Zgodnie z treścią projektu aktu notarialnego – umowy zamiany:

Szczególne zasady ustalania podstawy opodatkowania określa (będący odpowiednikiem art. 74 Dyrektywy) art. 29a ust. 2 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2, podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie tej dostawy towarów. W wyroku z dnia 20 stycznia 2005 r. w sprawie C-412/03 Hotel Scandic Gĺsabäck AB Trybunał uznał w tym zakresie, że dla potrzeb ustalenia podstawy opodatkowania dana transakcja może być albo odpłatna (i wówczas podstawę jej opodatkowania należy ustalać zgodnie z art. 73 Dyrektywy; art. 29a ust. 1 ustawy o VAT) albo nieodpłatna (i wówczas podstawę jej opodatkowania określać należy zgodnie z art. 74 Dyrektywy; odpowiednik art. 29a ust. 2 ustawy VAT). Okoliczność czy transakcja została dokonana po cenie niższej, czy też wyższej od kosztu produkcji bądź też ceny rynkowej, nie ma w związku z tym znaczenia dla zakwalifikowania transakcji jako „transakcji odpłatnej”. To ostatnie pojęcie wymaga bowiem wyłącznie istnienia bezpośredniego związku między dostawą towarów lub świadczeniem usług a świadczeniem wzajemnym rzeczywiście otrzymanym przez podatnika (zob. podobnie wyrok TSUE z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie 102/86 Apple and Pear Development Council, pkt 12).

Mocą interpretacji Nr (...) z dnia (..) 2021 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że w świetle przepisów ustawy o VAT czynność zbycia nieruchomości w drodze umowy zamiany będzie traktowana jako odpłatna dostawa towarów, zgodnie z art. 5 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. Powyższe oznacza, że podstawę opodatkowania dla tej czynności należy ustalać w oparciu o art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, planowane jest zawarcie umowy zamiany, w ramach której:

1)Nadleśnictwo przeniesie na Gminę własność Działek Nadleśnictwa,

2)w zamian za co Gmina przeniesie na Nadleśnictwo własności Działek Gminy,

3)strony oświadczają, że zamiany dokonują bez obowiązku dokonywania dopłat z tytułu różnicy zamienianych nieruchomości,

4)strony ustalają wartość transakcji zamiany na wartość Działek Gminy.

Powyższe oznacza, że podstawą opodatkowania rozumianą jako wartość subiektywna, odpowiadająca wartości, jaką dla Wnioskodawcy 1 oraz Wnioskodawcy 2 ma nieruchomość będąca wynagrodzeniem za dostawę nieruchomości dokonywaną przez drugą stronę transakcji oraz kwocie jaką byłby on skłonny za tę nieruchomość zapłacić – będzie ustalona przez Wnioskodawców w akcie notarialnym wartość Działek Gminy.

Uwzględniając powyższe, w ocenie Wnioskodawców na zadane we wniosku pytania należy odpowiedzieć w taki sposób, że:

1)podstawą opodatkowania dla Nadleśnictwa z tytułu dostawy nieruchomości dokonywanej na rzecz Gminy w ramach przedmiotowej zamiany będzie ustalona przez strony w §19 aktu notarialnego wartość transakcji zamiany, tj. wartość nieruchomości Gminy,

2)podstawą opodatkowania dla Gminy z tytułu dostawy nieruchomości dokonywanej na rzecz Nadleśnictwa w ramach przedmiotowej zamiany będzie ustalona przez strony w §19 aktu notarialnego wartość transakcji zamiany, tj. wartość nieruchomości Gminy Miasta.

Prawidłowość stanowiska Wnioskodawców znajduje potwierdzenie także w ukształtowanej linii interpretacyjnej organów podatkowych, przykładowo:

- w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej Nr 0112-KDIL1-2.4012.543.2021.1.NF z dnia 10 stycznia 2022 r., w której stwierdzono, że:

