Brak opodatkowania kary umownej w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkingowego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 czerwca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 15 czerwca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania kary umownej w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkingowego. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 25 sierpnia 2022 r. (wpływ 29 sierpnia 2022 r.) Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Firma ... (Spółka) jest czynnym podatnikiem VAT. Spółka prowadzi działalność w branży parkingowej (zarządzanie parkingami na zlecenie podmiotów publicznych i prywatnych, organizacja i obsługa stref płatnego parkowania, najem i dzierżawa miejsc parkingowych itp.) na terenie całego kraju. Usługi zarządzania, obsługi, najmu i dzierżawy opodatkowane są podatkiem od towarów i usług (stawka VAT wynosi 23%). Głównym celem świadczenia usług parkingowych oraz pobierania opłat za korzystanie z miejsc postojowych jest utrzymanie dużej przepustowości parkingów zlokalizowanych przeważnie w atrakcyjnych lokalizacjach miejskich (np. szpitale, galerie handlowe, centra miast) tak, aby potencjalni korzystający z parkingu, bez problemu mogli zaparkować samochód, załatwić swoje interesy i opuścić parking zwalniając miejsce parkingowe dla innych osób. Spółka, w zależności od specyfikacji danego obiektu (parkingu) oraz rodzaju działalności (zarządzanie, obsługa, najem itd.) ma liczne obowiązki do spełnienia. Rozpoczynając działalność na danym parkingu, po zamontowaniu niezbędnych urządzeń parkingowych (parkomatów) oraz różnych tablic informacyjnych (w tym Regulaminu Parkingu zwanego także Regulaminem) na obiekcie, ma m.in. obowiązek dbać o stan techniczny urządzeń i parkingu oraz ma obowiązek przeprowadzać okresową kontrolę prawidłowości korzystania z parkingów oraz przestrzegania Regulaminu Parkingu. Obowiązkiem Spółki jest wywieszenie na parkingu w widocznym miejscu, poza Regulaminu Parkingu, także „Cennika parkowania”. Spółka posiada wzór Regulaminu Parkingu (dąży do umieszczenia wszystkich zapisów z regulaminowego wzoru w kolejno powstałych obiektach). Ostateczne brzmienie Regulaminu dostosowywane jest do wymogów specyfiki danego obiektu parkingowego. Klient, poprzez wjazd samochodem na parking, zawiera ze Spółką umowę najmu miejsca parkingowego na określonych w Regulaminie warunkach. Opłata parkingowa stanowi czynsz należny z tytułu zawarcia umowy najmu i jest wynagrodzeniem za świadczoną usługę, w związku z czym jest opodatkowana podatkiem VAT. Wysokość czynszu jest ściśle zależna od czasu postoju pojazdu na parkingu i umieszczona jest na urządzeniu parkingowym (parkomacie) oraz w Cenniku Parkowania. Spółka stosuje różne Cenniki na obiektach, zależnie od specyfiki danego parkingu