Temat interpretacji
Rozliczenia dokonywane pomiędzy Państwem i Inwestorem nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
15 listopada 2022 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności związanych z realizacją zawartej umowy i otrzymaniem od Inwestora inwestycji niedrogowej darowizny celowej z przeznaczeniem na uregulowanie odszkodowań za przejęte grunty.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Miasto (…) (dalej – „Wnioskodawca” lub „Miasto”) jest miastem na prawach powiatu. Jak stanowi art. 92 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2022 r. poz. 528 ze zm.), miasto na prawach powiatu jest gminą wykonującą zadania powiatu na zasadach określonych w tej ustawie.
Stosownie do przepisów ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 559 ze zm.), wnioskodawca jest jednostką samorządu terytorialnego posiadającą osobowość prawną, wykonującą zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność (art. 2 ust. 1 i 2 tej ustawy).
Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Natomiast w myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. Do zadań własnych Miasta, na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej – „ustawa o samorządzie gminnym”), należą sprawy w zakresie gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego.
29 listopada 2019 r. Miasto zawarło umowę (dalej - „Umowa”) ze spółką z o.o. (zwaną dalej – „Inwestorem” lub „Inwestorem inwestycji nie drogowej”).
W preambule do Umowy wskazano, iż:
‒Miasto posiada we władaniu grunty położone w (…), przy ul (…), składające się z działek o numerach: 1 i 2;
‒Inwestor inwestycji niedrogowej jest właścicielem nieruchomości gruntowej zabudowanej położonej przy ulicy (…) w (…) o nr 3 i zamierza zrealizować na tej nieruchomości inwestycję pod nazwą Przebudowa i Rozbudowa Istniejącego Budynku Biurowo - Magazynowo Warsztatowego (dalej – „Inwestycja”);
‒dla zapewnienia pełnej obsługi komunikacyjnej Inwestycji i późniejszego jej użytkowania konieczna jest budowa drogi gminnej wewnętrznej o długości około 220 mb +i- 5% o szerokościminimum 6,0 m z jednostronnym chodnikiem szerokości 2,0 m oraz miejscami postojowymi dlasamochodów osobowych odwadnianej powierzchniowo do gruntu poprzez rozszczelnieniepowierzchni parkingowej. Droga przebiega przez działki nr 4, 5, 2 i 3.
‒W związku z powyższym zawarto umowę, której przedmiotem - stosownie do treści art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r. poz. 2068 ze zm.), jest ustalenie zakresu i warunków budowy drogi gminnej.
W ramach Umowy Inwestor inwestycji niedrogowej zobowiązuje się do:
1)wyłonienia wykonawcy robót budowlanych budowy drogi, po otrzymaniu decyzji „ZRID”,
2)wykonania kompletnej budowy drogi zgodnie z przedłożoną Koncepcją, w terminie wynikającym z harmonogramu robót opartego o Nakłady Rzeczowe po wcześniejszym uzyskaniu decyzji ZRID, z zastrzeżeniem § 6 ust. 6 pkt 4 niniejszej umowy,
3)pokrycia wszelkich kosztów związanych z realizacją budowy, m.in. koszt robót budowlanych, odszkodowania za grunty przejęte przez Miasto na potrzeby budowy, kosztydokumentacji projektowej, obsługi geodezyjnej, opłaty sądowe i administracyjne, odszkodowania wynikłe z uszkodzeń mienia lub osób w trakcie realizacji zadania.
Zadania Inwestora inwestycji niedrogowej obejmują w szczególności:
1)przedłożenie projektu wykonawczego do uzgodnienia z Miastem;
2)uzyskanie w imieniu Miasta wszystkich opinii i uzgodnień oraz decyzji administracyjnych wymaganych prawem, a niezbędnych do złożenia wniosku o ZRID;
3)przygotowanie w imieniu Miasta wniosku o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej - „ZRID”, objętej niniejszą umową wraz ze wszystkimi załącznikami wymaganymi przez art. 11d ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadachprzygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych;
4)doprecyzowanie, uzupełnienie lub usunięcie ewentualnych błędów w zakresie złożonego wniosku, w tym projektu budowlanego, na etapie procedowania wniosku o wydanie decyzji ZRID;
5)sprawowanie nadzoru inwestorskiego i umożliwienie przedstawicielom Miasta dokonywania kontroli realizacji w szczególności robót częściowych ulegających zakryciu lub zanikających, współuczestniczenia w próbach i odbiorach technicznych oraz udziału w innych czynnościach przewidzianych przez przepisy prawa;
6)opracowanie tymczasowego projektu organizacji ruchu na czas prowadzenia robót oraz docelowego projektu organizacji ruchu uzgodnionych ze wszystkimi właściwymi jednostkami;
7)sporządzenie harmonogramu robót w sposób gwarantujący zakończenie robót w terminie niego wynikającym.
8)przygotowanie wniosku o wydanie decyzji o pozwolenie na użytkowanie inwestycji drogowej objętej niniejszą umową wraz ze wszystkimi załącznikami;
9)usunięcie wszelkich błędów i usterek zapisanych w protokole odbioru końcowego robót, a w szczególności tych które uniemożliwią wydanie pozwolenia na użytkowanie;
10)przekazanie w terminie (…) tygodni od uzyskania prawomocnego pozwolenia na użytkowanie dokumentacji powykonawczej w tym zakresie.
