11)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej

- dalej zwany łącznie „Przedsiębiorstwem”.

Własność składników Przedsiębiorstwa przysługuje Darczyńcy na zasadach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej.

Wszystkie składniki Przedsiębiorstwa są wykorzystywane przez Darczyńcę dla celów prowadzonej działalności gospodarczej i czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Powyższe nie dotyczy jedynie dwu pojazdów samochodowych, które stanowią własność Darczyńcy, ale nie są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej Darczyńcy.

W związku z nabyciem składników Przedsiębiorstwa Darczyńca miał prawo do obniżenia kwoty należnego VAT o kwotę podatku naliczonego (powyższe nie dotyczy ww. dwu pojazdów samochodowych, co do których przysługiwało jedynie prawo częściowego odliczenia VAT oraz nieruchomości która została nabyta w ramach dostawy zwolnionej z VAT).

Z prowadzeniem Przedsiębiorstwa związane są zobowiązania obejmujące zobowiązania pieniężne stanowiące zobowiązania księgowe, a także zobowiązania pozabilansowe w tym pieniężne i niepieniężne wynikające z ww. umów z najemcami, umów handlowych, umów z dostawcami usług oraz ze stosunków pracy z pracownikami.

W związku z planami sukcesji pokoleniowej, Darczyńca zamierza za zgodą swojego małżonka darować Wnioskodawcy (także jako dalej „Obdarowanej”) całość składników Przedsiębiorstwa. Umowa darowizny zostanie sporządzona w formie aktu notarialnego. Darowizna będzie zwolniona z podatku od spadków i darowizn. Obdarowana w dniu darowizny będzie prowadziła działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEiDG, będzie prowadziła podatkową książkę przychodów i rozchodów i będzie czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Obdarowana będzie opodatkowywać przychody z działalności gospodarczej podatkiem liniowym.

W ramach darowizny Przedsiębiorstwa Obdarowana nabędzie wszystko, co wchodzi w skład Przedsiębiorstwa, tj. w szczególności ww. składniki Przedsiębiorstwa, w tym nieruchomości i wszystkie środki trwałe. W ramach darowizny przedsiębiorstwa Darczyńca przeniesie na Obdarowaną w przepisanym trybie opisane powyżej autorskie prawa majątkowe, licencje, własność baz danych, a także na zasadach art. 509 ustawy z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.) przeleje na Obdarowaną ww. wierzytelności. W ramach darowizny Przedsiębiorstwa Darczyńca stosownie do art. 23¹ ustawy z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510) przeniesie na Obdarowaną cały wchodzący w skład Przedsiębiorstwa zakład pracy obejmujący stosunki pracy z pracownikami Darczyńcy, co oznacza także przejecie przez Obdarowaną zobowiązań ze stosunków pracy z pracownikami.

Jednocześnie w związku z darowizną Przedsiębiorstwa Obdarowana przystąpi jako dłużnik solidarny do zobowiązań Darczyńcy związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i zwolni Darczyńcę z obowiązku świadczenia oraz zrzeknie się regresu wobec Darczyńcy. Dodatkowo Darczyńca i Obdarowana postanowią, że Obdarowana za zgodą wierzycieli Darczyńcy przejmie w całości w trybie art. 519 § 2 pkt 2 Kodeksu cywilnego zobowiązania Darczyńcy związane z prowadzeniem Przedsiębiorstwa, w tym zobowiązania pieniężne stanowiące zobowiązania księgowe, a także zobowiązania pozabilansowe w tym pieniężne i niepieniężne wynikające z ww. umów z najemcami, umów handlowych, umów z dostawcami usług.

Z opisanego powyżej przelewu praw w trybie art. 509 Kodeksu cywilnego na rzecz Obdarowanej oraz przejęcia zobowiązań w trybie art. 519 § 2 pkt 2 Kodeksu cywilnego przez Obdarowaną w związku z darowizną Przedsiębiorstwa wyłączone będą jedynie te prawa i zobowiązania, które związane są bezpośrednio z osobistymi rozliczeniami Darczyńcy w tym jego rozliczeniami podatkowymi, to jest:

Z zastrzeżeniem powyższych włączeń, darowizna Przedsiębiorstwa obejmie wszystkie aktywa związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy, a przystąpienie do długu lub przejęcie zobowiązań przez Obdarowaną obejmie wszystkie zobowiązania związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy.

