Temat interpretacji

uznanie świadczonych przez Wnioskodawcę usług za usługi zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym oraz zwolnienia tych usług z opodatkowania na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 15 czerwca 2020 r. (data wpływu 16 czerwca 2020 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania świadczonych przez Wnioskodawcę usług za usługi zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym oraz zwolnienia tych usług z opodatkowania na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 czerwca 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania świadczonych przez Wnioskodawcę usług za usługi zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym oraz zwolnienia tych usług z opodatkowania na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca [dalej: Wnioskodawca] jest polskim rezydentem podatkowym, prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą, będącym czynnym podatnikiem VAT w rozumieniu ustawy o VAT. Wnioskodawca jest w trakcie odbywania aplikacji radcowskiej, na dzień wydania interpretacji indywidualnej będącej przedmiotem niniejszego wniosku Wnioskodawca może posiadać już uprawnienia radcy prawnego zgodnie z ustawą z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. 2020 poz. 75 ze zm.).

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej, Wnioskodawca świadczy usługi na rzecz spółki ... [dalej: ZASI] podmiotu zarządzającego spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI będącej alternatywną spółką inwestycyjną [dalej: ASI]. ZASI jest podmiotem zarządzającym ASI zgodnie z art. 8b ust. 1 pkt 2 ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. 2020 poz. 95 ze zm.) [dalej: ustawa o funduszach inwestycyjnych].

Zakres usług świadczonych przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI obejmuje m.in.:

1. usługi związane z realizacją obowiązków nałożonych na ASI i ZASI, wynikających z ramowej umowy inwestycyjnej zawartej pomiędzy m.in. ASI, ZASI a A. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty (dalej: A.) (raportowanie do A. informacji np. o przypadkach wystąpienia konfliktu interesów, o toczących się postępowaniach sądowych, administracyjnych i arbitrażowych, o wypłacie dywidendy dla akcjonariuszy, dane finansowe), udzielanie odpowiedzi na zapytania A. itp.);
2. pozostawanie w stałym kontakcie z A. (udział w spotkaniach, udzielanie informacji, przekazywanie dokumentów itp.);
3. realizację obowiązków regulacyjnych narzuconych przez Komisję Nadzoru Finansowego (np. raportowanie informacji, udzielanie odpowiedzi na zapytania);
4. współpracę z zewnętrznymi podmiotami wspierającymi ZASI np. doradcami przygotowującymi due diligence, prawnikami prowadzącymi proces inwestycyjny;
5. ewaluację potencjalnych celów inwestycyjnych w ramach lejka inwestycyjnego, w postaci spotkań z potencjalnymi spółkami portfelowymi, analizy dokumentów, zadawania pytań, tworzenia notatek, sprawdzania zgodności celów inwestycyjnych z polityką i zasadami inwestycyjnymi ASI i ZASI;
6. przygotowania wszelkich materiałów dla koinwestorów ASI, np. informacji o celach inwestycyjnych, danych finansowych inwestycji, udzielanie odpowiedzi na zapytania koinwestorów itp.;
7. przygotowania wszelkich materiałów wymaganych przez Komitet Inwestycyjny ASI w celu podjęcia decyzji inwestycyjnej przez Komitet Inwestycyjny np. opisów, prezentacji,
8. reprezentowanie ZASI przed Komitetem Inwestycyjnym ASI,
9. przeprowadzania procesów transakcyjnych w ramach wejść oraz wyjść kapitałowych (jak np. przeprowadzanie wymaganych due diligence, pilnowanie harmonogramu doradców zewnętrznych czy ścisłej współpracy z kancelarią prawną przeprowadzającą transakcję);
10. zarządzanie oraz monitorowanie inwestycji - spółek portfelowych - oraz bezpośrednią współpracę w ramach tzw. smart money (raportowanie, monitorowanie zgodności działalności spółek portfelowych z umowami inwestycyjnymi, rozliczanie umów, udzielanie odpowiedzi na zapytania ze strony spółek portfelowych itp.); [dalej łącznie jako: Usługi zarządzania].

