Inicjator:

Na podstawie umowy sekurytyzacji, Inicjator będzie zbywał za wynagrodzeniem na rzecz SPV pakiety Wierzytelności (z uwzględnieniem opłat przygotowawczych, opłat miesięcznych należnych za cały okres trwania danej umowy pożyczki). Celem umowy sekurytyzacji jest zapewnienie Inicjatorowi finansowania i poprawa płynności finansowej.

Umowa sekurytyzacji będzie oparta na następujących założeniach:

     (1) Przeniesienie Wierzytelności nastąpi w wykonaniu ramowej, odnawialnej umowy zawartej pomiędzy Inicjatorem i Wnioskodawcą. Inicjator będzie dokonywał cesji Wierzytelności w ustalonych terminach (np. co tydzień lub co miesiąc).

     (2) Wierzytelności będą spełniać ustalone wcześniej kryteria kwalifikujące je do sekurytyzacji {eligibility criteria). W szczególności, przedmiotowe Wierzytelności będą Wierzytelnościami tzw. performującymi, czyli niestanowiącymi złych długów.

     (3) W zamian za nabyte Wierzytelności, SPV będzie zobowiązana do zapłaty ceny nabycia.

     (4) Wierzytelności zostaną przeniesione wraz z należnościami ubocznymi (zarówno o charakterze pieniężnym, jak i niepieniężnym).

Kwoty otrzymane tytułem spłat Wierzytelności przez Spółkę i przekazane następnie do SPV zostaną wykorzystane do zapłaty kosztów działania SPV, spłaty odsetek i opłat wynikających z obligacji oraz spłaty kwot na rzecz obligatariusza. Jako obligatariusz podporządkowany, Spółka będzie uprawniona do otrzymania płatności zgodnie z ustaloną hierarchią spłat uwzględniającą: (i) spłatę odsetek naliczonych na obligacjach podporządkowanych i (ii) spłatę kapitału obligacji podporządkowanych. Każda spłata kapitału obligacji podporządkowanych będzie skutkowała zmniejszeniem salda tego kapitału. Po całkowitej spłacie kwot wynikających z obligacji podporządkowanych, dojdzie do ich wygaśnięcia.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług (sformułowane w piśmie uzupełniającym z 27 kwietnia 2022 r.)

Czy opisane we wniosku przelewy Wierzytelności dokonywane przez Inicjatora na rzecz Wnioskodawcy będą podlegały podatkowi od towarów i usług (VAT) w Polsce, względem których podatnikiem VAT nie będzie Wnioskodawca, lecz Inicjator?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług (sformułowane w piśmie uzupełniającym z 27 kwietnia 2022 r.)

Opisane we wniosku przelewy Wierzytelności dokonywane przez Inicjatora na rzecz Wnioskodawcy będą podlegały podatkowi od towarów i usług (VAT) w Polsce, względem których podatnikiem VAT nie będzie Wnioskodawca, lecz Inicjator.

UZASADNIENIE STANOWISKA WNIOSKODAWCY DOT. VAT

Zdaniem Wnioskodawcy, zbywanie na jej rzecz za wynagrodzeniem pakietów Wierzytelności w wykonaniu umowy o sekurytyzacji będzie czynnością wchodzącą w skład kompleksowej usługi sekurytyzacji świadczonej przez Wnioskodawcę na rzecz Inicjatora, która to usługa będzie podlegała VAT w Polsce, a względem której podatnikiem nie będzie Wnioskodawca, lecz Inicjator.

Definicja usługi

Istnieje bogate orzecznictwo (zarówno Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej - „TSUE” lub „Trybunał”, jak i sądów polskich) określające warunki niezbędne do stwierdzenia, że określona transakcja stanowi usługi w rozumieniu VAT.

Zgodnie z jednolitym stanowiskiem w tym zakresie, co do zasady, warunkami koniecznymi do uznania świadczenia za usługi dla celów VAT:

(1) działanie w charakterze podatnika w ramach danej transakcji, czyli konieczność uznania danej czynności za wykonaną w ramach działalności gospodarczej,

(2) odpłatność, czyli istnienie bezpośredniego związku między świadczeniem a płatnością,

(3) istnienie konsumenta danej usługi, czyli podmiotu odnoszącego korzyść w wyniku jej wyświadczenia,

(4) istnienie stosunku prawnego będącego podstawą realizacji danej usługi (por. J. Martini, P. Skorupa, M. Wojda, VAT 2010. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2010, s. 70).