oraz od ewentualnych ustaleń z Zamawiającym (w przypadku umów o zarządzanie). Klient powinien przewidzieć czas postoju już z chwilą wjazdu na teren parkingu. W każdym przypadku, niezwłocznie po zaparkowaniu samochodu na parkingu, klient powinien, zgodnie z Regulaminem, pobrać z parkomatu bilet na cały czas postoju tj. od momentu zaparkowania do momentu zwolnienia miejsca parkingowego i powinien umieścić bilet w widocznym miejscu za przednią szybą wewnątrz pojazdu. Spółka nie zatrudnia osób pobierających opłaty na parkingu i nie pobiera żadnych opłat gotówkowych poza urządzeniem parkingowym. Spółka zatrudnia zaś pracowników w ramach umów o pracę lub zleceniobiorców w ramach umów cywilnoprawnych pełniących funkcję kontrolerów, którzy kilka razy dziennie, w godzinach funkcjonowania parkingu, sprawdzają przestrzeganie przez parkujących, zasad określonych w Regulaminie Parkingu (w tym m.in. posiadanie ważnego biletu). W przypadku stwierdzenia braku biletu za szybą pojazdu lub przekroczenia czasu parkowania oznaczonego na bilecie, kontrolerzy wystawiają Wezwanie do zapłaty Kary Umownej. Na Wezwaniu podaje się numer wezwania, numer rejestracyjny pojazdu, lokalizację parkingu, datę i czas stwierdzenia naruszenia zasad Regulaminu oraz wskazuje się numer rachunku bankowego Spółki właściwy do zapłaty Kary Umownej (nie ma możliwości opłacenia Kary w innej formie). Klient jest informowany także (na wystawionym Wezwaniu) o możliwości wniesienia reklamacji o treści: „Korzystający z parkingu kwestionujący zasadność wystawienia wezwania do zapłaty może, w terminie 7 dni od wystawienia wezwania, wnieść reklamację w formie pisemnej bądź mailowej”. W Regulaminie Parkingu w paragrafie dotyczącym Kar Umownych, określono, że za nieprzestrzeganie zapisów Regulaminu, należna jest Spółce Kara Umowna, w tym w szczególności: - za brak ważnego biletu parkingowego (w wysokości zazwyczaj od 50,00 zł do 100,00 zł) - za zgubiony bilet (ok. 150,00 zł). Oryginał Wezwania do zapłaty, kontroler pozostawia na pojeździe, w miarę możliwości na przedniej szybie pojazdu. Kopię potwierdzenia naliczenia Kary Umownej zachowuje Spółka. W momencie wystawienia Wezwania do zapłaty tj. naliczenia Kary Umownej, Spółce nieznana jest osoba fizyczna, do której kierowane jest Wezwania - nie jest więc jednoznacznie określony nabywca świadczenia ani nie ma pewności, że Kara Umowna zostanie uregulowana przez osobę niestosującą się do Regulaminu. W przypadku otrzymania przez Spółkę zapłaty Kary Umownej za wystawione Wezwanie do zapłaty, Spółka rozpoznaje przychód podatkowy w momencie zaksięgowania wpłaty na rachunku bankowym Spółki traktując wpłatę jako odszkodowanie o charakterze sankcyjnym za niestosowanie się do Regulaminu i uniemożliwienie skorzystania z miejsca postojowego innym osobom stosującym się do tego Regulaminu.