„Z opisu sprawy wynika, że wartość będących własnością Wnioskodawcy nieruchomości gruntowych wraz ze znajdującą się na niej budowlą, tj. działek nr 1 i nr 2 oraz S o długości x mb została ustalona w wysokości 1.507.900,00 zł netto. Natomiast wartość nieruchomości gruntowej stanowiącej własność A wraz ze znajdującą na niej budowlą, tj. działki nr 3 i S o długości x mb została ustalona w wysokości 302.300 zł netto. Jednocześnie strony ustaliły, że zamiana następuje bez dopłat. Tym samym, w związku z planowaną transakcją zamiany nieruchomości opisanych we wniosku Wnioskodawca nie otrzyma od A żadnych środków pieniężnych. Zauważyć należy, że uzgodnienie stron Umowy zamiany nieruchomości bez obowiązku dopłaty różnicy wartości nieruchomości stanowi podstawę aby twierdzić, że wartość nieruchomości nie przekracza wartości ww. nieruchomości A. Zatem, o ile - jak wskazano we wniosku - jedynym wynagrodzeniem Wnioskodawcy od A będzie otrzymana w wyniku zamiany działka nr 3 i S o długości x 1 mb o wartości 302.300,00 zł netto, to ta wartość, będzie stanowiła - zgodnie z brzmieniem art. 29a ust. 1 ustawy - podstawę opodatkowania. Jak wyżej wyjaśniono podstawą opodatkowania jest bowiem zapłata z tytułu dokonanej dostawy (np. w formie zamiany), pomniejszona o kwotę należnego podatku, tj. wartość netto (bez podatku). W konsekwencji należy przyjąć, że skoro strony Umowy zamiany rezygnują z dopłat, to podstawę opodatkowania należy przyjąć w wysokości odpowiadającej wartości niższej z zamienianych nieruchomości. Podsumowując, Wnioskodawca wystawiając Fakturę VAT_B do dokonanej w ramach Umowy dostawy na rzecz A, jako podstawę opodatkowania powinien przyjąć wartość niższej z zamienianych nieruchomości (wartość netto działki nr 3 wraz ze znajdującą się na niej budowlą oraz S o długości x mb).”

- w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej Nr 0113-KDIPT1-2.4012.72.2021.2.AJB z dnia 16 kwietnia 2021 r.:

„Z opisu sprawy wynika, że w związku z planowaną transakcją zamiany nieruchomości opisanych we wniosku Powiat... nie otrzyma od Gminy... żadnych środków pieniężnych. Również Gmina... nie otrzyma od Powiatu... żadnych środków pieniężnych z tytułu zamiany nieruchomości bowiem zamiana nieruchomości dokonana zostanie bez obowiązku zapłaty przez Gminę różnicy cen zamienianych nieruchomości. Wartość rynkową przedmiotu zamiany strony ustaliły w wysokości:

1.nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa reprezentowanego przez Starostę…: 463.934,00 zł (słownie czterysta sześćdziesiąt trzy tysiące dziewięćset trzydzieści cztery zł),

2.nieruchomość stanowiąca własność Gminy…: 306.408,00 zł (trzysta sześć tysięcy czterysta osiem złotych).

Zauważyć należy, że uzgodnienie stron transakcji zamiany nieruchomości bez obowiązku dopłaty różnicy wartości nieruchomości stanowi podstawę, aby twierdzić, że wartość każdej z nieruchomości będących przedmiotem zamiany nie przekracza wartości nieruchomości Gminy. Zatem, o ile - jak wskazano we wniosku - jedynym wynagrodzeniem Powiatu od nabywcy (Gminy) będzie otrzymana w wyniku zamiany nieruchomość o wartości 306.408,00 zł, to ta wartość pomniejszona o kwotę należnego podatku, będzie stanowiła - zgodnie z brzmieniem art. 29a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług - podstawę opodatkowania. Ta kwota stanowi zatem wynagrodzenie (zapłatę) Powiatu ustalone z Gminą i rzeczywiście otrzymane za dostawę nieruchomości. Skoro podstawę opodatkowania stanowi wszystko co stanowi zapłatę, to w przedmiotowej sytuacji będzie wartość „tańszej” nieruchomości pomniejszona o kwotę podatku należnego.”

- w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej Nr 0111-KDIB3-3.4012.374.2020.3.MS z 14 października 2020 r.:

„Z opisu sprawy wynika, że wartość nieruchomości Wnioskodawcy będącej przedmiotem zamiany ustalona została w wysokości 1.315.000,00 zł, a wartość nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa - w wysokości 1.296.000,00 zł. Jednocześnie strony ustaliły, że transakcja ma nastąpić bez obowiązku dopłat wynikających z różnicy ceny zamienianych nieruchomości. Zauważyć należy, że uzgodnienie stron transakcji zamiany nieruchomości bez obowiązku dopłaty różnicy wartości nieruchomości stanowi podstawę, aby twierdzić, że wartość nieruchomości nie przekracza wartości nieruchomości Skarbu Państwa. Wobec powyższego w przypadku zamiany nieruchomości za podstawę opodatkowania należy uznać, zgodnie z ogólnymi zasadami wynikającymi z art. 29a ust. 1 ustawy, wynagrodzenie rzeczywiście otrzymane z tytułu dostawy, które stanowi wartość subiektywną stanowiącą odzwierciedlenie wartości, jaka dla odbiorcy ma towar będący wynagrodzeniem za dostawę towaru (kwota jaką byłby skłonny zapłacić). W związku z powyższym w przedmiotowej sprawie zamiany bez dopłaty, podstawa opodatkowania zarówno dostawy dokonanej przez Skarb Państwa na rzecz Wnioskodawcy, jak i dostawy dokonywanej w ramach zamiany przez Wnioskodawcę na rzecz Skarbu Państwa powinna wynosić 1.296.000,00 zł, tj. w wartości niższej nieruchomości Skarbu Państwa”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy:

Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy:

W świetle powyższego grunty spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Z przywołanej w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy regulacji nie wynika, że odpłatność za czynność dostawy towarów lub świadczenia usług powinna mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową (towar lub usługa otrzymana jako zapłata), albo mieszaną – zapłata w części pieniężna a w części rzeczowa. Zatem dla uznania czynności za odpłatną, musi zaistnieć możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego, stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

W myśl powyższych regulacji prawnych należy uznać, że zamiana towarów, co do zasady jest czynnością objętą zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług, ponieważ w jej wyniku dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzenia towarami jak właściciel.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy:

W myśl art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360), zwanej dalej Kodeksem cywilnym:

Natomiast zapis art. 604 Kodeksu cywilnego daje dyspozycję, że:

Różnica w stosunku do umowy sprzedaży polega na tym, że w miejsce świadczenia ceny pojawia się obowiązek drugiej strony przeniesienia własności rzeczy. Tak więc umowa zamiany skutkuje wzajemnym przeniesieniem prawa do rozporządzania zamienianymi towarami (w tym przypadku nieruchomościami) jak właściciel.

Zatem umowa przeniesienia własności nieruchomości (również w drodze zamiany) jest czynnością cywilnoprawną. Z uwagi na powyższe przepisy należy stwierdzić, że umowa zamiany towarów na gruncie podatku od towarów i usług jest niczym innym jak dwiema odpłatnymi dostawami towarów. W konsekwencji, przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy zamiany stanowi odpłatną dostawę towaru i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że dwaj zarejestrowani czynni podatnicy podatku od towarów i usług Gmina oraz Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe planują zamianę nieruchomości, na zasadach ustawy z dnia 23 lipca 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych ze specjalnym przeznaczeniem gruntów leśnych. Zgodnie z projektem umowy zamiany strony oświadczają, że niniejszej zamiany dokonują bez obowiązku dokonywania dopłat z tytułu różnicy zamienianych nieruchomości.

Wątpliwości Państwa dotyczą ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem VAT transakcji zamiany nieruchomości.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 29a ust. 6 pkt 1 ustawy:

Należy zauważyć, że uregulowanie wynikające z ww. art. 29a ust. 1 i ust. 6 ustawy, stanowi odpowiednik art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L Nr 347 str. 1  ze zm.). Przepis ten stanowi, że:

Trzeba podkreślić, że uzależnienie podstawy opodatkowania od zapłaty faktycznie otrzymanej przez podatnika jest regułą bezwzględnie obowiązującą (z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych przez Dyrektywę VAT). Państwa członkowskie nie mogą ustanawiać innych reguł ustalania podstawy obliczania podatku np. dla niektórych rodzajów towarów.

Kolejnym problemem dotyczącym podstawy opodatkowania transakcji są zasady ustalania wysokości zapłaty, kiedy ma ona w całości lub w części formę inną niż pieniężna.

Wynagrodzenie niepieniężne może stanowić dostawa towarów lub świadczenie usług dokonywane w zamian za otrzymane świadczenie (barter). W przypadku transakcji barterowych istotne jest więc ustalenie, czy dostawa towarów lub świadczenie usług będą mogły być w każdej sytuacji uznane za zapłatę.

W orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ukształtował się pogląd, zgodnie z którym, aby czynności takie mogły być uznane za zapłatę, muszą zostać spełnione następujące warunki:

-istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dokonywanymi wymiennie czynnościami dostawy towarów lub świadczenia usług, czyli pomiędzy czynnością opodatkowaną a otrzymaną za nią zapłatą,

-istnienie możliwości określenia wartości świadczonych usług lub dostarczanych towarów w pieniądzu.

Pierwszy warunek jest odzwierciedleniem ogólnej zasady związku zapłaty z dokonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Natomiast spełnienie drugiego jest niezbędne do kwotowego określenia podstawy opodatkowania umożliwiającego ustalenie podatku należnego, który może być wyrażony tylko w formie pieniężnej. Dlatego też, gdy strony transakcji barterowej nie ustalą w umowie pieniężnej wartości dostawy towarów lub usługi świadczonej w ramach zapłaty, w celu określenia podstawy opodatkowania należy dążyć do ustalenia ich wartości wyrażonej w pieniądzu. Ustalenie to powinno opierać się na podstawowej zasadzie, stanowiącej, że opodatkowana jest zapłata faktycznie otrzymana przez podatnika. W praktyce wybór metody ustalenia wysokości zapłaty w transakcjach barterowych zależy od okoliczności transakcji.

Jak wynika z utrwalonego orzecznictwa TSUE, podstawą opodatkowania dostawy towarów lub świadczenia usług jest wynagrodzenie rzeczywiście otrzymane z tego tytułu. Owo wynagrodzenie jest zatem wartością subiektywną, czyli rzeczywiście otrzymaną, a nie wartością oszacowaną według kryteriów obiektywnych. Ponadto wspomniane wynagrodzenie musi być wyrażalne w pieniądzu (np. wyrok z 19 grudnia 2012 r. w sprawie C‑549/11 i z 29 lipca 2010 r. w sprawie C-40/09).

Jeżeli wartość ta nie jest kwotą pieniędzy uzgodnioną między stronami, powinna ona, jako wartość subiektywna, odpowiadać wartości, jaką dla odbiorcy ma usługa będąca wynagrodzeniem za dostawę towarów, oraz kwocie, jaką byłby on skłonny za tę usługę zapłacić (wyrok z 2 czerwca 1994 r. w sprawie C-33/93).

Wobec powyższego w przypadku zamiany towarów za podstawę opodatkowania należy uznać, zgodnie z ogólnymi zasadami wynikającymi z art. 29a ust. 1 ustawy, wynagrodzenie rzeczywiście otrzymane z tytułu dostawy towaru, które stanowi wartość subiektywną stanowiącą odzwierciedlenie wartości, jaką dla odbiorcy ma towar będący wynagrodzeniem za dostawę towaru (kwota, jaką byłby on skłonny zapłacić).

Jeśli zatem podatnik określi w umowie zamiany wartość (cenę) dostarczanego towaru, to podstawą opodatkowania ww. dostawy w ramach umowy zamiany będzie wartość pieniężna ustalona przez strony w umowie stanowiąca zapłatę.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (Dz. U. z 2019 r. poz. 178):

Z przytoczonych regulacji ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że podstawą opodatkowania jest zapłata z tytułu dokonanej dostawy (np. w formie zamiany), pomniejszona o kwotę należnego podatku, tj. wartość netto (bez podatku). Przy czym to strony (a nie organ podatkowy) dokonujące czynności cywilnoprawnych określają w zawieranych przez siebie umowach wartość – cenę, za którą dokonują transakcji. Zatem analiza przedmiotu umów cywilnoprawnych, a zwłaszcza kwestii wartości planowanych transakcji, nie mieści się w ramach postępowania określonego w art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.

Jak wyżej wyjaśniono podstawą opodatkowania jest bowiem zapłata z tytułu dokonanej dostawy (np. w formie zamiany), pomniejszona o kwotę należnego podatku, tj. wartość bez podatku.

Zatem, o ile jedynym wynagrodzeniem Nadleśnictwa z tytułu dokonanej zamiany działek, będzie otrzymana od Gminy kwota ustalona w §19 aktu notarialnego – umowy zamiany tj. wartość nieruchomości Gminy Miasta, to podstawą opodatkowania dla Nadleśnictwa dostawy tych nieruchomości w ramach zamiany będzie w myśl art. 29a ust. 1 ustawy, wartość nieruchomości Gminy Miasta.

Z kolei, jeżeli jedynym wynagrodzeniem Gminy Miasta z związku z zamianą działek, będzie otrzymana od Nadleśnictwa kwota ustalona w §19 aktu notarialnego – umowy zamiany tj. wartość nieruchomości Gminy Miasta, to podstawą opodatkowania dla Gminy Miasta dostawy nieruchomości w ramach zamiany będzie w myśl art. 29a ust. 1 ustawy, wartość nieruchomości Gminy Miasta.

W związku z powyższym Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zaznaczenia wymaga, że tut. Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego na podstawie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach zdarzenia przyszłego podanego przez Wnioskodawcę. Z powyższych przepisów wynika, że organ rozpatrując wniosek o wydanie interpretacji nie podejmuje wyjaśnienia stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, tj. nie przeprowadza dowodów, lecz dokonuje oceny prawnej przedstawionych we wniosku okoliczności w kontekście zadanego pytania przyporządkowanego do danego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. W tym miejscu organ interpretacyjny zastrzega jednak, że gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny interpretacja nie wywoła skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Gmina Miasta (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”.  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).