Analiza przedstawionego w opisie zdarzenia przyszłego świadczenia w postaci sekurytyzacji prowadzi do wniosku, że wszystkie wyżej wymienione przesłanki wymagane do uznania ich za usługi w rozumieniu Ustawy o VAT zostaną spełnione.

Ad (1) Wnioskodawca jest podmiotem profesjonalnie zajmującym się świadczeniem usług sekurytyzacji oraz innych usług w zakresie finansowania, a świadczenie usługi sekurytyzacji na rzecz Inicjatora bezwzględnie będzie miało miejsce w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej.

Z uwagi na fakt, że to Wnioskodawca, poprzez nabycie Wierzytelności, emisję obligacji i zaciągnięcie pożyczek lub kredytów, zorganizuje finansowanie i przekaże je Inicjatorowi tytułem wynagrodzenia za Wierzytelności, podmiotem świadczącym przedmiotowe usługi będzie SPV.

Ad (2) W ramach planowanej sekurytyzacji wystąpi również element odpłatności, gdyż Wnioskodawca uzyska od Inicjatora korzyść ekonomiczną za przystąpienie i zaangażowanie w transakcję sekurytyzacyjną. Wynagrodzenie to przyjmie formę pożytków z przenoszonej Wierzytelności.

Podstawę prawną do wzajemnych rozliczeń będą odpowiednie umowy i dokumenty transakcyjne regulujące wzajemne obowiązki stron.

Ad (3) Zadaniem Wnioskodawcy, jako Spółki celowej (emisyjnej), będzie zapewnienie Inicjatorowi finansowania przed datą wymagalności Wierzytelności. Finansowanie to zostanie Inicjatorowi zapewnione poprzez odpłatne nabycie Wierzytelności przez SPV od Inicjatora. Inicjator, uzyskując przedmiotowe środki finansowe, będzie zatem nabywcą usługi świadczonej przez SPV.

Ad (4) Wnioskodawca będzie świadczył usługi sekurytyzacji na rzecz Inicjatora w oparciu o zawartą przez strony umowę o sekurytyzacji.

Konkludując, Wnioskodawca będzie świadczył na rzecz Inicjatora usługi - usługi sekurytyzacji. Pomimo wielości składających się na te usługi czynności (w tym procesu odpłatnego nabywania Wierzytelności), z punktu widzenia VAT będzie ona w istocie stanowiła jedno kompleksowe świadczenie.

Kompleksowość usługi sekurytyzacji

Trybunał w orzeczeniach dotyczących opodatkowania VAT świadczeń kompleksowych wielokrotnie zaznaczał, że jeżeli dwa lub więcej świadczeń (czynności) dokonanych przez podatnika na rzecz obiorcy są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą w sensie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej. Stanowisko takie zostało wyrażone m.in. w orzeczeniu w sprawie C-349/96, w którym TSUE stwierdził, że „pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas, gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasad opodatkowania, co do usługi zasadniczej".

Pogląd ten znajduje również potwierdzenie w wyroku TSUE w sprawie C-2/95, jak również w wyroku C-41/04. Także w wyroku z 15 maja 2001 r. w sprawie C-34/99 skład orzekający stwierdził: „(...) z orzecznictwa Trybunału wynika, że w przypadku, gdy transakcja składa się z kilku elementów, stanowią one jedną dostawę, w szczególności w przypadku, gdy jeden element należy postrzegać jako stanowiący usługę podstawową, podczas gdy pozostałe należy traktować jako usługi pomocnicze, traktowane pod względem podatkowym tak jak usługa podstawowa”. Konkluzje przedstawione przez Trybunał w tym wyroku mogą znaleźć bezpośrednie przełożenie na opisane przez Spółkę zdarzenie przyszłe. Zasadniczym elementem usług świadczonych przez SPV jest zapewnienie Inicjatorowi finansowania, podczas gdy pozostałe elementy mają w stosunku do niego jedynie charakter pomocniczy. Mając na uwadze wykładnię Trybunału, uznać należy, ze w takim przypadku ma miejsce jedna usługa kompleksowa.

Kwestię rozróżnienia zasadniczego i pomocniczego charakteru poszczególnych czynności TSUE podniósł m. in. w uzasadnieniu wyroku w sprawie C-572/07, gdzie wskazano, że: „(...) w pewnych okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem które mogą oddzielnie prowadzić do opodatkowania lub zwolnienia, należy uważać za jednolitą czynność, jeżeli nie są od siebie niezależne”. W opinii TSUE, powyższe znajduje zastosowanie np. „w sytuacji, gdy można stwierdzić, że jedno lub więcej świadczeń stanowi świadczenie główne, a inne świadczenie lub świadczenia stanowią jedno lub więcej świadczeń pomocniczych dzielących los podatkowy świadczenia głównego. W szczególności dane świadczenie należy uważać za świadczenie pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, gdy dla klientów nie stanowi ono celu samego w sobie, lecz środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z głównej usługi usługodawcy. W ocenie Wnioskodawcy, jak już wskazano powyżej, zaprezentowana w opisie zdarzenia przyszłego sekurytyzacja będzie stanowić jedną kompleksową usługę finansową świadczoną przez SPV na rzecz Inicjatora. W jej rezultacie Inicjator uzyska od SPV finansowanie potrzebne do prowadzenia działalności gospodarczej.

Powyższa konkluzja znajduje potwierdzenie w licznych orzeczeniach sądów administracyjnych, jak i rozstrzygnięciach organów podatkowych, zapadłych w sprawach wprost dotyczących sekurytyzacji. Tytułem przykładu wskazać można:

      1) Wyrok NSA z 2 grudnia 2010 r. (sygn. akt: I FSK 669/10), w którym uznano, że usługi świadczone przez spółkę celową w ramach procesu sekurytyzacji, jako usługi finansowe, podlegają zwolnieniu od podatku VAT. NSA podkreślił także kompleksowy charakter sekurytyzacji stwierdzając: „Mając na uwadze powyższe oraz przedstawiony przez podatnika stan faktyczny, stwierdzić należy, że realizowane przez spółkę celową czynności w ramach wskazanego we wniosku o udzielenie interpretacji procesu stanowią kompleksową usługę o złożonym charakterze. Organ w wydanej interpretacji, koncentrując uwagę przede wszystkim na aspekcie cesji Wierzytelności, nie uwzględnił wszystkich elementów stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, które mogły mieć wpływ na określenie właściwego charakteru usług świadczonych przez Spółkę celową na rzecz V.”

      2) Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego („WSA”) w Warszawie z dnia 18 lipca 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 39/14, podobnie w wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 25 listopada 2009 r., sygn. akt: I SA/Wr 1564/09, w których wskazano: „Wyjaśniając w największym skrócie pojęcie sekurytyzacji, należy wskazać, że jest to proces ekonomiczny, którego celem jest emisja papierów wartościowych na podstawie zespołu Wierzytelności (patrz: 1. Raczkowska, Sekurytyzacja Wierzytelności bankowych, Warszawa 2001 r. s. 13-14).”. Jak z tego wynika, czynności podejmowane przez spółkę celową w ramach sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia Wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowi jedynie element - świadczonej przez spółkę celową - szerszej (kompleksowej) usługi pośrednictwa finansowego, związanego z nabywaniem Wierzytelności oraz redystrybucję środków finansowych i ograniczeniem ryzyka niewypłacalności dłużników.

      3) Wyroki WSA w Warszawie z dnia 29 sierpnia 2012 r. (sygn. akt: III SA/Wa 3030/11) oraz z dnia 6 sierpnia 2012 r. (sygn. akt: III SA/Wa 3009/11) prezentujące stanowisko analogiczne do powyższego.

      4) Interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 28 stycznia 2015 r. (nr IPPP3/443-1099/14-2/JF) dotyczącej transakcji sekurytyzacyjnej, w której spółka celowa z siedzibą w Irlandii brała udział w sekurytyzacji Wierzytelności. W odpowiedzi na zapytanie podatnika organ jednoznacznie wskazał, że: „Ekonomicznym celem opisanej transakcji jest bowiem nabycie Wierzytelności, które stanowić będą podstawę dokonanej emisji papierów wartościowych (obligacji), a więc pozyskanie środków na rynku kapitałowym. W istotny sposób odróżnia to taką transakcję cesji Wierzytelności od nabycia Wierzytelności zrealizowanej w celu odzyskania reprezentowanych przez nie wartości pieniężnych. /.../ W związku z powyższym stwierdzić należy, że import usług świadczonych przez SPV na rzecz Wnioskodawcy w ramach umowy sekurytyzacji stanowić będzie usługi finansowe w zakresie długów, zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.’’