Ponadto, inwestor inwestycji niedrogowej wyraża zgodę na nieodpłatne i bezterminowe wykorzystanie sporządzonego i przekazanego Miastu Projektu budowlano-wykonawczego na potrzeby wydania decyzji ZRID przez Miasto (…) celem uzyskania decyzji ZRID w zakresie budowy drogi gminnej.
Z chwilą protokolarnego przekazania budowanej drogi Miastu Inwestor inwestycji niedrogowej przeniesie na Miasto majątkowe prawa autorskie do projektu wykonawczego.
W ramach przeniesienia praw autorskich Inwestor inwestycji niedrogowej przenosi na Miasto (…) całość przysługujących mu majątkowych praw autorskich do projektów. Przeniesienie praw autorskich jest bezwarunkowe, uprawniające do nieograniczonego w czasie korzystania i rozporządzania, w kraju i za granicą na wszystkich polach eksploatacji, określonych w art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Inwestor inwestycji niedrogowej oświadczył, iż obowiązki objęte Umową wykona przy pomocy generalnego wykonawcy robót drogowych, który zostanie wyłoniony przez Inwestora inwestycji niedrogowej i zaakceptowany przez Miasto.
Miasto w terminie (…) dni od podpisania niniejszej umowy wskaże w formie pisemnej swego umocowanego „Inspektora nadzoru Miasta”, tj. osobę fizyczną lub osobę prawną lub jednostkę organizacyjną Miasta uprawnionego w zakresie realizacji inwestycji niedrogowej objętej niniejszą umową do:
‒współuczestniczenia wraz inspektorem nadzoru inwestorskiego z ramienia Inwestora inwestycji niedrogowej w sprawowaniu nadzoru nad zgodnością wykonywania robót budowlanych w zakresie przedmiotowej inwestycji.
‒współuczestniczenia wraz z inspektorem nadzoru inwestorskiego z ramienia Inwestora inwestycji niedrogowej w sprawdzaniu jakości wykonywanych robót, zapobiegania stosowania wyrobów wadliwych i nie dopuszczonych do stosowania w budownictwie;
‒współuczestniczenia wraz z inspektorem nadzoru inwestorskiego z ramienia Inwestora inwestycji niedrogowej w sprawdzaniu i odbiorze robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających, współuczestniczeniu w próbach i odbiorach technicznych instalacji i urządzeń technicznych oraz udziału w innych czynnościach przewidzianych przez przepisy prawa budowlanego związanych z przedmiotową inwestycją;
‒w przypadku stwierdzenia przez Inspektora nadzoru Miasta prowadzenia robót budowlanych lub stosowania materiałów budowlanych niezgodnie ze sztuką budowlaną, obowiązującymi przepisami prawa, uzyskanymi decyzjami administracyjnymi lub projektem inspektor nadzoru Miasta uprawniony będzie do pisemnego lub uwzględnionego w sporządzonej na tę okoliczność notatce podpisywanej przez inspektora nadzoru Miasta oraz inspektora z ramienia Inwestora inwestycji niedrogowej, wskazywania nieprawidłowości i wzywania do ich usunięcia lub zaniechania, inwestor inwestycji niedrogowej zapewni ich usunięcie lub zaniechanie nieprawidłowości. Inspektor nadzoru z ramienia Inwestora inwestycji niedrogowej zobowiązany będzie każdorazowo ustosunkować się do podniesionych przez inspektora nadzoru Miasta kwestii;
‒Miasto oraz Inwestor inwestycji niedrogowej zgodnie postanawiają, iż ustanowiony Inspektor nadzoru Miasta będzie współpracować z Inwestorem inwestycji niedrogowej i jego służbami w dobrej wierze i bez względnej zwłoki zgodnie z przyjętym przez Inwestora inwestycji niedrogowej harmonogramem robót budowlanych, współuczestnictwo Inspektora nadzoru Miasta nie będzie miało charakteru obowiązkowego zaś zgłaszane przez Inspektora nadzoru Miasta uwagi będą miały zasadny charakter w świetle sztuki i wiedzy budowlanej oraz obowiązujących przepisów prawa;
‒inwestor inwestycji niedrogowej zobowiązuje się powiadamiać pisemnie bądź faxem lub drogą mailową Inspektora nadzoru Miasta o planowanej dacie odbiorów głównych robót zanikających w zakresie warstw konstrukcyjnych przedmiotowej inwestycji, co najmniej (…) dni przed planowanym terminem odbioru;
‒nieprzybycie Inspektora Nadzoru Miasta w wyznaczonym terminie na ustalone miejsce odbioru nie stanowi przeszkody w dokonaniu odbioru robót przez Inspektora Nadzoru Inwestorskiego.
Niewskazanie przez Miasto osoby, o której mowa w ust. 2 lub jej zmiana czy odwołanie w dowolnym momencie w żaden sposób nie ogranicza inwestora inwestycji niedrogowej w wykonywaniu niniejszej umowy. Wszelkie informacje przeznaczone dla tej osoby będą przekazywane bezpośrednio do Miasta ze skutkiem jakby były przekazane tej osobie.
