Dotyczy terminu ujęcia faktury korygującej.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie pytania oznaczonego nr 2 w części dotyczącej:

‒ujęcia faktury korygującej w ewidencji „na bieżąco”, w przypadku korekty z przyczyn o charakterze wtórnym, która nie istniała w momencie wystawienia faktury pierwotnej jest prawidłowe,

‒ujęcia faktury korygującej w ewidencji „na bieżąco”, w przypadku kiedy korekta faktury wynika z błędu jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 czerwca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 21 czerwca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy terminu ujęcia faktury korygującej. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 12 września 2022 r. (wpływ 12 września 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca prowadzi działalność w zakresie sprzedaży materiałów budowlanych oraz świadczenia usług budowlanych. W ramach działalności związanej ze świadczeniem usług budowlanych wnioskodawca planuje zawierać umowy, których przedmiotem jest przygotowanie projektu wykonawczego pokrycia dachowego, zapewnienie niezbędnych materiałów i jego wykonanie. Klienci wnioskodawcy zainteresowani są usługami o charakterze kompleksowym.

Głównym kryterium wyboru wnioskodawcy przez klienta jest uzyskanie efektu w postaci wykonania pokrycia dachowego. Klienci zainteresowani są obsługą w jednym miejscu - od fazy projektowej do wykonania. Usługa, zgodnie z projektowaną umową, wykonana będzie w dwóch etapach.

Pierwszy etap będzie obejmował opracowanie projektu wykonawczego oraz zapewnienie (zabezpieczenie), w cenach obowiązujących w dacie podpisania umowy, materiałów na wykonanie pokrycia dachowego. Drugi etap będzie polegał na wykonaniu prac montażowych i ostatecznym rozliczeniu zużytych materiałów (jeżeli zaistnieje taka konieczność).

W związku z faktem, iż przedmiot umowy będzie obejmował wykonanie usługi w dwóch etapach, to również jej rozliczenie będzie dokonane na podstawie wystawienia dwóch faktur. Pierwsza faktura wystawiona będzie po zakończeniu etapu pierwszego, kolejna po zakończeniu etapu drugiego. Wartość faktury wystawionej w pierwszym etapie obejmuje ustalony koszt wykonania projektu oraz cenę materiałów budowlanych ustaloną na dzień wykonania usługi projektowej.

Wartość faktury wystawionej w etapie drugim stanowi równowartość wynagrodzenia ustalonego za prace montażowe. W przypadku, gdy usługa będzie dotyczyła budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym (zgodnie z warunkami przewidzianymi w art. 41 ust. 12-12c Ustawy o VAT) wnioskodawca, wystawiając faktury, zastosuje stawkę w wysokości 8%. W przypadku, gdy usługa nie będzie dotyczyła budownictwa objętego społecznym mieszkaniowym wnioskodawca zastosuje stawkę 23%. Stawka podstawowa zostanie również zastosowana do usług wykonanych w części obiektów mieszkaniowych nieobjętych społecznym programem mieszkaniowym.

W projektowanej umowie wnioskodawca zamierza zastrzec, iż w przypadku gdy klient nie będzie zainteresowany wykonaniem części usługi w zakresie montażu przez wnioskodawcę, lub wnioskodawca nie będzie mógł wykonać usługi montażu, faktura dotycząca etapu pierwszego zostanie skorygowana do kwoty odpowiadającej wynagrodzeniu za wykonanie projektu wykonawczego. W takim przypadku klient będzie mógł podjąć decyzję o zakupie materiałów budowlanych poza umową pierwotną. Zakup materiałów budowlanych zostanie udokumentowany odrębną fakturą ze stawką podstawową.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

W każdej umowie zawieranej z klientem będzie wyraźnie wskazany katalog okoliczności uprawniających Wnioskodawcę (…) do wystawienia faktury korygującej dotyczącej realizacji Etapu I umowy. Tym samym Klient w momencie podpisania umowy będzie wyrażał zgodę na zmianę stawki w przypadku zaistnienia okoliczności wymienionych w umowie.

Posiadana dokumentacja będzie stanowiła podstawę do wystawienia faktury korygującej. Będzie to umowa wraz z projektem wykonawczym i kosztorysem - dokumenty te będą akceptowane przez Klienta. Na podstawie tych dokumentów strony mają pełną wiedzę o warunkach korekty, która może mieć miejsce w przypadku wystąpienia okoliczności przewidzianych w umowie.

Umowa będzie zawierała precyzyjne zapisy wskazujące na przypadki, w których Wnioskodawcy przysługuje prawo do wystawienia faktury korygującej. Wnioskodawca nie przewiduje konieczności podpisywania w tym zakresie aneksów do projektowanej umowy.