Za świadczone na rzecz ZASI m.in. usługi zarządzania Wnioskodawcy przysługuje określone w umowie wynagrodzenie. Aktualnie Wnioskodawca opodatkowuje całość usług świadczonych na rzecz ZASI, w tym usługi zarządzania, według stawki podstawowej (23% VAT) i wystawia zgodnie z umową fakturę na ZASI. Wnioskodawca na podstawie zawartej umowy z ZASI jest w stanie wyodrębnić dwie grupy czynności w zakresie szczegółowego przedmiotu usługi i jej wartości dotyczące usług zarządzania, jak i pozostałych usług świadczonych na rzecz ZASI.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy świadczone przez Wnioskodawcę usługi zarządzania na rzecz ZASI stanowią usługi zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a oraz b ustawy o VAT i tym samym podlegają zwolnieniu z opodatkowania na gruncie VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, W ocenie Wnioskodawcy, świadczone Usługi zarządzania mają charakter usług zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT i w konsekwencji podlegają zwolnieniu z opodatkowania na gruncie VAT.

Art. 5 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 7 ustawy o VAT, za dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast świadczeniem usług zgodnie z art. 8 ustawy o VAT jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Z kolei, w art. 43 ust. 1 ustawy o VAT ustawodawca zawarł katalog przedmiotowych wyłączeń w przypadku których dana dostawa towarów/świadczenie usług nie podlega opodatkowaniu na gruncie VAT. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a oraz lit. b zwolnione z podatku VAT są usługi zarzadzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (lit. a) oraz portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią (lit. b).

W zakresie stosowania zwolnień z podatku VAT, jako wyjątku od ogólnej zasady powszechności opodatkowania, przyjmuje się, że podstawy prawne do zastosowania zwolnień podatkowych powinny być interpretowane w sposób ścisły. W rezultacie, na podstawie literalnego brzmienia ww. przepisów w celu stosowania zwolnienia od VAT konieczne jest łączne spełnienie następujących warunków:

Zarządzającym ASI zgodnie art. 8b ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych może być wyłącznie:

1. w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 1 - spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;
2. w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 2 - spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Zarówno ZASI, jak ASI są podmiotami działającymi na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz spełniają wszelkie wymogi wskazane w ustawie. W konsekwencji Usługi zarządzania świadczone przez Wnioskodawcę są świadczone na rzecz ZASI będącego podmiotem zarządzającym alternatywną spółką inwestycyjną w myśl ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz dyspozycji wskazanej w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT. Zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT ma charakter przedmiotowy, nie zaś podmiotowy. W konsekwencji bez znaczenia pozostaje fakt, iż Wnioskodawca świadczy Usługi Zarządzania na rzecz ZASI, a nie bezpośrednio na rzecz ASI. Usługi zarządzania świadczone przez Wnioskodawcę są efektem delegacji części obowiązków ciążących na ZASI. W konsekwencji dotyczą jednak stricte działalności ASI.

Z kolei odnosząc się do terminu usługi zarządzania to ustawa o VAT nie definiuje tego wyrażenia. Pewne wskazówki interpretacyjne w zakresie rozumienia pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi określił Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej [dalej: TSUE] w wyroku z 4 maja 2006 r. w sprawie Abbey National plc (C-169/04). Jakkolwiek sprawa rozpatrywana przez TSUE dotyczyła usług depozytariusza niektóre tezy przedstawione przez TSUE mają charakter na tyle uniwersalny, że są istotne również przy analizowaniu zwolnienia z VAT dla usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi. We wskazanym orzeczeniu TSUE wyraźnie podkreślił, że w celu określenia pojęcia zarządzania funduszami inwestycyjnymi, kluczowa jest analiza przepisów branżowych opublikowanych na szczeblu unijnym. Odniesienie do przepisów unijnych ma bowiem na celu zapewnienie ujednolicenia rozumienia pojęcia zarządzanie we wszystkich państwach członkowskich.

Funkcje realizowane w ramach "zarządzania" zostały natomiast wskazane w załączniku nr II [dalej: Załącznik II] do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) [dalej: Dyrektywa UCITS]. Jak wynika z artykułu 6 ust. 2 Dyrektywy UCITS Działalność związana z zarządzaniem UCITS obejmuje, do celów niniejszej dyrektywy, obowiązki, o których mowa w Załączniku II.

Zgodnie z przywołanym powyżej Załącznikiem II do Dyrektywy UCITS, funkcje zarządzania obejmują w szczególności:

• zarządzanie inwestycjami,
• administrację:
  1. obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem;
  2. zapytania klientów;
  3. wycenę i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
  4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
  5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
  6. wypłatę zysków;
  7. emisję i umarzanie jednostek uczestnictwa;
  8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
  9. prowadzenie ksiąg,
• wprowadzanie do obrotu.