Miasto wyda w drodze decyzji pozwolenie na budowę dla Inwestycji (na którą zostaną zlecone oddzielne prace projektowe po podpisaniu Umowy) pomimo braku fizycznego dojazdu do nieruchomości w dacie składania wniosku o wydanie pozwolenia na budowę. Uzyskano już wstępną aprobatę wydziału administracji budowlanej Urzędu Miasta. W skład zamierzenia budowlanego wchodzą zarówno budowa drogi publicznej na działkach nr 4; 5, 2 oraz 3 jak i rozbudowa budynku biurowo-magazynowego.
Inwestor inwestycji niedrogowej zobowiązał się ostatecznie (na mocy aneksów do Umowy) zakończyć roboty budowlane objęte niniejszą Umową w terminie (…) miesięcy od dnia rozpoczęcia robót drogowych, lecz nie później niż do dnia (…) r., chyba że zaistnieją szczególne okoliczności wskazane w Umowie.
Inwestor inwestycji niedrogowej zobowiązuje się do złożenia wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie rozbudowy w terminie nie później niż (…) dni od chwili zakończenia robót.
Ponadto, inwestor inwestycji niedrogowej zobowiązuje się do prowadzenia robót budowlanych zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, w szczególności ustawą z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych, sztuką budowlaną, a także decyzją ZRID oraz innymi wymaganymi przepisami prawa, pozwoleniami, minimalizując negatywne oddziaływanie na lokalny ruch mieszkańców oraz ruch drogowy.
Miasto oświadcza, iż w oparciu o wniosek oraz inne wymagane prawem dokumenty przygotowane przez inwestora inwestycji niedrogowej wystąpi o wydanie na rzecz zarządcy drogi właściwej decyzji ZRID.
Miasto przekaże Inwestorowi inwestycji niedrogowej teren robót niezbędny do realizacji rozbudowy w terminie 7 dni od daty uzyskania wykonalnego pozwolenia na realizację inwestycji drogowej, na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego.
Miasto zobowiązuje się m.in. do:
‒przekazania Inwestorowi inwestycji niedrogowej w terminie (…) dni od podpisania niniejszej umowy pełnomocnictwa niezbędnego do wykonania prac opisanych w par. 2 ust. 2 Umowy (tj. m.in. uzyskania w imieniu Miasta wymaganych prawem opinii niezbędnych do złożenia wniosku o ZRID);
‒współpracy i pomocy przy uzyskaniu przez Inwestora inwestycji niedrogowej opinii i uzgodnień oraz decyzji administracyjnych wymaganych prawem, a niezbędnych do złożenia wniosku o ZRID;
‒wystąpienia o wydanie na rzecz zarządcy drogi właściwej decyzji ZRiD w oparciu o wniosek oraz inne wymagane prawem dokumenty przygotowane przez Inwestora inwestycji niedrogowej, w tym projektu budowy drogi gminnej.
Obowiązki określone Umową Inwestor inwestycji niedrogowej wykona własnym staraniem na własny koszt i ryzyko.
Planowana budowa drogi gminnej przy ul. (…) stanowi element drogi publicznej będącej w administracji Urzędu Miasta (…) — Departamentu Zarządzania Drogami.
Po zakończeniu prac i uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie Inwestor inwestycji niedrogowej dokona protokolarnego przekazania budowanej drogi Miastu. Inwertor inwestycji niedrogowej zobowiązuje się do przekazania wybudowanego układu drogowego na rzecz Miasta w terminie do (…) dni od uzyskania prawomocnego pozwolenia na użytkowanie.
Inwestor inwestycji niedrogowej udziela Miastu gwarancji należytego wykonania robót na okres (…) lat od dnia przekazania.
W okresie gwarancji Inwestor inwestycji niedrogowej obowiązany jest do nieodpłatnego usuwania stwierdzonych wad przedmiotu umowy w terminach wyznaczonych i uzgodnionych przez Miasto z Inwestorem inwestycji niedrogowej.
Tytułem zabezpieczenia roszczeń Miasta, inwestor inwestycji niedrogowej, w terminie (…) dni od daty rozpoczęcia robót budowlanych przedłoży Miastu (w Departamencie Zarządzania Drogami) gwarancję bankową lub ubezpieczeniową z terminem obowiązywania przekraczającym (…) dni termin zakończenia robót, obejmującą nieodwołalne i bezwarunkowe zobowiązanie gwaranta do zapłaty, na pierwsze pisemne wystosowane przez Miasto żądanie zapłaty, kwoty do wysokości (…) zł, celem zabezpieczenia roszczeń Miasta z tytułu niewykonania umowy oraz z tytułu nienależytego wykonania robót budowlanych określonych w § 2 Umowy.
