku z powyższym brak jest możliwości udzielenia odpowiedzi na zadane pytania”.

Na pytanie: „Czy Dłużnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia nieruchomości?” wskazał Pan: „W trakcie postępowania nie ustalono, czy Dłużnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia nieruchomości. W związku z powyższym brak jest możliwości udzielenia odpowiedzi na zadane pytanie”.

Na pytanie: „Czy Dłużnik wykorzystywał nieruchomość do działalności opodatkowanej podatkiem VAT, w tym wyłącznie do działalności zwolnionej z podatku VAT?” wskazał Pan: „W trakcie postępowania nie ustalono, czy Dłużnik wykorzystywał nieruchomość do działalności opodatkowanej podatkiem VAT, w tym wyłącznie do działalności zwolnionej z podatku VAT. W związku z powyższym brak jest możliwości udzielenia odpowiedzi na zadane pytanie”.

Na pytanie: „Czy Dłużnik w ciągu 2 lat przed planowaną sprzedażą ponosił w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym wydatki na ulepszenie lokalu, stanowiące co najmniej 30% wartości początkowej lokalu, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego i jak wykorzystywał lokal po tych nakładach?” wskazał Pan: „W trakcie postępowania nie ustalono, czy Dłużnik w ciągu 2 lat przed planowaną sprzedażą ponosił w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym wydatki na ulepszenie lokalu, stanowiące co najmniej 30% wartości początkowej lokalu, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego i jak wykorzystywał lokal po tych nakładach. W związku z powyższym brak jest możliwości udzielenia odpowiedzi na zadane pytanie”.

Na pytanie: „Jeśli nie posiada Pan ww. informacji, które są niezbędne dla oceny, czy w przedmiotowej sprawie ma zastosowanie zwolnienie od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9, art. 43 ust. 1 pkt 10, art. 43 ust. 1 pkt 10a bądź art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, to prosimy jednoznacznie wskazać, czy brak tej informacji jest wynikiem podjętych przez Pana udokumentowanych działań potwierdzających brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od Dłużnika (przy czym nie należy opisywać podejmowanych przez Pana czynności lub przesyłać zgromadzonych dokumentów ponieważ w ramach wydawania interpretacji prawa podatkowego nie prowadzimy jako Organ postępowania dowodowego)” wskazał Pan: „W toku postępowania Komornik podjął działania zmierzające do ustalenia, czy w przedmiotowej sprawie może mieć zastosowanie zwolnienie od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9, art. 43 ust. 1 pkt 10, art. 43 ust. 1 pkt 10a bądź art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Czynności komornika są udokumentowane w aktach sprawy sygn. (…)”.

Pytanie

Czy ewentualna dostawa towarów w postaci wyżej oznaczonego prawa dokonana w trybie egzekucji sądowej winna być opodatkowana podatkiem od towarów i usług oraz w przypadku odpowiedzi twierdzącej na powyższe pytanie, jaka będzie prawidłowa stawka podatku VAT oraz czy podatek ustalony we właściwej stawce należy doliczyć do kwoty oszacowania nieruchomości, czy też jest on zawarty w kwocie oszacowania nieruchomości dokonanej przez biegłego?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w myśl art. 43 ust. 21 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, dostawa towarów, w postaci wyżej opisanego prawa, dokonana w toku egzekucji sądowej winna być opodatkowana podatkiem VAT z zastosowaniem stawki podstawowej, która to obecnie wynosi 23%. W ocenie Komornika ustalona przez biegłego sądowego kwota oszacowania zajętego prawa jest kwotą netto, do której należy dodać należny podatek od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku:

‒w części dotyczącej opodatkowania dostawy w trybie egzekucji sądowej udziału w prawie użytkowania wieczystego działki gruntu nr 1/1 i udziału w prawie własności budynku posadowionego na ww. działce – jest prawidłowe,

‒w części dotyczącej powiększenia o należny podatek VAT ustalonej przez biegłego sądowego kwoty oszacowania nieruchomości – jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.) – zwanej dalej „ustawą”:

Organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2022 r. poz. 479) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.), zgodnie z którym:

Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Przepis art. 18 ustawy wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą mającą miejsce w ramach egzekucji.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik; w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

Tym samym komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz do uwzględnienia w trakcie sprzedaży towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W świetle art. 7 ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste i zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy:

 Ilekroć w przepisach ustawy jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W świetle przedstawionych powyżej przepisów, zarówno grunty, jak i budynki i budowle spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy. Także oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste, jak również sprzedaż prawa użytkowania wieczystego stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, zbycie nieruchomości stanowi dostawę towarów.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem był podatnikiem podatku od towarów i usług.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – zgodnie z treścią art. 15 ust. 2 ustawy:

Obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Odnosząc regulacje zawarte w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy do art. 18 ustawy wskazać należy, że w przypadku, gdy dłużnik – właściciel nieruchomości – jest podatnikiem podatku VAT, wówczas komornik jest płatnikiem podatku VAT z tytułu dostawy tej nieruchomości.

Pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Należy zaznaczyć, że sprzedaż składników wykorzystywanych w działalności gospodarczej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z przedstawionych przez Pana okoliczności sprawy wynika, że jako Komornik w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego dokonał zajęcia należącego do dłużnika - Spółki z o.o. - udziału w prawie użytkowania wieczystego działki gruntu nr 1/1 oraz udziału w budynku posadowionym na ww. działce. Dłużna Spółka była czynnym podatnikiem podatku VAT. Przedmiotową nieruchomość Spółka nabyła 28 kwietnia 2015 r.

Pana wątpliwości w sprawie dotyczą kwestii, czy dostawa udziału w prawie użytkowania wieczystego w działce gruntu nr 1/1 oraz udziału w prawie własności budynku posadowionym na ww. działce gruntu będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

Mając na uwadze powyższy opis sprawy oraz fakt, że Dłużnikiem jest spółka z o. o., która nabyła przedmiotową nieruchomość stwierdzić należy, że w niniejszej sprawie dojdzie do sprzedaży majątku należącego do przedsiębiorstwa Dłużnika. Zatem przy dostawie udziału w użytkowaniu wieczystym działki gruntu nr 1/1 oraz udziału w budynku znajdującym się na ww. działce Dłużnik będzie podatnikiem podatku, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącym działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, bowiem sprzedaż będzie dotyczyła składników majątku przedsiębiorstwa Dłużnika.

W konsekwencji, dostawa udziału w prawie użytkowania wieczystego działki gruntu nr 1/1 oraz udziału w prawie własności budynku posadowionego na ww. działce w drodze egzekucji komorniczej będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jako odpłatna dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

W tym miejscu wskazać należy, że dokonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może być opodatkowana właściwą stawką podatku albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku.

Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

I tak, w myśl art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest generalnie zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Według art. 2 pkt 14 ustawy:

Przez pierwsze zasiedlenie - rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a) wybudowaniu lub

b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Zatem, w przypadku, gdy po wybudowaniu budynek, budowla lub jego część jest wykorzystywana, w tym używana na potrzeby własnej działalności, okoliczność ta powoduje, że ma już miejsce pierwsze zasiedlenie tego obiektu.

Jak wynika z powyższych uregulowań, zwolnienie wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy stosuje się w odniesieniu do dostawy całości lub części budynków lub budowli, jeżeli w stosunku do nich miało miejsce pierwsze zasiedlenie, przy czym okres pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą nie jest krótszy niż 2 lata. Wykluczenie z tego zwolnienia następuje w sytuacjach, gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz w sytuacji, gdy od momentu pierwszego zasiedlenia do chwili sprzedaży nie minęły co najmniej 2 lata.

W tym miejscu należy nadmienić, że w przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że:

a) w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

b) dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Jak wynika z powyższego, prawo do zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, przysługuje wówczas, gdy w stosunku do obiektów, będących przedmiotem sprzedaży, nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego oraz dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ulepszenie tych obiektów, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy stanie się bezzasadne.

Jeżeli nie zostaną spełnione przesłanki zastosowania zwolnienia od podatku sprzedaży nieruchomości na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i pkt 10a ustawy, należy przeanalizować możliwość zastosowania zwolnienia w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:

Zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika (kilka dni, miesięcy czy lat) – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.

Jak wskazano wyżej, aby zastosować zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 43  ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:

1.towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,

2.przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Niespełnienie jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Analiza przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, regulujących wyżej wskazane prawo do zwolnienia od podatku dostaw nieruchomości i ruchomości prowadzi do wniosku, że w odniesieniu do tych towarów może wystąpić jedna z ww. podstaw do zastosowania zwolnienia od tego podatku. Istotne jest wobec tego każdorazowe kompleksowe zbadanie okoliczności towarzyszących danej dostawie. Zauważyć bowiem należy, że stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega ani wykładni rozszerzającej, ani zawężającej, natomiast możliwość wychodzenia poza wykładnię literalną jest niedopuszczalna. W efekcie, podatnik uprawniony jest do zastosowania ww. preferencji, gdy charakter dokonywanych przez niego czynności, w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości, wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy, w myśl którego:

W przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

W świetle tego przepisu przy sprzedaży budynków, budowli lub ich części, dokonywanej wraz z dostawą gruntu (prawa użytkowania wieczystego), na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków, budowli lub ich części w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku, jak przy dostawie budynków, budowli lub ich części trwale z gruntem związanych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku, ze zwolnienia takiego korzysta również dostawa gruntu, na którym ww. obiekty są posadowione.