Obdarowana nabywając darowane składniki Przedsiębiorstwa oraz przejmując zobowiązania i przystępując do długu będzie działała w ramach prowadzonej przez sobie działalności gospodarczej. Przejęte przez Obdarowaną składniki Przedsiębiorstwa oraz zobowiązania, do których Obdarowana przystąpi lub które przejmie w całości, staną się w momencie zawarcia umowy darowizny aktywami i pasywami w ramach działalności gospodarczej Obdarowanej i będą od tego momentu wykorzystywane na potrzeby działalności gospodarczej Obdarowanej. Obdarowana będzie wykorzystywała je do prowadzenia działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług (z zastrzeżeniem wydatków związanych z przejętymi w wyniku darowizny Przedsiębiorstwa dwoma pojazdami samochodowymi, które nie są aktualnie wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej Darczyńcy i nie będą wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej Obdarowanej). Obdarowana w dniu nabycia wprowadzi środki trwałe nabyte w drodze darowizny do ewidencji środków trwałych prowadzonej w ramach jej działalności gospodarczej Obdarowana będzie kontynuować działalność Przedsiębiorstwa w zakresie przedmiotu działalności wykonywanej obecnie przez Darczyńcę.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że:

Obdarowana jest osobą fizyczną podlegającą nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Rzeczypospolitej Polskiej. Obdarowana prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu w CEiDG. Zasadniczym przedmiotem działalności gospodarczej Obdarowanej jest sprzedaż detaliczna mebli, sprzętu oświetleniowego i pozostałych artykułów użytku domowego prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach (PKD 47.59.Z). Obdarowana prowadzi podatkową książkę przychodów i rozchodów. Wnioskodawca opodatkowuje przychody z działalności gospodarczej podatkiem liniowym. Obdarowana uzyskuje przychody z umowy o pracę oraz z działalności gospodarczej, o której mowa powyżej. Darowizna przedsiębiorstwa planowana jest w 2023 roku. Przedmiotem darowizny będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 5a pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przedmiotem darowizny będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Przedmiot darowizny będzie stanowił zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych, przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Darowizna będzie stanowiła czynność wyłączoną z opodatkowania podatkiem od towarów i usług stosownie do art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Umowa darowizny całego przedsiębiorstwa będzie umową darowizny w rozumieniu art. 888 § 1 ww. ustawy Kodeks cywilny. Niektóre środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne zostały w całości zamortyzowane w działalności gospodarczej Darczyńcy. Pozostałe środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne są nadal amortyzowane w działalności Darczyńcy. Obdarowana zamierza amortyzować te spośród otrzymanych w ramach darowizny przedsiębiorstwa środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, które do dnia darowizny będą amortyzowane przez Darczyńcę. Obdarowana będzie wykorzystywała otrzymane w ramach darowizny składniki majątku do prowadzenia działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. Przy czym przejęte w wyniku darowizny Przedsiębiorstwa dwa pojazdy samochodowe, które nie są aktualnie wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej Darczyńcy, u Obdarowanej również nie będą wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 86a ust. 4 ustawy o VAT.

Pytania

1.Czy opisaną powyżej darowiznę Przedsiębiorstwa obejmującą przelew praw na Obdarowaną i powiązaną z przystąpieniem do długu i przejęciem zobowiązań przez Obdarowaną Obdarowana będzie zaksięgować i rozliczyć na potrzeby podatku VAT jako nabycie towarów lub usług? (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku, oznaczone jako nr 1)

2.Czy w związku z opisaną powyżej darowizną Przedsiębiorstwa obejmującą przelew praw na Obdarowaną i powiązaną z przystąpieniem do długu i przejęciem zobowiązań przez Obdarowaną Obdarowana będzie obowiązana dokonać korekty kwoty odliczonego VAT? (oznaczone we wniosku jako nr 2)

Pani stanowisko w sprawie

Ad 1. (ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku)

Obdarowana nie będzie zobowiązana zaksięgować i rozliczyć na potrzeby podatku VAT jako nabycie towarów lub usług opisanej powyżej darowizny Przedsiębiorstwa obejmującej przelew praw na Obdarowaną i powiązanej z przystąpieniem do długu i przejęciem zobowiązań przez Obdarowaną.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1)przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;

2)wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;

3)wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;

4)wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;

5)ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;

6)oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;

7)zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Ponadto zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1)przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2)wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1)użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2)nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Przy czym zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Stosownie do art. 2 pkt 27e) ustawy o VAT ilekroć w przepisach ustawy jest mowa o zorganizowanej części przedsiębiorstwa - rozumie się przez to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Przepisy ustawy o VAT nie zawierają definicji legalnej przedsiębiorstwa. Jednakże definicja taka zawarta jest w art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5)koncesje, licencje i zezwolenia;