Inwestor inwestycji niedrogowej oświadcza, iż:
a)na potrzeby planowanej rozbudowy zajdzie konieczność przejęcia gruntów przez Miasto w trybie określonym w ustawie z dnia 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadachprzygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Teksy jednolity Dz. U. z 2018 r.poz. 1474 ze zm.) - zgodnie z przedłożonym projektem podziału nieruchomości;
b)wpłaci w ciągu (…) dni od dnia uprawomocnienia się decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej ZRID na rachunek bankowy Miasta kwotę należną tytułem darowizny z przeznaczeniem na uregulowanie odszkodowań za przejęte grunty a ustalonych decyzją administracyjną wydaną w trybie art. 12 ust. 4a ustawy wskazanej w pkt a) powyżej,z zastrzeżeniem postanowień pkt. c)
c)po zakończeniu i rozliczeniu inwestycji Miasto w terminie (…) dni, przedłoży Inwestorowi inwestycji niedrogowej sporządzone na podstawie wydanych decyzji o ustaleniu odszkodowań rozliczenie zasadności i sposobu wydatkowania darowizny celowej. Jeżeli okaże się, że określona w rozliczeniu, o którym mowa w zdaniu poprzednim, wysokość odszkodowania z tytułu określonego w pkt. b) przewyższa wysokość udzielonej darowizny Inwestor inwestycji niedrogowej zobowiązuje się do wpłacenia na rachunek Miasta brakującej części w terminienie dłuższym, aniżeli (…) dni od dnia doręczenia przez Miasto zestawienia w formie pisemnejzawierającego rozliczenie zasadności i sposobu wydatkowania darowizny celowej.
Odstąpienie od umowy z przyczyn zawinionych przez Inwestora inwestycji niedrogowej nie niweczy obowiązków Inwestora inwestycji niedrogowej określonych w § 2 ust. 1 pkt. 3, ust. 4 i ust. 5 umowy w zakresie kosztów poniesionych do czasu odstąpienia od umowy oraz odnośnie wykonanych i przekazanych Miastu do tego czasu projektów budowlano-wykonawczych na potrzeby realizacji robót polegających na budowie drogi gminnej do działki nr 5 z ul. (…) w (…).
W przypadku, odstąpienia od umowy z przyczyn zawinionych przez inwestora inwestycji niedrogowej Miasto może, zlecić niezakończone roboty innemu wykonawcy na koszt Inwestora inwestycji niedrogowej, który zobowiązuje się do uregulowania poniesionych przez Miasto należności w terminie (…) dni od daty otrzymania wezwania i doręczenia prawidłowo wystawionej przez Miasto faktury.
Pytanie
Czy Miasto jest zobowiązane do wystawienia faktury i naliczenia VAT w związku z realizacją zawartej Umowy i otrzymaniem od Inwestora inwestycji niedrogowej darowizny celowej z przeznaczeniem na uregulowanie odszkodowań za przejęte grunty?
Państwa stanowisko w sprawie
W Państwa ocenie, w świetle okoliczności opisanych we wniosku, Miasto nie jest zobowiązane do wystawienia faktury i naliczenia VAT w związku z realizacją zawartej Umowy i otrzymaniem od Inwestora inwestycji niedrogowej darowizny celowej z przeznaczeniem na uregulowanie odszkodowań za przejęte grunty, bowiem darowizna rzeczowa nie stanowi wynagrodzenia za jakiekolwiek świadczenie podlegające VAT, a w związku z realizacją Umowy Miasto nie działa jako podatnik VAT.
Uzasadniając powyższe stanowisko na wstępie należy zaznaczyć, iż zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).
Z kolei, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (por. art. 8 ust. 1 ustawy o VAT).
Zasadniczo, w myśl art. 106b ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.
Podkreślenia wymaga jednak to, iż na gruncie ww. regulacji wskazuje się, iż dana czynność, niestanowiąca dostawy towarów, podlega opodatkowaniu VAT jako odpłatne świadczenie usług, jeżeli spełnione są następujące warunki:
1)muszą istnieć co najmniej dwa podmioty, z których jeden będzie świadczył usługę, drugi zaś będzie ich bezpośrednim konsumentem - odbiorcą świadczenia odnoszącym korzyść o charakterze majątkowym, tzn. w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
2)świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie) - musi zatem istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych (por. m.in. wyrok TSUE z 22.06.2016 r. w sprawie C-11/15).
Opodatkowaniu VAT będzie podlegało zatem tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Istotne jest także to, czy świadczonej usłudze odpowiadać będzie świadczenie wzajemne (tj. wynagrodzenie/odpłatność za usługę). Ponadto, musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i otrzymanym wynagrodzeniem, tj. otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia (por. wyrok TSUE z 08.03.1988 r. w sprawie C-102/86).
W kontekście wskazywanej odpłatności należy też zwrócić uwagę na art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Przy czym, zarówno odpłatna dostawa towarów, jak również odpłatne świadczenie usług, podlegają opodatkowaniu, jeżeli są wykonywane przez podmiot działający w charakterze podatnika VAT.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2 ustawy o VAT, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Pod pojęciem działalności gospodarczej (w myśl ust. 2 powołanego artykułu) rozumie się natomiast wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Ponadto, w zakresie czynności realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego (JST), istotna jest także regulacja art. 15 ust. 6 powołanej ustawy, w myśl którego, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Jak wynika z opisanego stanu faktycznego, zawarliście Państwo z Inwestorem inwestycji niedrogowej umowę w trybie art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych, a przedmiotem tej umowy jest ustalenie zakresu i warunków budowy drogi gminnej.
Budowa tej drogi jest konieczna dla zapewnienia pełnej obsługi komunikacyjnej Inwestycji i późniejszego jej użytkowania. Chodzi tu o realizowaną przez ww. inwestora przebudowę i rozbudowę istniejącego budynku biurowo-magazynowo warsztatowego.