W przytoczonych powyżej orzeczeniach podkreślany jest kompleksowy charakter usługi sekurytyzacji. W szczególności, sekurytyzacja Wierzytelności nie obejmuje jedynie cesji Wierzytelności przez Inicjatora sekurytyzacji na podmiot celowy (podmiot emisyjny), lecz zawiera ona także inne elementy i działania, które są konieczne i typowe dla tego rodzaju czynności.

Reasumując, nabywanie Wierzytelności przez Wnioskodawcę będzie stanowiło element kompleksowej usługi świadczonej przez niego, której celem będzie zapewnienie Inicjatorowi finansowania. Wnioskodawca w ramach realizacji zawartej z Inicjatorem umowy o sekurytyzacji będzie zobowiązany do wykonania szeregu ściśle ze sobą powiązanych czynności (m in. nabycie Wierzytelności, emisja dłużnych papierów wartościowych). Czynności te łącznie będą składały się na świadczoną przez Wnioskodawcę usługę kompleksową, mające na celu zapewnienie Inicjatorowi wymaganego finansowania.

Miejsce świadczenia usługi sekurytyzacji

W kontekście przedstawionego zdarzenia przyszłego, w celu ustalenia czy Wnioskodawca ma obowiązek podatkowy w VAT, należy ustalić miejsce świadczenia usług. Z treści art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT wynika, iż opodatkowaniu VAT podlega m. in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Oznacza to, ze opodatkowaniu VAT w Polsce podlegają tylko takie usługi, których miejscem świadczenia jest Polska (terytorium kraju).

Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług określają art. 28a-28o Ustawy o VAT. Zgodnie z art. 28a Ustawy o VAT, na potrzeby określania miejsca świadczenia usług, ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:

      1. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadają tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,

      2. osobą prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej.

Podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług, zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług (art. 28a pkt 2 Ustawy o VAT).

Wskazany powyżej art. 28a Ustawy o VAT, wprowadza zatem drugą definicję podatnika do ustawy o VAT. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług.

Zdaniem Spółki, mając na uwadze charakter usługi świadczonej przez SPV oraz to, że Inicjator spełnia definicję podatnika w rozumieniu art. 28a Ustawy o VAT, miejsce świadczenia usługi sekurytyzacji należy ustalić na podstawie art. 28b Ustawy o VAT. Z art. 28b ust. 1 Ustawy o VAT wynika, iż miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a Ustawy o VAT jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej.

Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (art. 28b ust. 2 Ustawy o VAT).

Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 Ustawy o VAT nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług.

Wobec powyższego, mając na uwadze, że Inicjator jest usługobiorcą usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV, miejscem świadczenia przedmiotowej usługi będzie Polska, jako kraj, w którym Inicjator ma siedzibę działalności gospodarczej.

Podmiot zobowiązany do rozliczenia VAT z tytułu usługi sekurytyzacji

Zdaniem Wnioskodawcy, podmiotem zobowiązanym do rozliczenia VAT z tytułu usług sekurytyzacji świadczonych przez niego (Wnioskodawcę) będzie Inicjator.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4) Ustawy o VAT podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

      a) usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4;

     b) usługobiorcą jest:

- w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa wart. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,

 - w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa wart. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Z uwagi na to, że:

      a) Inicjator będzie podatnikiem zarejestrowanym dla celów VAT w Polsce, oraz

      b) Inicjator będzie usługobiorcą usługi sekurytyzacji, której miejsce świadczenia dla potrzeb VAT określa się na podstawie art. 28b Ustawy VAT, oraz

      c) Usługodawcą usługi sekurytyzacji będzie Wnioskodawca - podatnik nieposiadający w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (a dodatkowo niezarejestrowany dla celów VAT w Polsce)

- to nie Wnioskodawca, lecz Inicjator będzie podatnikiem z tytułu nabywanej usługi sekurytyzacji, zobowiązanym do rozliczenia VAT od tej usługi.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r., poz. 931), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT,

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy,

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy,

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej. Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

1.w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

2.świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Jednocześnie, skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług, określone w art. 8 ust. 1 ustawy.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740, ze zm.) – zwanej dalej Kodeksem cywilnym.