W projektowanej umowie wyraźnie wskazano, że jeżeli nie będzie realizowany etap drugi polegający na montażu, to klient ma prawo do nabycia zabezpieczonych materiałów ze stawką podstawową w wysokości 23%.

Klient będzie uprawniony do nabycia materiałów według cen z dnia podpisania umowy pod warunkiem, że pokryje on koszty składowania tych materiałów za cały okres (od dnia podpisania umowy do dnia dokonania zakupu materiałów ze stawką podstawową).

Pytanie (oznaczone we wniosku nr 2)

Czy faktura korygująca dotycząca etapu pierwszego może być ujęta w ewidencji wnioskodawcy na bieżąco – w okresie rozliczeniowym, w którym wnioskodawca wystawi fakturę korygującą, pod warunkiem że z posiadanej przez wnioskodawcę dokumentacji będzie wynikało uzgodnienie warunków korekty, ich spełnienie i zgodność faktury korygującej z posiadaną dokumentacją?

Państwa stanowisko w sprawie

W przypadku, gdy nie dojdzie do wykonania etapu drugiego usługi kompleksowej, ze względów przewidzianych projektowaną umową, wnioskodawca dokona korekty faktury dotyczącej etapu pierwszego.

Wystawiona faktura obejmowała będzie obniżenie podstawy opodatkowania do wysokości stanowiącej wartość wykonanej usługi projektowej. Korekta będzie również obejmowała zmianę wysokości stawki podatku dla usługi projektowej z 8% na 23%. Zmiana stawki wynika z faktu, iż nie dochodzi ostatecznie do wykonania usługi o charakterze projektowym. Nie jest to jednak efektem popełnionego błędu ze strony wykonawcy. Takie postępowanie jest prawidłowe, ponieważ usługa przestaje mieć charakter usługi kompleksowej - wiadomo (w dacie wystawienia faktury korygującej), że nie dojdzie do spełnienia świadczenia głównego. Na datę wykonana zostanie jedynie usługa projektowa i wnioskodawca nie będzie zobowiązany do przekazania materiałów budowlanych, gdyż te miały być wykorzystane do wykonania prac montażowych. Faktura korygująca, przy spełnieniu warunków przewidzianych przepisami, może zostać rozliczona „na bieżąco”.

Zgodnie z art. 29a ust. 13 obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą, pod warunkiem że z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją.

Z przepisu wynika, że jeżeli wnioskodawca dokona korekty zgodnie z warunkami przewidzianymi w umowie i korekta ta zostanie uzgodniona z klientem (na co wnioskodawca będzie posiadał dowody), to możliwe będzie jej ujęcie w okresie wystawienia faktury korygującej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie pytania oznaczonego nr 2 w części dotyczącej:

‒ujęcia faktury korygującej w ewidencji „na bieżąco”, w przypadku korekty z przyczyn o charakterze wtórnym, która nie istniała w momencie wystawienia faktury pierwotnej jest prawidłowe,

‒ujęcia faktury korygującej w ewidencji „na bieżąco”, w przypadku kiedy korekta faktury wynika z błędu jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają:

1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2) eksport towarów;

3) import towarów na terytorium kraju;

4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Stosownie do treści art. 2 pkt 6 ustawy,

przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Według art. 2 pkt 22 ustawy,

sprzedaż to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy,

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT,

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przez usługę należy zatem rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów. Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne. Wskazówki kiedy określone świadczenia należy traktować jako świadczenia złożone, a kiedy jako świadczenia odrębne ze wszystkimi tego konsekwencjami wynikają z orzecznictwa TSUE.

W szczególności w wyroku z 25 lutego 1999 r. C-349/96 w sprawie Card Protection Plan Ltd., Trybunał uznał, że każde świadczenie usług powinno być, co do zasady, traktowane jako świadczenie odrębne i niezależne. Jeżeli jednak dwa lub więcej niż dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą w aspekcie gospodarczym jedną całość, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej.

Z kolei z wyroku z 27 października 2005 r. w sprawie C-41/04 Levob Verzekeringen BV wynika, że jeżeli czynności dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta, rozumianego jako konsumenta przeciętnego, są tak ściśle związane, że obiektywnie tworzą one w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jedno świadczenie do celów stosowania podatku od wartości dodanej. Jest tak właśnie w przypadku transakcji, w ramach której podatnik dostarcza konsumentowi standardowe oprogramowanie wcześniej opracowane i oferowane do sprzedaży zarejestrowane na nośniku, jak również zapewnia następnie przystosowanie tego oprogramowania do specyficznych potrzeb tego nabywcy, nawet jeśli następuje to za zapłatą dwóch odrębnych cen. Powyższe spostrzeżenia pozostają przy tym aktualne także wówczas, gdy wynagrodzenie za poszczególne czynności składające się na jedną usługę jest kalkulowane odrębnie. W tym zakresie wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE m.in. w ww. sprawie C-41/04 czy C-111/05, wskazując, że odrębna kalkulacja wynagrodzenia za poszczególne czynności składające się na kompleksową usługę, nie uzasadnia podziału takiej usługi na potrzeby opodatkowania.