Na potrzeby planowanej rozbudowy zajdzie konieczność przejęcia gruntów przez Państwa w trybie określonym w ustawie z dnia 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Strony ww. umowy uzgodniły zatem, iż Inwestor wpłaci na rachunek bankowy Miasta kwotę należną tytułem darowizny z przeznaczeniem na uregulowanie odszkodowań za przejęte grunty a ustalonych decyzją administracyjną wydaną w trybie art. 12 ust. 4a ww. ustawy.
Odnosząc zatem opisaną sytuację do powołanych powyżej regulacji ustawy o VAT uznać należy, iż nie jesteście Państwo zobowiązani do wystawienia faktury i naliczenia VAT w związku z realizacją zawartej Umowy i otrzymaniem od Inwestora inwestycji niedrogowej darowizny celowej z przeznaczeniem na uregulowanie odszkodowań za przejęte grunty, bowiem:
1)darowizna rzeczowa nie stanowi wynagrodzenia za jakiekolwiek świadczenie podlegające VAT;
Jakkolwiek w ramach stosunku prawnego (Umowy) łączącego Państwa z Inwestorem uzgodniono zwrot kosztów odszkodowań za przejęte grunty a ustalonych decyzją administracyjną, to jednak nie ma tu świadczenia wzajemnego i tym samym nie można też mówić o wystąpieniu bezpośredniego związku między ww. zwrotem kosztów, a czynnościami, które mogą podlegać klasyfikacji jako dostawa towarów lub świadczenie usług. W szczególności bowiem:
‒nie dokonujecie Państwo na rzecz Inwestora świadczenia w postaci usługi realizacji inwestycji (nie)drogowej;
‒nie dokonacie Państwo na rzecz Inwestora dostawy towarów w postaci przejętych uprzednio gruntów.
W opisanej sytuacji samą inwestycję (budowę) realizuje inwestor, który też nie stanie się właścicielem działek, za które Miasto wypłaca odszkodowanie.
Miasto otrzymuje od Inwestora rekompensatę za odszkodowania zapłacone na rzecz osób trzecich, którego nie można jednak uznać za (ekwiwalentne) świadczenie w zamian za pewne czynności techniczne, które siłą rzeczy musicie Państwo wykonać w związku z wywłaszczeniem gruntów.
2) w związku z realizacją Umowy nie działacie Państwo jako podatnik VAT.
Niezależnie od powyższego i tak nie sposób twierdzić, iż w analizowanej sytuacji działacie Państwo jako podatnik VAT.
Nie można bowiem mówić o działaniu Miasta, a zatem organ władzy publicznej, jako podatnik VAT w zakresie wywłaszczenia nieruchomości gruntowej w celu wybudowania przez Inwestora drogi.
W ramach tych czynności nie działacie Państwo w charakterze podatnika VAT, bowiem korzystacie z wyłączenia z grona podatników na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.
Przepis ten określa zatem przesłankę pozytywną oraz przesłankę negatywną wyłączenia wymienionych w nim podmiotów z kręgu podatników podatku od towarów i usług.
Pierwsza z przesłanek dotyczy realizacji zadań publicznych i ona niewątpliwie została w opisanej sprawie spełniona. Wywłaszczenie nieruchomości pod drogę publiczną mieści się bowiem w zakresie działań typowych dla jednostek samorządu terytorialnego.
Do zadań Miasta, będącego gminą mającą status miasta na prawach powiatu, należą sprawy gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego (art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym) oraz zadania w zakresie transportu zbiorowego i dróg publicznych (art. 4 ust. 1 pkt 6 ustawy o samorządzie powiatowym).
Ponadto, umowa między Państwem a Spółką została zawarta na podstawie art. 16 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych.
Zgodnie z art. 16 ust. 1 tej ustawy, budowa lub przebudowa dróg publicznych spowodowana inwestycją niedrogową należy do inwestora tego przedsięwzięcia. Natomiast, w myśl ust. 2 ww. artykułu, szczegółowe warunki budowy lub przebudowy dróg, o których mowa w ust. 1, określa umowa między zarządcą drogi a inwestorem inwestycji niedrogowej.
Nie jest przy tym istotne, czy budowa drogi publicznej jest realizowana przez Państwa we własnym zakresie, za pośrednictwem utworzonej w tym celu jednostki budżetowej, czy też budowę drogi publicznej realizuje prywatny inwestor. W obu przypadkach odbywa się to w ramach zadań nałożonych na Państwa odrębnymi przepisami prawa, w szczególności przepisami ustawy o drogach publicznych oraz ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych.
W analizowanej sytuacji zasadnicze warunki współpracy między Państwem a Inwestorem nie mogą podlegać w pełni swobodnej woli/decyzji stron, gdyż wynikają wprost z norm administracyjnoprawnych. Strony nie mogły ustalić m.in., który podmiot będzie zobowiązany do poniesienia kosztów inwestycji (art. 16 ust. 1 ustawy o drogach publicznych). Tym samym stronami stosunku prawnego (zawartej Umowy) jest Miasto, które działa w charakterze organu władzy publicznej oraz podmiot, któremu przepisy prawa umożliwiają wykonanie inwestycji drogowej (wybudowanie drogi publicznej), na wywłaszczonych w tym celu terenach, w ramach zasad określonych w przepisach prawa powszechnie obowiązującego, bez możliwości ich modyfikacji na podstawie postanowień umownych.