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego – wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego – wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego – umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność.

W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Natomiast pojęcie sekurytyzacji zawarte zostało w przepisach ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r., poz. 605 ze zm.) oraz w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2021 r., poz. 2439, ze zm.).

Zgodnie z art. 2 pkt 30-32 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi – ilekroć w ustawie jest mowa o:

   - puli wierzytelności – rozumie się przez to przynoszącą regularny dopływ kapitału grupę jednolitych rodzajowo wierzytelności, posiadanych i wyodrębnionych przez inicjatora sekurytyzacji, z których każda z wierzytelności stanowiących łącznie co najmniej 75% grupy przynosi regularny dopływ kapitału oraz każda wierzytelność spełnia kryteria określone w statucie funduszu (pkt 30);

   - inicjatora sekurytyzacji – rozumie się przez to jednostkę samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą, zbywające funduszowi sekurytyzacyjnemu pulę wierzytelności albo zobowiązujące się do przekazywania funduszowi sekurytyzacyjnemu wszystkich świadczeń otrzymanych przez nie z określonej puli wierzytelności (pkt 31);

   - sekurytyzowanych wierzytelnościach – rozumie się przez to wierzytelności stanowiące przedmiot lokat funduszu sekurytyzacyjnego oraz wierzytelności wyodrębnione przez inicjatora sekurytyzacji albo inny podmiot, który zawarł z funduszem umowę zobowiązującą go do przekazywania funduszowi świadczeń uzyskanych w związku z tymi wierzytelnościami (pkt 32).

Szczegółowe zasady dotyczące funkcjonowania funduszów sekurytyzacyjnych zawiera Rozdział III ustawy o funduszach inwestycyjnych (…).

W literaturze istnieje wiele definicji „sekurytyzacji”, uzależnionych od przyjętego modelu. Można jednakże przyjąć, że sekurytyzacja wierzytelności to proces, podczas którego zostaje wydzielona określona pula wierzytelności, a następnie przekazana spółce specjalnego przeznaczenia (Special Purpose Vehicle, SPV), która następnie refinansuje zakupioną pulę wierzytelności przez emisję papierów wartościowych. Najważniejszym celem procesu sekurytyzacji jest pozyskanie kapitałów na prowadzenie dalszej działalności oraz rozwój. Wówczas najczęściej stosowana jest sekurytyzacja wierzytelności przyszłych, a więc takich, które jeszcze nie powstały, natomiast istnieją przesłanki ich prawnego i ekonomicznego ukonstytuowania się w przyszłości.

W przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi.

Regulacje prawne obowiązujące w tym zakresie, zostały zawarte w ustawie o podatku od towarów i usług w rozdziale 3 działu V „Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług”.

W myśl art. 28a ustawy, na potrzeby stosowania przepisów regulujących miejsce świadczenia przy świadczeniu usług:

  1) ilekroć jest mowa o podatniku – rozumie się przez to:

 a) podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarcza, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarcza odpowiadająca tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,

 b) osobę prawną niebędąca podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;

  2) podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy

Art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalania miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji, jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z generalną zasadą dotyczącą miejsca świadczenia usług określoną w art. 28b ust. 1 ustawy,

W świetle regulacji przepisu art. 28b ust. 2 ustawy,

Z niniejszych przepisów ustawy wynika zatem, że co do zasady, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy,

Przy czym stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy,

podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

 a) usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

 b) usługobiorcą jest:

   - w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,

   - w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, w przypadku których miejscem świadczenia usług, których te bony dotyczą, jest terytorium kraju – podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15,

   - w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy,

Pojęcie importu usług zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 9 ustawy jako

Powołany art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wskazuje na sytuację, w której podatnikiem staje się nabywca usługi, jeśli dokonał on nabycia usługi od dostawcy spoza terytorium Polski. Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę. Warunkiem zastosowania odwrotnego obciążenia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy względem usług jest spełnienie warunków dotyczących usługodawcy jak i usługobiorcy.

Biorąc pod uwagę okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy ustawy o podatku od towarów i usług należy wskazać, że w niniejszej sprawie nie będzie miała miejsca transakcja obejmująca wyłącznie sprzedaż i przelew Wierzytelności przez Inicjatora na rzecz Państwa Spółki. Jak wskazuje przedstawiony we wniosku opis sprawy, transakcje sekurytyzacji planowane na podstawie zamierzonej umowy sekurytyzacji będą to skomplikowana operacje finansowe zawierające wiele istotnych elementów koniecznych dla ich skutecznego przeprowadzenia. Istotnymi elementami w ww. sekurytyzacji będzie także uzyskanie odpowiedniego finansowania przez Państwa Spółkę poprzez emisję obligacji lub inne instrumenty dłużne, których zabezpieczeniem (źródłem spłaty) będą wierzytelności nabyte od Inicjatora. Celem planowanej sekurytyzacji nie jest wyzbycie się Wierzytelności Inicjatora przez ich sprzedaż na rzecz Państwa Spółki w celu ich dalszego ściągania, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Inicjatora środków finansowych przed wymagalnością i spłatą Wierzytelności, w drodze sprzedaży Wierzytelności do Państwa Spółki i w efekcie zapewnienie finansowania przez Państwa Spółkę (poprzez emisję obligacji lub innych instrumentów dłużnych) w oparciu o zabezpieczenie w postaci Wierzytelności. W zamian za wypełnianie przez Państwa Spółkę obowiązków wynikających z transakcji sekurytyzacji, dotyczących w szczególności zapewnienia finansowania, Inicjator zapłaci na rzecz Państwa Spółki wynagrodzenie. Zatem, biorąc pod uwagę przepisy ustawy o podatku od towarów i usług w okolicznościach niniejszej sprawy uznać należy, że Państwa Spółka wyświadczy na rzecz Inicjatora usługę sekurytyzacji, polegającą na zapewnieniu jej środków finansowych. Natomiast przelewy Wierzytelności dokonywane w ramach usługi sekurytyzacji przez Inicjatora na rzecz Państwa Spółki na gruncie ustawy nie będą stanowiły odpłatnego świadczenia usług przez Państwa Spółkę na rzecz Inicjatora. W analizowanym przypadku Państwa Spółka wykona na rzecz Inicjatora świadczenie polegające na usłudze sekurytyzacji.

Jednocześnie, odnośnie świadczonych przez Państwa usług sekurytyzacji na rzecz Inicjatora nie znajdują zastosowania szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług wynikające z art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy. W konsekwencji, do świadczonej na rzecz Inicjatora usługi mają zastosowanie zasady ogólne ustalania miejsca świadczenia wynikające z art. 28b ustawy. Jednocześnie z opisu sprawy wynika, że Inicjator spełnia definicję podatnika, o której mowa w art. 28a ustawy. Zatem, stosownie do art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia, a tym samym opodatkowania świadczonych przez Państwa na rzecz Inicjatora usług sekurytyzacji jest miejsce, w którym Inicjator posiada siedzibę działalności gospodarczej, tj. Polska. Przy tym Inicjator, jako zarejestrowany w Polsce czynny podatnik VAT, spełnia warunki określone w art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy. Co więcej, skoro Państwa Spółka posiada siedzibę w innym kraju, niż Polska oraz, jak wskazaliście, nie ma ona na terytorium Polski stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, spełniony jest również warunek określony w art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy. Zatem, Inicjator zobowiązany będzie, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, opodatkować świadczone przez Państwa usługi sekurytyzacji, zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami prawa podatkowego. Nabycie przez Inicjatora wskazanych usług sekurytyzacji od Państwa stanowi dla Inicjatora import usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy. Natomiast Państwa Spółka pomimo, że świadczy usługę sekurytyzacji na rzecz Inicjatora nie będzie zobowiązana do opodatkowania przedmiotowej usługi na terytorium Polski.

Zatem Państwa Stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług. Kwestie dot. podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych są przedmiotem odrębnych rozstrzygnięć.

Zaznacza się również, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które przedstawili Państwo i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; (dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).