Stosownie do treści art. 235 § 2Kodeksu cywilnego:

Z powyższych przepisów wnioskować należy, że w przypadku użytkowania wieczystego, właścicielem gruntu przez cały okres użytkowania pozostaje Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego. Użytkownik wieczysty w tym czasie posiada we władaniu rzecz cudzą. Jednakże jego prawo w stosunku do tego gruntu pozwala na dysponowanie rzeczą w sposób zbliżony do właściciela.

Zgodnie z art. 33 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 34 Kodeksu cywilnego:

Wyjaśnić należy, że Skarb Państwa stanowi osobę prawną „sui generis” (uważany jest). Do niego odnosi się zasada specjalnej zdolności prawnej (Kodeks cywilny. Księga Pierwsza. Część ogólna. K. Piasecki. Komentarz, Wydawnictwo Zakamycze 2003, Komentarz do art. 34). W obrocie Skarb Państwa (fiskus) bierze udział przez tzw. stationes fisci, będące określonymi jednostkami organizacyjnymi. Ponadto Skarb Państwa w stosunkach cywilnoprawnych jest podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nie należącego do innych osób prawnych, zatem każda czynność cywilnoprawna państwowej jednostki organizacyjnej jest de iure civili czynnością Skarbu Państwa. Jednostki te działają na rachunek Skarbu Państwa, a przysporzenie majątkowe może nastąpić tylko na rzecz Skarbu Państwa. Jednostka organizacyjna Skarbu Państwa ma jedynie zdolność cząstkową, jej funkcją jest reprezentowanie interesów Skarbu Państwa i podejmowanie za niego czynności (K. Piasecki. Komentarz).

Natomiast w myśl art. 2 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U z 2022 r. poz. 528 ze zm.):

Stosownie do treści art. 4 ust. 3 i ust. 4 powołanej ustawy o samorządzie powiatowym:

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym:

Jak wynika z art. 26 ust. 1 niniejszej ustawy:

Na mocy art. 26 ust. 2 tej ustawy:

W myśl art. 33 ww. ustawy o samorządzie powiatowym:

Przepis art. 34 ust. 1 wskazanej ustawy o samorządzie powiatowym stanowi, że:

Jak wynika z cytowanych wyżej przepisów ustawy o samorządzie powiatowym, samorządowa osoba prawna – jaką jest powiat – jest jednostką podziału terytorialnego, posiadającą osobowość prawną, a zatem i zdolność do działania we własnym imieniu i na własny rachunek. Nie ma jednak własnych struktur organizacyjnych, a nałożone na nią zadania wykonuje za pośrednictwem urzędu (starostwa powiatowego). Urząd ten realizując zadania spoczywające na powiecie (samorządowej osobie prawnej), a skutkujące obowiązkiem podatkowym w podatku od towarów i usług, występuje wyłącznie jako jednostka organizacyjna działająca w imieniu i na rzecz ww. osoby prawnej. Jednocześnie starosta jako organ jednostki samorządu terytorialnego działa jedynie jako organ tej jednostki, a zatem wszelkie podejmowane przez niego działania są w istocie działaniami podejmowanymi przez jednostkę samorządu terytorialnego.

Zasady gospodarowania nieruchomościami przez jednostki samorządu terytorialnego i Skarb Państwa reguluje ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2021 r. poz. 1899 ze zm.).

Na podstawie art. 11 ust. 1 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami:

W świetle art. 11a ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Zgodnie z art. 21 powołanej ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Z przepisu art. 23 ust. 1 tej ustawy wynika, że:

Skarb Państwa w transakcjach dotyczących gospodarki nieruchomościami nie występuje jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą. W każdym takim przypadku, podmiotami, które to czynią są jednostki organizacyjne, na ogół wyodrębnione w tym celu. Organem reprezentującym Skarb Państwa w związku z gospodarowaniem nieruchomościami jest Starosta. Wynika to z powołanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Rozwinięciem tej ogólnej zasady jest unormowanie zawarte w art. 23 ust. 1 ww. ustawy, który stanowi, że zasobem nieruchomości Skarbu Państwa gospodarują (z zastrzeżeniami, które – ze względu na rozpatrywaną sprawę – można pominąć) starostowie, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej.