6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8)tajemnice przedsiębiorstwa;

9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Przenosząc powyższe na grunt opisanego zdarzenia przyszłego należy zauważyć, że opisane przez Wnioskodawcę Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej i obejmuje w szczególności wiele spośród składników opisanych w art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego wszystkie składniki Przedsiębiorstwa są wykorzystywane przez Darczyńcę w dla celów prowadzonej działalności gospodarczej i czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług (z zastrzeżeniem dwu pojazdów samochodowych, które stanowią własność Darczyńcy, ale nie są aktualnie wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej Darczyńcy). W związku z powyższym nie ma wątpliwości, że opisane Przedsiębiorstwo jest przedsiębiorstwem w rozumieniu w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z w art. 55² Kodeksu cywilnego czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Jednocześnie zgodnie z art. 55² Kodeksu cywilnego nabywca przedsiębiorstwa jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć.

Natomiast w świetle art. 231 §1 Kodeksu pracy w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy, z zastrzeżeniem przepisów § 5.

Powyższe ma odzwierciedlenie w opisanej przez Wnioskodawcę umowie darowizny Przedsiębiorstwa, która obejmie wszystkie aktywa związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy, w tym w szczególności nieruchomości, ruchomości, prawa i wierzytelności a także cały zakład pracy Darczyńcy. Jednocześnie Obdarowana przystąpi jako dłużnik solidarny do wszystkich zobowiązań związanych z działalnością gospodarczą Darczyńcy, w tym zwolni Darczyńcę z obowiązku świadczenia i zrzeknie się regresu, a ponadto przejmie w zobowiązania Darczyńcy w trybie art. 519 § 2 pkt 2 Kodeksu cywilnego ilekroć wierzyciele Darczyńcy wyrażą na to zgodę.

Z opisanego przejęcia praw i zobowiązań wyłączone będą jedynie te prawa i zobowiązania, które związane są bezpośrednio z osobistymi rozliczeniami Darczyńcy w tym jej rozliczeniami podatkowymi.

W świetle opisanego zdarzenia przyszłego nie budzi wątpliwości, że opisana darowizna Przedsiębiorstwa obejmująca przelew praw na Obdarowaną i powiązana z przystąpieniem do długu i przejęciem zobowiązań obejmie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który stanowi niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania, stanowiący zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e) ustawy o VAT. Organizacyjne i finansowe wyodrębnienie tego zespołu składników w istniejącym przedsiębiorstwie Darczyńcy nie jest przy tym wymagane, ponieważ jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego wskazany zespół składników wyczerpuje całe przedsiębiorstwo Darczyńcy, a z przejęcia praw i zobowiązań wyłączone będą jedynie te prawa i zobowiązania, które związane są bezpośrednio z osobistymi rozliczeniami Darczyńcy w tym jego rozliczeniami podatkowymi, nie zaś prawa i zobowiązania przeznaczone do działalności gospodarczej i funkcjonalnie związane z tą działalnością.

Dla pełności wywodu należy dodać wskazane wyłączenie spod przejęcia długu tych zobowiązań Darczyńcy które są związane z rozliczeniami podatkowymi Darczyńcy pozostaje bez wpływu na ustawowe przystąpienie Obdarowanej do długu w zakresie zaległości podatkowych. W myśl art. 112 §1 Ordynacji podatkowej nabywca przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, chyba że przy zachowaniu należytej staranności nie mógł wiedzieć o tych zaległościach.

W świetle opisanego zdarzenia przyszłego przedmiotem darowizny Przedsiębiorstwa obejmującej przelew praw na Obdarowaną i powiązanej z przystąpieniem do długu i przejęciem zobowiązań będzie przedsiębiorstwo (zorganizowana części przedsiębiorstwa) w rozumieniu art. 6 pkt 1 i art. 2 pkt 27e) ustawy o VAT. W związku z powyższym do opisanej darowizny w myśl art. 6 pkt 1 ustawy o VAT nie znajdą zastosowania przepisy ustawy o VAT.

W związku z powyższym opisana powyżej darowizna Przedsiębiorstwa obejmująca przelew praw na Obdarowaną i powiązana z przystąpieniem do długu i przejęciem zobowiązań przez Obdarowaną nie będzie stanowić odpłatnej dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju. Tym samym Obdarowana nie będzie zobowiązana do zaksięgowania i rozliczenia tej darowizny na potrzeby podatku VAT jako nabycia towarów lub usług.