W przypadku budowy drogi publicznej przez prywatnego inwestora, stosunek prawny łączący go z Państwem powstaje zatem w dominującym stopniu w oparciu o administracyjnoprawną metodę regulacji, która na plan dalszy spycha cywilnoprawny charakter zawieranych umów.
Działając w charakterze zarządcy drogi oraz organu władzy publicznej uczestniczącego w wywłaszczeniu nieruchomości pod budowę drogi działacie Państwo zatem w sferze tzw. imperium (wykonywania władztwa), tzn., że działania podejmowane przez Państwa w opisanej sytuacji nie czynią z Państwa podatnika VAT, a wykonywanych przez Miasto czynności w ramach realizacji Umowy nie należy postrzegać jako dostawy towarów, czy też świadczenia usług podlegających VAT.
Budowa dróg publicznych, w tym także przez inwestorów prywatnych, należy do sfery władztwa publicznego (imperium), w które wyposażono jednostki samorządu terytorialnego w celu zaspokajania potrzeb wspólnoty. Strony opisanego we wniosku stosunku prawnego nie mają pełnej swobody co do ustalania jego treści, albowiem ograniczają je przepisy powszechnie obowiązującego prawa administracyjnego.
Czynności realizowane przez Państwa nie zakłócają przy tym konkurencji na danym rynku.
Charakter realizowanych przez Państwa w tym przypadku czynności nakazuje bowiem stwierdzić, że możliwość wejścia prywatnego przedsiębiorcy na ten „rynek” nie jest nawet hipotetyczna, lecz wręcz niemożliwa. Istotą tych czynności jest bowiem, w pewnym sensie w porozumieniu z podmiotem prywatnym, wywłaszczenie gruntów oraz umożliwienie realizacji na tych terenach inwestycji polegającej na budowie drogi publicznej. Czynności Miasta należą zatem do imperium uprawnionych organów zarządzających drogami publicznymi oraz posiadających kompetencje do podejmowania niezbędnych działań (wywłaszczenia nieruchomości) w warunkach wynikających z przepisów ustawy o szczegółowych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych.
Będąc organem władzy publicznej - realizując zadania publiczne opisane we wniosku, nie działacie Państwo zatem w charakterze podatnika VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:
Towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
W myśl art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.
Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach działalności gospodarczej. W świetle powołanych przepisów przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie, które nie jest dostawą towarów, świadczone na rzecz innego podmiotu. Jednocześnie jak wynika z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie.
Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi więc istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę. Zatem odpłatne świadczenie usług może zostać opodatkowane wtedy, gdy pomiędzy świadczącym usługę i jej beneficjentem istnieje stosunek prawny, w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.
Kwestia „odpłatności” była niejednokrotnie przedmiotem rozważań Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku C-102/86 w sprawie Apple and Pear Development Council TSUE wskazał, że: „czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”. Natomiast w wyroku C-16/93 Tolsma, Trybunał wskazał, że czynność: „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.
Zatem, za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:
‒istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
‒wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
‒istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy usługi,
‒odpłatność za otrzymane świadczenie (usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
‒istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.
Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:
podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.
Art. 2 pkt 22 ustawy stanowi, że:
przez sprzedaż należy rozumieć odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Z powołanych przepisów wynika, że podatnik ma obowiązek wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a więc odpłatną dostawę towarów bądź odpłatne świadczenie usług.
We wniosku przedstawili Państwo informacje, z których wynika, że (…) r. zawarliście Państwo umowę z Inwestorem, której przedmiotem jest ustalenie zakresu i warunków budowy drogi gminnej. Planowana budowa drogi gminnej przy ul. (…) stanowi element drogi publicznej będącej w Państwa administracji. Po zakończeniu prac i uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie Inwestor inwestycji niedrogowej dokona protokolarnego przekazania budowanej drogi na Państwa rzecz.
W ramach ww. umowy Inwestor inwestycji niedrogowej zobowiązuje się do:
1)wyłonienia wykonawcy robót budowlanych budowy drogi, po otrzymaniu decyzji „ZRID”,
2)wykonania kompletnej budowy drogi zgodnie z przedłożoną Koncepcją, w terminie wynikającym z harmonogramu robót opartego o Nakłady Rzeczowe po wcześniejszym uzyskaniem decyzji ZRID, z zastrzeżeniem § 6 ust. 6 pkt 4 niniejszej umowy,
3)pokrycia wszelkich kosztów związanych z realizacją budowy, m.in. koszt robót budowlanych, odszkodowania za grunty przejęte przez Miasto na potrzeby budowy, kosztydokumentacji projektowej, obsługi geodezyjnej, opłaty sądowe i administracyjne, odszkodowania wynikłe z uszkodzeń mienia lub osób w trakcie realizacji zadania.