Treść przywołanych wyżej przepisów nie pozostawia wątpliwości co do tego, kto reprezentuje Skarb Państwa w związku z czynnościami dotyczącymi obrotu nieruchomościami stanowiącymi własność tego podmiotu, nie rozstrzyga jednak o tym, kto jest podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu wykonywania tych czynności. O tym bowiem przesądzają przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.

W tym miejscu wskazać należy, że podatnikiem podatku od towarów i usług nie może być starosta, przede wszystkim z tego względu, że nie jest on podmiotem samodzielnie prowadzącym działalność gospodarczą. Starosta nie działa bowiem na własny rachunek i na własną odpowiedzialność, chociażby z tego powodu, że nie jest – ze względu na brak wyodrębnienia – jednostką organizacyjną.

Odnosząc przedstawione okoliczności sprawy do powołanych przepisów prawa należy stwierdzić, że w przypadku wykonywania czynności z zakresu zadań zleconych nałożonych na Starostę ustawą o gospodarce nieruchomościami z tytułu najmu, dzierżawy, użytkowania wieczystego nieruchomości będących własnością Skarbu Państwa, wynikających z zawartych umów cywilnoprawnych, to Powiat posiada status podatnika podatku od towarów i usług.

Wynika to bowiem z faktu, że Skarb Państwa – jako osoba prawna niemająca własnych organów – opisane działania zleca jako zadanie z zakresu administracji rządowej staroście. Taka procedura ustanowiona została w powołanym art. 11 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, przez dosłowne wskazanie podmiotu reprezentującego Skarb Państwa przy realizacji zadań w zakresie gospodarki nieruchomościami Skarbu Państwa.

Wobec powyższego, Skarb Państwa reprezentowany przez Starostę w związku z gospodarowaniem własnością Skarbu Państwa, nie wystąpi w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, bowiem obowiązki wynikające z czynności cywilnoprawnej, spoczywają na podmiocie ustawowo zobowiązanym do realizacji tego zadania – gospodarowania nieruchomościami – tj. na Staroście. Uwzględniając jednakże zapisy ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o podatku od towarów i usług, rolę podatnika w związku z gospodarowaniem nieruchomościami będącymi własnością Skarbu Państwa pełni Powiat.

Jednocześnie wskazać należy, że sprzedaż nieruchomości została wymieniona w art. 13 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, jako przykładowa forma obrotu nieruchomościami. Zgodnie z tym przepisem, z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z ustaw, nieruchomości mogą być przedmiotem obrotu. W szczególności nieruchomości mogą być przedmiotem sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, w najem lub dzierżawę, użyczenia, oddania w trwały zarząd, a także mogą być obciążane ograniczonymi prawami rzeczowymi, wnoszone jako wkłady niepieniężne (aporty) do spółek, przekazywane jako wyposażenie tworzonych przedsiębiorstw państwowych oraz jako majątek tworzonych fundacji.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Na mocy art. 32 ust. 1a ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Według ust. 2 tego artykułu:

Zgodnie z art. 71 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Stosownie do art. 71 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Na mocy art. 71 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Jak wynika z powołanych przepisów oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste jest czynnością odpłatną. Ustawodawca przewidział w tym zakresie dwa rodzaje odpłatności, tj. pierwszą opłatę oraz opłaty roczne.

