Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielnie kilku osobom. Na tym polega współwłasność w świetle art. 195 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm., dalej: Kodeks cywilny). Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności.

Współwłasność nie cechuje się fizycznym rozgraniczeniem własności w określonej rzeczy. Nie można przypisać jej określonego fizycznego składnika w rzeczy wspólnej.

Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.

Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy:

Należy zaznaczyć, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług, w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 1a ustawy:

Jak wynika z 15 ust. 1b ustawy:

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Przepisy ustawy z 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 170), zwaną dalej „ustawą o zarządzie sukcesyjnym”, wprowadziły specyficzny rodzaj podatnika, jaki stanowi przedsiębiorstwo w spadku.

Ponadto przepisy ustawy o zarządzie sukcesyjnym wprowadziły także zmiany m.in. w ustawie o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz w ustawie o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:

W myśl art. 2 ust. 2 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:

Przepis art. 2 ust. 3 ustawy o zarządzie sukcesyjnym wskazuje, że:

Jak stanowi art. 3 ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:

Przepis art. 9 ust. 2 cyt. ustawy stanowi, że:

W myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 12 ust. 10 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:

Jak stanowi art. 13 ust. 1 cyt. ustawy:

Zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:

Natomiast art. 14 ust. 1 powyższej ustawy stanowi, że:

Stosownie do treści art. 14 ust. 2 tej ustawy:

Zgodnie z art. 29 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:

Stosownie do art. 59 ust. 1 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:

W myśl art. 49 pkt 3 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:

W tym miejscu warto przytoczyć treść przepisów rozdziału 14 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.), dotyczących praw i obowiązków następców prawnych oraz podmiotów przekształcanych.

Zgodnie z art. 97 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa:

W myśl art. 97 § 1a cytowanej ustawy Ordynacja podatkowa:

Stosownie do treści art. 97 § 1b ww. ustawy Ordynacja podatkowa:

Na mocy art. 97 § 2 Ordynacji podatkowej:

Na podstawie art. 97 § 2a Ordynacji podatkowej:

Zatem z art. 97 § 2 i art. 97 § 2a Ordynacji podatkowej wynika, że spadkobiercy przejmują wszelkie majątkowe prawa i obowiązki, a prawa niemajątkowe w zależności od tego czy kontynuują działalność spadkodawcy czy nie.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, m.in. czy czynność polegająca na przekazaniu składnika majątkowego (A) z majątku przedsiębiorstwa w spadku i przekazania go do masy spadkowej (masy spadkowej prywatnego majątku pozostałego po zmarłym) nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Należy zauważyć, że dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, rozumiana jest przez ustawodawcę, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W określeniu „jak właściciel” zawiera się możliwość uznania za dostawę faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług „dostawa” oznacza wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem (sprzedaż, zamiana, darowizna, oraz każda inna transakcja, która w aspekcie ekonomicznym będzie prowadziła do podobnego rezultatu).

Co należy rozumieć przez „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” określił Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-320/88. W orzeczeniu tym stwierdza się, że dla uznania danej czynności za opodatkowaną dostawę towarów, nie ma znaczenia to, czy dochodzi do przeniesienia własności według prawa właściwego dla danego kraju. Regulacja ta ma zastosowanie do każdego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem na inny podmiot, które to przeniesienie skutkuje tym, że strona ta uzyskuje de facto możliwość korzystania z rzeczy tak jak właściciel, nawet jeżeli nie wiąże się to z przeniesieniem własności. W tym orzeczeniu, odnosząc się do dostawy towarów, Trybunał posłużył się terminem przeniesienia „własności w sensie ekonomicznym”, podkreślając tym samym uniezależnienie opodatkowania od przeniesienia własności towarów. Oznacza to więc, że na gruncie przedmiotowego przepisu kluczowym elementem jest przeniesienie, w istocie rzeczy, praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości dysponowania nią.

Innymi słowy pojęcie „przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel” dotyczy tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawa własności”.