Ad 2.

W związku z opisaną powyżej darowizną Przedsiębiorstwa obejmującą przelew praw na Obdarowaną i powiązaną z przystąpieniem do długu i przejęciem zobowiązań przez Obdarowaną Wnioskodawca nie będzie obowiązany dokonać korekty kwoty odliczonego VAT.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Z kolei stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Art. 86 ustawy o VAT wskazuje, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124 tej ustawy.

W przywołanym przepisie wyrażona została ogólna zasada, w myśl której prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej reguła wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Art. 90-91 ustawy o VAT wskazują szczegółowo zasady korekty podatku VAT.

Stosownie do art. 90 ust. 1 ustawy o VAT w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Art. 91 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10a, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6, 10 lub 10a lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.

W myśl art. 91 ust. 2 ustawy o VAT w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.

Przy czym zgodnie a art. 91 ust. 2a ustawy o VAT obowiązek dokonywania korekt w ciągu 10 lat, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy opłat rocznych pobieranych z tytułu oddania gruntu w użytkowanie wieczyste; w przypadku tych opłat przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio.

Korekty, o której mowa w ust. 1 i 2, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej - w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy (art. 91 ust. 3 ustawy o VAT).

Zgodnie z art. 91 ust. 4 ustawy o VAT w przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 2, nastąpi sprzedaż towarów lub usług, o których mowa w ust. 2, lub towary te zostaną opodatkowane zgodnie z art. 14, uważa się, że te towary lub usługi są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika, aż do końca okresu korekty.

Przy czym myśl art. 91 ust. 5 ustawy o VAT w przypadku, o którym mowa w ust. 4, korekta powinna być dokonana jednorazowo w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż, a w przypadku opodatkowania towarów zgodnie z art. 14 - w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym w stosunku do tych towarów powstał obowiązek podatkowy.

Stosownie do art. 91 ust. 6 ustawy o VAT przypadku gdy towary lub usługi, o których mowa w ust. 4, zostaną:

1.opodatkowane - w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane z czynnościami opodatkowanymi;

2.zwolnione od podatku lub nie podlegały opodatkowaniu - w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi od podatku lub niepodlegającymi opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 91 ust. 7 ustawy o VAT przepisy art. 91 ust. 1-6 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.

Art. 91 ust. 7a ustawy o VAT przewiduje, że w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 2 zdanie pierwsze i drugie oraz ust. 3. Korekty tej dokonuje się przy każdej kolejnej zmianie prawa do odliczeń, jeżeli zmiana ta następuje w okresie korekty.

Natomiast stosownie do art. 91 ust. 7b ustawy o VAT w przypadku towarów i usług innych niż wymienione w ust. 7a, wykorzystywanych przez podatnika do działalności gospodarczej, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 1, ust. 2 zdanie trzecie i ust. 3, z zastrzeżeniem ust. 7c.

Art. 91 ust. 7c ustawy o VAT stanowi, że jeżeli zmiana prawa do obniżenia podatku należnego wynika z przeznaczenia towarów lub usług, o których mowa w ust. 7b, wyłącznie do wykonywania czynności, w stosunku do których nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, lub wyłącznie do czynności, w stosunku do których takie prawo przysługuje - korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. Korekty tej nie dokonuje się, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy.

W przypadku zmiany prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od towarów i usług, innych niż wymienione w ust. 7a i 7b, w szczególności towarów handlowych lub surowców i materiałów, nabytych z zamiarem wykorzystania ich do czynności, w stosunku do których przysługuje pełne prawo do obniżenia podatku należnego lub do czynności, w stosunku do których prawo do obniżenia podatku należnego nie przysługuje, i niewykorzystanych zgodnie z takim zamiarem do dnia tej zmiany, korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okresy rozliczeniowe, w których wystąpiła ta zmiana (art. 91 ust. 7d ustawy o VAT).

Ponadto zgodnie z art. 91 ust. 8 ustawy o VAT korekty, o której mowa w ust. 5-7, dokonuje się również, jeżeli towary i usługi nabyte do wytworzenia towaru, o którym mowa w ust. 2, zostały zbyte lub zmieniono ich przeznaczenie przed oddaniem tego towaru do użytkowania.