Z opisu sprawy wynika, że Powiat jest jednostką samorządu terytorialnego. Stosownie do ustawy o samorządzie powiatowym Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Powiat ma osobowość prawną. Powiat posiada status zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku od towarów i usług. Zadania Powiatu zostały uregulowane w przepisach prawa. Jednym z zadań Powiatu są sprawy w zakresie gospodarki nieruchomościami. Realizacja tych spraw przez Powiat następuje z uwzględnieniem przede wszystkim przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami. Powiat gospodaruje nieruchomościami stanowiącymi jego własność i w tym zakresie transakcje dotyczące nieruchomości (np. sprzedaż, zamiana, oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste) rozliczane są przez Powiat na gruncie podatku od towarów i usług. Powiat jest zasadniczo podatnikiem VAT w odniesieniu do transakcji dotyczących nieruchomości będących jego własnością. Powiat ujmuje te transakcje (ich wartość) w składanych deklaracjach w rozumieniu art. 99 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ugn, starosta (będący przewodniczącym Zarządu Powiatu, który jest organem wykonawczym Powiatu) jest organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami (z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów ugn oraz stosownych odrębnych ustaw). Potwierdza to dodatkowo art. 23 ust. 1 ugn, który stanowi, że zasobem nieruchomości Skarbu Państwa gospodarują – z zastrzeżeniem stosownych przepisów ugn – starostowie, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej.

Transakcje dotyczące gospodarowania zasobem nieruchomości Skarbu Państwa (np. sprzedaż, zamiana) – w przypadku których Skarb Państwa reprezentuje starosta Powiatu – również są rozliczane przez Powiat w zakresie VAT. Powiat ujmuje te transakcje (ich wartość) w składanych deklaracjach w rozumieniu art. 99 ustawy.

Rozliczenie Powiatu w zakresie VAT może zatem obejmować zarówno sprawy gospodarowania przez Powiat nieruchomościami stanowiących jego własność, jak również sprawy gospodarowania przez starostę zasobem nieruchomości Skarbu Państwa. Złożony wniosek dotyczy obu ww. zakresów spraw związanych z gospodarowaniem nieruchomościami.

Wśród spraw dotyczących gospodarowania nieruchomościami wykonywanymi przez Powiat są m.in. sprawy dotyczące użytkowania wieczystego. W tym zakresie w Powiecie mogą zachodzić m.in. następujące transakcje: na podstawie art. 32 ugn, Powiat może dokonać sprzedaży nieruchomości gruntowej oddanej w użytkowanie wieczyste na rzecz użytkownika wieczystego oraz przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości.

W odniesieniu do przedstawionych rodzajów transakcji dotyczących użytkowania wieczystego – a więc Sprzedaży UW oraz Przekształcenia-2005 – mogą one dotyczyć zarówno nieruchomości będących własnością Powiatu, jak i nieruchomości Skarbu Państwa, którymi gospodaruje starosta Powiatu. Użytkowania wieczyste – których dotyczą lub mogą dotyczyć transakcje Sprzedaży UW oraz Przekształcenia-2005 – zostały ustanowione przed 1 maja 2004 r., jak również po 30 kwietnia 2004 r.

Wątpliwości Wnioskodawcy w pierwszej kolejności dotyczą ustalenia, czy w przypadku dokonywania przez Powiat Sprzedaży UW – gdy Sprzedaż UW będzie dotyczyć użytkowania wieczystego ustanowionego przed 1 maja 2004 r. – uzyskiwana przez Powiat kwota tytułem ceny powinna podlegać opodatkowaniu VAT (czy Powiat zobowiązany jest odprowadzić VAT należny w związku z otrzymaniem ceny w związku ze Sprzedażą UW).

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy prawa oraz opis sprawy stwierdzić należy, że w wyniku oddania gruntu w użytkowanie wieczyste (ustanowienie użytkowania wieczystego) dochodzi do przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego, co pozwala mu rozporządzać nim jak właściciel. Użytkownik wieczysty może więc swobodnie korzystać z gruntu oraz czerpać z niego pożytki w sposób taki, jak w przypadku właściciela gruntu, może również „przenieść władztwo na inny podmiot” w taki sam sposób w jaki właściciel dokonuje sprzedaży gruntu.

W analizowanej sprawie dostawą towaru w rozumieniu przepisów ustawy, było objęcie prawa użytkowania wieczystego tych nieruchomości przez pierwotnego użytkownika wieczystego.

Zaznaczenia wymaga fakt, że do 30 kwietnia 2004 r., tj. w okresie obowiązywania ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11 poz. 50 ze zm.), czynność ustanowienia użytkowania wieczystego nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dopiero z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535 ze zm.) zmieniła się zarówno definicja towaru, jak i zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Dostawa towarów rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego dysponowania nim, jakby była właścicielem tego dobra.

Mając powyższe na uwadze, w odniesieniu do przedmiotowej sprzedaży użytkowania wieczystego użytkownik wieczysty otrzymał już prawo do faktycznego dysponowania nieruchomością, jak gdyby był jej właścicielem, z chwilą ustanowienia tego prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości, przed 1 maja 2004 r.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Okoliczności faktyczne sprawy świadczą, że przeniesienie na użytkownika wieczystego prawa do rozporządzania nieruchomością jak właściciel nastąpiło już w chwili objęcia przez pierwotnego użytkownika prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości.

Obecny użytkownik wieczysty nieruchomości gruntowej nabył prawo użytkowania wieczystego tej nieruchomości. W sensie ekonomicznym nabył więc już prawo do dysponowania gruntem jak właściciel.

Należy podkreślić, że czynność przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntu będącego wcześniej przedmiotem użytkowania wieczystego, dla którego prawo to ustanowiono do 30 kwietnia 2004 r. nie podlega opodatkowaniu jako ponowna dostawa towarów, ani żadna inna czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zatem sprzedaż nieruchomości na rzecz użytkownika wieczystego nie jest traktowana jako ponowna dostawa tej samej nieruchomości, bowiem nie została spełniona dyspozycja art. 7 ust. 1 ustawy, tj. w opisanej transakcji nie dojdzie do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W świetle przepisów art. 7 ust. 1 pkt 6 i pkt 7 ustawy doszło już do dostawy tej nieruchomości na rzecz obecnego wieczystego użytkownika.

Wobec tego sprzedaż nieruchomości na rzecz użytkownika wieczystego, będąca w istocie przekształceniem prawa wieczystego użytkowania w prawo własności nieruchomości stanowi jedynie zmianę tytułu prawnego do nieruchomości, nie wpływa natomiast na „władztwo rzeczy”, które użytkownik wieczysty uzyskał przed 1 maja 2004 r. i nie jest traktowana jako sprzedaż tego samego towaru.

Podsumowując, w przypadku dokonywania przez Powiat Sprzedaży UW – gdy Sprzedaż UW będzie dotyczyć użytkowania wieczystego ustanowionego przed 1 maja 2004 r. – uzyskiwana przez Powiat kwota tytułem ceny nie podlega opodatkowaniu VAT. Po stronie Powiatu brak jest obowiązku odprowadzenia VAT należnego w związku z otrzymaniem ceny w związku ze Sprzedażą UW.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 zostało uznane za prawidłowe.

Z uwagi na fakt, że Wnioskodawca oczekiwał odpowiedzi na pytanie nr 2 w przypadku rozstrzygnięcia, w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1, że sprzedaż użytkowania wieczystego ustanowionego przed 1 maja 2004 r. podlega opodatkowaniu VAT i po stronie Powiatu wystąpi obowiązek odprowadzenia VAT należnego, nie udziela się odpowiedzi na pytanie nr 2.

Ponadto wątpliwości Powiatu dotyczą ustalenia, czy w przypadku dokonywania przez Powiat Sprzedaży UW – gdy Sprzedaż UW będzie dotyczyć użytkowania wieczystego ustanowionego po 30 kwietnia 2004 r. – uzyskiwana przez Powiat kwota tytułem ceny powinna podlegać opodatkowaniu VAT (czy Powiat zobowiązany jest odprowadzić VAT należny w związku z otrzymaniem ceny uzyskanej w związku ze Sprzedażą UW) oraz dotyczą ustalenia, czy dokonanie przez Powiat Sprzedaży UW (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.) stanowi odrębną (nową) czynność podlegającą opodatkowaniu VAT (w szczególności odrębną od ustanowienia użytkowania wieczystego).

Jak wskazano w ww. art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste. Zatem dla gruntów oddanych w użytkowanie wieczyste po 30 kwietnia 2004 r., w chwili ustanowienia tego prawa doszło do przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel, tj. dostawy nieruchomości na rzecz użytkownika wieczystego stosownie do przedmiotowego przepisu. Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nie wpływa na „władztwo do rzeczy”, które użytkownik już uzyskał – będzie jedynie stanowiło zmianę tytułu prawnego do gruntu. Czynność ta nie może być traktowana jako ponowna dostawa tego samego gruntu, w związku z czym nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Ponoszone w tej sytuacji opłaty na rzecz Powiatu są częścią należności z tytułu transakcji, jaka miała miejsce w momencie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego, tym samym jako kontynuacja (pozostała kwota należna) z dokonanej już dostawy podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste po 30 kwietnia 2004 r. traktowane jest jak dostawa towarów w myśl art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy. Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności stanowi jedynie zmianę tytułu prawnego – czynność ta nie jest traktowana jako ponowna dostawa tej samej nieruchomości. Ponoszone w tej sytuacji opłaty są zatem częścią należności z tytułu transakcji, jaka miała miejsce w momencie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 146a pkt 1 ustawy:

Natomiast stosownie do art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy:

Na podstawie art. 41 ust. 14a ustawy:

Jak rozstrzygnięto wyżej, oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste po 30 kwietnia 2004 r. traktowane jest jak dostawa towarów w myśl art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy. Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności stanowi jedynie zmianę tytułu prawnego - czynność ta nie jest traktowana jako ponowna dostawa tej samej nieruchomości. Ponoszone w tej sytuacji opłaty są zatem częścią należności z tytułu transakcji, jaka miała miejsce w momencie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego.

We wniosku wskazano, że w części nieruchomości prawo użytkowania wieczystego ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r. Zatem wartość ceny, jako pozostała kwota należna od dokonanej po 30 kwietnia 2004 r. dostawy, tj. oddania gruntu w użytkowanie wieczyste, będzie opodatkowana stawką podatku obowiązującą w tym okresie dla tej dostawy. Stosownie bowiem do ww. art. 41 ust. 14a ustawy, w przypadku czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem, która została wykonana przed dniem zmiany stawki, dla której obowiązek podatkowy powstaje w dniu zmiany stawki podatku lub po tym dniu, czynność ta jest opodatkowana według stawek podatku obowiązujących dla tej czynności w momencie jej wykonania.

Podsumowując, w przypadku dokonywania przez Powiat Sprzedaży UW – gdy Sprzedaż UW będzie dotyczyć użytkowania wieczystego ustanowionego po 30 kwietnia 2004 r. – uzyskiwana przez Powiat kwota stanowić będzie wynagrodzenie za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Po stronie Powiatu wystąpi zatem obowiązek odprowadzenia VAT-u należnego w związku z otrzymaniem ceny uzyskanej w związku ze Sprzedażą UW. Ponadto należy wskazać, że dokonanie przez Powiat Sprzedaży UW (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.) nie stanowi odrębnej (nowej) czynności podlegającej opodatkowaniu VAT (odrębnej od ustanowienia użytkowania wieczystego). Oznacza to, że uzyskiwana przez Powiat kwota tytułem ceny otrzymanej w związku ze Sprzedażą UW (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.) podlega opodatkowaniu VAT jako pozostająca do zapłaty część kwoty stanowiącej należność z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego gruntu.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 3 i nr 4 należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu do wątpliwości Wnioskodawcy dotyczących ustalenia, czy w przypadku Przekształcenia-2005 – gdy użytkowanie wieczyste będące przedmiotem Przekształcenia-2005 ustanowiono przed 1 maja 2004 r. – uzyskiwana przez Powiat opłata (zgodnie z przepisami UstP2005) powinna podlegać opodatkowaniu VAT (czy Powiat zobowiązany jest odprowadzić VAT należny w związku z otrzymaniem tej opłaty w związku z Przekształceniem-2005) należy wskazać, co następuje.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. z 2019 r. poz. 1314):