Należy podkreślić, że powyższy katalog ma jedynie charakter przykładowy. Jak podkreślił TSUE we wskazanym wcześniej wyroku w sprawie Abbey National plc pojęcia określone w załączniku II nie są uznawane za definicje usług zarządzania funduszem powierniczym, lecz za typowe obowiązki spółki zarządzającej. Zdaniem TSUE, zarządzanie specjalnymi funduszami powierniczymi obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli tworzą one odrębną całość i - jeśli je oceniać globalnie - wypełniają funkcje specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami.

Z kolei w wyroku 7 marca 2013 r. w sprawie GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH (C-275/11) TSUE wskazał na konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym uznając, że: okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy (...). Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d. W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu.

Ze względu na fakt, że pojęcie "zarządzania" funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy VAT stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

W orzeczeniu z 21 października 2004 r. w sprawie Banque Bruxelles Lambert SA (C-8/03), definiującym pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny w przedstawionym stanowisku wskazał, że Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągnąć go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze. (...) transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi VAT.

Podsumowując stanowisko wyrażone w orzecznictwie TSUE, usługi zarządzania objęte zwolnieniem VAT w omawianym kontekście, mogą obejmować różnego rodzaju usługi, świadczone również przez podmioty trzecie, takie jak np. Wnioskodawca. Kluczowe jest jednak, aby usługi te spełniały szczególne i istotne funkcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Przenosząc powyższe rozważania na przedstawioną w stanie faktycznym sytuację Wnioskodawcy, należy podkreślić, że świadczone przez niego usługi zarządzania stanowią kluczowy element ciążących na ZASI obowiązków z tytułu zarządzania ASI. Czynności wykonywane w ramach świadczonych usług zarządzania przez Wnioskodawcę są właściwe dla działalności polegającej na zarządzaniu funduszami inwestycyjnymi oraz tworzą odrębną całość, charakteryzującą się wartością dodaną wyłącznie dla ZASI oraz ASI.

Świadczone przez Wnioskodawcę usługi zarządzania odpowiadają przykładowym czynnościom wskazanym w Załączniku II do Dyrektywy UCITS. Czynności podejmowane przez Wnioskodawcę polegają na zapewnieniu obsługi ASI, dotyczącej przede wszystkim transakcji realizowanych w ramach polityki inwestycyjnej ASI. Nabywane przez ZASI usługi zarządzania od Wnioskodawcy stanowią element składowy procesu związanego z realizacją inwestycji przez ASI. TSUE w swoim orzecznictwie podkreślił, że usługi zarzadzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi nie ograniczają się jedynie do klasycznej interpretacji zarządzania jako podejmowania kluczowych decyzji. Świadczone usługi zarządzania odnoszą się kompleksowo do całego procesu inwestycyjnego.

W konsekwencji, usługi zarządzania wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz ASI w imieniu ZASI stanowią usługę kompleksową, gdzie wszystkie czynności wchodzące w jej zakres łączy wspólny cel - generowanie długoterminowego wzrostu kapitału poprzez dokonywanie inwestycji i zarządzanie portfelem inwestycyjnym zgodnie z ramową umową inwestycyjną zawartą pomiędzy m.in. ASI, ZASI a A.

Tożsame stanowisko zostało potwierdzone w licznych interpretacjach indywidualnych m.in.:

1. z 13 marca 2020 r. nr 0114-KDIP4-3.4012.13.2020.1.IG,
2. z 21 stycznia 2020 r. nr 0114-KDIP4.4012.671.2019.2.AK,
3. z 19 września 2019 r. nr 0112-KDIL4.4012.344.2019.2.MB,
4. z 16 lipca 2019 r. nr 0112-KDIL1-3.4012.235.2019.2.KS,
5. z 9 stycznia 2018 r. nr 0114-KDIP4.4012.641.2017.1.KR,
6. z 30 czerwca 2015 r. nr IPPP1/4512-341/15-2/JL.

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy, przedstawione w stanie faktycznym Usługi Zarządzania świadczone na rzecz ASI w imieniu ZASI stanowią usługi zwolnione z opodatkowania VAT na gruncie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Stosownie do postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

W świetle art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6% stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w ustawie, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy lit. a) i lit. b), zwalnia się od podatku usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.

Stosowanie zwolnień od podatku lub stawek preferencyjnych ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług lub stawki obniżonej.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest polskim rezydentem podatkowym, prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą, będącym czynnym podatnikiem VAT.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej, Wnioskodawca świadczy usługi opisane szczegółowo w stanie faktycznym na rzecz spółki () sp. z o.o. (ZASI) podmiotu zarządzającego spółka z ograniczoną odpowiedzialnością () ASI będącej alternatywną spółką inwestycyjną (ASI). ZASI jest podmiotem zarządzającym ASI.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą uznania świadczonych usług za usługi zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym oraz zwolnienia tych usług z opodatkowania na gruncie VAT.