Stosownie do art. 91 ust. 8 ustawy o VAT w przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Analiza powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wskazuje, że w przypadku zmiany przeznaczenia nabytych towarów i usług, tj. zarówno w sytuacji gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, jak również w sytuacji, gdy nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi - podatnik jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.

Wedle art. 90a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku, o którym mowa w art. 86 ust. 7b, gdy w ciągu 120 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym nieruchomość stanowiąca część przedsiębiorstwa podatnika została przez niego oddana do użytkowania, nastąpi zmiana w stopniu wykorzystania tej nieruchomości do celów działalności gospodarczej, dokonuje się korekty podatku naliczonego odliczonego przy jej nabyciu lub wytworzeniu. Korekty, o której mowa w zdaniu pierwszym, dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła ta zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. Jeżeli podatnik wykorzystuje te nieruchomość w działalności gospodarczej również do czynności zwolnionych od podatku bez prawa do odliczeń, korekta powinna uwzględniać proporcję określoną w art. 90 ust. 3-10a, zastosowaną przy odliczeniu. Stosownie do art. 90a ust. 2 w przypadku, o którym mowa w ust. 1, przepisu art. 8 ust. 2 nie stosuje się.

Z kolei zgodnie z art. 90b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku gdy w ciągu 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy:

1)o którym mowa w art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a, nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie do celów działalności gospodarczej i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik jest obowiązany do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu;

2)w odniesieniu do którego kwotę podatku naliczonego stanowiła kwota, o której mowa w art. 86a ust. 1, nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej, podatnik jest uprawniony do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu.

Zgodnie z art. 90b ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 1, nastąpi sprzedaż pojazdu samochodowego, uznaje się, że wykorzystanie tego pojazdu zostało zmienione na wykorzystanie wyłącznie do działalności gospodarczej, aż do końca okresu korekty. Natomiast zgodnie z art. 90b ust. 3 ustawy przepis ust. 1 pkt 2 stosuje się odpowiednio również w przypadku, o którym mowa w art. 86a ust. 13.

Art. 90b ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, że na potrzeby korekty, o której mowa w ust. 1, uznaje się, że pojazd samochodowy odpowiednio nie jest już wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej albo jest wykorzystywany wyłącznie do takiej działalności począwszy od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana jego wykorzystywania. Korekty tej dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. Natomiast zgodnie z art. 90b ust. 5 ustawy w przypadku gdy podatnik wykorzystuje pojazd samochodowy w działalności gospodarczej również do czynności zwolnionych od podatku bez prawa do odliczeń, kwota korekty, o której mowa w ust. 1, powinna uwzględniać proporcję określoną w art. 90, zastosowaną przy odliczeniu.

Przy czym, stosownie do art. 90b ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku pojazdów samochodowych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15 000 zł korekty, o której mowa w ust. 1, dokonuje się, jeżeli zmiana ich wykorzystywania nastąpiła w okresie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania ten pojazd samochodowy. Przepisy ust. 2-5 stosuje się odpowiednio.

Z kolei, zgodnie z art. 90c ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku nabytych towarów i usług, w odniesieniu do których kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie z art. 86 ust. 2a; po zakończeniu roku podatkowego, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, podatnik jest obowiązany dokonać korekty podatku odliczonego przy ich nabyciu, uwzględniając dane dla zakończonego roku podatkowego. Przepisy art. 91 ust. 2-9 stosuje się odpowiednio.

W myśl art. 90c ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku gdy korekty podatku odliczonego dokonuje podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie art. 86 ust. 22, może on uwzględnić dane za rok podatkowy poprzedzający poprzedni rok podatkowy, jeżeli takie dane przyjęto w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w art. 86 ust. 2a.

Przy czym, zgodnie z art. 90c ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług dokonując korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik może przyjąć inny sposób określania proporcji, niż został przyjęty dla danego roku podatkowego, jeżeli byłby on bardziej reprezentatywny dla zakończonego roku.

Powyższe przepisy art. 90a-90c ustawy o podatku od towarów i usług określają zasady korygowania podatku od nabycia towarów i usług (bądź wytworzenia towarów, w tym nakładów ponoszonych na nie) w sytuacji, w której dane towary lub usługi są używane zarówno na cele działalności, jak i na cele niezwiązane z prowadzoną działalnością. Sytuacja, w której powstanie konieczność korekty, to przypadek, w którym w okresie trwania korekty zmieni się sposób wykorzystywania towarów lub usług, bądź w odniesieniu do celów prywatnych, bądź w odniesieniu do celów związanych z działalnością.

Przenosząc powyższe na grunt opisanego zdarzenia przyszłego należy zauważyć co następuje.

Wszystkie składniki Przedsiębiorstwa są wykorzystywane przez Darczyńcę dla celów prowadzonej działalności gospodarczej i czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W związku z nabyciem składników Przedsiębiorstwa Darczyńca miał prawo do obniżenia kwoty należnego VAT o kwotę podatku naliczonego. Powyższe nie dotyczy jedynie dwu pojazdów samochodowych, które stanowią własność Darczyńcy, ale nie są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej Darczyńcy co do których przysługiwało jedynie prawo częściowego odliczenia VAT oraz nieruchomości która została nabyta przez Darczyńcę w ramach dostawy zwolnionej z VAT.

Przy czym Obdarowana nabywając darowane składniki Przedsiębiorstwa oraz przejmując zobowiązania i przystępując do długu będzie działała w ramach prowadzonej przez sobie działalności gospodarczej. Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego w momencie zawarcia umowy darowizny Obdarowana będzie czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT. Przejęte przez Obdarowaną składniki Przedsiębiorstwa oraz zobowiązania, do których Obdarowana przystąpi lub które przejmie w całości, staną się w momencie zawarcia umowy darowizny aktywami i pasywami w ramach działalności gospodarczej Obdarowanej i będą od tego momentu wykorzystywane na potrzeby działalności gospodarczej Obdarowanej. Obdarowana będzie wykorzystywała je do prowadzenia działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług (z zastrzeżeniem wydatków związanych z przejętymi w wyniku darowizny Przedsiębiorstwa dwoma pojazdami samochodowymi, które nie są aktualnie wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej Darczyńcy i nie będą wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej Obdarowanej). Obdarowana będzie kontynuować działalność Przedsiębiorstwa w zakresie przedmiotu działalności wykonywanej obecnie przez Darczyńcę.

Zatem, w analizowanym przypadku nie nastąpi zmiana przeznaczenia środków trwałych wycofanych z ewidencji środków trwałych działalności gospodarczej Darczyńcy, ponieważ te środki trwałe będą ponownie wprowadzone do ewidencji środków trwałych w działalności gospodarczej Obdarowanej. Środki trwałe będą w dalszym ciągu wykorzystywane do działalności opodatkowanej podatkiem VAT.

trwałych wycofanych z ewidencji środków trwałych działalności gospodarczej Darczyńcy, ponieważ te środki trwałe będą ponownie wprowadzone do ewidencji środków trwałych w działalności gospodarczej Obdarowanej. Środki trwałe będą w dalszym ciągu wykorzystywane do działalności opodatkowanej podatkiem VAT.

W analizowanej sprawie, nie ulegnie zatem zmianie prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, ponieważ nie nastąpi zmiana sposobu wykorzystania ww. środków trwałych, gdyż będą w dalszym ciągu wykorzystywane do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Stosownie do powyższego nie będą miały zastosowania przepisy art. 91 ustawy o VAT.

W konsekwencji w związku z opisaną powyżej darowizną Przedsiębiorstwa obejmującą przelew praw na Obdarowaną i powiązaną z przystąpieniem do długu i przejęciem zobowiązań przez Obdarowaną Wnioskodawca nie będzie obowiązany dokonać korekty kwoty odliczonego VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast w świetle art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Z powyższych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem VAT co do zasady podlega dostawa towarów lub świadczenie usług.

Jednocześnie, przepisy art. 6 ustawy wskazują na wyłączenia określonych czynności spod zakresu stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

W myśl art. 6 pkt 1 ustawy:

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

A zatem, w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawa towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Zaznaczyć należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”. Dlatego też, dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy posłużyć się definicją sformułowaną w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2022 r. poz. 1360).

Stosownie do ww. artykułu Kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

1.oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa),

2.własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości,

3.prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych,

4.wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne,

5.koncesje, licencje i zezwolenia,

6.patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7.majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne,

8.tajemnice przedsiębiorstwa,

9.księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Należy zauważyć, że użyte w ww. artykule określenie „w szczególności” wskazuje jedynie na przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w tym artykule, a z drugiej brak któregoś z tych elementów nie musi pozbawiać zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa.

Z kolei, o tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa, decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik jest obowiązany do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Jeżeli warunki, o których mowa w art. 55¹ Kodeksu cywilnego, zostaną spełnione, to zbycie takiego przedsiębiorstwa do innego podmiotu, nie będzie podlegało przepisom ustawy.

