Zwolnienia od podatku VAT świadczonych usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT.

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 stycznia 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 17 stycznia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia od podatku VAT świadczonych przez Panią usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 30 marca 2022 r. (wpływ 6 kwietnia 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego (doprecyzowany w uzupełnieniu wniosku)

Wnioskodawca jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski, zarejestrowaną jako podatnik VAT czynny.

Wnioskodawca zawarł i może zawierać w przyszłości umowy o świadczenie usług z podmiotami będącymi zarządzającymi alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi, przy czym mogą to być zarówno zewnętrznie zarządzający, jak i wewnętrznie zarządzający (dalej łącznie „ZASI”), o których mowa w art. 8b ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r., poz. 605, z późn. zm.; dalej „ustawa o funduszach”).

Zgodnie z art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach, zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem. W myśl natomiast art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach, alternatywna spółka inwestycyjna jest rodzajem alternatywnego funduszu inwestycyjnego innym niż specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty. Wyłącznym przedmiotem działalności takiej spółki jest – z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie o funduszach – zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych podmiotów, zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

ZASI są podmiotami wpisanymi do rejestru zarządzających alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi, który jest prowadzony przez Komisję Nadzoru Finansowego zgodnie z ustawą o funduszach. W przypadku wewnętrznie zarządzanych ASI, stroną umów zawieranych przez Wnioskodawcę są de facto same ASI; tym niemniej, ze względu na klarowność niniejszego wniosku, Wnioskodawca posługuje się w nim pojęciem „ZASI” dla określenia każdego swojego usługobiorcy, niezależnie czy jest on podmiotem zewnętrznym wobec spółki inwestycyjnej, czy też – jak w przypadku ASI wewnętrznie zarządzanych – samą spółką inwestycyjną.

Zgodnie z postanowieniami umowy Wnioskodawca wykonuje na rzecz alternatywnych spółek inwestycyjnych wyspecjalizowane i kompleksowe usługi (dalej „Usługi”). Usługi te będą polegały w szczególności na:

·doradztwie prawnym przy tworzeniu, zarządzaniu i reprezentowaniu alternatywnych spółek inwestycyjnych,

·prowadzeniu bieżącej obsługi prawnej działalności alternatywnych spółek inwestycyjnych,

·prowadzeniu działalności inwestycyjnej alternatywnych spółek inwestycyjnych związanej z lokatami alternatywnych spółek inwestycyjnych,

·utrzymywaniem bieżących kontaktów i reprezentowaniem alternatywnych spółek inwestycyjnych przed organami administracji i sądami, w tym przed Komisją Nadzoru Finansowego,

·świadczeniu doradztwa prawnego w zakresie nabywania i zbywania przez alternatywne spółki inwestycyjne lokat,

·obsłudze prawnej transakcji zawieranych przez alternatywne spółki inwestycyjne, w tym w zakresie badań prawnych (due diligence) aktywów oraz w transakcjach nabywania i zbywania aktywów przez alternatywne spółki inwestycyjne,

·przeprowadzaniu audytu prawnego i finansowego potencjalnych inwestycji, w tym także audytu w zakresie możliwości uzyskania ochrony i komercjalizacji własności intelektualnej wytworzonej w ramach projektów,

·sporządzaniu umów inwestycyjnych oraz wsparciu alternatywnych spółek inwestycyjnych w procesach negocjacyjnych, w tym także na aktywnym uczestnictwie w negocjacjach mających na celu przygotowanie warunków do realizacji transakcji,

·obsłudze prawnej związanej z tworzeniem alternatywnych spółek inwestycyjnych,

·przygotowaniu analiz w zakresie oferowania, dystrybucji oraz wprowadzenia jednostek uczestnictwa ASI do obrotu,

·obsłudze prawnej zgromadzeń uczestników alternatywnych spółek inwestycyjnych oraz wsparciu w wykonywaniu wszelkich obowiązków informacyjnych dotyczących alternatywnych spółek inwestycyjnych spoczywających na ZASI.

Wnioskodawca może też świadczyć na rzecz ww. podmiotów inne usługi, objęte odrębnymi umowami, których zakres nie jest związany z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi. Owe inne usługi będą całkowicie wyodrębniane od ww. usług i nie są objęte niniejszym wnioskiem.

Ponadto w uzupełnieniu wniosku wskazano, że:

Jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą: … Wnioskodawca prowadzi od dnia ... 2011 roku. Jako radca prawna świadczy usługi doradztwa prawnego dla różnych podmiotów, w tym dla alternatywnych spółek inwestycyjnych. W zakresie istotnym dla niniejszej sprawy, są to czynności, które zostały wskazane już we wniosku, tj. usługi polegające na:

·doradztwie prawnym przy tworzeniu, zarządzaniu i reprezentowaniu alternatywnych spółek inwestycyjnych,

·prowadzeniu bieżącej obsługi prawnej działalności alternatywnych spółek inwestycyjnych,

·prowadzeniu działalności inwestycyjnej alternatywnych spółek inwestycyjnych związanej z lokatami alternatywnych spółek inwestycyjnych,

·utrzymywaniem bieżących kontaktów i reprezentowaniem alternatywnych spółek inwestycyjnych przed organami administracji i sądami, w tym przed Komisją Nadzoru Finansowego,

·świadczeniu doradztwa prawnego w zakresie nabywania i zbywania przez alternatywne spółki inwestycyjne lokat,

·obsłudze prawnej transakcji zawieranych przez alternatywne spółki inwestycyjne, w tym w zakresie badań prawnych (due diligance) aktywów oraz w transakcjach nabywania i zbywania aktywów przez alternatywne spółki inwestycyjne,

·przeprowadzaniu audytu prawnego i finansowego potencjalnych inwestycji, w tym także audytu w zakresie możliwości uzyskania ochrony i komercjalizacji własności intelektualnej wytworzonej w ramach projektów,

·sporządzaniu umów inwestycyjnych oraz wsparciu alternatywnych spółek inwestycyjnych w procesach negocjacyjnych, w tym także na aktywnym uczestnictwie w negocjacjach mających na celu przygotowanie warunków do realizacji transakcji,

·obsłudze prawnej związanej z tworzeniem alternatywnych spółek inwestycyjnych,

·przygotowaniu analiz w zakresie oferowania, dystrybucji oraz wprowadzenia jednostek uczestnictwa ASI do obrotu,

·obsłudze prawnej zgromadzeń uczestników alternatywnych spółek inwestycyjnych oraz wsparciu w wykonywaniu wszelkich obowiązków informacyjnych dotyczących alternatywnych spółek inwestycyjnych spoczywających na ZASl.

Siedziba alternatywnych spółek inwestycyjnych, na rzecz których Wnioskodawca świadczy oraz będzie świadczyć usługi znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Siedzibą i adresem zarządzających alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi jest oraz będzie terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Obecnie, wśród usługobiorców Wnioskodawcy nie ma spółek kapitałowych będących alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi, prowadzącymi działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI, ale Wnioskodawca nie wyklucza możliwości świadczenia przez niego w przyszłości usług na rzecz takich podmiotów.

W przypadku, gdy świadczone przez Wnioskodawcę usługi objęte zakresem postawionego we wniosku pytania będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT, to zamierza korzystać z tego zwolnienia – nie zamierza z niego rezygnować.

Pytanie

Czy Usługi, których zakres został określony w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego niniejszej sprawy, świadczone bezpośrednio na rzecz alternatywnych spółek inwestycyjnych oraz/lub zarządzających tymi alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi, będą podlegały zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT?

Pani stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi, których zakres został określony w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego niniejszej sprawy, świadczone bezpośrednio na rzecz alternatywnych spółek inwestycyjnych oraz/lub zarządzających tymi alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi, będą podlegały zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT. Na potwierdzenie tego stanowiska Wnioskodawca przedstawia następującą argumentację.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

a)funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,

b)portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi opisane w niniejszym wniosku, które będą świadczone na rzecz alternatywnych spółek inwestycyjnych, w tym także dla spółek zarządzających alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi, będą zwolnione z podatku od towarów i usług na podstawie powyższego przepisu. Podstawą do jego wprowadzenia do krajowego porządku prawnego jest art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej „Dyrektywa VAT”), zgodnie z którym państwa członkowskie UE zwalniają z opodatkowania podatkiem VAT transakcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. W świetle tej regulacji należy uznać, że prawodawca unijny pozostawił ustawodawcom państw członkowskich szeroką swobodę w zakresie określenia jakich podmiotów mogą dotyczyć usługi zarządzania objęte zwolnieniem z VAT; ewentualne ograniczenia podmiotowe w tym zakresie na pewno nie będą wynikały więc z przepisów unijnych.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT, polski ustawodawca zadecydował o zastosowaniu zwolnienia z VAT do czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Dla możliwości zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT nie ma zatem znaczenia czy czynności zarządzania wykonywane są na rzecz funduszy inwestycyjnych, czy też alternatywnych funduszy inwestycyjnych, a w konsekwencji także ASI, będących rodzajem alternatywnych funduszy inwestycyjnych. Ważne w tym zakresie jest jedynie by dane świadczenia (na gruncie niniejszej sprawy – Usługi) stanowiły usługi zarządzania wskazanymi specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

W Dyrektywie VAT nie wprowadzono definicji pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”. Zgodnie z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej „TSUE”) z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 Abbey National pic, w celu określenia pojęcia „zarządzania” funduszami inwestycyjnymi, kluczowa jest analiza przepisów branżowych opublikowanych na szczeblu unijnym; odniesienie do przepisów unijnych ma bowiem na celu zapewnienie ujednolicenia rozumienia pojęcia „zarządzanie” we wszystkich państwach członkowskich.

Na potrzeby niniejszej sprawy zasadne jest więc skorzystanie z definicji „zarządzania” zawartej w innym niż Dyrektywa VAT akcie prawa Unii Europejskiej, specyficznym dla tego właśnie rodzaju działalności – chodzi o dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS), zwanej dalej „Dyrektywą UCITS”. Zgodnie z art. 6 ust. 2 zdanie ostatnie Dyrektywy UCITS, „działalność związana z zarządzaniem UCITS obejmuje, do celów niniejszej Dyrektywy, obowiązki, o których mowa w załączniku II”. W myśl natomiast wskazanego załącznika II do Dyrektywy UCITS, funkcje zarządzania obejmują: zarządzanie inwestycjami, administrację, a w tym: obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem: zapytania klientów; wycenę i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe); monitorowanie przestrzegania uregulowań; prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa; wypłatę zysków; emisję i umarzanie jednostek uczestnictwa; rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń); prowadzenie ksiąg; wprowadzanie do obrotu.

Analogicznie funkcję „zarządzania” definiuje także dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany Dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010, zwana dalej „Dyrektywą ZAFI”. Zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. w) dyrektywy ZAFI, „zarządzanie AFI” oznacza wykonywanie przynajmniej funkcji w zakresie zarządzania portfelem, o których mowa w pkt 1 lit. a) lub b) załącznika I, na rzecz jednego lub większej liczby AFI. W myśl natomiast pkt 1 wskazanego załącznika I do Dyrektywy ZAFI, minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI, to (a) zarządzanie portfelami inwestycyjnymi; (b) zarządzanie ryzykiem. W pkt 2 tego samego załącznika I zawarty został z kolei katalog innych czynności, jakie ZAFI może wykonywać dodatkowo w ramach usługi zarządzania. Co istotne, wskazany minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego służy określeniu czy dany podmiot może być uznany za ZAFI (analogicznie: za ZASI); nie ogranicza natomiast katalogu czynności wchodzących w zakres zarządzania, co wynika wprost z pkt 2 załącznika I do Dyrektywy ZAFI.

Zarówno z załącznika I do Dyrektywy ZAFI, jak i z załącznika II do Dyrektywy UCITS, wynika zatem, że na czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi składają się nie tylko działania polegające na zarządzaniu inwestycjami (realizacją polityki inwestycyjnej funduszy), lecz również inne czynności związane z zarządzaniem samym funduszem (w rozumieniu bardziej administracyjnym), w tym m.in. zapewnienia mu wsparcia doradczego, konsultingu biznesowego oraz obsługi prawnej i rachunkowo-księgowej.

W przywołanym powyżej wyroku w sprawie C-169/04 Abbey National pic TSUE wskazał, że zarządzanie funduszami powierniczymi (obecnie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi) „jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”. Oznacza to, że zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT dla usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi ma charakter przedmiotowy, a nie podmiotowy – o możliwości zastosowania zwolnienia decyduje więc wyłącznie zakres czynności świadczonych przez usługodawcę, a nie jego status.

Stanowisko to potwierdza także późniejsze orzecznictwo TSUE, m.in. wyrok z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH, w którym potwierdzono możliwość stosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT dla usług doradztwa inwestycyjnego świadczonych przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym. W orzeczeniu tym TSUE wskazał ponadto, że „poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem, do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania takie jak te wymienione w załączniku II do Dyrektywy 85/611 zmienionej Dyrektywą 2001/107 w rubryce administracja”.

Ponadto, w swoim orzecznictwie TSUE uznał, że owo autonomiczne pojęcie „zarządzania” może obejmować różne odrębne czynności, np. usługi w zakresie administrowania i prowadzenia rachunkowości funduszu (C-169/04), czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (C-275/11), które będą korzystały ze zwolnienia, nawet jeżeli będą świadczone przez podmioty będące osobami trzecimi. Jedynym warunkiem jest to, aby usługi te spełniały szczególnie istotne funkcje dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

W postępowaniu zakończonym wydaniem orzeczenia z 21 października 2004 r. w sprawie  C-8/03 Banque Bruxelles Lambert SA, definiującym pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny w przedstawionym stanowisku wskazał, że „cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągnąć go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze. (...) transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi VAT”.

W konsekwencji zajętego przez TSUE stanowiska stwierdzić należy, że brak jest podstaw do zawężania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) oraz b) ustawy o VAT jedynie do usług świadczonych na rzecz ASI przez ZASI. Należy przy tym podkreślić, że ze względu na fakt, że pojęcie „zarządzania” funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy VAT stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno ono być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić regulacjami krajowymi. Taka ocena prawna stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego analogicznego jak w niniejszej sprawie była potwierdzana również w licznych interpretacjach indywidualnych przepisów prawa podatkowego, w tym w szczególności o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.138.2021.1.MAT, 0114-KDIP4-3.4012.294.2020.1.MAT, 0114-KD1P4-3.4012.478.2020.1.DS,  0114-KDIP4.4012.9.2019.9.RK i 0112-KDIL1-1.4012.386.2020.1.MB.

W podobnym tonie wypowiedział się także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 1 sierpnia 2019 r., sygn. I SA/Kr 609/19, który wprost stwierdził, że „okoliczność, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnofinansowej funduszu, nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem "zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym"”.

Przenosząc powyższe rozważania na przedstawioną w stanie faktycznym sytuację Wnioskodawcy, należy podkreślić, że świadczone przez niego usługi zarządzania stanowią kluczowy element ciążących na ZASI obowiązków z tytułu zarządzania ASI. Czynności wykonywane w ramach świadczonych usług zarządzania przez Wnioskodawcę są właściwe dla działalności polegającej na zarządzaniu funduszami inwestycyjnymi oraz tworzą odrębną całość, charakteryzującą się wartością dodaną wyłącznie dla ZASI oraz ASI.

Mając więc na względzie:

·orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej,

·linię orzeczniczą krajowych sądów administracyjnych oraz treść indywidualnych interpretacji podatkowych wydawanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej,

·fakt, iż usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz alternatywnych spółek inwestycyjnych bezpośrednio lub pośrednio na rzecz zarządzających alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi są czynnościami nierozerwalnie związanymi z działalnością zarządzających alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi, niezbędnymi do prawidłowego zarządzania alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi oraz zasadniczo zgodnymi z tymi określonymi w pkt 2 załącznika I do Dyrektywy ZAFI,

·fakt, iż usługi świadczone przez Wnioskodawcę mają kluczowy charakter dla działalności zarządzania alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi oraz są bezpośrednio związane z czynnościami zarządzania

- Wnioskodawca uważa, że Usługi, których zakres został określony w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego niniejszej sprawy, świadczone bezpośrednio na rzecz alternatywnych spółek inwestycyjnych oraz/lub zarządzających tymi alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi, będą podlegały zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1  pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 685, ze zm.), zwanej dalej „ustawą o VAT”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT:

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść. Wskazać należy bowiem, że czynnikiem wyróżniającym określoną czynność jako czynność usługową (usługę) jest przede wszystkim to, że świadczenie tej czynności zmierza do bezpośredniego zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o VAT.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT:

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy o VAT:

Stosowanie zwolnień od podatku lub stawek preferencyjnych ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług lub stawki obniżonej.

W odniesieniu do kwestii, objętej zakresem pytania, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

1)przedmiotowego – świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz

2)podmiotowego – ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi albo do portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1,  z późn. zm.).

Zgodnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE:

W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 szóstej dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

W kwestii wyjaśnienia pojęcia „zarządzania funduszem” można wskazać,  że z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania.

Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona Dyrektywą 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE:

W myśl załącznika II Dyrektywy 2009/65/WE:

Należy ponadto wskazać, że ww. definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy.

Biorąc powyższe pod uwagę, uznać należy, że świadczone przez Panią usługi na rzecz ZASI jako zewnętrznie i wewnętrznie zarządzających, polegające na:

·doradztwie prawnym przy tworzeniu, zarządzaniu i reprezentowaniu alternatywnych spółek inwestycyjnych,

·prowadzeniu bieżącej obsługi prawnej działalności alternatywnych spółek inwestycyjnych,

·prowadzeniu działalności inwestycyjnej alternatywnych spółek inwestycyjnych związanej z lokatami alternatywnych spółek inwestycyjnych,

·utrzymywaniem bieżących kontaktów i reprezentowaniem alternatywnych spółek inwestycyjnych przed organami administracji i sądami, w tym przed Komisją Nadzoru Finansowego,

·świadczeniu doradztwa prawnego w zakresie nabywania i zbywania przez alternatywne spółki inwestycyjne lokat,

·obsłudze prawnej transakcji zawieranych przez alternatywne spółki inwestycyjne, w tym w zakresie badań prawnych (due diligence) aktywów oraz w transakcjach nabywania i zbywania aktywów przez alternatywne spółki inwestycyjne,

·przeprowadzaniu audytu prawnego i finansowego potencjalnych inwestycji, w tym także audytu w zakresie możliwości uzyskania ochrony i komercjalizacji własności intelektualnej wytworzonej w ramach projektów,

·sporządzaniu umów inwestycyjnych oraz wsparciu alternatywnych spółek inwestycyjnych w procesach negocjacyjnych, w tym także na aktywnym uczestnictwie w negocjacjach mających na celu przygotowanie warunków do realizacji transakcji,

·obsłudze prawnej związanej z tworzeniem alternatywnych spółek inwestycyjnych,

·przygotowaniu analiz w zakresie oferowania, dystrybucji oraz wprowadzenia jednostek uczestnictwa ASI do obrotu,

·obsłudze prawnej zgromadzeń uczestników alternatywnych spółek inwestycyjnych oraz wsparciu w wykonywaniu wszelkich obowiązków informacyjnych dotyczących alternatywnych spółek inwestycyjnych spoczywających na ZASI.

mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE i są one zwolnione od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie kryterium podmiotowe.

Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT jest warunek podmiotowy.

Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r., poz. 605, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o funduszach inwestycyjnych”, a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.

W myśl art. 3 ust. 1 ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Stosownie do art. 3 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

W myśl art. 5 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Zgodnie z art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych

Jak stanowi art. 38 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

W świetle art. 39 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Ustawa o funduszach inwestycyjnych wyraźnie rozróżnia zatem pojęcie „funduszu inwestycyjnego” oraz „funduszu zagranicznego”.

Zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w ustawie o funduszach inwestycyjnych pod pojęciem „unijnego AFI”. Natomiast na potrzeby ustawy o funduszach inwestycyjnych za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu „specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty” oraz „fundusz inwestycyjny zamknięty” oraz alternatywną spółkę inwestycyjną.

Mając powyższe na uwadze, fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (…) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT.

Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę zagranicą.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

W myśl art. 8b ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Zgodnie z art. 70a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Stosownie do art. 70a ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Stosownie do art. 70g ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Zgodnie z art. 70zc ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że na podstawie umowy o świadczenie usług z podmiotami będącymi zarządzającymi alternatywnymi spółkami, świadczy Pani/będzie świadczyć na rzecz ZASI usługi objęte zakresem postawionego we wniosku pytania. Ponadto – jak wskazała Pani we wniosku – siedziba alternatywnych spółek inwestycyjnych, a także siedziba i adres zarządzających alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi, na rzecz których świadczy Pani/będzie świadczyć usługi, znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W analizowanej sprawie wymienione usługi będą bezpośrednio dotyczyły czynności zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym. Świadczone przez Panią usługi obejmują poszczególne zadania o charakterze zarządczym, realizowane przez ZASI jako zewnętrznie bądź wewnętrznie zarządzających i mają istotne znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania ASI. Biorąc pod uwagę specyfikę ww. czynności, należy uznać, że mają one znaczenie wyłącznie z punktu widzenia podmiotu prowadzącego działalność inwestycyjną. Spełniony został zatem warunek podmiotowy warunkujący zastosowanie zwolnienia od podatku.

Mając zatem na uwadze okoliczności sprawy oraz powołane powyżej przepisy i orzecznictwo, należy stwierdzić, że usługi świadczone przez Panią na rzecz ZASI mieszczą się/będą mieścić się w zakresie czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy i w związku z tym są/będą zwolnione od podatku na podstawie ww. artykułu.

Tym samym, Pani stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).