Na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości:

W myśl art. 4 ust. 1 ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości:

Stosownie do ust. 2 ww. artykułu:

Jak stanowi art. 67 ust. 3a ustawy o gospodarce nieruchomościami:

W świetle art. 69 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Należy wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega konkretna czynność, a nie przekazanie środków pieniężnych (opłaty).

Ponownie zaznaczyć należy również należy, że ustanowienie prawa użytkowania wieczystego przed dniem 1 maja 2004 r. nie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż na podstawie obowiązującej przed tym dniem ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11 poz. 50 ze zm.) grunt nie był towarem i jego sprzedaż lub ustanowienie użytkowania wieczystego nie stanowiło dostawy towarów. Natomiast z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zmieniła się definicja towaru oraz zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług, a w konsekwencji ustanowienie prawa użytkowania wieczystego po dniu 30 kwietnia 2004 r. podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym w sytuacji, gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono przed 1 maja 2004 r., a więc przed wprowadzeniem przepisów, którymi ustawodawca objął tę czynność opodatkowaniem, to nie podlegało ono opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, niemniej jednak nastąpiło przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.

W związku z powyższym, czynności dotyczące przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności na rzecz użytkowników wieczystych w trybie ww. ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, stanowią jedynie zmianę tytułu prawnego do nieruchomości, natomiast nie wpływają na „władztwo do rzeczy”, które użytkownik już uzyskał.

Czynności te nie mogą być zatem traktowane jako ponowne dostawy tych samych nieruchomości, w związku z czym nie stanową odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy, ani żadnej innej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem wpłacane w tym przypadku raty na poczet opłaty ustalonej w decyzji z tytułu ww. przekształcenia nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jak wskazano w ww. art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste. Zatem dla gruntów oddanych w użytkowanie wieczyste po 30 kwietnia 2004 r., w chwili ustanowienia tego prawa doszło do przeniesienia prawa do rozporządzania jak właściciel, tj. dostawy nieruchomości na rzecz użytkownika wieczystego stosownie do przedmiotowego przepisu. Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nie wpływa na „władztwo do rzeczy”, które użytkownik już uzyskał – będzie jedynie stanowiło zmianę tytułu prawnego do gruntu. Czynność ta nie może być traktowana jako ponowna dostawa tego samego gruntu, w związku z czym nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Ponoszone w tej sytuacji opłaty na rzecz Gminy są częścią należności z tytułu transakcji, jaka miała miejsce w momencie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego, tym samym jako kontynuacja (pozostała kwota należna) z dokonanej już dostawy podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z wniosku wynika, że dla części nieruchomości prawo użytkowania wieczystego ustanowiono przed 1 maja 2004 r., z kolei przekształcenie prawa użytkowania wieczystego tych nieruchomości w prawo własności tych gruntów nastąpi na podstawie przepisów ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości.

Podsumowując, w przypadku Przekształcenia-2005 – gdy użytkowanie wieczyste będące przedmiotem Przekształcenia-2005 ustanowiono przed 1 maja 2004 r. – uzyskiwana przez Powiat opłata (zgodnie z przepisami UstP2005) nie stanowi wynagrodzenia za czynności podlegające opodatkowaniu VAT, a po stronie Powiatu nie wystąpi obowiązek odprowadzenia w takim przypadku VAT-u należnego w związku z otrzymaniem opłaty w związku z Przekształceniem-2005.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 5 zostało uznane za prawidłowe.