Pytanie

Czy w świetle opisanego stanu faktycznego, Kara Umowna w postaci opłaty dodatkowej za brak ważnego biletu parkingowego podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Spółki, w wyżej przedstawionym stanie faktycznym, dodatkowa opłata w postaci Kary Umownej stanowi w Państwa pojęciu odszkodowanie niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. Jak wynika z brzmienia art. 5 ust. 1 pkt. 1 ustawy o VAT (Dz. U. 2022 r., poz. 931, 974, 1137 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). Z kolei, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT). Nałożenie na kierowcę korzystającego z parkingu bez ważnego biletu parkingowego Kary Umownej nie jest ani wynikiem przeniesienia przez Spółkę na rzecz osoby korzystającej z parkingu prawa do rozporządzania towarami (miejscami parkingowymi) jak właściciel (czyli nie jest wynikiem dostawy towarów) ani też wynikiem wykonania na rzecz osoby korzystającej z parkingu jakiegokolwiek innego świadczenia niestanowiącego dostawy towarów (a więc nie jest także wynikiem świadczenia usług). O dostawie towarów i świadczeniu usług za wynagrodzeniem można mówić w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami. Związek, o którym mowa, musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje za to świadczenie.

Zdaniem Spółki w opisanej sytuacji takiego związku nie ma, gdyż wymierzenie przez Spółkę Kary Umownej nie poprzedziła żadna umowa zobowiązaniowa, Spółce w momencie wymierzenia Kary Umownej nieznany jest beneficjent tej opłaty, a także kierowca korzystający z parkingu bez ważnego biletu parkingowego, poprzez niezastosowanie się do Regulaminu Parkingu, naraża Spółkę na straty poprzez uniemożliwienie otrzymania wynagrodzenia za świadczenie usługi parkingowej innemu kierowcy stosującego się do Regulaminu Parkingu. Zdaniem Spółki Kara Umowna ma charakter sankcyjno-odszkodowawczy, czyli stanowi odszkodowanie za nieuprawnione zajęcie miejsca parkingowego przeznaczonego dla kierowcy, który zastosuje się do Regulaminu Parkingu. Ponadto, jak podnosi się w orzecznictwie (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 stycznia 2010r., sygn. I FSK 1501/08), aby doszło do czynności opodatkowanej podatkiem VAT, dostawca/usługodawca musi mieć zamiar i świadomość wykonania określonej czynności na rzecz drugiej strony. Tymczasem, w przedstawionym stanie faktycznym, nie występuje wola ani zamiar Spółki do wykonania na rzecz osoby korzystającej z parkingu niezgodnie z Regulaminem jakiegokolwiek świadczenia, od którego zależała możliwość nałożenia Kary Umownej. Wprost przeciwnie, Kara Umowna uzależniona jest wyłącznie od określonych działań tej osoby, na które Spółka nie ma żadnego wpływu.

Zdaniem Spółki nałożenie Kary Umownej nie jest konsekwencją wykonania przez Spółkę jakiejkolwiek czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT. W związku z tym, Spółka uważa, że przedmiotowe Kary Umowne nie stanowią wynagrodzenia za świadczone na rzecz klientów usługi parkingowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r., poz. 931, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy:

Co do zasady, każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi usługę w rozumieniu ustawy. Przy czym muszą być spełnione następujące warunki:

·w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

·świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby określona czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie usług. Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz świadczącego usługę, oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem, w niezbędnym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego.

Na gruncie tego ostatniego, odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto, między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r., poz. 1360 ze zm.) rozróżnia dwa rodzaje szkód: deliktową (wynikającą z czynów niedozwolonych) oraz kontraktową (wynikającą z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania umownego).

I tak, stosownie do art. 415 Kodeksu cywilnego,

Natomiast w myśl art. 471 Kodeksu cywilnego,

W świetle wyżej powołanych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Zagadnienie dotyczące kar umownych regulują natomiast przepisy Działu II Kodeksu cywilnego – „Skutki niewykonania zobowiązań”.

Zgodnie z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego:

Przepis art. 483 Kodeksu cywilnego jest bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa, tzn. kary umowne mogą być wyłącznie sankcją za niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie zobowiązań niepieniężnych.

Z cytowanego wyżej art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że kara umowna jest dodatkowym zastrzeżeniem umownym, wprowadzanym do umowy w ramach swobody kontraktowania, mającym na celu wzmocnienie skuteczności więzi powstałej między stronami w wyniku zawartej przez nie umowy i służy realnemu wykonaniu zobowiązań (wyrok SN z 8 sierpnia 2008r., V CSK 85/08). Przewidziany umową obowiązek zapłaty kary umownej ma w stosunku do zasadniczego obowiązku dłużnika wynikającego z tej umowy charakter uboczny (akcesoryjny).

Zastrzeżenie kary umownej można zatem traktować jako formę uproszczoną redakcji warunków umowy, która pozwala na przyjęcie przez strony, że wypadki niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, stanowią jednocześnie podstawę do domagania się zapłaty kary umownej.

Kara umowna ma charakter czynności jednostronnej i nie wiąże się z otrzymaniem jakiegokolwiek świadczenia. Zapłata tej kary nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Z uwagi na powyższe stwierdzić należy, że jeżeli płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań i kar umownych nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem. Ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego bądź nie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.

Odnosząc się do kwestii objętych zakresem zadanego pytania należy stwierdzić, że kara umowna w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkingowego nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług lub dostawę towarów, lecz swoistego rodzaju odszkodowanie, karę umowną określoną zgodnie z regulaminem korzystania z parkingu.

W świetle przedstawionego stanu faktycznego nie będzie spełniona przesłanka istnienia związku pomiędzy zapłatą przez korzystającego z parkingu dodatkowo określonej kwoty pieniężnej, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że zapłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem, przedmiotowa kara umowna w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkingowego nie stanowi wynagrodzenia za dostawę towaru bądź świadczenie usług, o których mowa w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy i w konsekwencji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym stanowisko Państwa należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r., poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r., poz. 329, z późn. zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r., poz. 1540 ze zm.).