Zadania Inwestora inwestycji niedrogowej obejmują w szczególności:
1)przedłożenie projektu wykonawczego do uzgodnienia z Miastem;
2)uzyskanie w imieniu Miasta wszystkich opinii i uzgodnień oraz decyzji administracyjnych wymaganych prawem, a niezbędnych do złożenia wniosku o ZRID;
3)przygotowanie w imieniu Miasta wniosku o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej - „ZRID”, objętej niniejszą umową wraz ze wszystkimi załącznikami wymaganymi przez art. 11d ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadachprzygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych;
4)doprecyzowanie, uzupełnienie lub usunięcie ewentualnych błędów w zakresie złożonego wniosku, w tym projektu budowlanego, na etapie procedowania wniosku o wydanie decyzji ZRID;
5)sprawowanie nadzoru inwestorskiego i umożliwienie przedstawicielom Miasta dokonywania kontroli realizacji w szczególności robót częściowych ulegających zakryciu lub zanikających, współuczestniczenia w próbach i odbiorach technicznych oraz udziału w innych czynnościach przewidzianych przez przepisy prawa;
6)opracowanie tymczasowego projektu organizacji ruchu na czas prowadzenia robót oraz docelowego projektu organizacji ruchu uzgodnionych ze wszystkimi właściwymi jednostkami;
7)sporządzenie harmonogramu robót w sposób gwarantujący zakończenie robót w terminie niego wynikającym.
8)przygotowanie wniosku o wydanie decyzji o pozwolenie na użytkowanie inwestycji drogowej objętej niniejszą umową wraz ze wszystkimi załącznikami;
9)usunięcie wszelkich błędów i usterek zapisanych w protokole odbioru końcowego robót, a w szczególności tych które uniemożliwią wydanie pozwolenia na użytkowanie;
10)przekazanie w terminie (…) tygodni od uzyskania prawomocnego pozwolenia na użytkowanie dokumentacji powykonawczej w tym zakresie.
Ponadto, inwestor inwestycji niedrogowej wyraża zgodę na nieodpłatne i bezterminowe wykorzystanie sporządzonego i przekazanego Państwu projektu budowlano-wykonawczego na potrzeby wydania decyzji ZRID przez Państwa celem uzyskania decyzji ZRID w zakresie budowy drogi gminnej.
Z chwilą protokolarnego przekazania budowanej drogi Państwu Inwestor inwestycji niedrogowej przeniesie na Państwa majątkowe prawa autorskie do projektu wykonawczego.
Natomiast Państwo w stosunku do opisanej transakcji zobowiązujecie się, m.in. do:
‒przekazania Inwestorowi inwestycji niedrogowej w terminie (…) dni od podpisania niniejszej umowy pełnomocnictwa niezbędnego do wykonania prac opisanych w par. 2 ust. 2 Umowy (tj. m.in. uzyskania w imieniu Miasta wymaganych prawem opinii niezbędnych do złożenia wniosku o ZRID);
‒współpracy i pomocy przy uzyskaniu przez Inwestora inwestycji niedrogowej opinii i uzgodnień oraz decyzji administracyjnych wymaganych prawem, a niezbędnych do złożenia wniosku o ZRID;
‒wystąpienia o wydanie na rzecz zarządcy drogi właściwej decyzji ZRiD w oparciu o wniosek oraz inne wymagane prawem dokumenty przygotowane przez Inwestora inwestycji niedrogowej, w tym projektu budowy drogi gminnej.
Państwa wątpliwości dotyczą rozstrzygnięcia kwestii, czy jesteście Państwo zobowiązani do wystawienia faktury i naliczenia VAT w związku z realizacją zawartej Umowy i otrzymaniem od Inwestora inwestycji niedrogowej darowizny celowej z przeznaczeniem na uregulowanie odszkodowań za przejęte grunty.
Jednocześnie, zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 559 ze zm.):
Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że :
do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Przy tym, w myśl art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym:
zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy.
W szczególności zadania własne obejmują sprawy gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego.
Natomiast, na podstawie art. 16 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych:
budowa lub przebudowa dróg publicznych spowodowana inwestycją niedrogową należy do inwestora tego przedsięwzięcia.
Szczegółowe warunki budowy lub przebudowy dróg, o których mowa w ust. 1, określa umowa między zarządcą drogi a inwestorem inwestycji niedrogowej.
Zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg, w tym dróg gminnych reguluje ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 176 ze zm.).
W myśl art. 11a ust. 1 ww. ustawy:
Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych, wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.
Z powołanych przepisów wynika, że w Państwa gestii, jako jednostki samorządu terytorialnego, leżą zadania związane z budową dróg, w tym również kwestie dotyczące wywłaszczania nieruchomości przeznaczonych pod budowę drogi. W analizowanej sprawie, Państwo, w ramach władztwa publicznego, wydacie decyzję ZRID, która będzie stanowić podstawę do realizacji inwestycji drogowej przez Inwestora. Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (decyzja ZRID) nie jest świadczeniem na rzecz podmiotu występującego z wnioskiem o jej wydanie lecz jest aktem administracyjnym. Wydanie decyzji ZRID ma swoje konsekwencje m.in. w postaci przeniesienia z mocy prawa własności nieruchomości z dotychczasowego właściciela na Skarb Państwa lub właściwego zarządcę drogi. Przy czym, zarówno samo wywłaszczenie, jak i obowiązek zapłaty odszkodowania dotychczasowemu właścicielowi nieruchomości oraz zasady kalkulacji i wypłaty wynagrodzenia regulują przepisy prawa, tj. powołana wcześniej ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Postępowanie dotyczące ustalenia ww. odszkodowania jest wszczynane z urzędu, jest prowadzone na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego i kończy się wydaniem decyzji. Wysokość odszkodowania stanowi wartość nieruchomości określoną w operacie szacunkowym sporządzonym przez biegłego rzeczoznawcę majątkowego. W analizowanej sprawie, na podstawie umowy, Inwestor realizujący inwestycję niedrogową zobowiązał się przekazać Państwu darowiznę celową na wypłatę odszkodowań za przejęte grunty, które zostaną przez Państwa przejęte, w związku z decyzją ZRID.
W odniesieniu do powyższych wątpliwości, zasadnym jest odwołanie się do zapisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1693 ze zm.) zwanej dalej ustawą o drogach publicznych.
Zgodnie z art. 1 ustawy o drogach publicznych,
drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie niniejszej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych.
W myśl art. 2 ust. 1 ustawy o drogach publicznych,
drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie:
1) drogi krajowe;
2) drogi wojewódzkie;
3) drogi powiatowe;
4) drogi gminne.
W myśl art. 2a ust 1 i 2 ustawy o drogach publicznych,
Drogi krajowe stanowią własność Skarbu Państwa.
Drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne stanowią własność właściwego samorządu województwa, powiatu lub gminy.
Na podstawie art. 3 ustawy o drogach publicznych,
drogi publiczne ze względu na ich dostępność dzielą się na:
1)drogi ogólnodostępne;
2)drogi o ograniczonej dostępności, w tym autostrady i drogi ekspresowe.
Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o drogach publicznych,
do dróg gminnych zalicza się drogi o znaczeniu lokalnym niezaliczone do innych kategorii, stanowiące uzupełniającą sieć dróg służących miejscowym potrzebom, z wyłączeniem dróg wewnętrznych.
Zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):
przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Istotą darowizny jest zatem bezpłatne świadczenie, które darczyńca wykonuje ze swojego majątku na rzecz innej osoby. Z powyższego wynika, że darowizna jest świadczeniem jednostronnym, gdyż darczyńca nie żąda od obdarowanego żadnego świadczenia wzajemnego.
Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawione okoliczności sprawy należy zgodzić się z Państwem, że rozliczenie będące przedmiotem zapytania pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
Aby mówić o dostawie towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy musi nastąpić czynność polegająca na przeniesieniu prawa do rozporządzania (dysponowania) towarem jak właściciel, co wiąże się z możliwością faktycznego dysponowania rzeczą przez nabywcę. Z przedstawionego opisu sprawy nie wynika natomiast aby pomiędzy Państwem a Inwestorem doszło do przekazania ekonomicznego władztwa nad towarami. Jednocześnie darowizna celowa przekazana Państwu przez Inwestora na uregulowanie odszkodowań za przejęte grunty nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług, w rozumieniu art. 8 ust. 1 powołanej ustawy.
Jak wcześniej wskazano, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi więc istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę. Zatem odpłatne świadczenie usług może zostać opodatkowane wtedy, gdy pomiędzy świadczącym usługę i jej beneficjentem istnieje stosunek prawny, w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne. W niniejszej sprawie powyższe elementy nie występują.
Przedstawione okoliczności sprawy pozwalają przyjąć, że darowizna celowa jaką przekaże Państwu Inwestor nie jest związana z żadnym świadczeniem wzajemnym z Państwa strony. Płatność ta dotyczy należności za wywłaszczenia nieruchomości, które są przeznaczone pod budowę drogi gminnej. Wysokość odszkodowania jest powiązana z konkretnymi, wywłaszczonymi nieruchomościami, natomiast sposób jej kalkulacji uregulowany jest przepisami prawa.
Zatem, w niniejszej sprawie pomiędzy Państwem i Inwestorem brak jest świadczenia wzajemnego, za którego wykonanie wypłacane jest wynagrodzenie. Związana z otrzymaniem od Inwestora inwestycji niedrogowej darowizna celowa z przeznaczeniem na uregulowanie odszkodowań za przejęte grunty, którą Inwestor przekaże Państwu nie wiąże się ze świadczeniem usług przez Państwa na rzecz Inwestora. W analizowanej sprawie mamy doczynienia z sytuacją w której występuje jednostronne świadczenie. Oznacza to, że otrzymana przez Państwa darowizna celowa nie stanowi wynagrodzenia z tytułu tego świadczenia wobec czego nie podlega opodatkowaniu.
Zatem skoro, przekazana Państwu darowizna celowa przeznaczona na uregulowanie odszkodowań za przejęte grunty nie wiąże się z otrzymaniem przez Inwestora świadczenia wzajemnego w postaci dostawy towarów czy świadczenia usług, nie jest spełniona przesłanka istnienia związku pomiędzy przekazaniem przez Inwestora określonej rekompensaty za odszkodowanie zapłacone na rzecz osób trzecich a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że przekazanie tych kwot podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym, opisane we wniosku rozliczenia dokonywane pomiędzy Państwem i Inwestorem nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Zatem skoro, jak wynika z rozstrzygnięcia przyjętego w niniejszej interpretacji, rozliczenia pomiędzy Państwem i Inwestorem dokonywane na zasadach przedstawionych w niniejszym wniosku, nie stanowią dostawy towaru ani świadczenia usług, o których mowa w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy, nie są Państwo zobowiązani do rozliczenia podatku VAT z tytułu opisanych czynności.
Skoro rozliczenia związane z otrzymaniem od Inwestora inwestycji niedrogowej darowizny celowej z przeznaczeniem na uregulowanie odszkodowań za przejęte grunty nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy nie są Państwo zobowiązani do udokumentowania tej transakcji fakturą.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).