W odniesieniu do kwestii, objętej zakresem pytania, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

1. przedmiotowego świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz
2. podmiotowego ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi albo do portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1, z późn. zm.), zgodnie z którym zwolnieniu od podatku VAT podlega zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zwolnienia przewidziane w art. 13 szóstej dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

W kwestii wyjaśnienia pojęcia zarządzania funduszem można wskazać, że z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce Administracja, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

• zarządzanie inwestycjami,

• administracja:
  
  1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
  2. zapytania klientów;
  3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
  4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
  5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
  6. wypłata zysków;
  7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
  8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
  9. prowadzenie ksiąg,
• wprowadzanie do obrotu.

Należy ponadto wskazać, że ww. definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce Administracja. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy.

Przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH), była kwestia możliwości zwolnienia opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. Trybunał podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym i stwierdził: okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy () Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d).

W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu.

W konsekwencji Trybunał orzekł, że art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie.

Biorąc powyższe pod uwagę, uznać należy że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI tj.: usługi związane z realizacją obowiązków nałożonych na ASI i ZASI, wynikające z ramowej umowy inwestycyjnej zawartej pomiędzy m.in. ASI, ZASI a A., pozostawanie w stałym kontakcie z A., realizacja obowiązków regulacyjnych narzuconych przez Komisję Nadzoru Finansowego, współpraca z zewnętrznymi podmiotami wspierającymi ZASI, np. doradcami przygotowującymi due diligence, prawnikami prowadzącymi proces inwestycyjny, ewaluacja potencjalnych celów inwestycyjnych w ramach lejka inwestycyjnego, w postaci spotkań z potencjalnymi spółkami portfelowymi, analizy dokumentów, zadawania pytań, tworzenia notatek, sprawdzania zgodności celów inwestycyjnych z polityką i zasadami inwestycyjnymi ASI i ZASI, przygotowywanie wszelkich materiałów dla koinwestorów ASI, np. informacji o celach inwestycyjnych, danych finansowych inwestycji, udzielanie odpowiedzi na zapytania koinwestorów itp., przygotowywanie wszelkich materiałów wymaganych przez Komitet Inwestycyjny ASI w celu podjęcia decyzji inwestycyjnej przez Komitet Inwestycyjny np. opisów, prezentacji, reprezentowanie ZASI przed Komitetem Inwestycyjnym ASI, przeprowadzanie procesów transakcyjnych w ramach wejść oraz wyjść kapitałowych, zarządzanie oraz monitorowanie inwestycji - spółek portfelowych - oraz bezpośrednia współpraca w ramach tzw. smart money - mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE i podlegają one zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie kryterium podmiotowe.

Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i lit. b) ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit a), lub ich części.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2020 r., poz. 95 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o funduszach inwestycyjnych.

Jeżeli zatem usługi zarządzania świadczone są m.in. na rzecz funduszy inwestycyjnych lub alternatywnych funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów ww. ustawy, to zastosowanie znajdzie zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych, ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych, wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

Zarządzającym ASI może być, w myśl art. 8b ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, wyłącznie:

1. w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 1 spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;
2. w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 2 spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Zgodnie z art. 70a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI).

Stosownie do art. 70a ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, na warunkach określonych w rozdziale 3, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia Komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI.

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym AFI, w tym wprowadzanie tych AFI do obrotu. Zarządzanie unijnym AFI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.

Stosownie do art. 70g ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.

Ze względu na wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów oraz orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że wykonywane przez Wnioskodawcę czynności mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i lit. b) ustawy.

W analizowanej sprawie wymienione usługi dotyczą czynności zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym bądź jego częścią. Świadczone przez Wnioskodawcę usługi obejmują zadania o charakterze zarządczym, realizowane przez ZASI jako zewnętrznie zarządzającego i mają istotne znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania ASI. Biorąc pod uwagę specyfikę ww. czynności, należy uznać, że mają one znaczenie wyłącznie z punktu widzenia podmiotu prowadzącego działalność inwestycyjną, zatem spełniony został warunek podmiotowy warunkujący zastosowanie zwolnienia od podatku.

Mając zatem na uwadze okoliczności sprawy oraz powołane powyżej przepisy i orzecznictwo, należy stwierdzić, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI będą mieścić się w zakresie czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i lit. b) ustawy i w związku z tym będą zwolnione od podatku na podstawie ww. artykułu.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z tym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej