Temat interpretacji
Przeniesienie Nieruchomości objętych małżeńską wspólnotą majątkową do majątku odrębnego Małżonki i związane z tym konsekwencje podatkowe.
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe a w części nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe w zakresie pytań nr 1, 2 i 3 oraz nieprawidłowe w zakresie pytania nr 4.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
23 lutego 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 18 lutego 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy przeniesienia Nieruchomości objętych małżeńską wspólnotą majątkową do majątku odrębnego Małżonki i związane z tym konsekwencje podatkowe. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 12 kwietnia 2022 r. (wpływ 15 kwietnia 2022 r.) Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT).
Wnioskodawca pozostaje w związku małżeńskim w którym panuje wspólność majątkowa małżeńska.
Do majątku wspólnego małżonków należą:
—prawo własności nieruchomości - działki nr 1 zabudowanej budynkiem mieszkalnym, która nie jest i nie była wykorzystywana w ramach działalności gospodarczej, w tym działalności gospodarczej Wnioskodawcy (Nieruchomość 1). Nieruchomość 1 stanowi miejsce zamieszkania Wnioskodawcy i jego rodziny. Zmiana wykorzystania nie następowała;
—prawo własności nieruchomości lokalowej, która nie jest i nie była wykorzystywana w ramach działalności gospodarczej, w tym działalności gospodarczej Wnioskodawcy (Nieruchomość 2). Nieruchomość 2 stanowi mieszkanie w bloku, niezamieszkane;
—prawo własności nieruchomości - działek nr 2, 3 niezabudowanych, które nie są i nie były wykorzystywane w ramach działalności gospodarczej, w tym działalności gospodarczej Wnioskodawcy (Nieruchomość 3);
—prawo użytkowania wieczystego działek nr 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 niezabudowanych, które nie są i nie były wykorzystywane w ramach działalności gospodarczej, w tym działalności gospodarczej Wnioskodawcy (Nieruchomość 4);
Aktualnie Nieruchomość 4 nie jest wykorzystywana, nie było zmiany w sposobie wykorzystywania. Nieruchomość 4 jest w fazie sprzedaży. Sporządzona została przedwstępna warunkowa umowa sprzedaży pod warunkiem zmiany w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego w terminie do 31 października 2022 r.
—prawo własności działki nr 12 zabudowanej budynkiem hurtowni i magazynu, która jest w całości wykorzystywana w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę, choć w 1/3 nie została ujęta w ewidencji środków trwałych działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę (Nieruchomość 5).
Wnioskodawca 17 maja 1996 r. nabył do majątku wspólnego małżeńskiego Wnioskodawcy i jego żony udział wynoszący 1/3 części w Nieruchomości 5, który nie został ujęty w ewidencji środków trwałych działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę.
Żona Wnioskodawcy 17 marca 2009 r. darowała udział wynoszący 2/3 części w Nieruchomości 5 do majątku wspólnego małżeńskiego jej i Wnioskodawcy.
Udział wynoszący 2/3 części w prawie własności Nieruchomości 5, został wprowadzony do działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę.
Cała Nieruchomość 5 jest wykorzystywana w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawcy do wykonywania czynności opodatkowanych. Nieruchomość 5 jest w części wynajmowana, a w części wykorzystywana przez Wnioskodawcę na cele prowadzonej przez niego jednoosobowej działalności gospodarczej.
Wnioskodawcy przy wprowadzaniu udziału wynoszącego 2/3 części w prawie własności Nieruchomości 5 do prowadzonej działalności gospodarczej nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Wnioskodawca nie dokonał odliczenia VAT naliczonego w związku z wprowadzeniem udziału wynoszącego 2/3 części w prawie własności Nieruchomości 5 do prowadzonej działalności gospodarczej.
W momencie wprowadzania udziału wynoszącego 2/3 części w prawie własności Nieruchomość 5 była ona zabudowana budynkiem hurtowni amortyzowanym wedle stawki 2,5% rocznie.
W ramach jednoosobowej działalności na Nieruchomości 5 Wnioskodawca zrealizował na potrzeby prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej budynek magazynu i parking, które zostały oddane do użytkowania po wybudowaniu, odpowiednio magazyn 31 stycznia 2011 r. a parking 30 grudnia 2011 r. Amortyzowane odpowiednio magazyn wedle stawki 2,5% rocznie a parking wedle stawki 4,5% rocznie.
—pozostałe poza ww. nieruchomościami składniki przedsiębiorstwa, to jest jednoosobowej działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę (Przedsiębiorstwo), z wyłączeniem poniżej opisanych Nieruchomości 6 i Nieruchomości 7, które należą do majątku osobistego Wnioskodawcy;
—udziały (Udziały) w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (Spółka).
Do majątku osobistego Wnioskodawcy należą:
—prawo własności działek nr 13, nr 14, nr 15 niezabudowanych (Nieruchomość 6);
Wnioskodawca Nieruchomość 6 nabył na podstawie umowy sprzedaży z 14 września 2019 r. oświadczając, że dokonuje nabycia prawa własności nieruchomości w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Do ceny nabycia Nieruchomości 6 doliczony został VAT w stawce należnej, to jest w stawce 23%.
Wnioskodawcy przy nabyciu Nieruchomości 6 przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Wnioskodawca dokonał odliczenia VAT naliczonego w związku z nabyciem prawa własności Nieruchomości 6.
Nieruchomość 6 nie została ujęta w ewidencji środków trwałych, stanowi nieruchomość niezabudowaną, na której rozpoczęta została realizacji inwestycji. Nieruchomość 6 ewidencjonowana jest, jako środek trwały w budowie, gdyż Wnioskodawca nie przystąpił do jej użytkowania i traktuje ją jako inwestycję. Nieruchomość 6 nie była wykorzystywana do wykonywania czynności opodatkowanych VAT ale zgodnie z zamiarem, po zakończeniu inwestycji będzie wynajmowana.
Nieruchomość 6 stanowią grunty niezabudowane. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego uchwalonym uchwałą Rady Miejskiej z 27 maja 2014 r. Nieruchomość 6 stanowi tereny zabudowy usługowej z podstawowym przeznaczeniem pod usługi obejmujące: handel, gastronomię, rzemiosło, działalność bankową, projektową, administrację, kulturę, zdrowie, sport i inne usługi o zbliżonym charakterze do wyżej wymienionych.
—prawo własności działek nr 16, nr 17 oraz prawo własności działek nr 18, nr 19, nr 20 zabudowanych pawilonem handlowym i placem parkingowym (Nieruchomość 7);
Wnioskodawca Nieruchomość 7 nabył na podstawie umowy sprzedaży z 16 stycznia 2015 r. oświadczając, że dokonuje nabycia prawa własności nieruchomości w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Do ceny nabycia Nieruchomości 7 nie został doliczony VAT bowiem sprzedaż Nieruchomości 7 zwolniona była z podatku VAT.
Wnioskodawcy przy nabyciu Nieruchomości 7 nie przysługiwało więc prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Wnioskodawca nie dokonał odliczenia VAT naliczonego w związku z nabyciem prawa własności Nieruchomości 7.
Nieruchomość 7 została przeznaczona i była wykorzystywana do wykonywania czynności opodatkowanych VAT, jest wynajmowana.
Nieruchomość 7 stanowią grunty zabudowane. W momencie nabycia Nieruchomość 7 była częściowo zabudowana pawilonem handlowym.
W ramach jednoosobowej działalności na Nieruchomości 7 Wnioskodawca zmodernizował na potrzeby prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej pawilon handlowy, zmodernizował kanalizację oraz zrealizował plac parkingowy oddane do użytkowania po wybudowaniu i modernizacji. Amortyzowane odpowiednio pawilon handlowy wedle stawki 10% rocznie a plac parkingowy wedle stawki 4,5% rocznie. Nieruchomość 7 ujęta w ewidencji środków trwałych od 16 stycznia 2015 r.
Wnioskodawca i jego żona planują ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej i podziału majątku.
W ramach podziału majątku wspólnego Wnioskodawca otrzyma Przedsiębiorstwo, bez Nieruchomości 6 i Nieruchomości 7, które należą już do jego majątku osobistego oraz Udziały a Żona Wnioskodawcy otrzyma wszystkie Nieruchomości 1-5.
Spółka oraz Wnioskodawca w ramach jednoosobowej działalności prowadzą przede wszystkim sprzedaż hurtową taką jak sprzedaż hurtowa owoców i warzyw PKD 46.31.Z, sprzedaż hurtowa mleka, wyrobów mleczarskich, jaj, olejów i tłuszczów jadalnych PKD 46.33.Z, sprzedaż hurtowa cukru, czekolady, wyrobów cukierniczych i piekarskich PKD 46.36.Z, sprzedaż hurtowa herbaty, kawy, kakao i przypraw PKD 46.37.Z, sprzedaż hurtowa pozostałej żywności, włączając ryby, skorupiaki i mięczaki PKD 46.38.Z. Sprzedaż odbywa się do pokrewnej grupy odbiorców.
Wnioskodawca w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej zajmuje się także wynajmem i zarządzaniem nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, PKD 68.20.Z. W ramach prowadzonej jednoosobowej działalności wynajmował Nieruchomość 5 i Nieruchomości 7, a co do Nieruchomości 6 traktuje, ją jako inwestycję.
W zakresie prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności polegającej na sprzedaży hurtowej, Wnioskodawca planuje faktyczną konsolidację działalności gospodarczej poprzez skupienie tej działalności w ramach jednego podmiotu, to jest Spółki. Konsolidacja nastąpi poprzez zaprzestanie prowadzenia przez Wnioskodawcę dotychczasowej jednoosobowej działalności gospodarczej w przedmiocie polegającym na sprzedaży hurtowej powyżej wymienionych towarów.
Wnioskodawca w związku z planowaną konsolidacją odsprzeda Spółce towary stanowiące składniki Przedsiębiorstwa, bowiem przydatne są one i służyć mogą pokrewnej działalności wykonywanej przez Spółkę, a nie są związane z działalnością w przedmiocie wynajmu i zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, PKD 68.20.Z.
Na odsprzedawane towary handlowe (Towary) składać się będzie głównie żywność, w szczególności:
—owoce i warzywa;
—mleko, wyroby mleczarskie, jaja, oleje i tłuszcze jadalne;
—cukier, czekolady, wyroby cukiernicze i piekarskie;
—herbaty, kawy, kakao i przyprawy
—inna żywność.
Pozostałe składniki nadal przypisane pozostaną Przedsiębiorstwu i związane będą przede wszystkim z działalnością w przedmiocie wynajmu i zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, PKD 68.20.Z.
Po odsprzedaży Towarów w skład Przedsiębiorstwa wchodzić będą:
—Nieruchomość 6;
—Nieruchomość 7;
—Urządzenia techniczne i maszyny takie jak:
a)wózek widłowy;
b)chłodnia magazynowa;
c)komputery;
— Środki transportu takie jak;
a)samochód ciężarowy X;
b)samochód ciężarowy Y;
c)samochód ciężarowy Z;
d)samochód ciężarowy A
— 16 pracowników zatrudnionych na umowie o pracę;
— Środki pieniężne w kasie i na rachunku;
— Prawa wynikające z umów współpracy;
—Prawa wynikające z umowy najmu Nieruchomości 7 zawartej ze spółką (...).;
—Prawa wynikające z umowy najmu Nieruchomości 7 zawartej ze spółką (...) sp. z o.o.;
—Zobowiązania długoterminowe wynikające z umowy pożyczki hipotecznej (...), o ile nie zostaną wcześniej spłacone;
—Zobowiązania długoterminowe wynikające z umowy leasingu fotowoltaiki, o ile nie zostaną wcześniej spłacone;
—Zobowiązania długoterminowe wynikające z kredytu kupieckiego, o ile nie zostaną wcześniej spłacone;
—Księgi handlowe - wszelkie dokumenty związane z prowadzeniem w wydzielanym zakresie działalności gospodarczej.
Żona Wnioskodawcy planuje rozpoczęcie jednoosobowej działalności gospodarczej polegającej na wynajmie nieruchomości - wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, 68.20.Z, prowadzonej na bazie majątku otrzymanego w ramach podziału majątku wspólnego.
Przedsiębiorstwo Wnioskodawcy na które składać będą się między innymi Nieruchomość 6 i Nieruchomość 7, po odsprzedaży Towarów, prowadzić będzie działalność tożsamą z działalnością planowaną przez Żonę Wnioskodawcy, jego składniki będą mogły posłużyć do działalności gospodarczej, jaką planuje rozpocząć Żona Wnioskodawcy.
Wnioskodawca zamierza skupić się na sprzedaży hurtowej powyżej wymienionych towarów prowadzonej w ramach Spółki, bowiem prowadzenie działalności w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością obarczone jest znacznie mniejszym ryzykiem, którego Wnioskodawca nie chce już ponosić jak dotychczas w ramach prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej. Dlatego następnie, po sprzedaży Towarów, Wnioskodawca zamierza dokonać darowizny Przedsiębiorstwa na rzecz żony, do jej majątku osobistego. Dalej Wnioskodawca sam planuje w ogóle zaprzestać prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej.
Uzupełnienie i doprecyzowanie wniosku
1.W odniesieniu do nabycia 17 maja 1996 r. do majątku wspólnego budynku hurtowni i magazynu znajdujących się na Nieruchomości 5 Wnioskodawcy przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących to nabycie i Wnioskodawca z tego prawa skorzystał.
2.W odniesieniu do poniesionych na Nieruchomości 5 nakładów w postaci wybudowania budynku magazynu i parkingu, które zostały oddane do użytkowania w 2011 r. przysługiwało Wnioskodawcy prawo do odliczenia podatku VAT.
3.W odniesieniu do budynku hurtowni i magazynu - które znajdowały się na Nieruchomości 5 w momencie nabycia - oraz magazynu, który został przez Wnioskodawcę wybudowany (dla każdego budynku odrębnie) Wnioskodawca ponosił nakłady na ich ulepszenie, których wartość w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym stanowiła co najmniej 30% wartości początkowej każdego budynku. Nakłady zostały poniesione w 1996 r.
4.Parking posadowiony na Nieruchomości 5, stanowi budowlę - w rozumieniu ustawy Prawo budowlane (Dz. U. z 2021 r. poz. 2351 ze zm.).
a.Wnioskodawca nie ponosił nakładów na ulepszenie parkingu, których wartość w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym stanowiła co najmniej 30% wartości początkowej budowli,
b.w odniesieniu do poniesionych nakładów na ulepszenie parkingu przysługiwało Wnioskodawcy prawo do odliczenia podatku VAT.
5.W opisie zdarzenia przyszłego Wnioskodawca prawidłowo wskazał, że: „Cała Nieruchomość 5 jest wykorzystywana w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawcy do wykonywania czynności opodatkowanych. Nieruchomość 5 jest w części wynajmowana, a w części wykorzystywana przez Wnioskodawcę na cele prowadzonej przez niego jednoosobowej działalności gospodarczej”. Omyłkowo w przedstawionym stanowisku znalazło się wskazanie nieruchomości nr 5 w zdaniu: „Wnioskodawca w odniesieniu do Nieruchomości 1 - 5 nie prowadzi działalności gospodarczej wobec czego stoi na stanowisku, że przekazanie Nieruchomości 1, Nieruchomości 2, Nieruchomości 3, Nieruchomości 4 oraz Nieruchomości 5 wraz z gruntem na którym są posadowione, w ramach podziału majątku małżeńskiego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej pomiędzy Wnioskodawcą a żoną Wnioskodawcy, na rzecz żony Wnioskodawcy, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT”.
Nieruchomość 5 jest wykorzystywana w działalności gospodarczej.
Stanowisko Wnioskodawcy w odniesieniu do Nieruchomości nr 5 zostało przedstawione w dalszej części wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej i brzmi: „Biorąc pod uwagę regulacje wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy VAT i przedstawiony stan faktyczny, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że dostawa Nieruchomości 5 korzystać będzie ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy VAT. Ponadto, przy uwzględnieniu treści obowiązującego od 1 stycznia 2014 r. przepisu art. 29a ust. 8 VAT, powyższe zwolnienie będzie miało również zastosowanie do dostawy gruntu, na którym posadowiona jest Nieruchomość 5”.
6.W momencie przekazania Nieruchomości 1-5 z majątku wspólnego do majątku Żony, Żona będzie czynnym podatnikiem podatku VAT prowadzącym działalność gospodarczą. Działalność będzie prowadzona w zakresie PKD 68.20.Z tj. wynajem i zarządzanie nieruchomościami
7.Od poszczególnych składników majątku (wózka widłowego, chłodni magazynowej, komputerów, samochodów) przysługiwało Wnioskodawcy prawo do odliczenia podatku VAT w związku z ich nabyciem.
8.Pod pojęciem Przedsiębiorstwa, które Wnioskodawca zamierza przekazać Żonie rozumiemy składniki majątkowe i niemajątkowe wykorzystywane w działalności wynajem i zarządzanie nieruchomościami - PKD 68.20.Z oraz wykorzystywane w działalności dotyczącej sprzedaży wymienionych we wniosku produktów spożywczych za wyjątkiem towarów handlowych tj. produktów spożywczych.
9.Nieruchomości (budynki/budowle) oraz pozostałe składniki majątkowe i niemajątkowe będące przedmiotem przeniesienia na rzecz Żony będą stanowiły łącznie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania
10.Zbywana masa majątkowa będzie stanowiła na dzień zbycia funkcjonalnie i finansowo, wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania.
Wyodrębnienie polega na przeznaczeniu poszczególnych składników w ramach organizacji działów przedsiębiorstwa do realizacji określonych działań gospodarczych - najem, dzierżawa oraz świadczenie usług. W ramach przedsiębiorstwa odpowiednia ewidencja zdarzeń gospodarczych umożliwia przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do poszczególnych działów. W szczególności prowadzona ewidencja księgowa umożliwia identyfikację i przyporządkowanie przychodów i kosztów uzyskania przychodów oraz aktywów i pasywów do poszczególnych działów związanych ze zbywaną masą majątkową.
11.Po dokonaniu darowizny Przedsiębiorstwa na rzecz Żony, Żona będzie kontynuowała prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie dotychczas prowadzonym PKD 68.20.Z za wyjątkiem sprzedaży produktów spożywczych. Środki trwałe i wyposażenie związane z działalnością w zakresie sprzedaży produktów spożywczych będą przedmiotem najmu i dzierżawy oraz służyć będą w zakresie świadczenia usług (magazynowania, transportu).
12.Wnioskodawca zakłada, że Żona będzie angażować składniki majątkowe stanowiące jej majątek odrębny nie będące przedmiotem transakcji a podejmowanie dodatkowych działań faktycznych (np. zawarcie umów) zależeć będzie od rozwoju jej przedsiębiorstwa i potrzeb rynkowych. Dla skutecznego prowadzenia przez Żonę przedsiębiorstwa nie jest konieczne angażowanie innych składników majątkowych niż będące przedmiotem transakcji.
13.Wnioskodawca zakłada, że nastąpi przejęcie przez Żonę pracowników zatrudnionych w zbywanym przedsiębiorstwie, w trybie przewidzianym w art. 231 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.).
14.W odniesieniu do będącej przedmiotem przekazania Żonie wynajmowanej Nieruchomości 7 przechodzą na rzecz Żony prawa i obowiązki wynikające z umów najmu, umowy o zarządzanie Nieruchomością, umowy o dostarczanie mediów etc.
15.Żona, planuje rozpoczęcie jednoosobowej działalności gospodarczej polegającej na wynajmie nieruchomości - wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, 68.20.Z i będzie to jej działalność podstawowa. Wnioskodawca i Żona Wnioskodawcy planują żeby w swojej działalności Żona z udziałem przejętych pracowników wykorzystywała urządzenia techniczne i maszyny oraz środki transportu świadcząc usługi na rzecz podmiotów trzecich - usługi transportowe, magazynowe etc.
16.Pracownicy zatrudnieni byli (są nadal) w ramach działalności przedsiębiorstwa związanej z wynajmem i zarządzaniem nieruchomościami oraz w ramach sprzedaży hurtowej owoców i warzyw oraz innych produktów spożywczych. Są to pracownicy administracyjni, magazynierzy, operatorzy maszyn. Żona planuje w swojej działalności zatrudniać tych pracowników niekiedy proponując częściową modyfikację zakresu obowiązków.
17.Prawa wynikające z umów współpracy, które wchodzą w skład Przedsiębiorstwa mającego być przedmiotem przekazania na rzecz Żony dotyczą działalności związanej z wynajmem nieruchomości ale skutkiem przeniesienia przedsiębiorstwa są również te związane ze sprzedażą hurtową owoców i warzyw oraz innych produktów spożywczych. Wnioskodawca zakłada, że o ile nie pojawią się szczególne potrzeby te ostatnie będą wygaszane lub uda się je korzystnie (o ile będzie taka możliwość odpłatnie) przenieść na inne podmioty.
18.W odniesieniu do pawilonu handlowego znajdującego się na Nieruchomości 7, który został oddany do użytkowania 16 stycznia 2015 r. Wnioskodawca ponosił nakłady na jego ulepszenie, których wartość w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym stanowiła co najmniej 30% wartości początkowej budynku. Nakłady ponoszone były w 2015 r.
19.Kanalizacja, która została zmodernizowana nie stanowi budowli inaczej niż plac parkingowy, który jest budowlą.
a.Wnioskodawca nie ponosił nakładów na ulepszenie kanalizacji, ale ponosił w 2015 r. nakłady na plac parkingowy, których wartość w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym stanowiła co najmniej 30% wartości początkowej budowli.
b.w odniesieniu do poniesionych nakładów na ulepszenie parkingu przysługiwało Wnioskodawcy prawo do odliczenia podatku VAT
Pytania
1.Czy przekazanie Nieruchomości 1, Nieruchomości 2, Nieruchomości 3, Nieruchomości 4 wraz z gruntem na którym są posadowione, w ramach podziału majątku małżeńskiego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej pomiędzy Wnioskodawcą a Żoną Wnioskodawcy, na rzecz Żony Wnioskodawcy, będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT?
2.Czy przekazanie Nieruchomości 5 wraz z gruntem na którym jest posadowiona, w ramach podziału majątku małżeńskiego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej pomiędzy Wnioskodawcą a Żoną Wnioskodawcy, na rzecz Żony Wnioskodawcy, będzie objęte zwolnieniem od podatku VAT?
3.Czy planowana przez Wnioskodawcę sprzedaż na rzecz Spółki Towarów wykorzystywanych w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę, będzie stanowić transakcję zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy VAT i w związku z tym nie będzie się do niej stosować ustawy VAT?
4.Czy planowana przez Wnioskodawcę darowizna na rzecz Żony Wnioskodawcy Przedsiębiorstwa, w tym Nieruchomości 6 i Nieruchomości 7, po sprzedaży Towarów, będzie stanowić transakcję zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy VAT i w związku z tym nie będzie sie do niej stosować ustawy VAT?
Pana stanowisko w sprawie.
Ad 1 i 2.
Zgodnie z dyspozycją art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm., ustawa VAT), opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W świetle art. 15 ust. 1 ustawy VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Natomiast zgodnie z ust. 2 art. 15 ustawy VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
1)przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2)wszelkie inne darowizny
- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
W myśl art. 2 pkt 6 ustawy VAT, pod pojęciem towaru należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Powyższe przepisy wskazują, że Nieruchomości 1 - 5 spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy VAT, a ich przeniesienie traktowane może być w świetle art. 7 ust. 1 ustawy VAT, jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.
Ustawa o podatku od towarów i usług posługuje się w odniesieniu do dostawy towarów sformułowaniem „przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel” (art. 7 ust. 1 ustawy VAT), a towarami w świetle tej ustawy - co do zasady - są rzeczy oraz ich części (art. 2 pkt 6 ustawy VAT).
Z treści art. 7 ust. 1 ww. ustawy wynika, że w przepisie tym jest mowa o tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar, prawo do postępowania z nim jak właściciel. Należy przy tym uznać, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności. Zwrotu prawo do „rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako prawa własności lecz jako własność ekonomiczną.
W tym znaczeniu własność ekonomiczna to sytuacja, w której z punktu widzenia aspektów ekonomicznych oraz w rozumieniu potocznym należałoby uznać kogoś za właściciela rzeczy, np. posiadacza nieruchomości, której wydaniu nie towarzyszyło przeniesienie własności w formie aktu notarialnego. W każdym razie w przypadku przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym. „Dostawa towarów” nie ogranicza się więc wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy.
Należy więc uznać, że dostawa towarów powinna podlegać ocenie przede wszystkim z punktu widzenia swoich aspektów ekonomicznych, mniejsze zaś znaczenie mają jej skutki o charakterze cywilnoprawnym, występujące na gruncie prawa cywilnego.
Nie każda jednak czynność będąca dostawą towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy VAT będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza czynnik podmiotowy. Odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są dokonywane przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tych czynności. Zasada ta znajduje odzwierciedlenie w art. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 26 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 2006 r. nr 347/1, wyrok ETS z 4 października 1995 r. C- 291/92). Przepis ten wprost wskazuje, że opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług dokonane przez podatnika działającego w takim charakterze. W konsekwencji, dokonując analizy kwestii opodatkowania VAT konkretnej czynności (transakcji) konieczne jest każdorazowo zbadanie, czy dany podmiot występuje jako podatnik VAT, a więc podmiot prowadzący w odniesieniu do tej czynności samodzielną działalność gospodarczą (tak: wyrok z 2 września 2008 r. I FSK 1076/07).
Wnioskodawca w odniesieniu do Nieruchomości 1 - 4 nie prowadzi działalności gospodarczej wobec czego stoi na stanowisku, że przekazanie Nieruchomości 1, Nieruchomości 2, Nieruchomości 3 oraz Nieruchomości 4 wraz z gruntem na którym są posadowione, w ramach podziału majątku małżeńskiego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej pomiędzy Wnioskodawcą a Żoną Wnioskodawcy, na rzecz Żony Wnioskodawcy, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.
Nieruchomość 5 jest wykorzystywana w działalności gospodarczej, wobec powyższego przytoczyć należy dalsze przepisy.
Prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielnie kilku osobom. Na tym polega współwłasność w świetle art. 195 Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm., k.c.). Współwłasność stanowi rodzaj własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Co do zasady, do współwłasności stosuje się przepisy odnoszące się do własności.
Z kolei zgodnie z art. 196 k.c. współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. W przypadku współwłasności w częściach ułamkowych każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w rzeczy. Udział wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej.
W myśl art. 210 k.c., każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.
Z regulacji art. 211 k.c. wynika, że każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.
Zasadą jest, że zniesienie współwłasności powinno nastąpić przede wszystkim przez podział fizyczny rzeczy wspólnej. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.
Natomiast ustrój majątkowy małżeński, definiowany jako sytuacja prawna małżonka wobec majątku drugiego małżonka, regulują przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359, kro).
W świetle art. 31 § 1 k.r.o., z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
W świetle art. 35 k.r.o., w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
Zgodnie z art. 43 § 1 k.r.o. oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Zatem istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).
Zgodnie z art. 15 ust. 1 VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Stosownie do art. 5 ust. 1 VAT, opodatkowaniu VAT podlegają:
1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2)eksport towarów;
3)import towarów na terytorium kraju;
4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Działalność gospodarcza - w myśl art. 15 ust. 2 VAT - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Istotnym jest w tym miejscu powołanie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 ze zm.), zgodnie z którym przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.
Również definicja przedsiębiorcy została zawarta w art. 431 k.c., w myśl której przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Mając na uwadze omawianą zależność zauważyć należy, że Sąd Najwyższy w wyroku z 3 czerwca 2008 r. sygn. akt I UK 389/07 stwierdził „Jeżeli zatem działalność gospodarcza prowadzi jeden z małżonków, to tylko on jest przedsiębiorcą w rozumieniu obowiązujących przepisów, niezależnie od istniejącego między małżonkami ustroju majątkowego” oraz „Prowadzeniu działalności gospodarczej służy przedsiębiorstwo, które w sensie przedmiotowym oznacza (art. 55(1) k.c.) zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych. Przedsiębiorstwo stanowi zatem zorganizowany kompleks majątkowy przeznaczony do prowadzenia działalności produkcyjnej, handlowej lub usługowej, w którym decydującą rolę odgrywają więzi funkcjonalne i organizacyjne łączące poszczególne i różnorodne zarazem składniki w jednolitą całość. W czynniku organizacji, który wiąże poszczególne elementy składające się na przedsiębiorstwo, postrzega się istotę zjawiska gospodarczo-prawnego, jakim jest przedsiębiorstwo. Czynnik ten indywidualizuje przedsiębiorstwo, łącząc w niepowtarzalny sposób różnorodne elementy wchodzące w jego skład. Dzięki elementowi organizacji przedsiębiorstwo alienuje się (wyodrębnia) od osoby przedsiębiorcy oraz od majątku przedsiębiorstwa. Majątek ten bowiem stanowi tylko materialną podstawę organizacji. Z tego też powodu okoliczność, że majątek przedsiębiorstwa jest majątkiem wspólnym prowadzącego działalność gospodarczą i jego małżonka nie oznacza, iż w skład majątku wspólnego wchodzi to szczególne dobro prawne, jakim jest przedsiębiorstwo (...)”.
W niniejszej sprawie Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą, częściowo w oparciu o majątek wspólny, w szczególności o Nieruchomość 5.
Zatem Wnioskodawca, jako podatnik podatku VAT, częściowo w oparciu o składniki majątku wspólnego posiada odrębne przedsiębiorstwo (odrębną własność ekonomiczną), natomiast jako małżeństwo współwłasność łączną. Wnioskodawca prowadząc swoje przedsiębiorstwo w oparciu o część składników majątku wspólnego ma nad tym majątkiem kontrolę ekonomiczną. Zatem mimo faktu, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w oparciu o część majątku wspólnego, to on w sensie ekonomicznym jest właścicielem tej części majątku wspólnego
Na gruncie przepisów VAT zarówno Wnioskodawca, jak i jego małżonka, traktowani są jako odrębne podmioty. Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość takiej interpretacji jego przepisów, która zakładałaby, że wspólność majątkowa istniejąca między małżonkami na podstawie przepisów kro, ma wpływ na zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług. Dopuszczalne jest dokonywanie czynności między małżonkami pozostającymi w małżeńskiej wspólności majątkowej, jeżeli czynności te dotyczą sfery objętej zakresem działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.
Mimo nabycia składników majątku w ramach istniejącej małżeńskiej wspólnoty majątkowej, w części składniki te były przeznaczone i wykorzystywane do działalności gospodarczej Wnioskodawcy w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy VAT.
Cywilnoprawna umowa majątkowa małżeńska pomiędzy Wnioskodawcą a jego Żoną doprowadzi do sytuacji, że majątek przedsiębiorstwa Wnioskodawcy (podatnika VAT) ulegnie zmniejszeniu.
Na gruncie podatku od towarów i usług dojdzie do przeniesienia prawa do rozporządzania składnikami majątku wchodzącymi w skład przedsiębiorstwa Wnioskodawcy.
Majątek Wnioskodawcy, jako podatnika VAT, ulegnie pomniejszeniu o Nieruchomość 5.
W świetle przywołanych powyżej regulacji prawnych, czynność przekazania budynków wykorzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej, w ramach podziału majątku wspólnego, jako dokonana pomiędzy dwoma odrębnymi podmiotami na gruncie podatku od towarów i usług, które to podmioty łączyła wspólność majątkowa wyłącznie na gruncie prawa rodzinnego, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 7 ust. 1 VAT.
W treści ustawy VAT przewidziane zostały zwolnienia od podatku VAT.
Poddać należy badaniu czy dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie przesłanek wynikających z przepisów art. 43 ust. 1 pkt 10 albo pkt 10a VAT.
Zwalnia się od podatku:
10) dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:
a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata;
10a) dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:
a)w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
b)dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów;
W świetle wyżej przytoczonego przepisu - ust. 10, kluczowym dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynku jest ustalenie, kiedy nastąpiło jego pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.
Ilekroć w ustawie VAT jest mowa o pierwszym zasiedleniu - rozumie się przez to oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:
a)wybudowaniu lub
b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
1 września 2019 r. ustawodawca znowelizował przepisy VAT, m.in. wprowadzając nową definicję pierwszego zasiedlenia.
Zgodnie z art. 2 pkt 4 VAT (w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r.) przez pojęcie pierwszego zasiedlenia należało rozumieć oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części po ich:
a)wybudowaniu lub
b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
W stanie prawnym do 1 września 2019 r. dochodziło do rozbieżności w interpretacji czy pierwszym zasiedleniem było faktyczne rozpoczęcie używania budynku czy też budowli (bądź ich części), jedynie poprzez wydanie ich do używania w następstwie czynności podlegającej opodatkowaniu, czyli np. w formie dostawy, leasingu, wynajmu, dzierżawy, ustanowienia użytkowania. W szczególności czy pierwszym zasiedleniem było rozpoczęcie używania budynku (budowli) przez podatnika, który ten obiekt budowlany wybudował bądź zmodernizował, podnosząc jego wartość początkową o co najmniej 30%.
Od 1 września 2019 r. wykładnia ustawy VAT nie pozostawia żadnej wątpliwości. Pierwszym zasiedleniem jest także rozpoczęcie przez podatnika, który wybudował budynek bądź zmodernizował, podnosząc jego wartość początkową o co najmniej 30%, używania tego budynku także na własne potrzeby związane z działalnością nawet jeśli nie jest to połączone z żadną czynnością, w ramach której następuje oddanie budynku do używania innemu podmiotowi.
Biorąc pod uwagę regulacje wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy VAT i przedstawiony stan faktyczny, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że dostawa Nieruchomości 5 korzystać będzie ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy VAT.
Ponadto, przy uwzględnieniu treści obowiązującego od 1 stycznia 2014 r. przepisu art. 29a ust. 8 VAT, powyższe zwolnienie będzie miało również zastosowanie do dostawy gruntu, na którym posadowiona jest Nieruchomość 5.