W tym miejscu należy zauważyć, że zgodnie z art. 43 ust. 21 ustawy:

Jeżeli udokumentowane działania organów egzekucyjnych lub komorników sądowych, o których mowa w art. 18, nie doprowadziły, na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od dłużnika, do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do dostawy towarów, o której mowa w art. 18, zwolnień od podatku, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 3 i 9-10a, przyjmuje się, że warunki zastosowania zwolnień od podatku nie są spełnione.

Wobec powyższego, dokonana w trybie egzekucji dostawa towarów, jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług, jeżeli udokumentowane działania w celu potwierdzenia zwolnienia podjęte przez komornika lub organ egzekucyjny były z powodu dłużnika bezskuteczne.

W przedmiotowej sprawie przedstawiony opis zdarzenia przyszłego nie pozwala ustalić, czy planowana przez Pana sprzedaż w drodze egzekucji komorniczej udziału w prawie użytkowania wieczystego działku gruntu nr 1/1 oraz udziału w budynku posadowionym na ww. działce będzie korzystała ze zwolnień od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2, pkt 10 i pkt 10a ustawy, gdyż brak jest informacji niezbędnych do jednoznacznego dokonania takiej oceny na podstawie ww. przepisów. Przy czym, jak wynika z opisu sprawy, brak informacji jest wynikiem podjętych przez Pana udokumentowanych działań potwierdzających brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od Dłużnika.

W związku z powyższym w sprawie znajdzie zastosowanie art. 43 ust. 21 ustawy poprzez przyjęcie, że warunki zastosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 2, pkt 10 i pkt 10a ustawy nie są spełnione, o ile podjęte przez Pana udokumentowane działania nie doprowadziły, na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od Dłużnika, do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do dostawy towarów (udziału w nieruchomości) zwolnienia od podatku.

Zaznaczyć jednak należy, że kwestia oceny działań podjętych przez Pana nie była przedmiotem interpretacji.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że opisana we wniosku sprzedaż udziału w prawie użytkowania wieczystego działku nr 1/1 oraz udziału w budynku posadowionym na ww. działce będzie stanowiła czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług, ale nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2, pkt 10 i pkt 10a ustawy w zw. z art. 43 ust. 21 ustawy. Tym samym, skoro transakcja ta nie będzie korzystała ze zwolnienia na podstawie ww. przepisów, to należy tę dostawę opodatkować z zastosowaniem właściwej dla przedmiotu dostawy stawki VAT pamiętając, że grunt dzieli byt prawny budynku na nim posadowionego w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Tak więc Pan jako płatnik podatku VAT, o którym mowa w art. 18 ustawy, będzie zobowiązany do opodatkowania właściwą stawką podatku VAT dostawy Nieruchomości.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W myśl art. 29a ust. 6 pkt 1 ustawy:

Podstawa opodatkowania obejmuje: podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku.

Podstawę opodatkowania, zgodnie z ww. art. 29a ust. 1 oraz ust. 6 pkt 1 ustawy stanowi zapłata, którą uzyska Pan w egzekucji sądowej nieruchomości będącej własnością Dłużnej spółki, pomniejszona o kwotę podatku.

Tym samym, ustalona przez biegłego sądowego kwota oszacowania nieruchomości nie powinna być przez Pana powiększona o należny podatek VAT.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja rozstrzyga wyłącznie w części dotyczącej opodatkowania dostawy w trybie egzekucji sądowej udziału w prawie użytkowania wieczystego działki gruntu nr 1/1 i udziału w prawie własności budynku posadowionego na ww. działce oraz w części dotyczącej powiększenia o należny podatek VAT ustalonej przez biegłego sądowego kwoty oszacowania nieruchomości. Natomiast w części dotyczącej ustalenia jaka stawka podatku VAT jest właściwa dla sprzedaży udziału w prawie użytkowania wieczystego działki gruntu nr 1/1 i udziału w prawie własności budynku posadowionego na ww. działce zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Należy również wskazać, że kwestia ustalenia wysokości stawki podatku od towarów i usług dla dostawy towarów lub świadczenia usług od 1 lipca 2020 r. może być określona wyłącznie w ramach wydania wiążącej informacji stawkowej, o której mowa w art. 42a w zw. z art. 42b ustawy o VAT.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pan sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1.z zastosowaniem art. 119a;

2.w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3.z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).