Jedną z najważniejszych cech podatku od towarów i usług jest neutralność – oznaczająca, że ciężar ekonomiczny tego podatku ponosi wyłącznie ostateczny konsument towaru lub usługi, będący końcowym ogniwem łańcucha obrotu. Neutralność podatku wynika z samej istoty podatku od wartości dodanej (Dyrektywa 2006/112/WE powołuje się na neutralność już w Preambule, co stanowi podkreślenie wagi tej zasady. Zob. pkt 5, 7, 13, 30, 34 Preambuły do Dyrektywy 2006/112/WE).

Dyrektywa 2006/112/WE w art. 18 lit. c przewiduje, że:

W wyroku TSUE z 8 maja 2013 r., w sprawie Marinow C-142/12 wskazano, że „Głównym celem art. 18 lit. c) dyrektywy VAT jest (…) uniknięcie tego, żeby składniki majątkowe dające prawo do odliczenia podatku VAT nie zostały przedmiotem nieopodatkowanej ostatecznej konsumpcji towaru lub usługi w następstwie zaprzestania działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu, jakiekolwiek byłyby jego przyczyny bądź okoliczności”. (EU:C:2013:292, pkt 27).

Jak wskazano w wyroku TSUE, z 16 czerwca 2016 r. w sprawie Mateusiak C-229/15 wskazano, że „Dla osiągnięcia celu art. 18 lit. c) dyrektywy VAT, który polega na uniknięciu tego, żeby składniki majątkowe dające prawo do odliczenia podatku VAT nie zostały przedmiotem nieopodatkowanej ostatecznej konsumpcji w następstwie zaprzestania działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu, oraz na wyeliminowaniu wszelkich nierówności w zakresie podatku VAT pomiędzy konsumentami, którzy nabyli swoje towary od innego podatnika, a tymi, którzy nabyli towary w ramach działalności swego przedsiębiorstwa, do opodatkowania wymaganego na mocy art. 18 lit. c) dyrektywy VAT powinno dojść, jak zauważyła rzecznik generalna w pkt 34 opinii, o ile towar dający prawo do odliczenia podatku VAT zachował wartość końcową w dniu zaprzestania działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu, niezależnie od okresu pomiędzy nabyciem rzeczonego towaru a datą zaprzestania owej działalności”. (EU:C: 2016:454, pkt 39).

W analizowanej sprawie wskazali Państwo, że (...) sierpnia 2022 r. zmarł przedsiębiorca prowadzący działalność wpisaną do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – (...). Spadkobiercami zmarłego przedsiębiorcy są 4 osoby fizyczne. Po śmierci przedsiębiorcy, w CEIDG ujawniono informację o ustanowieniu 25 sierpnia 2022 r. zarządcy sukcesyjnego. Jako zarządca sukcesyjny wpisana została córka zmarłego przedsiębiorcy, będąca równocześnie spadkobiercą po zmarłym. Obecnie zarządca sukcesyjny kontynuuje działalność gospodarczą zmarłego przedsiębiorcy jako przedsiębiorstwo w spadku. W skład przedsiębiorstwa w spadku wchodzą środki trwałe, od których przy nabyciu został odliczony podatek VAT oraz takie, od których przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT przy ich nabyciu. Przedsiębiorstwo w spadku, zgodnie z art. 15 ust. 1a ustawy o VAT, jest podatnikiem podatku VAT. Przedsiębiorstwu (...) przysługiwało prawo do częściowego – 50% - obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia A. Samochód B został wykupiony z leasingu na podstawie faktury VAT, na której jako nabywca wskazany został (...) w spadku i po wykupie został przekazany na cele własne spadkobiercy zmarłego (...). Po wykupie pojazd nie został wprowadzony do środków trwałych (...) w spadku i nie został od niego odliczony podatek VAT. Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do odliczenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia pojazdu marki B. Przedsiębiorstwu (...) oraz Przedsiębiorstwu (...) w spadku nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia części składowych pojazdu marki B.

Jak wskazano powyżej z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że aby doszło do opodatkowania nieodpłatnego przekazania towarów, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

-dokonującym nieodpłatnego przekazania jest podatnik podatku od towarów i usług;

-przekazane przez podatnika towary należą do jego przedsiębiorstwa;

-przedmiotem nieodpłatnego przekazania jest towar, w stosunku do którego podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego towaru lub jego części składowych.