Ad 3 i 4
W świetle art. 6 ustawy VAT przepisów tej ustawy nie stosuje się do:
1)transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa;
2)czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.
Przepis ten wskazuje na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Są tutaj wskazane te czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszcząc się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług. Z uwagi jednakże na stosowne wyłączenie, czynności te - chociaż można je zakwalifikować jako odpłatną dostawę towarów czy też odpłatne świadczenie usług - nie podlegają opodatkowaniu.
Ustawodawca w ww. przepisie nie zdefiniował, co należy rozumieć pod pojęciem transakcji zbycia. Uwzględniając zakres przedmiotowy ustawy o podatku od towarów i usług pojęcie transakcja zbycia należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu dostawa towarów w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy VAT, tzn. zbycie obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamiana, darowizna, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aport.
Zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.
Przepisy ustawy VAT nie zawierają definicji przedsiębiorstwa. Zatem dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy posłużyć się definicją sformułowaną w k.c.
Zgodnie z art. 551 kc, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.
Obejmuje ono w szczególności:
1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5)koncesje, licencje i zezwolenia;
6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8)tajemnice przedsiębiorstwa;
9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Przedsiębiorstwo jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy zbywany majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. Zgodnie z art. 552 k.c., czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.
Zatem składniki materialne i niematerialne, wchodzące w skład przedsiębiorstwa, powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.
W wyroku C-497/01 (w sprawie Zita Modes) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) stwierdził, iż „pojęcie zbycia, czy to za wynagrodzeniem, czy też bez lub w charakterze aportu wniesionego do spółki, całości aktywów lub jej części, należy interpretować tak, iż obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, włącznie z jego rzeczowymi składnikami oraz, w zależności od konkretnego przypadku, składnikami niematerialnymi, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej, natomiast nie obejmuje ono zwykłego zbycia aktywów, takiego jak sprzedaż zapasów produktów”. Ponadto TSUE stwierdził, iż fakt, że VI Dyrektywa nie zawiera definicji pojęcia przedsiębiorstwa lub jego części, nie oznacza, że państwa członkowskie mają swobodę jego interpretacji. Pojęcia w niej używane powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny od innych przepisów, z wyjątkiem sytuacji, gdy sama Dyrektywa daje państwom członkowskim jasną dyspozycję do zdefiniowania pojęcia w krajowej legislacji. TSUE wskazał też, iż nabywca musi jednak posiadać zamiar kontynuowania działalności gospodarczej przejmowanego przedsiębiorstwa lub jego części, nie zaś jedynie natychmiast likwidować daną działalność i sprzedać przejęte mienie.
Na kwestię przydatności zespołu składników do prowadzenia (kontynuowania) działalności przez nabywcę, zwrócił uwagę TSUE w wyroku C-408/98 (Abbey National Plc), podzielając opinię Rzecznika Generalnego z 13 kwietnia 2000 r., który stwierdził, iż „rozwiązanie przyjęte w Zjednoczonym Królestwie wydaje się rozsądne: gdy aktywa stanowiące część przedsiębiorstwa zdolne do odrębnego funkcjonowania są zbywane w taki sposób, że sprzedana część kontynuuje swoją działalność, ma zastosowanie opcja, z której Zjednoczone Królestwo skorzystało na mocy art. 5 (8) VI Dyrektywy i uznaje się, że nie nastąpiła dostawa towarów. ”
Zbycie przedsiębiorstwa ma więc miejsce wówczas, gdy cały majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność jednego nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. O tym czy doszło do wyodrębnienia przedsiębiorstwa decyduje pełen zakres przekazanego majątku, praw i zobowiązań, wyodrębnienie to musi dotyczyć przedsiębiorstwa jako całości. Nie może ono obejmować dowolnej części danego przedsiębiorstwa, żeby można było uznać, że doszło do powstania zespołu składników, które mogłyby stanowić niezależne przedsiębiorstwo.
Przy ocenie czy składniki majątku powinny być uznane za przedsiębiorstwo w rozumieniu art.
6 pkt 1 ustawy VAT, należy również uwzględnić:
1.zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy szeregu składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz
2.faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności wyłącznie w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.
Biorąc pod uwagę regulacje wynikające z art. 6 pkt 1 ustawy VAT i przedstawiony stan faktyczny, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że planowana przez Wnioskodawcę sprzedaż na rzecz Spółki Towarów wykorzystywanych w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę, nie będzie stanowić transakcji zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy VAT i w związku z tym będzie się do niej stosować ustawę VAT, natomiast planowana przez Wnioskodawcę darowizna na rzecz Żony Wnioskodawcy Przedsiębiorstwa, w tym Nieruchomości 6 i Nieruchomości 7, po sprzedaży Towarów, będzie stanowić transakcję zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy VAT i w związku z tym nie będzie się do niej stosować ustawy VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe a w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r., poz. 931), zwanej dalej „ustawą o VAT”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).
Dostawa towarów i świadczenie usług mieści się w definicji sprzedaży określonej w art. 2 pkt 22 ustawy. Zgodnie z tym przepisem:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Stosownie do treści art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Zatem należy stwierdzić, że w sytuacji, gdy przedmiotem dostawy są towary w rozumieniu powołanego wyżej przepisu i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Takie zdefiniowanie konstytutywnego aspektu dostawy towarów, odwołując się do ekonomicznego władztwa nad rzeczą sprawia, że przedmiotem opodatkowania może być nie tylko sprzedaż czy zamiana rzeczy jako fizycznie wyodrębnionych dóbr materialnych, ale również inne transakcje wywierające, z ekonomicznego punktu widzenia, podobne skutki.
Co należy rozumieć przez „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel”, określił Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-320/88. W orzeczeniu tym stwierdził, że dla uznania danej czynności za opodatkowaną dostawę towarów, nie ma znaczenia to, czy dochodzi do przeniesienia własności według prawa właściwego dla danego kraju. Regulacja ta ma zastosowanie do każdego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem na inny podmiot, które to przeniesienie skutkuje tym, że strona ta uzyskuje de facto możliwość korzystania z rzeczy tak jak właściciel, nawet jeżeli nie wiąże się to z przeniesieniem własności. W tym orzeczeniu, odnosząc się do dostawy towarów, Trybunał posłużył się terminem przeniesienia „własności w sensie ekonomicznym”, podkreślając tym samym uniezależnienie opodatkowania od przeniesienia własności towarów. Oznacza to więc, że na gruncie przedmiotowego przepisu kluczowym elementem jest przeniesienie, w istocie rzeczy, praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości dysponowania nią.
Innymi słowy pojęcie „przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel” dotyczy tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawa własności”. Ponadto, czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym, bowiem „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do prawa własności rzeczy.
Należy więc uznać, że dostawa towarów powinna podlegać ocenie przede wszystkim z punktu widzenia aspektów ekonomicznych.
Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.
Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte – w przypadku dostawy towarów w art. 7 ust. 2 ustawy.
Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
1)przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2)wszelkie inne darowizny
-jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Jak wynika z powyższego uregulowania, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którymi wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.
Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie (w tym także darowizna) tych towarów pozostaje poza zakresem opodatkowania (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania), bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).
Ponadto, art. 8 ust. 2 ustawy wskazuje, że:
Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:
1)użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2)nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Przepis art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy wskazuje, że opodatkowaniu podlega jako odpłatne świadczenie usług, użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza (w tym w szczególności m.in. do celów osobistych podatnika lub jego pracowników), jeżeli przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, w całości lub w części, przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych. Tylko łączne zaistnienie ww. przesłanek umożliwia objęcie zakresem opodatkowania VAT usług świadczonych nieodpłatnie.
Analizując treść powołanego art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy należy zauważyć, że dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy tego przepisu, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.
Nie każda jednak czynność, która stanowi dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy lub świadczenie usług w myśl art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Określona czynność będzie opodatkowana VAT, jeśli zostanie wykonana przez podatnika, a więc osobę prowadzącą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Według art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
W świetle powyższego stwierdzić należy, że każdy kto dokonuje czynności dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany, co do zasady, za podatnika podatku od towarów i usług.
Należy wyjaśnić, że prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielnie kilku osobom. Na tym polega współwłasność w świetle art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.). Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności.
Zgodnie z art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego:
Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
W myśl art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:
Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.
Z regulacji art. 211 tej ustawy wynika, że:
Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.
Natomiast, ustrój majątkowy małżeński, definiowany jako sytuacja prawna małżonka wobec majątku drugiego małżonka, regulują przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359).
W świetle art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
W myśl art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
Stosownie do art. 36 § 1 oraz § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.