Ponadto, w orzeczeniu z 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07 RLRE Tellmer Property sro przeciwko Finanćni reditelstvi v Usti nad Labem, TSUE stwierdził, że „(...) z art. 2 szóstej dyrektywy wynika, że każde świadczenie powinno być zwykle uznawane za odrębne i niezależne (...). Co więcej, w pewnych okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem które mogą oddzielnie prowadzić do opodatkowania lub zwolnienia, należy uważać za jednolitą czynność, jeżeli nie są od siebie niezależne. Jest tak na przykład w sytuacji, gdy można stwierdzić, że jedno lub więcej świadczeń stanowi świadczenie główne, a inne świadczenie lub świadczenia stanowią jedno lub więcej świadczeń pomocniczych dzielących los podatkowy świadczenia głównego. W szczególności dane świadczenie należy uważać za świadczenie pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, gdy dla klientów nie stanowi ono celu samego w sobie, lecz środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z głównej usługi usługodawcy (...). Ponadto można również uznać, że jednolite świadczenie występuje w przypadku, gdy dwa lub więcej elementy albo dwie lub więcej czynności dokonane przez podatnika są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie jedno niepodzielne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny. Tak również w wyroku z 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06 Ministero dellEconomia e delle Finanze przeciwko Part Service Srl.

Z przytoczonych wyżej orzeczeń TSUE wynika, że co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne. Jednak w sytuacji, gdy jedna usługa obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Jeżeli zatem dwa lub więcej niż dwa świadczenia (lub czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta są tak ściśle związane, że obiektywnie tworzą one w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie do celów stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Ważne jest, czy świadczenia są ze sobą ściśle powiązane w taki sposób, że samodzielnie nie przynoszą wymaganej praktycznej korzyści z punktu widzenia przeciętnego konsumenta. Nie ma znaczenia subiektywny punkt widzenia dostawcy lub odbiorcy świadczenia. Jeżeli jednak w skład świadczenia wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu świadczenia kompleksowego. Podstawowym kryterium pozwalającym uznać zbiór określonych czynności za świadczenie kompleksowe (złożone) jest określenie wzajemnych relacji pomiędzy elementami składowymi złożonego świadczenia w zakresie celów, które realizują. Pojedyncze świadczenie należy uznać za pomocnicze w stosunku do świadczenia zasadniczego, jeżeli nie stanowi ono dla klienta celu samego w sobie, lecz jest środkiem do lepszego wykonania świadczenia zasadniczego. Podstawowym celem świadczenia pomocniczego tworzącego razem ze świadczeniem głównym – świadczenie kompleksowe - jest lepsze wykorzystanie przez nabywcę świadczenia głównego. Aby dane pomocnicze świadczenie mogło być uznane za element świadczenia kompleksowego, winno służyć bezpośrednio realizacji głównego świadczenia. W celu ustalenia czy dane świadczenie może być uznane za złożone, konieczne jest zbadanie przebiegu konkretnej transakcji z uwzględnieniem jej wszystkich ekonomicznych aspektów.

Zaznaczyć należy, że w przypadku świadczeń o charakterze złożonym, o zasadach ich opodatkowania decyduje to, czy w danych okolicznościach mamy do czynienia z jednym świadczeniem kompleksowym, czy też z szeregiem świadczeń jednostkowych. Ocena tej okoliczności winna odbywać się więc w oparciu o to, czy dokonywane czynności (świadczenia) wykazują ze sobą tak ścisłe powiązanie, że w sensie gospodarczym tworzą jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter.

Z opisu sprawy wynika, że prowadzą Państwo działalność w zakresie sprzedaży materiałów budowlanych oraz świadczenia usług budowlanych. W ramach działalności związanej ze świadczeniem usług budowlanych, planują Państwo zawierać umowy, których przedmiotem jest przygotowanie projektu wykonawczego pokrycia dachowego, zapewnienie niezbędnych materiałów i jego wykonanie. Państwa Klienci zainteresowani są usługami o charakterze kompleksowym. Głównym kryterium wyboru Państwa przez klienta jest uzyskanie efektu w postaci wykonania pokrycia dachowego. Klienci zainteresowani są obsługą w jednym miejscu - od fazy projektowej do wykonania. Pierwszy etap będzie obejmował opracowanie projektu wykonawczego oraz zapewnienie (zabezpieczenie), w cenach obowiązujących w dacie podpisania umowy, materiałów na wykonanie pokrycia dachowego. Drugi etap będzie polegał na wykonaniu prac montażowych i ostatecznym rozliczeniu zużytych materiałów (jeżeli zaistnieje taka konieczność).