Z uwagi na fakt, że Wnioskodawca oczekiwał odpowiedzi na pytanie oznaczone we wniosku nr 6 wyłącznie w przypadku rozstrzygnięcia w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 5, że przekształcenie prawa użytkowania wieczystego ustanowionego przed 1 maja 2004 r. w prawo własności będzie stanowić czynność podlegającą opodatkowaniu VAT i po stronie Powiatu wystąpi obowiązek odprowadzenia VAT należnego, nie udziela się odpowiedzi na pytanie nr 6.

Wątpliwości Powiatu dotyczą także uznania, czy w przypadku Przekształcenia-2005 – gdy użytkowanie wieczyste będące przedmiotem Przekształcenia-2005 ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r. – uzyskiwana przez Powiat opłata (zgodnie z przepisami UstP2005) powinna podlegać opodatkowaniu VAT (czy Powiat zobowiązany jest odprowadzić VAT należny w związku z otrzymaniem tej opłaty w związku z Przekształceniem-2005) oraz uznania, czy dokonanie Przekształcenia-2005 (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.) stanowi odrębną (nową) czynność podlegającą opodatkowaniu VAT (w szczególności odrębną od ustanowienia użytkowania wieczystego).

Opłaty należne od dotychczasowego użytkownika wieczystego z tytułu przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości gruntowych, na podstawie przepisów ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, w przypadku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego od 1 maja 2004 r., będą podlegały opodatkowaniu VAT jako pozostająca do zapłaty część kwoty stanowiącej należność z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego od użytkownika wieczystego, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy.

Czynność ustanowienia użytkowania wieczystego od 1 maja 2004 r. stanowiła bowiem dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu, a zatem w związku z przekształceniem prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości gruntowych zmianie ulegnie kwota należna z tytułu dokonanego już wcześniej przeniesienia władztwa nad gruntem. Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności stanowi bowiem jedynie zmianę tytułu prawnego - czynność ta nie jest traktowana jako ponowna dostawa tej samej nieruchomości. Ponoszone w tej sytuacji opłaty są zatem częścią należności z tytułu transakcji, jaka miała miejsce w momencie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego.

Tym samym, opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości gruntowych, na podstawie przepisów ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, ustanowionego od 1 maja 2004 r., będą stanowić wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, które należy opodatkować według właściwej stawki podatku VAT.

Zatem uzyskiwana przez Powiat kwota w związku z Przekształceniem-2005 powinna podlegać opodatkowaniu VAT, ale nie jako nowa (odrębna) dostawa towarów, tylko jako pozostająca do zapłaty część kwoty stanowiącej należność z tytułu ustanowienia użytkowania wieczystego. W tym zakresie, po stronie Powiatu będzie zachodzić obowiązek odprowadzenia VAT-u należnego (uznaje się wówczas, że otrzymywana kwota stanowi pozostające wynagrodzenie powiązane z pierwotnym ustanowieniem użytkowania wieczystego).

Podsumowując, w przypadku Przekształcenia-2005 – gdy użytkowanie wieczyste będące przedmiotem Przekształcenia-2005 ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r. – uzyskiwana przez Powiat opłata (zgodnie z przepisami UstP2OO5) stanowi wynagrodzenie za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Innymi słowy, po stronie Powiatu wystąpi obowiązek odprowadzenia VAT-u należnego w związku z otrzymaniem opłaty w związku z Przekształceniem-2005.

Dokonanie Przekształcenia-2005 (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.) nie stanowi odrębnej (nowej) czynności podlegającej opodatkowaniu VAT (odrębnej od ustanowienia użytkowania wieczystego). Oznacza to, że uzyskana przez Powiat opłata w związku z Przekształceniem-2005 (gdy użytkowanie wieczyste ustanowiono po 30 kwietnia 2004 r.) powinna podlegać opodatkowaniu VAT jako pozostająca do zapłaty część kwoty stanowiącej należność z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego gruntu.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 7 i nr 8 zostało uznane za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

-stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia

-zdarzenia przyszłego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).