Należy tu wskazać również art. 55² Kodeksu cywilnego, w którym ustawodawca wprowadza zasadę, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

W związku z tym, przedsiębiorstwem w rozumieniu Kodeksu cywilnego jest takie przedsiębiorstwo, które jest zorganizowane i wyposażone w składniki zapewniające realizowanie celów gospodarczych, jest samodzielnym podmiotem prawa funkcjonującym w obrocie gospodarczym.

Z powyższych przepisów Kodeksu cywilnego wynika, że przedsiębiorstwo jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym. Istotne jest by w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy składnikami, tak aby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

W tym miejscu wskazać należy, iż zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

W myśl art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego:

Jak stanowi art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, ze zm.), wcześniej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz. Urz. UE L 145, str. 1, ze zm.), w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego. W przypadkach gdy odbiorca nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu.

Z powyższego przepisu wynika, że wprowadza on, tak samo jak ma to miejsce w ustawie o podatku od towarów i usług, możliwość wyłączenia z zakresu opodatkowania przekazania całości lub części majątku przedsiębiorstwa.

Zakres powyższego wyłączenia zdefiniował w wyrokach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z dnia 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.

Natomiast w wyroku C-444/10 z dnia 10 listopada 2011 r. TSUE wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy. W tym zakresie Trybunał uznał, że pojęcie zbycia całości lub części majątku należy interpretować tak, że obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub jego część zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Trybunał rozpatrujący sprawę uznał, że przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu wspólnotowych regulacji VAT wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej.

Jak wynika z opisu sprawy, w związku z planami sukcesji pokoleniowej, nabędzie Pani w formie darowizny całość składników Przedsiębiorstwa. Przedmiotem darowizny będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Przedmiot darowizny będzie stanowił zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych, przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Darowizna będzie stanowiła czynność wyłączoną z opodatkowania podatkiem od towarów i usług stosownie do art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. W ramach darowizny Przedsiębiorstwa nabędzie Pani wszystko, co wchodzi w skład Przedsiębiorstwa, tj. w szczególności nieruchomości i wszystkie środki trwałe, autorskie prawa majątkowe, licencje, własność baz danych, wierzytelności, cały wchodzący w skład Przedsiębiorstwa zakład pracy obejmujący stosunki pracy z pracownikami. Przystąpi Pani jako dłużnik solidarny do zobowiązań związanych i zwolni Pani Darczyńcę z obowiązku świadczenia oraz zrzeknie się regresu wobec Darczyńcy. Za zgodą wierzycieli Darczyńcy przejmie Pani w całości w trybie art. 519 § 2 pkt 2 Kodeksu cywilnego zobowiązania Darczyńcy związane z prowadzeniem Przedsiębiorstwa, w tym zobowiązania pieniężne stanowiące zobowiązania księgowe, a także zobowiązania pozabilansowe w tym pieniężne i niepieniężne wynikające z umów z najemcami, umów handlowych, umów z dostawcami usług. Darowizna Przedsiębiorstwa obejmie wszystkie aktywa związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy, a przystąpienie do długu lub przejęcie zobowiązań przez Obdarowaną obejmie wszystkie zobowiązania związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy. Z przedmiotu darowizny Przedsiębiorstwa wyłączone będą jedynie te prawa i zobowiązania, które związane są bezpośrednio z osobistymi rozliczeniami Darczyńcy w tym jego rozliczeniami podatkowymi, to jest: prawa i obowiązki z umów o prowadzenie rachunków bankowych (z zastrzeżeniem, że zgromadzone na nich środki pieniężne zostaną przeniesione na Obdarowaną); wierzytelności z rachunku VAT, prawa i obowiązki wynikające z licencji na oprogramowanie księgowe, wierzytelności i zobowiązania z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych, zdrowotnych i innych tytułów publicznoprawnych oraz środki pieniężne w kwocie niezbędnej do uregulowania tychże zobowiązań. Z zastrzeżeniem powyższych włączeń, darowizna Przedsiębiorstwa obejmie wszystkie aktywa związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy, a przystąpienie do długu lub przejęcie zobowiązań przez Panią obejmie wszystkie zobowiązania związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy. Nabywając darowane składniki Przedsiębiorstwa oraz przejmując zobowiązania i przystępując do długu będzie Pani działała w ramach prowadzonej przez sobie działalności gospodarczej. Przejęte przez Panią składniki Przedsiębiorstwa oraz zobowiązania, do których przystąpi Pani lub które przejmie w całości, staną się w momencie zawarcia umowy darowizny aktywami i pasywami w ramach Pani działalności gospodarczej i będą od tego momentu wykorzystywane na potrzeby Pani działalności gospodarczej. W dniu nabycia wprowadzi Pani środki trwałe nabyte w drodze darowizny do ewidencji środków trwałych prowadzonej w ramach jej działalności gospodarczej będzie Pani kontynuować działalność Przedsiębiorstwa w zakresie przedmiotu działalności wykonywanej obecnie przez Darczyńcę. Będzie Pani wykorzystywała otrzymane w ramach darowizny składniki majątku do prowadzenia działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. Przy czym przejęte w wyniku darowizny Przedsiębiorstwa dwa pojazdy samochodowe, które nie są aktualnie wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej Darczyńcy, u Pani również nie będą wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 86a ust. 4 ustawy o VAT.