W przedstawionych okolicznościach sprawy, poszczególne czynności objęte umową, której przedmiotem jest przygotowanie projektu wykonawczego pokrycia dachowego, zapewnienie niezbędnych materiałów i jego wykonanie, nie stanowią usługi kompleksowej, o której mowa w powołanych wyżej wyrokach TSUE. Wykonywane przez Państwa na podstawie umowy świadczenia na rzecz klienta, nawet jeżeli są w pewien sposób powiązane, mogą być w niniejszej sprawie traktowane rozłącznie, co nie wpłynie na charakter żadnego z nich. Zatem również wykonywane przez Państwa czynności objęte etapem pierwszym umowy nie stanowią świadczenia kompleksowego, które dla celów opodatkowania powinno być traktowane jednolicie. Świadczenie objęte umową, którego przedmiotem jest przygotowanie projektu wykonawczego pokrycia dachowego, w przedmiotowym przypadku jest czynnością odrębną i niezależną od zapewnienia materiałów niezbędnych do wykonania pokrycia dachowego.

Należy więc wskazać, że czynności polegające na przygotowaniu projektu wykonawczego oraz polegające na zapewnieniu niezbędnych materiałów mają charakter samoistny i mogą być wykonywane niezależnie od siebie, jak również nie występuje między nimi tak ścisły związek, by nie było możliwe ich wyodrębnienie. Bez znaczenia pozostaje, że wykonanie wszystkich usług wynika z jednego etapu umowy. Zarówno usługa przygotowania projektu wykonawczego oraz zapewnienie niezbędnych materiałów są rodzajem świadczeń, które nabywca może kupić oddzielnie. W analizowanym przypadku będą Państwo realizować na rzecz swoich klientów etap umowy obejmujący prace związane z przygotowaniem projektu wykonawczego pokrycia dachowego oraz zapewnienie niezbędnych materiałów.

Okoliczności sprawy potwierdzają, że w analizowanym przypadku przedmiotem świadczenia na rzecz klienta obejmującego pierwszy etap umowy, tj. przygotowanie projektu wykonawczego pokrycia dachowego wraz z zapewnieniem niezbędnych materiałów, nie jest jedno kompleksowe świadczenie.

W niniejszej sprawie, usługi przygotowania projektu wykonawczego pokrycia dachowego mogą być świadczone odrębnie (samodzielnie, niezależnie) od pozostałego świadczenia (jakim jest zapewnienie niezbędnych materiałów). W konsekwencji, w przedmiotowej sprawie, mamy do czynienia z odrębnymi świadczeniami, wobec czego, nie można mówić, że wykonywane przez Państwa w ramach etapu pierwszego czynności stanowią jedno kompleksowe świadczenie.

W konsekwencji, pomimo, że przygotowanie projektu wykonawczego pokrycia dachowego oraz zapewnienie niezbędnych materiałów wykonywane są w ramach jednego etapu umowy, należy zakwalifikować je jako dwa odrębne, niezależne świadczenia, które powinny być odrębnie opodatkowane VAT według właściwych dla nich zasad, stosując właściwe dla poszczególnych świadczeń stawki podatku.

Kwestie dotyczące wystawienia faktur regulują przepisy określone w art. 106-106q ustawy.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Na podstawie art. 106j ust. 1 ustawy:

W przypadku, gdy po wystawieniu faktury:

1)podstawa opodatkowania lub kwota podatku wskazana w fakturze uległa zmianie,

2)(uchylony)

3)dokonano zwrotu podatnikowi towarów i opakowań,

4)dokonano zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4,

5)stwierdzono pomyłkę w jakiejkolwiek pozycji faktury

‒podatnik wystawia fakturę korygującą.

Stosownie do art. 106j ust. 2 ustawy:

Faktura korygująca powinna zawierać:

1)(uchylony);

2)numer kolejny oraz datę jej wystawienia;

2a) numer identyfikujący w Krajowym Systemie e-Faktur fakturę, której dotyczy faktura korygująca - w przypadku faktury korygującej w postaci faktury ustrukturyzowanej;

3)dane zawarte w fakturze, której dotyczy faktura korygująca:

a)określone w art. 106e ust. 1 pkt 1-5,

b)nazwę (rodzaj) towaru lub usługi objętych korektą;

4)(uchylony);

5)jeżeli korekta wpływa na zmianę podstawy opodatkowania lub kwoty podatku należnego – odpowiednio kwotę korekty podstawy opodatkowania lub kwotę korekty podatku należnego z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku i sprzedaży zwolnionej;

6)w przypadkach innych niż wskazane w pkt 5 – prawidłową treść korygowanych pozycji.

Należy zauważyć, że faktura jest dokumentem sformalizowanym (potwierdzającym zaistnienie określonej zaszłości gospodarczej), który powinien spełniać szereg wymogów przewidzianych przepisami prawa. Prawidłowość materialno-prawna faktury zachodzi wówczas, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze, czyli w istocie stwierdza fakt nabycia określonych towarów lub usług. Wystawienie faktury należy rozumieć jako sporządzenie dokumentu, który potwierdza rzeczywiste transakcje gospodarcze dokonywane przez podatnika.

Z ww. przepisów wynika, że jeżeli po wystawieniu faktury wystąpią zdarzenia mające wpływ na treść wystawionej faktury lub okaże się, że wystawiona faktura zawiera błędy, podatnik wystawia w takim przypadku fakturę korygującą. Fakturę korygującą wystawia się m.in. w razie stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury. Zatem, co do zasady, korygowanie treści pierwotnie wystawionej faktury powinno nastąpić przez wystawienie przez sprzedawcę faktury korygującej. Faktura korygująca wystawiana jest w celu podania właściwych, prawidłowych i zgodnych z rzeczywistością kwot i innych danych, decydujących o rzetelności wystawionego dokumentu. Zatem, istotą faktur korygujących jest korekta faktur pierwotnych, tak aby dokumentowały rzeczywisty przebieg zdarzeń gospodarczych.

Powyższe uregulowania wskazują, że istotą faktur korygujących jest korekta faktur pierwotnych. Faktury korygujące wystawia się w celu udokumentowania ostatecznej wielkości sprzedaży w danym okresie rozliczeniowym. Zaznaczyć należy, że faktury korygujące można generalnie podzielić na te, które powodują zmniejszenie podstawy opodatkowania (tzw. faktury korygujące „in minus”) oraz te, które wywołują skutki odwrotne, tj. w wyniku ich wystawienia wartość podstawy opodatkowania ulega podwyższeniu (tzw. faktury korygujące „in plus”). W ramach powyższego rozróżnienia można również dokonać podziału tychże faktur ze względu na powód ich wystawienia:

‒jeżeli korekta spowodowana jest przyczynami powstałymi już w momencie wystawienia faktury pierwotnej, to powinna ona zostać rozliczona w deklaracji podatkowej za okres, w którym została wykazana faktura pierwotna;

‒w sytuacji gdy korekta jest spowodowana przyczynami zaistniałymi po dokonaniu sprzedaży (przykładowo zaistniały nowe okoliczności transakcji skutkujące zwiększeniem podstawy opodatkowania), korekta powinna być dokonana w deklaracji podatkowej za miesiąc, w którym wystawiono fakturę korygującą. Taki przypadek będzie miał miejsce, gdy w fakturze pierwotnej podatek należny został wykazany w prawidłowej wysokości, natomiast przyczyna korekty powstała później i nie była możliwa do przewidzenia w momencie wystawienia faktury pierwotnej.

Z opisu sprawy wynika, że w projektowanej umowie zamierzają Państwo zastrzec, iż w przypadku gdy klient nie będzie zainteresowany wykonaniem części usługi w zakresie montażu przez Państwa, lub nie będą Państwo mogli wykonać usługi montażu, faktura dotycząca etapu pierwszego zostanie skorygowana do kwoty odpowiadającej wynagrodzeniu za wykonanie projektu wykonawczego. W takim przypadku klient będzie mógł podjąć decyzję o zakupie materiałów budowlanych poza umową pierwotną.

Państwa wątpliwości dotyczą określenia terminu ujęcia faktury korygującej w przedstawionych okolicznościach.

Mając na uwadze powołane przepisy w świetle całokształtu przedstawionych okoliczności sprawy należy wskazać, że w analizowanym przypadku mamy do czynienia z okolicznością, powodującą powstanie korekty wynikającej z błędu, który istniał już w momencie wystawiania faktur pierwotnych.

Jak wcześniej wskazano, z przepisów ustawy dotyczących faktur korygujących wynika, że jeżeli po wystawieniu faktury wystąpią zdarzenia mające wpływ na treść wystawionej faktury lub okaże się, że wystawiona faktura zawiera błędy, podatnik, wystawia w takim przypadku fakturę korygującą. Fakturę korygującą wystawia się m.in. w razie stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury, również gdy dokonano zwrotu podatnikowi towarów i opakowań, udzielono rabatu, bądź upustów i obniżek cen.

Zatem, co do zasady, korygowanie pierwotnie wystawionej faktury, z przyczyn wskazanych wyżej, powinno nastąpić przez wystawienie przez Państwa faktury korygującej. Faktura korygująca wystawiana jest w celu podania właściwych, prawidłowych i zgodnych z rzeczywistością kwot i innych danych, decydujących o rzetelności wystawionego dokumentu.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości należy wskazać, że stosownie do treści art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Zgodnie z art. 29a ust. 10 ustawy:

Podstawę opodatkowania, obniża się o:

1)kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;

2)wartość zwróconych towarów i opakowań, z zastrzeżeniem ust. 11 i 12;

3)zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;

4)wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.

Na podstawie art. 29a ust. 13 ustawy:

W przypadkach, o których mowa w ust. 10 pkt 1-3, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą, pod warunkiem że z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją. W przypadku gdy w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca, podatnik nie posiada dokumentacji, o której mowa w zdaniu pierwszym, obniżenia podstawy opodatkowania dokonuje za okres rozliczeniowy, w którym dokumentację tę uzyskał.

Jak stanowi art. 29a ust. 14 ustawy:

Przepis ust. 13 stosuje się odpowiednio w przypadku stwierdzenia pomyłki w kwocie podatku na fakturze i wystawienia faktury korygującej do faktury, w której wykazano kwotę podatku wyższą niż należna.

Zgodnie z art. 29a ust. 15 ustawy:

Warunku posiadania dokumentacji, o którym mowa w ust. 13, nie stosuje się w przypadku:

1)eksportu towarów i wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów;

2)dostawy towarów i świadczenia usług, dla których miejsce opodatkowania znajduje się poza terytorium kraju;

3)sprzedaży: energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej, gazu przewodowego, usług dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej, usług dystrybucji gazu przewodowego, usług telekomunikacyjnych oraz usług wymienionych w poz. 24-37, 50 i 51 załącznika nr 3 do ustawy,

4)(uchylony);

5)wystawienia faktury korygującej w postaci faktury ustrukturyzowanej.

Z uregulowań zawartych w art. 29a ust. 13 w zw. z art. 29a ust. 14 ustawy wynika, ze podatnik będzie miał prawo dokonać obniżenia podstawy opodatkowania lub podatku należnego za okres rozliczeniowy, w którym wystawił fakturę korygującą przy łącznym spełnieniu warunków:

‒uzgodnienia warunków korekty z nabywcą towaru lub usługobiorcą,

‒spełnienia uzgodnionych warunków obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy tych towarów lub świadczenia tych usług,

‒posiadania dokumentacji potwierdzającej uzgodnienie z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunków obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy tych towarów lub świadczenia tych usług (tj. z dokumentacji wynika, że nabywca wie, że doszło lub wie w jakich sytuacjach będzie dochodzić do zmiany warunków transakcji skutkujących zmniejszeniem wysokości wynagrodzenia), z dokumentacji wynika również, że warunki te zostały spełnione na moment dokonywania przez podatnika korekty podatku należnego, tj. doszło do zrealizowania przesłanek warunkujących pomniejszenie kwoty podatku należnego,

‒faktura korygująca jest zgodna z posiadaną dokumentacją w zakresie uzgodnienia z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunku obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy tych towarów lub świadczenia tych usług oraz w zakresie spełnienia tych uzgodnionych warunków.

Należy zauważyć, że przepis art. 29a ust. 13 ustawy nakłada na podatnika obowiązek spełnienia się uzgodnionych warunków. Powiązanie korekty bowiem wyłącznie z faktem uzgodnienia jest niewystarczające dla precyzji zapisu. Spełnienie warunków oznacza ziszczenie się zdarzenia stanowiącego przesłankę obniżenia wynagrodzenia możliwe do udokumentowania. Jest to bowiem podyktowane różnorodnością sytuacji, które mogą wystąpić w obrocie gospodarczym. Ponadto podatnik zobowiązany jest posiadać dokumentację potwierdzającą uzgodnienie warunków. W przypadku braku dokumentacji na moment wystawienia faktury korygującej, podatnik może skorygować podstawę opodatkowania i podatek należny dopiero w okresie, w którym dokumentację uzyska.

Jak już wskazywano, obniżenie podstawy opodatkowania jest możliwe w momencie wystawienia faktury korygującej pod warunkiem, że z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru/usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostarczanych towarów/świadczonych usług określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją. Oznacza to, że podatnik nie musi oczekiwać na potwierdzenie odbioru faktury korygującej aby obniżyć podstawę opodatkowania, natomiast przy wystawieniu faktury korygującej istotne są faktyczne ustalenia między kontrahentami.

Przez uzgodnienie warunków pomniejszenia podstawy opodatkowania lub podatku należnego rozumie się w szczególności ustalenie przez strony faktu obniżenia wykazanego na fakturze pierwotnej wynagrodzenia. Uzgodnienie może wskazywać również okoliczności, których zaistnienie w przyszłości uzasadnia obniżenie należności.

Spełnienie warunków oznacza ziszczenie się zdarzenia stanowiącego przesłankę obniżenia podstawy opodatkowania. W wielu wypadkach, zawierając uzgodnienie, strony nie precyzują wprost zdarzenia, które uzasadnia dokonanie korekty. Podobnie jak w przypadku samego „uzgodnienia warunków obniżenia podstawy opodatkowania lub kwoty podatku” również fakt ich spełnienia może być stwierdzony w sposób dorozumiany.

W zależności od przyjętych zwyczajów we współpracy między kontrahentami dokumentacją potwierdzającą uzgodnienie warunków pomniejszenia podstawy opodatkowania lub VAT należnego może być zarówno korespondencja mailowa, aneks do umowy, albo inny dokument handlowy potwierdzający uzgodnienie warunków transakcji, w tym potwierdzenie dokonania nabywcy zwrotu zapłaty lub kompensaty skorygowanej wartości transakcji.

Jak wynika z opisu sprawy, w przypadku gdy klient nie będzie zainteresowany wykonaniem części usługi w zakresie montażu pokrycia dachowego przez Państwa lub nie będą mogli Państwo wykonać tej usługi montażu, faktura dotycząca etapu pierwszego zostanie skorygowana do kwoty odpowiadającej wynagrodzeniu za wykonanie projektu wykonawczego. W takim przypadku klient będzie mógł podjąć decyzję o zakupie materiałów budowlanych poza umową pierwotną, przy czym zakup materiałów budowlanych zostanie wtedy udokumentowany odrębną fakturą ze stawką podstawową.

Wystawienie faktury korygującej będzie więc wynikać wtedy ze zmniejszenia podstawy opodatkowania z uwagi na niezrealizowanie przez Państwa w pełni drugiego etapu umowy i zaistnieje w przypadku odstąpienia od wykonania usługi montażu.

Należy zauważyć, że w tym konkretnym przypadku mamy do czynienia z okolicznością powodującą powstanie korekty z przyczyn o charakterze wtórnym, które nie istniały w momencie wystawienia faktury pierwotnej (późniejsza rezygnacja przez klienta z montażu pokrycia dachowego bądź to, że nie będą mogli Państwo wykonać tej usługi montażu). Zatem, w przypadku korekty zmniejszającej podstawę opodatkowania w związku z korektą wynagrodzenia, zastosowanie będą miały przepisy sformułowane w art. 29a ust. 13 ustawy.

W każdej umowie zawieranej z klientem będzie wyraźnie wskazany katalog okoliczności uprawniających Państwa do wystawienia faktury korygującej dotyczącej realizacji Etapu I umowy. Tym samym klient w momencie podpisania umowy będzie wyrażał zgodę na zmianę stawki w przypadku zaistnienia okoliczności wymienionych w umowie. Posiadana dokumentacja będzie stanowiła podstawę do wystawienia faktury korygującej. Będzie to umowa wraz z projektem wykonawczym i kosztorysem - dokumenty te będą akceptowane przez klienta. Na podstawie tych dokumentów strony maja pełną wiedzę o warunkach korekty, która może mieć miejsce w przypadku wystąpienia okoliczności przewidzianych w umowie. Umowa będzie zawierała precyzyjne zapisy wskazujące na przypadki, w których przysługuje Państwu prawo do wystawienia faktury korygującej. W projektowanej umowie wyraźnie wskazano, że jeżeli nie będzie realizowany etap drugi polegający na montażu, to klient ma prawo do nabycia zabezpieczonych materiałów ze stawką podstawową w wysokości 23%. Klient będzie uprawniony do nabycia materiałów według cen z dnia podpisania umowy pod warunkiem, że pokryje on koszty składowania tych materiałów za cały okres (od dnia podpisania umowy do dnia dokonania zakupu materiałów ze stawką podstawową).

W związku z korektą wynagrodzenia powstającą z uwagi na niewykonanie przez Państwa etapu II umowy wystawią Państwo na rzecz klienta fakturę korygującą zmniejszającą podstawę opodatkowania. W tym konkretnym przypadku, to wystawienie faktury korygującej potwierdzać będzie uzgodnienie i spełnienie warunków korekty.