Jak stanowi art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).
Należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie wymienia małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Tym samym, na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług małżonkowie nie są uznawani za jeden podmiot podatkowy. Każdy z nich, wykonując samodzielnie czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest odrębnym podatnikiem tego podatku.
W konsekwencji, podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu. Jeżeli zatem, przedmiotem dostawy towarów/świadczenia usług jest majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku od towarów i usług w okolicznościach wskazanych w art. 15 ustawy będzie ten małżonek, który dokonuje tej dostawy/tego świadczenia we własnym imieniu (który jest stroną czynności prawnej) - jako podatnik VAT.
Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wnioskodawca pozostaje w związku małżeńskim w którym panuje wspólność majątkowa małżeńska. Do majątku wspólnego małżonków należą:
- prawo własności nieruchomości - działki nr 1 zabudowanej budynkiem mieszkalnym, która nie jest i nie była wykorzystywana w ramach działalności gospodarczej (Nieruchomość 1). Nieruchomość 1 stanowi miejsce zamieszkania Wnioskodawcy i jego rodziny;
- prawo własności nieruchomości lokalowej, która nie jest i nie była wykorzystywana w ramach działalności gospodarczej (Nieruchomość 2). Nieruchomość 2 stanowi mieszkanie w bloku, niezamieszkane;
- prawo własności nieruchomości - działek nr 2, 3 niezabudowanych, które nie są i nie były wykorzystywane w ramach działalności gospodarczej (Nieruchomość 3);
- prawo użytkowania wieczystego działek nr 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 niezabudowanych, które nie są i nie były wykorzystywane w ramach działalności gospodarczej (Nieruchomość 4).
Aktualnie Nieruchomość 4 nie jest wykorzystywana, nie było zmiany w sposobie wykorzystywania. Nieruchomość 4 jest w fazie sprzedaży.
-prawo własności działki nr 12 zabudowanej budynkiem hurtowni i magazynu, która jest w całości wykorzystywana w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę, choć w 1/3 nie została ujęta w ewidencji środków trwałych działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę (Nieruchomość 5).
Wnioskodawca 17 maja 1996 roku nabył do majątku wspólnego małżeńskiego Wnioskodawcy i jego żony udział wynoszący 1/3 części w Nieruchomości 5, który nie został ujęty w ewidencji środków trwałych działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę. Wnioskodawcy przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących to nabycie i Wnioskodawca z tego prawa skorzystał. Żona Wnioskodawcy 17 marca 2009 roku darowała udział wynoszący 2/3 części w Nieruchomości 5 do majątku wspólnego małżeńskiego jej i Wnioskodawcy. Udział wynoszący 2/3 części w prawie własności Nieruchomości 5, został wprowadzony do działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę. Cała Nieruchomość 5 jest wykorzystywana w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawcy do wykonywania czynności opodatkowanych. Nieruchomość 5 jest w części wynajmowana, a w części wykorzystywana przez Wnioskodawcę na cele prowadzonej przez niego jednoosobowej działalności gospodarczej. Wnioskodawcy przy wprowadzaniu udziału wynoszącego 2/3 części w prawie własności Nieruchomości 5 do prowadzonej działalności gospodarczej nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Wnioskodawca nie dokonał odliczenia VAT naliczonego w związku z wprowadzeniem udziału wynoszącego 2/3 części w prawie własności Nieruchomości 5 do prowadzonej działalności gospodarczej. W momencie wprowadzania udziału wynoszącego 2/3 części w prawie własności Nieruchomość 5 była ona zabudowana budynkiem hurtowni. W ramach jednoosobowej działalności na Nieruchomości 5 Wnioskodawca zrealizował na potrzeby prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej budynek magazynu i parking, które zostały oddane do użytkowania po wybudowaniu, odpowiednio magazyn 31 stycznia 2011 r. a parking 30 grudnia 2011 r.
Do majątku osobistego Wnioskodawcy należą:
-prawo własności działek nr 13, nr 14, nr 15 niezabudowanych (Nieruchomość 6);
Wnioskodawca Nieruchomość 6 nabył na podstawie umowy sprzedaży z 14 września 2019 r. oświadczając, że dokonuje nabycia prawa własności nieruchomości w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Wnioskodawcy przy nabyciu Nieruchomości 6 przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Wnioskodawca dokonał odliczenia VAT naliczonego w związku z nabyciem prawa własności Nieruchomości 6. Nieruchomość 6 nie została ujęta w ewidencji środków trwałych, stanowi nieruchomość niezabudowaną, na której rozpoczęta została realizacji inwestycji. Nieruchomość 6 ewidencjonowana jest, jako środek trwały w budowie, gdyż Wnioskodawca nie przystąpił do jej użytkowania i traktuje ją jako inwestycję. Nieruchomość 6 nie była wykorzystywana do wykonywania czynności opodatkowanych VAT ale zgodnie z zamiarem, po zakończeniu inwestycji będzie wynajmowana. Nieruchomość 6 stanowią grunty niezabudowane. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Nieruchomość 6 stanowi tereny zabudowy usługowej z podstawowym przeznaczeniem pod usługi obejmujące: handel, gastronomię, rzemiosło, działalność bankową, projektową, administrację, kulturę, zdrowie, sport i inne usługi o zbliżonym charakterze do wyżej wymienionych.
-prawo własności działek nr 16, nr 17 oraz prawo własności działek nr 18, nr 19, nr 20 zabudowanych pawilonem handlowym i placem parkingowym (Nieruchomość 7);
Wnioskodawca Nieruchomość 7 nabył na podstawie umowy sprzedaży z dnia 16 stycznia 2015 r. oświadczając, że dokonuje nabycia prawa własności nieruchomości w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Wnioskodawcy przy nabyciu Nieruchomości 7 nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Wnioskodawca nie dokonał odliczenia VAT naliczonego w związku z nabyciem prawa własności Nieruchomości 7. Nieruchomość 7 została przeznaczona i była wykorzystywana do wykonywania czynności opodatkowanych VAT, jest wynajmowana. Nieruchomość 7 stanowią grunty zabudowane. W momencie nabycia Nieruchomość 7 była częściowo zabudowana pawilonem handlowym. W ramach jednoosobowej działalności na Nieruchomości 7 Wnioskodawca zmodernizował na potrzeby prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej pawilon handlowy, zmodernizował kanalizację oraz zrealizował plac parkingowy oddane do użytkowania po wybudowaniu i modernizacji. Nieruchomość 7 ujęta w ewidencji środków trwałych od 16 stycznia 2015 r. Wnioskodawca i jego Żona planują ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej i podziału majątku. W ramach podziału majątku wspólnego Wnioskodawca otrzyma Przedsiębiorstwo, bez Nieruchomości 6 i Nieruchomości 7, które należą już do jego majątku osobistego oraz Udziały a Żona Wnioskodawcy otrzyma wszystkie Nieruchomości 1-5. Żona Wnioskodawcy planuje rozpoczęcie jednoosobowej działalności gospodarczej polegającej na wynajmie nieruchomości - wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, 68.20.Z, prowadzonej na bazie majątku otrzymanego z podziału majątku wspólnego w ramach przedsiębiorstwa Wnioskodawcy, na które składać będą się między innymi Nieruchomość 6 i Nieruchomość 7. Po odsprzedaży Towarów, Wnioskodawca prowadził będzie działalność tożsamą z działalnością planowaną przez Żonę Wnioskodawcy, a jego składniki będą mogły posłużyć do działalności gospodarczej, jaką planuje rozpocząć Żona Wnioskodawcy.
W tak przedstawionym opisie sprawy, wątpliwości Wnioskodawcy w pierwszej kolejności dotyczą opodatkowania podatkiem VAT przeniesienia Nieruchomości 1-4 niewykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej na rzecz Żony, po ustaniu wspólności majątkowej.
Jak wynika z opisu sprawy Nieruchomości 1-4 stanowiące współwłasność małżonków nie są i nie były wykorzystywane w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej (Nieruchomość 1 stanowi miejsce zamieszkania Wnioskodawcy i jego rodziny; Nieruchomość 2 stanowi mieszkanie w bloku, niezamieszkane; Nieruchomość 3 i Nieruchomość 4 stanowią działki niezabudowane niewykorzystywane w działalność gospodarczej). Należy więc zauważyć, że dla czynności przekazania Żonie wskazanych Nieruchomości Wnioskodawca nie wystąpi w charakterze podatnika podatku VAT zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą w myśl art. 15 ust. 2 ustawy. W związku z powyższym czynność przekazania Żonie Nieruchomości 1-4 nie będzie stanowić odpłatnej dostawy towarów w świetle art. 5 ust. 1 ustawy, bowiem czynność ta nastąpi poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, a tym samym poza sferą podatku VAT.
Z uwagi na to, że przedmiotowe Nieruchomości nie były wykorzystywane do działalności gospodarczej należy stwierdzić, że w ramach podziału majatku małżeńskiego po ustaniu majątkowej wspólności małżeńskiej ich przekazanie na rzecz Żony nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.
Kolejne wątpliwości Wnioskodawcy sprowadzają się do ustalenia, czy przekazanie Nieruchomości 5 wraz z gruntem na którym jest posadowiona, w ramach podziału majątku małżeńskiego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej będzie objęte zwolnieniem od podatku VAT.
Z opisu sprawy wynika, że Nieruchomość 5 stanowi prawo własności działki nr 12 zabudowanej budynkiem hurtowni i magazynu, która jest w całości wykorzystywana w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę do wykonywania czynności opodatkowanych. Nieruchomość 5 jest w części wynajmowana, a w części wykorzystywana przez Wnioskodawcę na cele prowadzonej przez niego jednoosobowej działalności gospodarczej.
Dokonując analizy powołanych wyżej regulacji prawnych w odniesieniu do okoliczności sprawy przedstawionych we wniosku w pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i wykorzystuje w tej działalności Nieruchomość 5. Zatem, w oparciu o składniki majątku wspólnego Wnioskodawca prowadzi odrębne przedsiębiorstwo (stanowiące własność ekonomiczną). Czyli, prowadząc swoje przedsiębiorstwo w oparciu o część składników majątku wspólnego Wnioskodawca ma nad tym majątkiem kontrolę ekonomiczną. Mimo faktu, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w oparciu o część majątku wspólnego, to w sensie ekonomicznym Wnioskodawca jest właścicielem tej części majątku wspólnego. Skoro jak z wniosku wynika, Nieruchomość 5 była zakupiona i wykorzystywana w działalności gospodarczej, to przekazując ją do majątku Żony Wnioskodawca będzie działał jako podatnik VAT stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy.
Zatem, pomimo zakupu składników majątku (Nieruchomości 5) w ramach istniejącej małżeńskiej wspólnoty majątkowej, składniki te były przeznaczone wyłącznie do działalności gospodarczej Wnioskodawcy (jednego z małżonków) podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy. Tym samym, jak już wcześniej zostało wspomniane z tytułu przekazania Nieruchomości 5 Żonie, Wnioskodawca będzie działał jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.
Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy i obowiązujące przepisy stwierdzić należy, że planowane przez Wnioskodawcę przekazanie Nieruchomości 5 na rzecz Żony, będzie stanowić nieodpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jak bowiem wynika z treści wniosku, w odniesieniu do nabycia 17 maja 1996 r. do majątku wspólnego budynku hurtowni i magazynu znajdujących się na Nieruchomości 5 Wnioskodawcy przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących to nabycie, również w odniesieniu do poniesionych na Nieruchomości 5 nakładów w postaci wybudowania budynku magazynu i parkingu, które zostały oddane do użytkowania w 2011 r. przysługiwało Wnioskodawcy prawo do odliczenia podatku VAT. Tym samym spełnione zostały przesłanki zawarte w ww. przepisie, tj. Wnioskodawca jest podatnikiem podatku od towarów i usług, a przedmiotem nieodpłatnego przekazania jest towar, przy nabyciu, wybudowaniu którego przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Odnosząc się do kwestii sposobu opodatkowania gruntów zabudowanych należy wskazać, że dla sprzedaży nieruchomości zabudowanych budynkami, budowlami lub ich częściami ustawodawca przewidział możliwość zwolnienia od podatku w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 10, art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy.
I tak, na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:
a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady – zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
Zatem, dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.
Zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest nowa o pierwszym zasiedleniu – rozumie się przez to - oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:
a) wybudowaniu lub
b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że:
a) w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
b) dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.
Ponadto stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
W tym miejscu należy wyjaśnić, że kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle bądź ich części, rozstrzyga przepis art. 29a ust. 8 ustawy, zgodnie z którym:
W przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.
W świetle tego przepisu, przy sprzedaży budynków lub budowli, dokonywanej wraz z dostawą gruntu, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków, budowli lub ich części w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku, jak przy dostawie budynków, budowli lub ich części trwale z gruntem związanych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, opodatkowana jest również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony.
Wnioskodawca wskazał, że Nieruchomość 5 nabył w 1996 r. w części 1/3. Żona darowała Wnioskodawcy udział 2/3 części Nieruchomości 5 - 17 marca 2009 r. W momencie wprowadzania udziału wynoszącego 2/3 części w prawie własności Nieruchomość 5 była ona zabudowana budynkiem hurtowni. Wnioskodawca wybudował na Nieruchomości budynek magazynu i parking, który stanowi budowlę. Obiekty zostały oddane do użytkowania po wybudowaniu, odpowiednio: magazyn 31 stycznia 2011 r., parking 30 grudnia 2011 r.
W związku z powyższym w odniesieniu do wskazanych budynków i budowli znajdujących się na Nieruchomości 5 doszło do pierwszego zasiedlenia, jak również pomiędzy pierwszym zasiedleniem a przekazaniem Nieruchomości 5 minie okres dłuższy niż 2 lata. W odniesieniu do budynku hurtowni i magazynu Wnioskodawca w ostatnich 2 latach nie ponosił nakładów na ich ulepszenie, których wartość w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym stanowiła co najmniej 30% wartości początkowej każdego budynku. Wnioskodawca nie ponosił również nakładów na ulepszenie parkingu.
Zatem, przekazanie Nieruchomości 5 zabudowanej budynkami i budowlą na rzecz Żony Wnioskodawcy po ustaniu wspólnoty majątkowej małżeńskiej, która będzie czynnym podatnikiem podatku VAT, będzie objęte zwolnieniem od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.
W konsekwencji dostawa gruntu na którym posadowione są budynki i budowla przy uwzględnieniu treści art. 29a ust. 8 ustawy, również objęta będzie zwolnieniem od podatku od towarów i usług.
Z uwagi na fakt, że przekazanie Nieruchomości 5 będzie korzystało ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, to analiza zwolnienia tego przekazania wynikająca z przepisów art. 43 ust. 1 pkt 10a i 43 ust. 1 pkt 2 ustawy jest bezzasadna.
Kolejne wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia, czy planowana sprzedaż na rzecz Spółki Towarów wykorzystywanych w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę, będzie stanowić transakcję zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy VAT.
Odnosząc się do powyższych wątpliwości należy wskazać, że na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:
Przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Przepis art. 2 pkt 27e ustawy stanowi, że:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o zorganizowanej części przedsiębiorstwa - rozumie się przez to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
Podkreślenia wymaga, że ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy o podatku VAT, winien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”, zatem dla potrzeb przepisów podatkowych należy stosować definicję zawartą w art. 55(1) ustawy Kodeks cywilny.
Zgodnie z tym przepisem:
Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.
Obejmuje ono w szczególności:
1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5)koncesje, licencje i zezwolenia;
6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8)tajemnice przedsiębiorstwa;
9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
W myśl art. 55(2) Kodeksu cywilnego:
Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.
Przedsiębiorstwo jest nie tylko sumą składników materialnych i niematerialnych, lecz ich zorganizowanym zespołem, tzn. składniki te powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie tylko o zbiorze pewnych elementów. „Czynnikiem konstytuującym przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym jest występowanie elementu organizacji oraz funkcjonalnego powiązania różnorodnych jego składników, umożliwiających traktowanie przedsiębiorstwa jako pewnej całości” - wyrok NSA z 27 marca 2008 r. (sygn. II FSK 1896/11).
Zatem w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.
Podstawowym wymogiem dla uznania, że transakcja dotyczy zorganizowanej części przedsiębiorstwa, jest to, aby stanowiła ona zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań). Kolejną fundamentalną przesłanką jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie, które winno zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych).
Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział, itp. Przy czym w doktrynie zwraca się uwagę, że organizacyjne wyodrębnienie powinno być dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze. Organizacyjny aspekt wyodrębnienia oznacza, że składniki tworzące „część przedsiębiorstwa” powinny posiadać cechę zorganizowania. Cecha ta powinna występować w „istniejącym przedsiębiorstwie”, a więc w ramach prowadzonej działalności i dotyczyć określonego zespołu składników tworzących część tego przedsiębiorstwa.
Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której przez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość – obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa.
Aby zatem część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona – obiektywnie oceniając – posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą zatem umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.
W konsekwencji, aby w rozumieniu przepisów podatkowych określony zespół składników majątkowych mógł zostać uznany za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.
Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki będące w takich wzajemnych relacjach, by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego. Oznacza to, że zorganizowana część przedsiębiorstwa nie jest sumą poszczególnych składników, przy pomocy których będzie można prowadzić odrębny zakład, lecz zorganizowanym zespołem tych składników, przy czym punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa (na ile stanowią w nim wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość).
W świetle powyższego, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług mamy do czynienia z zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:
1.istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania,
2.zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie,
3.składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych,
4.zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.
Zaznaczenia wymaga, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy o podatku od towarów i usług, nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 ustawy, który wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy zaś zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.
W praktyce obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których niektóre elementy przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części podlegają wyłączeniu z transakcji zbycia. Jednak nawet w takim przypadku, składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład części przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w taki sposób, by można było o nich mówić jako o zespole, a nie tylko zbiorze pewnych elementów. Decydujące zatem jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie lub jego zorganizowanej części zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami w sposób umożliwiający kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.
Jednocześnie należy wskazać, że przy ocenie czy składniki majątku powinny być uznane za przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, czy też zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o VAT uwzględnić należy następujące okoliczności:
1.zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz
2.faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.
Przy ocenie zamiaru kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę należy uwzględnić całokształt okoliczności związanych z transakcją ocenianych na moment zawarcia transakcji, a w szczególności podjęcie przez nabywcę działań potwierdzających jego zamiar kontynuowania działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę. Zatem w celu stwierdzenia zamiaru kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę konieczne jest istnienie dowodów potwierdzających istnienie na moment transakcji takiego zamiaru po stronie nabywcy.
Warunek posiadania zamiaru kontynuowania działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę był wskazywany również w rozstrzygnięciach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przykładowo, w wyroku z 27 listopada 2003 r. w sprawie C-497/01 Zita Modes Sarl przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów.
Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca planuje odsprzedać na rzecz Spółki tylko Towary – stanowiące towary handlowe, w szczególności: owoce i warzywa; mleko, wyroby mleczarskie, jaja, oleje, tłuszcze jadalne, itp.
Dla uznania, że zbywana część przedsiębiorstwa stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa, istotne znaczenie ma ocena, czy ta przekazywana część jest zdolna do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Oznacza to, że zespół składników materialnych i niematerialnych pozwala z uwagi na swoje zorganizowanie, infrastrukturę, itp., na prowadzenie określonej działalności gospodarczej. Podkreśla się przy tym, że możliwość stanowienia przez ten zespół składników niezależnego przedsiębiorstwa samodzielnie realizującego zadania gospodarcze, powinna mieć wymiar rzeczywisty, a nie jedynie potencjalny. Oznacza to, że majątek ten powinien stanowić już u wnoszącego ZCP zorganizowany zespół składników gotowy realizować określone zadania gospodarcze jako samodzielne przedsiębiorstwo, a po wniesieniu ZCP powinno być możliwe kontynuowanie działalności gospodarczej przez nabywcę przedsiębiorstwa.
Prawidłowa klasyfikacja przedmiotu transakcji, tj. przedsiębiorstwo/zorganizowana część przedsiębiorstwa lub poszczególne składniki majątkowe – ma decydujące znaczenie dla prawidłowego ustalenia skutków podatkowych transakcji.
Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że Towary sprzedane na rzecz Spółki nie będą stanowiły zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy, ponieważ towary te nie będą odznaczać się odrębnością organizacyjną, finansową i funkcjonalną z możliwością samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.
W przedstawionym zdarzeniu przyszłym, Towary nie charakteryzują się zdolnością do prowadzenia działalności, bez uzupełnienia ich o dodatkowe elementy. Są to jedynie towary handlowe nabyte do przedsiębiorstwa Wnioskodawcy.
W konsekwencji, planowana przez Wnioskodawcę sprzedaż na rzecz Spółki Towarów wykorzystywanych w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawcy nie będzie stanowiła transakcji zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy VAT i w związku z tym sprzedaż Towarów będzie podlegała opodatkowaniu właściwą dla danego Towaru stawką podatku.
Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą również uznania darowizny Przedsiębiorstwa na rzecz Żony, jako transakcji zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.
Z wniosku wynika, że w skład Przedsiębiorstwa, które Wnioskodawca zamierza przekazać Żonie wchodzą m.in.: Nieruchomość 6 (stanowiącą grunty, które Wnioskodawca traktuje jako przyszłą inwestycję), Nieruchomość 7 (wykorzystywana przez Wnioskodawcę do wynajmu), urządzenia techniczne i maszyny, środki transportu, pracownicy, środki pieniężne w kasie i na rachunku, zobowiązania długoterminowe, księgi handlowe. Żona będzie kontynuowała prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie wynajmu i dzierżawy nieruchomości. Wnioskodawca wskazał, że budynki/budowle oraz pozostałe składniki majątkowe i niemajątkowe będące przedmiotem przeniesienia na rzecz Żony będą stanowiły łącznie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania. Środki trwałe i wyposażenie związane z działalnością w zakresie sprzedaży produktów spożywczych będą przedmiotem najmu i dzierżawy oraz służyć będą w zakresie świadczenia usług (magazynowania, transportu). Wnioskodawca zakłada, że Żona będzie angażować składniki majątkowe stanowiące jej majątek odrębny nie będący przedmiotem transakcji. Żona przejmie pracowników zatrudnionych w zbywanym przedsiębiorstwie. W odniesieniu do będącej przedmiotem przekazania Żonie wynajmowanej Nieruchomości 7 przechodzą na rzecz Żony prawa i obowiązki wynikające z umów najmu, umowy o zarządzanie Nieruchomością, umowy o dostarczanie mediów. Wnioskodawca w oparciu o przekazane Żonie składniki majątkowe prowadził zarówno sprzedaż hurtową produktów spożywczych jak również zajmował się wynajmem i zarządzaniem nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi.
Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że przekazanie Żonie zespołu składników majątku (niematerialnych i materialnych) służących do prowadzenia działalności gospodarczej Wnioskodawcy nie będzie stanowić zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy i w konsekwencji art. 6 pkt 1 ustawy nie znajdzie w przedmiotowej sprawie zastosowania. Z wniosku wynika bowiem, że Wnioskodawca zamierza przekazać Żonie składniki majątkowe i niemajątkowe wykorzystywane w działalności wynajem i zarządzanie nieruchomościami - PKD 68.20.Z oraz wykorzystywane w działalności dotyczącej sprzedaży wymienionych we wniosku produktów spożywczych za wyjątkiem towarów handlowych. Po dokonaniu darowizny opisanych składników na rzecz Żony, Żona będzie kontynuowała prowadzenie działalności gospodarczej tylko w zakresie dotychczas prowadzonym związanym z wynajmem i zarządzaniem nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi. Nie będzie natomiast kontynuowała działalności związanej ze sprzedażą produktów spożywczych. Środki trwałe i wyposażenie związane z działalnością w zakresie sprzedaży produktów spożywczych będą przedmiotem najmu i dzierżawy, czyli będą wykorzystywane w zupełnie innej działalności niż dotychczas. Brak jest więc kontynuacji działalności Wnioskodawcy – sprzedaż produktów spożywczych – przez Żonę, a jak wynika z powołanej wyżej analizy warunkiem uznania przekazanych składników majątkowych i niemajątkowych za zorganizowaną część przedsiębiorstwa jest m.in. kontynuowanie działalności gospodarczej przez nabywcę przedsiębiorstwa, co w przedmiotowej sytuacji nie nastąpi, gdyż Żona Wnioskodawcy nie będzie kontynuowała działalności związanej ze sprzedażą produktów spożywczych w oparciu o składniki majątkowe nabyte w ramach darowizny.
Zatem uznać należy, że przedmiot darowizny nie będzie stanowić transakcji zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, tym samym art. 6 pkt 1 ustawy nie będzie miał w tej sprawie zastosowania.
Podsumowując, przekazanie w darowiźnie na rzecz Żony składników majątkowych i niemajątkowych, w tym Nieruchomości 6 i Nieruchomości 7, nie jest zbyciem zorganizowanej części przedsiębiorstwa, skutkiem czego będzie podlegać przepisom ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy, po spełnieniu warunków wynikających z tych przepisów.
Dodatkowe informacje
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Zainteresowanych w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.
Jednocześnie podkreślić należy, że Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego na podstawie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Wydanie interpretacji indywidualnej ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę. Organ natomiast nie jest właściwy do przeprowadzenia postępowania dowodowego, które umożliwiłoby weryfikację opisanego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Postępowanie takie prowadzą organy podatkowe w toku kontroli weryfikując opisany stan faktyczny.
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).