Zatem, z uwagi na brzmienie art. 5 ust. 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów (rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel), a także wszelkie nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, pod warunkiem jednak, że podatnikowi przysługiwało prawo do całkowitego albo częściowego odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego, to wszelkie przekazanie lub zużycie towarów bez wynagrodzenia (nieodpłatne przekazania), pozostaje neutralne podatkowo (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania).

W niniejszej sprawie, jak Państwo wskazali w skład przedsiębiorstwa w spadku wchodzą środki trwałe, od których przy nabyciu został odliczony podatek VAT oraz takie, od których przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT przy ich nabyciu. Ponadto, Przedsiębiorstwo w spadku zgodnie z art. 15 ust. 1a ustawy jest podatnikiem podatku VAT. Jak również wynika z opisu sprawy, przedsiębiorstwu (...) przysługiwało prawo do częściowego – 50% - obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia A. W konsekwencji przekazanie składnika majątkowego (A) z majątku przedsiębiorstwa w spadku i przekazania jego do masy spadkowej (masy spadkowej prywatnego majątku pozostałego po zmarłym) będzie stanowiło dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy.

Zatem nieodpłatne przekazanie składnika majątkowego – w postaci A – z majątku przedsiębiorstwa w spadku, do masy spadkowej będzie stanowiło czynność zrównaną z odpłatną dostawą towarów, która – zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy – będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem przedsiębiorstwu (...) przysługiwało prawo do częściowego (50%) obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia A.

Podsumowując, czynność polegająca na przekazaniu składnika majątkowego (A) z majątku przedsiębiorstwa w spadku do masy spadkowej (masy spadkowej prywatnego majątku pozostałego po zmarłym) podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest nieprawidłowe.

W dalszej kolejności Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy czynność polegająca na przekazaniu wykupionego z leasingu pojazdu (B) bezpośrednio do majątku spadkobiercy po zmarłym (...) nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ponownie należy wskazać, że z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że aby doszło do opodatkowania nieodpłatnego przekazania towarów, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

-dokonującym nieodpłatnego przekazania jest podatnik podatku od towarów i usług;

-przekazane przez podatnika towary należą do jego przedsiębiorstwa;

-przedmiotem nieodpłatnego przekazania jest towar, w stosunku do którego podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego towaru lub jego części składowych.

W związku z powyższym, z uwagi na brzmienie art. 5 ust. 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów (rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel), a także wszelkie nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, pod warunkiem jednak, że podatnikowi przysługiwało prawo do całkowitego albo częściowego odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego, to wszelkie przekazanie lub zużycie towarów bez wynagrodzenia (nieodpłatne przekazania), pozostaje neutralne podatkowo (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania).

W niniejszej sprawie, wskazali Państwo, że samochód B został wykupiony z leasingu na podstawie faktury VAT, na której jako nabywca wskazany został (...) w spadku i po wykupie został przekazany na cele własne spadkobiercy zmarłego (...). Po wykupie pojazd nie został wprowadzony do środków trwałych (...) w spadku i nie został od niego odliczony podatek VAT. Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do odliczenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia pojazdu marki B. Jak również, Przedsiębiorstwu (...) oraz Przedsiębiorstwu (...) w spadku nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia części składowych pojazdu marki B.

W konsekwencji przekazanie składnika majątkowego (pojazdu marki B) bezpośrednio do majątku spadkobiercy po zmarłym (...) nie będzie stanowiło dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy, podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podsumowując, czynność polegająca na przekazaniu wykupionego z leasingu pojazdu (B) bezpośrednio do majątku spadkobiercy po zmarłym (...) nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (oraz z opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. Niniejszą interpretację wydano w szczególności w oparciu o informacje, że: „Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do odliczenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia pojazdu marki B. Przedsiębiorstwu (...) oraz Przedsiębiorstwu (...) w spadku nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia części składowych pojazdu marki B”. W przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).