Zatem, w przypadku, gdy klient zrezygnuje z wykonywanej przez Państwa usługi montażu bądź nie będą mogli jej Państwo wykonać, mają Państwo prawo do rozliczenia wystawionej faktury korygującej dotyczącej korekty wynagrodzenia za etap pierwszy, zmniejszającej podstawę opodatkowania na bieżąco, w rozliczeniu za okres, w którym wystawiona zostanie faktura korygująca.

W związku z tym, że w sytuacji skutkującej zmniejszeniem podstawy opodatkowania w związku z korektą wynagrodzenia mamy do czynienia z okolicznością, powodującą powstanie korekty z przyczyn o charakterze wtórnym, która nie istniała w momencie wystawienia faktur pierwotnych, obowiązek zmniejszenia podstawy opodatkowania oraz wartości podatku VAT należnego powstanie w momencie zaistnienia okoliczności powodujących zmniejszenie podstawy opodatkowania, tj. w momencie wystawienia faktury korygującej, zgodnie z art. 29a ust. 13 i ust. 15 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko, że faktura korygująca dotycząca etapu pierwszego (w przypadku rezygnacji klienta z wykonywanej przez Państwa usługi) powinna być ujmowana w ewidencji „na bieżąco”, tj. w okresie rozliczeniowym, w którym wystawią Państwo fakturę korygującą (pod warunkiem, że z posiadanej przez Państwa dokumentacji będzie wynikało uzgodnienie warunków korekty) jest prawidłowe.

Należy zauważyć, że w przedmiotowej sprawie mamy również do czynienia z okolicznością powodującą powstanie korekty z przyczyn, które istniały już w momencie wystawienia faktury pierwotnej (faktura dotycząca etapu pierwszego powinna obejmować odrębnie usługę przygotowania projektu wykonawczego pokrycia dachowego oraz zapewnienie niezbędnych materiałów). Zatem przyczyna korekty istniała od początku (ze względu na nieuprawnione uznanie czynności objętych umową z klientem za świadczenie kompleksowe). Nie będą tu miały więc zastosowania zasady sformułowane w art. 29a ust. 13 ustawy.

W związku z korektą wynagrodzenia za etap I wystawią Państwo na rzecz klienta fakturę korygującą. W przedmiotowej sytuacji mamy nie tylko do czynienia ze zmniejszeniem podstawy opodatkowania w związku z korektą wynagrodzenia, o której mowa wyżej, ale również z okolicznością powodującą powstanie korekty z przyczyn, które istniały już w momencie wystawienia faktur pierwotnych. Korekta faktury wynika z błędu (faktura dotycząca etapu pierwszego powinna obejmować odrębnie usługę przygotowania projektu wykonawczego pokrycia dachowego oraz zapewnienie niezbędnych materiałów). Świadczenia te, jak wyżej wskazano, powinny być odrębnie opodatkowane podatkiem VAT według właściwych dla nich zasad, przy zastosowaniu właściwych dla poszczególnych świadczeń stawek podatku.

Zatem, ponieważ korekta spowodowana jest przyczynami istniejącymi już w momencie wystawienia faktury pierwotnej, to powinna ona zostać rozliczona w deklaracji podatkowej za okres, w którym została wystawiona faktura pierwotna (jeżeli zastosowali Państwo błędną stawkę podatku do usługi przygotowania projektu wykonawczego). Jeżeli zaś do usługi przygotowania projektu wykonawczego pokrycia dachowego zastosowali Państwo od początku właściwą stawkę podatku VAT, to oczywiście nie będą Państwo zobowiązani do dokonania korekty w tym zakresie.

Tym samym Państwa stanowisko, że faktura korygująca dotycząca etapu pierwszego w ww. przypadku powinna być ujmowana w ewidencji „na bieżąco”, tj. w okresie rozliczeniowym, w którym wystawią Państwo fakturę korygującą jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji indywidualnej.

Na podstawie art. 42b ust. 1 w powiązaniu z art. 42a ustawy o podatku od towarów i usług podatnik może wystąpić do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie wiążącej informacji stawkowej (WIS), która jest wydawana w formie decyzji na potrzeby opodatkowania podatkiem dostawy towarów, importu towarów, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów albo świadczenia usług. Kwestia ustalenia wysokości stawki podatku od towarów i usług dla dostawy towarów lub świadczenia usług od 1 lipca 2020 r. może być określona wyłącznie w ramach wydania Wiążącej Informacji Stawkowej określonej w art. 42a ustawy. W związku z tym niniejsza interpretacja nie rozstrzyga kwestii określenia właściwych stawek podatku mających zastosowanie do poszczególnych świadczeń będących przedmiotem umowy zawartej przez Państwa z klientem.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga przedstawione zdarzenie przyszłe wyłącznie w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2. W zakresie pytania oznaczonego nr 1 zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).