Jak wynika z okoliczności sprawy przedmiotem darowizny na Pani rzecz będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, które stanowi zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych, przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. A zatem skoro przedmiotem darowizny przedsiębiorstwo oraz będzie Pani kontynuować działalność w dotychczasowym zakresie w jakim działalność była prowadzona przez Darczyńcę, to czynność przekazania ww. przedsiębiorstwa w drodze darowizny na Pani rzecz, będzie czynnością wyłączoną z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy, dla której nie stosuje się przepisów ustawy.

Tym samym, skoro do przedmiotowej transakcji nie znajdą zastosowania przepisy ustawy o VAT, to nie będzie Pani zobowiązana zaksięgować i rozliczyć na potrzeby podatku VAT otrzymanej darowizny jako nabycie towarów lub usług.

Wobec powyższego Pani stanowisko w zakresie pytania nr 1 uznałem za prawidłowe.

Przechodząc z kolei do kwestii, objętej zakresem pytania nr 2 wniosku, należy wskazać, że w myśl art. 86 ust. 1 ustawy:

Natomiast zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do ich dokonania zostały określone w art. 90 i art. 91 ustawy.

Zgodnie z art. 90b ust. 1 ustawy:

Według art. 90b ust. 2 ustawy:

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy:

Na podstawie ust. 2 powołanego wyżej artykułu:

W świetle art. 91 ust. 2a ustawy:

Na mocy art. 91 ust. 3 ustawy:

W świetle art. 91 ust. 4 ustawy:

Stosownie do treści art. 91 ust. 5 ustawy:

Jak stanowi art. 91 ust. 6 ustawy:

Ponadto, zgodnie z art. 91 ust. 7 ustawy:

W świetle art. 91 ust. 8 ustawy:

W myśl art. 91 ust. 9 ustawy:

Z powyższych przepisów wynika, że korekta podatku naliczonego, o której mowa w art. 91 ust. 1-8 ustawy, dotyczy podatku naliczonego od zakupów związanych jednocześnie z czynnościami, w związku z którymi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego oraz z czynnościami, w związku z którymi takie prawo nie przysługiwało, jeżeli podatnik nie jest w stanie wyodrębnić całości lub części kwot podatku, które posłużyłyby tylko czynnościom opodatkowanym oraz gdy zmianie uległo przeznaczenie towaru, od którego podatek został odliczony lub nieodliczony w całości.

Jednocześnie należy wskazać, że w sytuacji gdy przedmiotem dostawy jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa, to obowiązek korekty podatku naliczonego spoczywa na nabywcy, będącym następcą prawnym (beneficjentem praw i obowiązków zbywcy), który w tym zakresie przejmuje, wynikające z art. 91 ust. 1-8 ustawy o VAT, obowiązki swojego poprzednika.

W przedmiotowej sprawie, analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz treści powołanych przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że skoro darowizna będzie stanowiła – jak wynika z treści wniosku - zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, a Pani jako Nabywca będzie kontynuowała działalność gospodarczą dotychczas prowadzoną przez Darczyńcę nie zmieniając przeznaczenia nabytych przez darczyńcę towarów i usług, to w takiej sytuacji nie będzie Pani zobowiązana do dokonania korekty podatku odliczonego przez Darczyńcę.

Tym samym, Pani stanowisko w zakresie pytania nr 2 uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie zauważa się, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W przedmiotowej sprawie powyższa interpretacja indywidualna nie wywiera zatem skutku prawnego dla Darczyńcy.

Niniejszą interpretacją załatwiono wniosek w zakresie podatku od towarów i usług. Natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

-Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).